Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-ill
Nolanahi ere, lehenbiziko perpausa nonnalean ezezka joan ohi den arren,
zenbaitetan baiezka ere joan daiteke:
(80) Alabainan giwnei barkhatzen baderoztetzue beren hobenak, zuei ere zuen Aita
zerukoak barkhaturen darozkitzuete zuen bekhatuak. Aitzitik gizonei ez
badiozuete barkhatzen, zuen Aitak ere zuen bekhatuak ez darozkitzuete
barkhaturen (J. Duvoisin, Bible Saindua, Mt 6,14-15)
Aipatzen ari garen kontrakotasun hori nolabait areagotzeko edo, ez-bai
partikulak agerian jartzen dira zenbaitetan:
(81) Giristinoak eztire zure etsaiak, aitzitik bai zure zerbitzaririk hoberenak (B.
Joannategi, Sainduen Bicitzea, 133)
4.5.3. Aurkaritza adierazten duten lokailu hauekin guztiekin gertatu ohi den
bezala, perpausaren hasieran joan beharrean, tartekatua ere joan daiteke inoiz
aitzitik, nolabait ezkerretara jartzen den osagaiari hanpadura edo emanaz.
Erabilera horretan aldiz, berriz, ostera eta horrelakoen pareko da.
Ezkerretan daramana osagai solla izan daiteke --mintzagaia, zenbaitetan--:
(82) Zaldizkuak esaten zien oí'iezkuai, aiek baí'io obelo burrukatu zirala etsaiarekin; eta
ofiezkuak aitzitik beste ainbeste zaldizkuai (C. Beovide, Asis'ko Loria, 214)
Baina perpausaren zati handiagoa ere izan daiteke:
(83) Ez dugu beraz zeren eman gure bihotza mundu iragankhor huni: egon behar du
aitzitik, zerura altxatua; han ediren behar du orai-danik bere egiazko egoitza (B.
Larreguy, Testament r;aharreco eta berrico lústorioa, 212)
4.5.4. Aitzitik eta baina, biak, esanahiaren aldetik berdintsuak dira. Hala
ere, zenbaitetan biak batera aurkituko ditugu, aurkaritza nolabait indartzeko
000:
(84) Egin iezaguk grazia haur, eztuan pennetitu nahi gauza hauk sekulan ahanz
dakizkigun : baina aitzitik gure bihotzetan inprimatuak ditugularik, abanza
gaitezen (...) (J. Leizarraga, Othoitza, 8)
(85) Uste zuen Kattinek nahigabe haundi bat ukain ziela, hacen ametsak ezeztatzian.
Bainan Kattin, aitzitik, arras kontent zen yakitean bece osaba gaixoa bizi zela
(E. Zubiri, "Lanak", Nafarroako Euskal ldazkariak, 63)
Eta-rekin ere ager daiteke aitzitik : eta-k lotura adieraziko luke eta
aitizitik-ek, bere aldetik, bi perpausen arteko aurkaritza:
108