Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

2. Emendtozkoak
(22) Nahiz ez den halako estado haundia ldahok badaulca denetarik frango polliki:
deserto gorak. gaitzeko mendi eta oihanak eta ere laborantzako lur alde onak
(Rema, 'lMJ7. zenb.)
Ez da nolanahi agertzen hor eta ere segida, nahitaez halako enumerazio
bat 000 eskatzen baitu: "desertuak, mendiak, oihanak eta ere lurrak". Dena
dela, esan bezala, ekialdeko egileetan bakarrik aurkituko dugu normalean
erabilera hall.
Beste erabileretara itzultzen baldin bagara omin, agian erabilerarik maizena
(18) eta (19) esaldi horietan jarri duguna dateke, izen sintagmaren ondoan
ageri zaigunean. Ez da hori leku bakarra, hala ere, beste edozein perpaus
osagairen ondoren ere jar baitaiteke:
(23) Etxe hau planta ederrekoa da. Handia ere (bai).
(24) Herriko gazteekin ederki konpontzen omen da alkatea eta zaharrekin ere oso
ongi.
(25) Gaur ez du astirik izan egunkaria irakurtzeko eta bihar ere ez du izango.
(26) - Norjoango da mendira?
- ADtton. Eta Amaia ere (bai)
(27) - Norajoango zara oporretan?
- Parisera. Eta Nizam ere (bai)
Adibide guzti hauetan halako presuposizio garbi bat seinalatzen du
hiztunarentzat ere lokailuaren erabilerak, lehen adierazi dugun moduan.
Lokailuaren ezkerrekoaldean geratzen dena mintzagaitzat hartzen dugu, hitz
egingo dugunaren erreferentzia ingurune bezala definitua oraingoan mintzagaia
(ikus EGW-l, Eraskina), nahiz eta hor ematen dugun informazioa ere berria
den. Eta hori gertatzen da galdera baten erantzunari beste zerbait gaineratzen
diogunean ere, azkeneko adibideetan ikusten den moduan: "Antton" galdegaia
da, horretan ez da dudarik, baina ondokoak "Amaia ere" eransten duenean,
"Amaia" ez da galdegaia, mintzagaia baizik, perpaus horretan galdegaia
perpausaren baiezkotasuna delarik. Badira hori horrela dela pentsatzeko bi
froga gutxienez: hasteko, "Nor zara zu?" bezalako galdera batí (hau da, galde
hitzen bat agerian duen perpaus bati) ezin diezaiokegu besterik gabe "Antton
ere" nahiz ere lokailua inguruan daraman beste OOozein sintagmaz baliaturik
erantzun. Gainera, adizki trinko batez itzultzen dugunean esaldia,
baiezkotasuna azpimarratzeko balio duen "ba" partikula (adizki perifrastikoetan
37