Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-III (91) Eztuzu beraz horietaz zer loriaturik (p. de Axular, Guero, 270) (92) Ezta beraz zer gehiago igurikirik (p. de Axular, Guero, 78) (93) Utzi behar da beraz aphur bat hotztera (p. de Axular, Guero, 201) (94) Barkhatu behar diozu beraz zeure etsaiari (p. de Axular, Guero, 223) - Itxuraz lokailua perpausaren bukaeran daramaten adibideak ere sail honetan koka ditzakegu. Izan ere lokailua aditzaren ondoren ageri zaigu. Lehen begiratuan salbuespentzat har dezakegun lehen adibidea ere horrelakoa da: galdegaia errepikatzen da; eta lokailua, isilpean, ezkutaturik dagoen da aditzaren ondoren kokatu da: (95) Berak, dio, lurretik da, lur beretikan beraz (p. d'Argaignarats, Devoten Breviarioa, 48) (96) Arbuiatu ditu hango aberatstasunak: arbuiagarriak dira beraz (A. Mihura, Andredena Mariaren lmitacionea, 82) (97) Ez da asmatzen erraz. Zertxobait badira beraz! (JJ. Iztueta, Guipuzcoaco provinciaren condaira, 129) (98) Okendo polizi etxera zamazkiten beraz! (M. Ugalde, I/tzailleak, 52) (99) Diru ederrik artuko zuan beraz? (M. Soroa, Baratzan, 95) (lOO) Eskola uzten duzu beraz? (F. Laphitz, Bi saindu hescualdunen bizia, lOO) 5.2.2.3. Joera nagusietatik kanpokoak Bestalde, badira lokailua hasieran duten aginte-perpausak ere, hauetatik mu1tzo bat, 'beraz + deikia' egiturakoak osatzen dutelarik: 146 (101) Beraz paica beza zuhurrak erhoa (p. de Axular, Guero, 206) (102) Beraz dagiogun Iainkoari othoitz (p. de Axular, Guero, 241) (103) Beraz gubema ongi (p. de Axular, Guero, 198)
5. Ondoriozkoak (104) Beraz, justuak, alegera eta gloriftka zaitezte (B. Gastelucar, Eguia Catholicac, 41) (105) Beraz, launa. aitzin bekit zure grazia (S. Pouvreau, Iesusen Imitacionea, 22) (106) Beraz, launa, konpli zazu agindu darokuzuna (M. Chourio, Jesu-Christoren lmitadonea; 21) (107) Beraz, Extebe gaixoa, errazu otoi, zer da...? (J. Hiriart-Urruty, Zezenak e"epublikan, 5) 5.2.2.4. Perpausaren barnean bigarren lekuan Perpausaren barnean agertzen denean, aditzaren ondokoa duela ohizko lekua ikusi badugu ere, aurki daitezke adibide bakan batzu beraz perpausaren lehen osagaiaren ondoan daramatenak (bai galde perpausetan eta bai adierazpenperpausetan ere gertatzen dela hau): (108) Arrazoifiez beraz (...) kondenatu zuen bere ondoko guztiekin heriotzera (p. de Axular, Guero, 38) (109) Hek beraz behar dira handitzetik begiratu (p. de Axular, Guero, 242) (110) Zertako beraz eman zioen orduan lainkoak gizonari, manamendu hura? (p. de Axular, Guero, 12) (111) Zergatik, beraz, Elizak dioan bezala, hura deitzen die hen sor egüoa? (A. Belapeyre, Catechima labürra, 88) (112) Nola beraz, bihotz mio bat gabe, aipha dezakezu geroko gauzez? (p. Laphitz, Bi saindu hescualdunen bizia, 247) Dena den, adibide urri hauek egiaz salbuespentzat hartu behar dira, ez lokailuaren posizioagatik soilik, azken hiruretan lehen osagaia galdegai delako baizik; eta lokailuak, perpausaren barnean kokatzekotan, mintzagaiko atalen baten ondoren ipini ohi ditugu. Galdegaiak eta aditzak osatzen duten multzoa ezin du beste elementu batek eten. Hala ere, aipatzekoa da galdegaia, hiru kasuetan, nola, zergatik eta zertako galde hitzak osatua izatea. Izan ere galde-hitz hauek (eta orohar adizlagunei dagokien kasu-marka hartzen duten gainerakoek, norekin, norendako e.a.) ez dute aditzaren aurre-aurrean joan beharrik. Bereziki ekialdean, 'Zergatik emandako aginduak ez dituzu bete?' 147
- Page 104 and 105: 4. AURKARITZAKOAK 4.0. Sarrera 4. A
- Page 106 and 107: 4. Aurkaritzakoak benetako lokailu
- Page 108 and 109: 4. Aurkaritzakoak Harridurazk:o per
- Page 111 and 112: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 113 and 114: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-m
