Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

5. ONDORIOZKOAK
5.0. Sarrera
5. Ondortozkoak
Sarreran esan dugun bezala, lokailuek, solasaren zatiak elkarri lotu ez ezik,
beren arteko erlazioa nolakoa den ere agerian jartzen dute. Erlazio hori perpaus
bat aurreko solas zatiaren ondorioa dela seinalatzean datzanean, 'ondoriozkoak'
deitzen dira. Oraintsu arte gramatiketan 'ilatiboak' deitu izan zaie, gutxi gora
behera gauza bera esan nahi duen latinetikako hitz batez. Baita
'kontsekutiboak' ere arrazoi beragatik, aurreko solas zatiaren kontsekuentzia
edo ondorioa markatzen bait dute. (Azkuek, Morfologla Vasca §712,
'conjunciones continuativas' deitzen die; Villasantek, Sintaxis de la Oración
Compuesta ,164-169, 'Conjunciones Consecutivas Coordinadas'. Lafittek,
Grammaire Basque §400, 'Conjonctions conclusives'). Zer nahi gisa,
'kontsekutibo koordinatuak' dira, eta ez graduatzailea aurrean duten
subordinatuak, hauek mendeko perpausa osatzen bait dute menderagailuen
bidez.
Ondorioa diogunean zer esan nahi dugun, garbi ageri da honako perpaus
bikote hauen arteko erlazioari begiratuz gero:
(1) Hil da-> Ez du gehiago sofrituko
(2) Etxeari kea darlo -> Erretzen ari da
(3) Kaleak bustiak daude -> Euria egin du bart
Ondorioa adierazten badute, hein batean aurreko solasean edo perpausean
edukia eta gordea dago handik ondoriozkatzen dena, eta ondoriozko lokailuak
eduki hura agerian jarri baizik ez du egiten. Halatan, norbait hila dagoela
dioenak ez da dudarik gehiago sofrituko ez duela ere dioela. Inoiz gerta
135