Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. Perpaus elkarketa eta lokaUuak<br />
1.2.1. Lokailuak, testu mailako lotura bideratzeko tresnak<br />
1.- Testu bat osatzerakoan, perpausak nolabait elkarrekin 'josi' egiten<br />
ditugu, horretarako lokailu deitzen ditugun gailu <strong>gramatika</strong>l batzuez baliatuz.<br />
Lokailu hauek nolabaiteko ñabardura ezartzen diote perpaus batek bestearekin<br />
duen erlazioari:<br />
(58) Saia zaitez lanean, giwna, bestela, miseria gorrian biziko zara beti.<br />
(59) Igandea zela bazekien. Lan egin behar. balere.<br />
Kasu hauetan, perpaus lokabeak ditugu begien aurrean:<br />
(58') a. Saia zaitez lanean, gizona.<br />
b. Bestela, miseria gorrian biziko zara beti.<br />
(59') a Igandea zela bazekien.<br />
b. Lan egin behar (zen), halere.<br />
Baina perpaus pare horietako bakoitzeko bigarrenean ageri den lokailuak<br />
(bestela eta halere) perpaus horrek aurrekoarekin nolabaiteko lotura,<br />
erlazioa, duela esaten digu. Solas mailan perpaus horrek aurrekoarekin nolako<br />
lotura duen adieraziko digu, hortaz, lokailuak. Rorregatik hautatu dugu<br />
lokailu izena bera ere, testu batek behar duen lotura, koherentzia, bideratzeko<br />
tresnak baitira.<br />
Perpausak, beraz, askotan, aurreko perpausekiko erlazioa markatzen duen<br />
hitz edo partikularen bat eramaten duo Rorrela, elkarren segidan datozen<br />
perpausek perpaus elkartua ez osatu arren, bien arteko lotura adieraztera dator<br />
lokailua.<br />
Baina lokailu deitzen ditugunak bere eskuko izaten segitzen duten<br />
perpausen artean ezezik, perpaus elkartuetan ere ager daitezke, perpaus<br />
juntatuetan bereziki:<br />
(60) Joxepak astoa nahi zuen eta Anttonik, berriz, autoa eskatzen zuen.<br />
Remen agertzen den berriz horrek eta juntagailuz juntatutako bi perpaus<br />
horien arteko nolabaiteko kontrakotasuna markatzen digu. Rain zuzen, lokailu<br />
hori faltako balitz, adieraziko ez litzatekeena:<br />
19