- Page 115 and 116: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-m
- Page 119: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 123 and 124: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 125 and 126: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 127 and 128: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 129: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-ll
- Page 132 and 133: 4.9. Hala ere, hala eta guztiz ere
- Page 134 and 135: 4. Aurkaritzakoak Bestelakoak ere a
- Page 136 and 137: 4. Aurkaritzakoak artian, juan zan
- Page 138 and 139: 4. Aurkaritzakoak (196) Zenbat bide
- Page 140 and 141: (209) -Au ezta orregatik oitura ona
- Page 142: 4. Aurkaritzakoak Aipatzekoa da, az
- Page 145 and 146: 5. ONDORIOZKOAK 5.0. Sarrera 5. Ond
- Page 147 and 148: 5. Ondoriozkoak (5) Ea beraz ikhas
- Page 150 and 151: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 152 and 153: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-Il
- Page 158 and 159: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
- Page 160 and 161: Euskal Gramattka. Lehen Urratsak-II
- Page 162 and 163: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-II
- Page 165 and 166: (169) -Ez do borrela egin -Nolabada
- Page 167 and 168: (182) -Nik ez diOl esan -Nola daki
- Page 169 and 170: 5. Ondoriozkoak 5.3.2.6. Harridura
- Page 171 and 172: 5. Ondoriozkoak Elkarrizketa gabe,
- Page 173: 5. Ondortozkoak Argudio berriarl bi
- Page 177 and 178: (268) Txerria deito ez zidan, bada,
- Page 179 and 180: 5. Ondortozkoak (283) Horrenbestere
- Page 183 and 184: 5.6. Honenbestez, Horrenbestez, Hai
- Page 185 and 186: 5.7. Halatan, Hala 5. Ondoriozkoak
- Page 187 and 188: 6. KAUSAZKOAK 6.0. Sarrera 6. Kausa
- Page 190: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-ll
- Page 194: Euskal Grwnatika. Lehen Urratsak-II
- Page 197 and 198: 6. Kausazkoak Beraz, adibide guztio
- Page 200 and 201: Euskal Gramattka. Lehen Urratsak-il
- Page 202: Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-il
<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-<strong>III</strong><br />
(91) Eztuzu beraz horietaz zer loriaturik (p. de Axular, Guero, 270)<br />
(92) Ezta beraz zer gehiago igurikirik (p. de Axular, Guero, 78)<br />
(93) Utzi behar da beraz aphur bat hotztera (p. de Axular, Guero, 201)<br />
(94) Barkhatu behar diozu beraz zeure etsaiari (p. de Axular, Guero, 223)<br />
- Itxuraz lokailua perpausaren bukaeran daramaten adibideak ere sail<br />
honetan koka ditzakegu. Izan ere lokailua aditzaren ondoren ageri zaigu. Lehen<br />
begiratuan salbuespentzat har dezakegun <strong>lehen</strong> adibidea ere horrelakoa da:<br />
galdegaia errepikatzen da; eta lokailua, isilpean, ezkutaturik dagoen da<br />
aditzaren ondoren kokatu da:<br />
(95) Berak, dio, lurretik da, lur beretikan beraz (p. d'Argaignarats, Devoten<br />
Breviarioa, 48)<br />
(96) Arbuiatu ditu hango aberatstasunak: arbuiagarriak dira beraz (A. Mihura,<br />
Andredena Mariaren lmitacionea, 82)<br />
(97) Ez da asmatzen erraz. Zertxobait badira beraz! (JJ. Iztueta, Guipuzcoaco<br />
provinciaren condaira, 129)<br />
(98) Okendo polizi etxera zamazkiten beraz! (M. Ugalde, I/tzailleak, 52)<br />
(99) Diru ederrik artuko zuan beraz? (M. Soroa, Baratzan, 95)<br />
(lOO) Eskola uzten duzu beraz? (F. Laphitz, Bi saindu hescualdunen bizia, lOO)<br />
5.2.2.3. Joera nagusietatik kanpokoak<br />
Bestalde, badira lokailua hasieran duten aginte-perpausak ere, hauetatik<br />
mu1tzo bat, 'beraz + deikia' egiturakoak osatzen dutelarik:<br />
146<br />
(101) Beraz paica beza zuhurrak erhoa (p. de Axular, Guero, 206)<br />
(102) Beraz dagiogun Iainkoari othoitz (p. de Axular, Guero, 241)<br />
(103) Beraz gubema ongi (p. de Axular, Guero, 198)