Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Share Embed Flag
Download ePaper

Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

euskaltzaindia.net
from euskaltzaindia.net More from this publisher
26.08.2013 Views

(209) -Au ezta orregatik oitura ona --esan zuan Josepak (72) (210) -Au ezta orratik oitura ona --esan zuan Josepak (2. OO., 61) 4. Aurkarttzakoak Badirudi, hortaz, bigarren edizioan aintzat hartu duela Agirrek horratik hitza. Gure EGLUn ere (ikus EGLU-I, 437) aintzat hartzen dira bai haatik eta bai horratik. Aurkaritza lokailu gisa erabiltzen da heti horratik ere, eta inoiz ez erakusle soil gisa. (211) Lastoa badegu ugari; galburuak, orratio, arintxoegi (T. Agirre, Uztaro, 82) (212) Ondo aitortzeko naikoa da bildur-damua, obea da, orratik, maite-damua (Kristau-ikasbidea Gipuzlwako euskaraz, 74) Honek ere, horregatik-ek bezala, ere partikula eraman dezake ondotik, aurkaritza balioa sendotzeko 000: (213) Aren amorroa ta narda! Azkenean, orratik ere, seme bat, Fortunato izenekoa, sortu zitzaien (N. Etxaniz, Euskal Antzerkiak. Kontu-kontari, 137) 4.10.3. Tokia Hartzen duten tokiari dagokionez, lokailu hauek ez dute berezitasun aipagarririk erakusten. Bigarren petpausaren hasieran bezala barman ere joan daitezke. Azkenean,ordea, nekezago. Petpausaren hasiera hasieran joan daitezke. Ikus (193) eta ondoko adibide hauek: (214) Jainkoa leku guztietan, la non nai dago, orregatik ere Zemetan zaudena esaten diogu O.A. Ubillos, Cristau doctriñ berri-ecarlea, 159) (215) Phesta hau bera zen, orduan ere! Ahatik egungo egunak ordukoak ez bezalako begitarte du (...) (p. Larzabal,lru ziren, 120) (216) albiste gutxi izaten zuten Zabaletakoak. Orratik ere, noiz edo noiz etorri oi zan eskutitz bat edo beste (D. de Aguirre, Garoa, 120) Baita zuzen zuzenean juntagailu baten ondoan ere. Ikus (207) eta ondoko adibideak: 129

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-III (217) Tarragonako giristinoek bazakiten arras ongi martir sainduak zeman zirela, eta bargatik trixte ziren (B. Joannateguy. Ehunbat sainduen bicitcea. 146) (218) Ez dago argirik. gustija da illuna; ta orregaitik. ez dot aituten zelan. baila ikusten dira. pena. ta tonnentuba emoten dabeen gauza gustijak (]J. Moguel. Baserritar nequezaleentzaco escolia. 93) (219) Zuk. dana-dala. ni makillatuba ixatia gura dozu; baña. orratiño, bardin izango yatzu zein an zein emen jo. makilladak neuk artu ezkero (Otxolua. Berto/da'ren.... 35) Perpausaren barnean tartekatuak joan daitezke, haren osagairen baten ondoan --mintzagaiaren ondoan sarritan--. Ikus (211) eta ondoko adibide hauek: (220) Aita galdu ginuen arte (...) artzantza izan zen ene lan nagusia. handik goiti. bargatik. denetarik zerbeit egin behartu zitzautan (Xalbador. Odo/aren mintzoa. 29) (221) Ni lotsarik gabe Zu ofenditzen: ta Zu orregatik ere. on geiago niri egiten! (A.Cardaberaz. Egercicioac n. 73) (222) Ez dakit noiztik. bainan aldi hartan Urepeleko ostatuetan izaiten ziren. bi trago eginez gero. pertsutan basten zirenak karraskan. Ez dut nehor izendatuko. hainbertze baitzen entseatzen zenik. Gero abatik denak ixildu ziren (Xalbador. Olio/aren mintzoa. 39) Edo zati luzeagoren baten ondoren, aditza bera ere barne delarik. Ikus (195). (211) eta: (223) Guti balio luke bargatik urreak. ez balu bertuterik dirudun jendeak (l.M. Riribarren, Eska/dunac, 180) (224) Ror gaindi iragaiten ziren ziren nafartar jaun batzuek deitzen zuten El Palacio. Jatsuarrek aldiz dudarik gabe jauregia. Bainan ez uste izan. baatik. jauregi gaitza zela Laskorrea (p. Narbaitz. San Frantses JatsuJwa. 33) Juntagailuekin batera ere maiz erabiltzen dira lokailuok, bai eta-rekin bai baina-rekin ere, goiko adibideetan ikus daitekeen bezala. Halere-rekin gertatzen den bezala, perpaus kontzesiboen ondoan ere erabiltzen dira inoiz lokailu hauek, aurkaritza indarra areagotzeko 000: 130 (225) Edan ez hadu ere. jatez orregatik bapo egifta da (V. Mocoroa. Damuba garaiz. 27)

(209) -Au ezta orregatik oitura ona --esan zuan Josepak (72)<br />

(210) -Au ezta orratik oitura ona --esan zuan Josepak (2. OO., 61)<br />

4. Aurkarttzakoak<br />

Badirudi, hortaz, bigarren edizioan aintzat hartu duela Agirrek horratik<br />

hitza. Gure EGLUn ere (ikus EGLU-I, 437) aintzat hartzen dira bai haatik<br />

eta bai horratik.<br />

Aurkaritza lokailu gisa erabiltzen da heti horratik ere, eta inoiz ez erakusle<br />

soil gisa.<br />

(211) Lastoa badegu ugari; galburuak, orratio, arintxoegi (T. Agirre, Uztaro, 82)<br />

(212) Ondo aitortzeko naikoa da bildur-damua, obea da, orratik, maite-damua<br />

(Kristau-ikasbidea Gipuzlwako euskaraz, 74)<br />

Honek ere, horregatik-ek bezala, ere partikula eraman dezake ondotik,<br />

aurkaritza balioa sendotzeko 000:<br />

(213) Aren amorroa ta narda! Azkenean, orratik ere, seme bat, Fortunato izenekoa,<br />

sortu zitzaien (N. Etxaniz, <strong>Euskal</strong> Antzerkiak. Kontu-kontari, 137)<br />

4.10.3. Tokia<br />

Hartzen duten tokiari dagokionez, lokailu hauek ez dute berezitasun<br />

aipagarririk erakusten. Bigarren petpausaren hasieran bezala barman ere joan<br />

daitezke. Azkenean,ordea, nekezago.<br />

Petpausaren hasiera hasieran joan daitezke. Ikus (193) eta ondoko adibide<br />

hauek:<br />

(214) Jainkoa leku guztietan, la non nai dago, orregatik ere Zemetan zaudena esaten<br />

diogu O.A. Ubillos, Cristau doctriñ berri-ecarlea, 159)<br />

(215) Phesta hau bera zen, orduan ere! Ahatik egungo egunak ordukoak ez bezalako<br />

begitarte du (...) (p. Larzabal,lru ziren, 120)<br />

(216) albiste gutxi izaten zuten Zabaletakoak. Orratik ere, noiz edo noiz etorri oi<br />

zan eskutitz bat edo beste (D. de Aguirre, Garoa, 120)<br />

Baita zuzen zuzenean juntagailu baten ondoan ere. Ikus (207) eta ondoko<br />

adibideak:<br />

129

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!