Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
86<br />
HISTORIAN<br />
75. urteurrena<br />
1994an, <strong>Euskaltzaindia</strong>ren 75.<br />
urteurrenaren ospakizun nagusia<br />
Gipuzkoako Foru Aldundian egin zen.<br />
turala baina esanguratsua, Jose Maria Martin de R<strong>eta</strong>na editoreak Azkueren Hiztegia<br />
ateratzean <strong>Euskaltzaindia</strong>k ezin izan zuen jabegoa eskatu nortasun juridikorik<br />
ezaren erruz. Min handia egin zuen gertakari horrek barruan.<br />
1968 ondoren batasunaren aurkariak noraino joateko prest zeuden jakitea ez zen<br />
motibo txikia izango. Hirugarren arrazoi bat ere egon daiteke, Villasantek buru instituzionala<br />
zuela, J.L. Lizundiak dioenez.<br />
Joan-etorri guztien ondoren, 1976an, Franco hil <strong>eta</strong> hiru hilabete <strong>eta</strong> sei egun beranduago<br />
lortzen du Erret Akademia izatea.<br />
Erregearen titulu eramatea arazo iturri bihurtuko zela pentsa zitekeen. Ez zen hala<br />
gertatu, ez <strong>Euskaltzaindia</strong>ren baitan, ezta ere euskal gizartean.<br />
Beste puntu minbera bat ere ukitu zen: Iparraldeko erreferentziak desagertu behar<br />
zuen, Erregearen aginte eremua Espainiako Estatua baita. Lurralde erreferentzia zehatzak<br />
ezabatuz bideratu zen hori.<br />
Gero, aginte autonomikoar<strong>ekin</strong> <strong>Euskaltzaindia</strong>k lekuan lekuko aitorpenak izan<br />
ditu Hegoaldean: 1979ko abenduaren 18an Euskal Autonomia Erkidegorako onartutako<br />
Autonomia Estatutuko 6. artikuluko 4. atalean aitortzen da: “Euskarari dagozkion<strong>eta</strong>n,<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong> izango da erakunde aholku-emale”. Nafarroako Gobernuaren<br />
1982ko abuztuaren 10eko Foru Hobekuntza legean ez da <strong>Euskaltzaindia</strong><br />
aipatzen, nahiz <strong>eta</strong> bertan aitortzen den euskararen ofizialtasuna. 1986ko abenduaren<br />
15eko Foru Legean, aldiz, <strong>Euskaltzaindia</strong> erakunde aholku-emaile ofizial<br />
izendatzen da.<br />
Ipar Euskal Herrian <strong>Euskaltzaindia</strong>k maila juridiko apalagoa du. 1987an Ipar Euskal<br />
Herriko <strong>Euskaltzaindia</strong> 1901eko legearen araberako elkarte gisa deklaratua izan<br />
zen. Eta 1995ean urrats bat gehiago egin zen, onura publikoko elkarte izaera baitu<br />
harrez gero.<br />
Hala ere, estatutu juridikoak tarteko, <strong>Euskaltzaindia</strong> bitan banatua dago legearen<br />
ikuspegitik Europa bateratuan. Erronka polita du aurrean: bi molde juridiko horiek<br />
nola batera ekarri?<br />
Onarpen soziala<br />
Gizartearen aldetik <strong>Euskaltzaindia</strong>k jaso dezakeen saririk hoberena konfiantzazko<br />
botoa da, eskuzabaltasunez emana. Esan nahi baita, hizkuntza<br />
kontu<strong>eta</strong>n erakunde gidaritzat hartzea <strong>eta</strong> jaramon egitea. Garai guzti<strong>eta</strong>n<br />
izan du horrelakorik, aurka ari zirenen kontrapisu. <strong>Euskaltzaindia</strong><br />
sortu berritan Gregorio Mujikak erabateko obedientzia agindu zion:<br />
Está fundada la Academia de la Lengua Vasca. Le saludo con radiante alborozo<br />
y con delectación amorosa. Pero le saludo sobre todo con la promesa<br />
de mi adhesión firmísima y mi absoluto acatamiento. Desde ahora<br />
me rindo a sus decisiones con la obediencia más cordial y más firme.<br />
1959an ikusi dugu Jakinek ere gidaritzat hartu <strong>eta</strong> arauak emateko eskatzen<br />
diola, goitik behera beteko dituela <strong>eta</strong>: “Betoz norma zuzentzaileak”.<br />
1919ko Mujikaren konfiantza maila bera erakutsi zuen Txillardegik ere, 1968an, Ermuko<br />
Jardunaldi<strong>eta</strong>n, gutxi barru Arantzazun emango ziren arauak burutik orpora<br />
beteko zituela agindu baitzuen: “<strong>Euskaltzaindia</strong>’ren erabakizunak aldez aurretik<br />
onartzen ditut”.
Change language