Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Share Embed Flag
Download ePaper

Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

euskaltzaindia.net
from euskaltzaindia.net More from this publisher
26.08.2013 Views

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-ill Gertatu beharra ez, baizik inoren lotsagabekeria eta ausardia azpimarratu nahi denean aditz sintagma taxu berean erabiltzen da: (214) Txerria deitu ez zidan, bada, kakati harld (215) Gezurretan ari nintzela esan ez zidan, bada! (216) Aurpegira txistua bota ez zielan, bada! (217) Len ekarri nion sedazko txano bat potita gero bere koxkabillo batera ta bestera eroriaz, eguraldi 003 000 txarra adierazten zuenarekin. Eta ez zuela artuko ez zidan esan bada» (T. Alzaga, Ramuntxo, 37) Rona, azkenik, beste elkarrizketa molde luzeago hauek, non lehen aipaturiko bi mota agertzen baitira: (218) -Eska zaiozu berari -Nola eskatuko diot, bada! -Eskatuko ez diozo bada, zure laguna izan eta! (219) -Har ezazu nere dirua -Nolabada! -Hartuko ez duzu bada, behar baduzu! (220) -Berak esan omen dio -Nola esango zion bada! -Zergatik ez zion bada, esango, baldin egia bada! 5.3.3. Lagunarteko hizkerak:o zenbait erabilera Badira beste bi solas mota, orain arte aipatuetarik aski desberdin direnak eta egunoroko hizkeran bada maiz daramatenak. Biek dute gauza bat erkide: alegia, inork eginiko galderari perpaus bakar batez erantzun beharrean, beste perpaus batez gehi bada-z erantzuten zaio. Rala nola: 160 (221) -Nora eraman duzue autoa konpontzera? -Nola dagoen Igeldo bidean garaje bat... bada haraxe (222) -Nora eraman duzue autoa konpontzera? -Badago bada Igeldo bidean garaje bat.. bada haraxe

5. Ondoriozkoak Elkarrizketa gabe, sermoe 000 hitzaldi batean, entzuleak egin uste dion galdera hizlariak berak asmatzen du eta egiten bere buruari, eta lehengo modu bertsuan erantzuten; adibidez, (223) Zergatik gertatzen den hori? Bada, askok ez dakitelako ongi bizitzea rer den ere (224) Nola jakin dudan hori? Bada, batari eta besteari behin eta birritan galdeginez (225) Galdetuko duzute agian, ia rergatik atzerrikoen istoria esknbitzen dudan, Euskalerrikoak utzila; bada, bi arrazoigatik egin dut.. (p. Goíli, Lurdes-Ico gertaera goguangarriyalc, 19) 5.3.4. Literatura k1asikoan Orain arteko ia adibide guziak egunoroko hizketa, e1karrizketa, bizitik jalk:iak dira. Esan dugu behin eta birritan hor duela bere leku aproposa bada lokailuak. Hor bakarrik ez ordea, eta aipatu dugun azken adibidea liburu batetik eta liburuaren berri ematen ari den egileak dioenetik aterea da, ez elkarrizketa batetik. Horrek bide ematen digu bada-k goi mailako literatur testuetan duen erabilera aztertzeko, batez ere 'estilo diskurtsibo' delakoaz eihotakoliburuetan, hots egileak zerbait kontatzeko 000 frogatzeko solasaldi lauaz, lasaiaz eta soseguzkoaz ontzen dituenetan. Horietan ere agertzen baita bada, lehen eta orain, hegoaldeko eta iparraldekoetan. Zuberera izan liteke salbuespen bakarra, beraz-en kasuan bezalaxe, nahiz Oihenartek (Tartasek ez bezala) bizpahirutan darabiltzan biak. Baina bada lehenagokoek ere bai, Etxeparek, Leizarragak eta Axularrek, esate baterako, gehiago ez aipatzearren. Beraz baino askozaz sarriago gainera; Axularrek, adibidez, bi bider gehiagotan. Ez dirudi halere elkarrlzketan adina ñabardura duenik; ezin izan ere, halako ñabardurak izatea elkarrizketari dagokion bereizgarria baita, aise aditzen den bezala, eta 'estilo diskurtsibo' delakoari aldiz, berez ror baitzaio neutroagoa, alegia usainik, kolorerik eta zaporerik gabea, gabeagoa behintzat, izatea. Horrenbestez ezin espero dezakegu bada-k era horretako liburuetan besteetan bezanbat erabilera mota izan ditzan batetik, ez eta hauetakoetatik oso desberdin izan daitezen bestetik, azken batean ondoriozko lokailua baita hain batzuetan zein besteetan. 161

