Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-ill Hau guzti hau laburtuz, hortaz, honela geratzen zaigu (eskema guzti hauek adibideetan zehar esplikaturik daude): 50 1) X ere (X hori edozein osagai izan daitekeelarik, aditza ere barne) 2) '" eta X ere (bai) 3) '" eta X ere (ez) 4) '" eta bai X ere 5) '" eta ez X ere 6) , bai eta X ere 7) , ez eta X ere 8) , baita X ere 9) , ezta X ere (honaino eskema hau euskaldun guztiek segitzen dutela esan daiteke) 10) , eta bai ere X 11) , eta ez ere X 12) baita ere X 13) ezta ere X 14) * X baita ere. 15) * X ezta ere. 16) * ere X 17) * eta ere X 18) * X ere baita (ekialdean) (ekialdean) (mendebalean) (mendebalean) (ekialdean bai, enumerazioetan)
19) * X ere ezta 20) * ere bai X 21) * ere ez X 2.2. Gainera 2. Emendiozkoak 2.2.1. Forma aldetik berehala ikusten dugu "gain" izenak eta adlatiboaren kasu markak osatzen dutela emendiozko lokailu hau. Posposizio bezala ere erabiltzen dugu ("Fonetikaz eta fonologiaz gainera..."). Baina hemen lokailu gisa ageri zaigunean bakarrik hartuko dugu kontuan. Noiz erabiltzen dugu? Dagokion perpausak aditzera ematen duena, aurreko perpausean emandako informazioari gaineratzen zaionean: (118) Askojakina zen Axular ela trebea, gainera, zekiena esaten Perpaus honen bigarren zatian ageri zaigu gainera lokailua. Hortaz bigarren zatiko informazio hau ("Axular trebea zen zekiena esaten") gaineratu egiten zaio aldez aurretik geneukan informazioari ("Axular asko jakina zen"). Esan daiteke gainera-k balio argumentatiboa duela, esan nahi baita, hiztunak dioenaren bermagarri 000 indargarri erabiltzen dugula, aurretik aipatu beste zerbaiten ondoan: (119) Ez du balio orain harengana joan nadin. Akiturik: nago ela oso berandu da. Gainera euria ari du. Lokailu honek, adibide horietan, eta ondokoetan ere, ikusten denez, bere autonomia osoa du, "gain"-ek izen gisa izan lezakeen erreferentzia guztiz galdua baitu: (120) Arrigorrietan beste ohidura bat dago. Gainera, zer daki ama batek muttikoen gauzaz, edo... (Oskillaso, Kurloiak, 64.a) (121) Arritzekoak ziran aren adimenaren irardausia la ark eraiki zuen etxaguntzaren ederra. Gainera, askotarako gizona zan, izan ere: la onela arrigarriago la ikusgarriago egiten zaigu (J. Zaitegi, Platon'eneko atarian, 5) 2.2.2. Gehienetan, beti ez bada ere, perpaus hasieran doa lokailu hau: 51
- Page 12 and 13: Hitzaurre gisa Baina amai dezagun.
