Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal Grwnatika. Lehen Urratsak-III
4.8.4. Juntagailu eta lokailuekin batera
Gorago esan dugun bezala, juntagailuekin batera ere maiz erabiltzen da
dena deJa. Maizenik, noski, baina adbertsatiboaren ondoan ageri da, baina
eta-rekin ere maiz erabiltzen da. Ikus (140) eta (141) adibideak.
Oso bakan bada ere, edojuntagailuarekin batera ere ageri da inoiz-inoiz:
(148) Nire artikulu hao irakurri ondoan, baliteke batek 000 bestek gogoan irgaitea ez
daudela Europaren sartaldeko hizkuntza minoritari gaizo horiek nik diodan
bezain gaizki eri, edo, dena deJa, bidegabe ditudala euskararat hedatzen
irlandarraren urkustetik ateca ditudan jalgipen pesimistak (J.Mirande,
Miranderen idazlan hautatuak, 206)
Esapide horietan ikus daiteke ondo zein den dena deJa lokailuaren
aurkaritza batioa, kontzesio gisakoa hain zuzen ere, gainerakoan juntagailuaren
batioa nagusitzen delarik: baina-rekin doanean, bi perpausen arteko aurkaritza
zuzena gertatzen da ('gauzak ez daude kateatuak, baina dena dela ataletan
berezia dago liburua'); eta nahiz edo-rekin doanean, berriz, ez da perpausen
arteko aurkaritza zuzena gertatzen, emendioa edo hautakaritza baizik, dena
deJa-k kontzesio kutsua eransten duelarik ('ez dut idazteko gogorik eta
gainera, dena dela -gogorik izanda ere-, ezin publika nezake aldizkari
horretan'; 'hizkuntzak ez daude horren eri edo, dena dela -horrela izanda ere-,
ez dira irlandarrarenak euskarara hedatu behar').
Nahiz-en ondoren ere erabiltzen da inoiz:
(149) Gurekin dela ez gera ezerren bildur naiz dena deJa (p. Munibe, Gavon Sariac,
16).
Hala ere, egokiago da beharbada fosildu gabeko perpaus kontzesibo
norrnaltzat hartzea horrelakoak ('nahiz datorrena datorrela' gisakoak, alegia).
Dena den ere erabil daiteke baina juntagailuarekin batean. Ikus (145).
Lekuko idatzietan ez dugu eta dena den adibiderik aurkitu. Ez dirudi, halere,
ezinezkoa denik.
120