Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-m<br />
(56) Bildots eder bat erosi eutson. Zegaz ordaindu, ostera, txikirik ez eukan-da? (p.<br />
Bilbao, lpuin-barreka,l (0)<br />
Rasieran ere erabiltzen da inoiz, gutxitan bada ere:<br />
(57) Ikusirik guztijak diríala modu batekuak, dua galdubagaz eukan lotsia, eta dua<br />
gitxitubagaz bildurra. Ostera, biurtuten bada eurakgana galtzen dau leen geratu<br />
jakan lotsa eta bildur puskia(...) (E. Astadoa, Urteco Domeca, 145)<br />
Aurkaritzako beste zenbait lokailu bezala, harridurazko perpausen amaieran<br />
erabiltzen da inoiz ostera, harridurari indarra emateko 000:<br />
(58) Igel barrabanok atrapetako 003 zala-ta, Markolbek goizean eginiko arto ta ogi<br />
guztiak eskuratuta, osifiera bota eutsezan. Au bakarrik balitz ostera! (p. Bilbao,<br />
Ipuin-barreka,247)<br />
Esan dezagun, azkenik, ostera eta osterantzean ez direla nahasi behar.<br />
Ikus azkeneko honetaz dioguna lokailu hautakarien sailean.<br />
4.4.Aldiz<br />
4.4.1. Lokailu honen jatorrian ere aditzondo bat dugula esan genezake,<br />
zalantza handirik gabe. Remen, ordea, aldiz lokailua dugu aztergai, ez aldiz<br />
aditzondoa. Lokailu bezala ekialdeko euskalkietakoa dugu batipat, gaur egun<br />
euskara idatzian erabat zabaldua bada ere. Kontrakotasuna edo kontrastea<br />
adierazten du aldiz-ek ere eta, aurkaritza saileko beste zenbait lokailuk bezala,<br />
bigarren perpauseko osagairen baten ondo-ondoan kokatzen da maiz, osagai<br />
hori aurreko perpauseko beste bati kontrajarriz:<br />
(59) Lehenago hi baitinzan lengoajetan azkena,/ orai, a1diz, izanen iz orotako <strong>lehen</strong>a<br />
(B. Dechepare, Linguae Vasconumprimitiae, 245)<br />
(60) Denbora hartan ohi nizin nik zugatik dolore,/orai aldiz zure faltaz mutatu niz ni<br />
ere (B. Dechepare,Linguae Vasconumprimitiae,155-6)<br />
Kontrajartzea aski argi dago bi adibide horietan, hala nola zeintzu diren<br />
nabarmenduriko osagaiak : '<strong>lehen</strong>ago / orain' eta 'denbora hartan / orain'.<br />
104