- Page 14 and 15: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 16 and 17: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 18 and 19: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 20 and 21: Euskal Gramattka. Lehen Urratsak-II
- Page 22 and 23: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 24 and 25: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 26 and 27: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 28 and 29: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 30 and 31: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 32 and 33: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 34 and 35: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 36 and 37: Euskal Grwnatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 38 and 39: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 40 and 41: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 42 and 43: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 45 and 46: 2. EMENDIOZKOAK 2.0. Sarrera 2. Eme
- Page 47 and 48: 2. Emendtozkoak Beste hiru lokailue
- Page 49 and 50: 2. Emendtozkoak (22) Nahiz ez den h
- Page 51 and 52: 2. EmendioZkoak (37) Txapela kentze
- Page 53 and 54: 2. Emendtozkoak Esaldi hauetan ikus
- Page 55 and 56: (66) Irakurri dugu ere Lehendakaria
- Page 57 and 58: 2. Emendiozkoak 2.1.7. Izan ere, ba
- Page 59 and 60: 2. Emendiozkoak (92) ta egia au da:
- Page 61: 2. Emendiozkoak perpaus okerra suer
- Page 65 and 66: 2. Emendiozkoak (131) Esan det ixil
- Page 67 and 68: 2. Emendtozkoak (147) Mugaz bertzal
- Page 69 and 70: 2.4. Halaber (orobat, berebat) 2. E
- Page 71: 2. Emendiozkoak aldatuko bagenitu,
- Page 75 and 76: 2. Emendiozkoak bizibidea; ta ez na
- Page 77 and 78: 2. Emendiozkoak 'beintzat', 'behint
- Page 79 and 80: 2. Emendiozkoak dakigu ziur besteak
- Page 81 and 82: 2. Emendiozkoak Hor ulertzen dugu,
- Page 83 and 84: 2. Emendtozkoak Halako kasuetan, ik
- Page 85 and 86: 2. Emendiozkoak (280) Etxerako zerb
- Page 87: 2. Emendiozkoak (289) -Berantegi he
- Page 90 and 91: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 92 and 93: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 94 and 95: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 96 and 97: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 98 and 99: Euskal Grwnatika. Lehen Urratsak-II
- Page 100 and 101: Euskal Gramatika. Lehen Urraisak-II
- Page 102 and 103: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 104 and 105: 4. AURKARITZAKOAK 4.0. Sarrera 4. A
- Page 106 and 107: 4. Aurkaritzakoak benetako lokailu
- Page 108 and 109: 4. Aurkaritzakoak Harridurazk:o per
- Page 111 and 112: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
19) * X ere ezta<br />
20) * ere bai X<br />
21) * ere ez X<br />
2.2. Gainera<br />
2. Emendiozkoak<br />
2.2.1. Forma aldetik berehala ikusten dugu "gain" izenak eta adlatiboaren<br />
kasu markak osatzen dutela emendiozko lokailu hau. Posposizio bezala ere<br />
erabiltzen dugu ("Fonetikaz eta fonologiaz gainera..."). Baina hemen lokailu<br />
gisa ageri zaigunean bakarrik hartuko dugu kontuan. Noiz erabiltzen dugu?<br />
Dagokion perpausak aditzera ematen duena, aurreko perpausean emandako<br />
informazioari gaineratzen zaionean:<br />
(118) Askojakina zen Axular ela trebea, gainera, zekiena esaten<br />
Perpaus honen bigarren zatian ageri zaigu gainera lokailua. Hortaz<br />
bigarren zatiko informazio hau ("Axular trebea zen zekiena esaten") gaineratu<br />
egiten zaio aldez aurretik geneukan informazioari ("Axular asko jakina zen").<br />
Esan daiteke gainera-k balio argumentatiboa duela, esan nahi baita, hiztunak<br />
dioenaren bermagarri 000 indargarri erabiltzen dugula, aurretik aipatu beste<br />
zerbaiten ondoan:<br />
(119) Ez du balio orain harengana joan nadin. Akiturik: nago ela oso berandu da.<br />
Gainera euria ari du.<br />
Lokailu honek, adibide horietan, eta ondokoetan ere, ikusten denez, bere<br />
autonomia osoa du, "gain"-ek izen gisa izan lezakeen erreferentzia guztiz<br />
galdua baitu:<br />
(120) Arrigorrietan beste ohidura bat dago. Gainera, zer daki ama batek muttikoen<br />
gauzaz, edo... (Oskillaso, Kurloiak, 64.a)<br />
(121) Arritzekoak ziran aren adimenaren irardausia la ark eraiki zuen etxaguntzaren<br />
ederra. Gainera, askotarako gizona zan, izan ere: la onela arrigarriago la<br />
ikusgarriago egiten zaigu (J. Zaitegi, Platon'eneko atarian, 5)<br />
2.2.2. Gehienetan, beti ez bada ere, perpaus hasieran doa lokailu hau:<br />
51