Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Euskal</strong> Gramattka. Lehen Urratsak-<strong>III</strong><br />
aztergaia. Baina azterkizun dira, maila horretako loturak -testu mailako<br />
harremanak, alegia-, hala nola anaforak, elipsiak, lokailuak eta horrelakoak.<br />
Demagun, konparazio batera, honako testu hau:<br />
(8) Atzo ekarri zuten Mikel etxera. Hori jakin bezain laster, bisitara joan nintzaion. Ez<br />
zidan, halere, askorik eskertu.<br />
Bigarren perpauseko hori erakusleak aurreko perpausean esandakoari<br />
egiten dio erreferentzia. Mikel da, bestalde, bigarren perpaus horretan isilik<br />
utzitako nori sintagma berreskuratzeko bide ematen diguna. Eta hirugarren<br />
perpauseko halere lokailuak aurreko perpausarekiko aurkaritza adierazten duo<br />
Horiek, ordea, esan bezala, testu mailako harremanak dira, ez perpaus<br />
mailakoak. Hor, izan ere, hiru perpaus diferente ditugu, hiruren artean<br />
goragoko perpausik osatzen ez dutenak:<br />
(8') i. Alzo ekarri zuten Mikel etxera.<br />
ii. Hori jakin bezain laster, bisitara joan nintzaion.<br />
iii. Ez zidan, halere, askorik eskertu.<br />
Azter ditzagun perpaus arteko lotura hauek. Lehenbizi, perpaus mailako<br />
lotura aipatuko dugu, juntadura eta menderakuntzari dagokiona hain zuzen, eta<br />
ondoren, testu mailakoa.<br />
1.1. Perpaus mailako lotura: Juntagailuak eta menderagailuak<br />
Lokailuez gainera, juntagailuak eta menderagailuak ere eskaintzen dizkio<br />
hiztunari <strong>gramatika</strong>k. Hauen egitekoa ere testuari lotura ematea litzateke, baina,<br />
lokailuek testu mailako edo solas mailako lotura bideratzen badute,<br />
juntagailuekin eta menderagailuekin perpausak lotu ezezik, elkartu ere egiten<br />
dira, elkarketa horren ondorioz lortzen dena perpaus delarik halaber.<br />
1.1.1. Perpausen arteko mugak<br />
Lokailuek bideratzen duten lotura solas mailako lotura dela esan dugu.<br />
Horrek esan nahi du lokailu bidez "lotuak" edo "josiak" agertzen diren<br />
perpausak zein bere eskuko izan daitezkeela lokailua gorabehera.<br />
8<br />
(9) Euria dakar. Beraz, euritakoa hartuko dul