5. Ondoriozkoak<br />

Elkarrizketa gabe, sermoe 000 hitzaldi batean, entzuleak egin uste dion<br />

galdera hizlariak berak asmatzen du eta egiten bere buruari, eta <strong>lehen</strong>go modu<br />

bertsuan erantzuten; adibidez,<br />

(223) Zergatik gertatzen den hori? Bada, askok ez dakitelako ongi bizitzea rer den ere<br />

(224) Nola jakin dudan hori? Bada, batari eta besteari behin eta birritan galdeginez<br />

(225) Galdetuko duzute agian, ia rergatik atzerrikoen istoria esknbitzen dudan, <strong>Euskal</strong>errikoak<br />

utzila; bada, bi arrazoigatik egin dut.. (p. Goíli, Lurdes-Ico gertaera<br />

goguangarriyalc, 19)<br />

5.3.4. Literatura k1asikoan<br />

Orain arteko ia adibide guziak egunoroko hizketa, e1karrizketa, bizitik<br />

jalk:iak dira. Esan dugu behin eta birritan hor duela bere leku aproposa bada<br />

lokailuak. Hor bakarrik ez ordea, eta aipatu dugun azken adibidea liburu batetik<br />

eta liburuaren berri ematen ari den egileak dioenetik aterea da, ez elkarrizketa<br />

batetik.<br />

Horrek bide ematen digu bada-k goi mailako literatur testuetan duen<br />

erabilera aztertzeko, batez ere 'estilo diskurtsibo' delakoaz eihotakoliburuetan,<br />

hots egileak zerbait kontatzeko 000 frogatzeko solasaldi lauaz, lasaiaz eta<br />

soseguzkoaz ontzen dituenetan. Horietan ere agertzen baita bada, <strong>lehen</strong> eta<br />

orain, hegoaldeko eta iparraldekoetan. Zuberera izan liteke salbuespen bakarra,<br />

beraz-en kasuan bezalaxe, nahiz Oihenartek (Tartasek ez bezala) bizpahirutan<br />

darabiltzan biak. Baina bada <strong>lehen</strong>agokoek ere bai, Etxeparek, Leizarragak eta<br />

Axularrek, esate baterako, gehiago ez aipatzearren.<br />

Beraz baino askozaz sarriago gainera; Axularrek, adibidez, bi bider<br />

gehiagotan. Ez dirudi halere elkarrlzketan adina ñabardura duenik; ezin izan<br />

ere, halako ñabardurak izatea elkarrizketari dagokion bereizgarria baita, aise<br />

aditzen den bezala, eta 'estilo diskurtsibo' delakoari aldiz, berez ror baitzaio<br />

neutroagoa, alegia usainik, kolorerik eta zaporerik gabea, gabeagoa behintzat,<br />

izatea.<br />

Horrenbestez ezin espero dezakegu bada-k era horretako liburuetan<br />

besteetan bezanbat erabilera mota izan ditzan batetik, ez eta hauetakoetatik oso<br />

desberdin izan daitezen bestetik, azken batean ondoriozko lokailua baita hain<br />

batzuetan zein besteetan.<br />

161

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!