Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
64<br />
HISTORIAN<br />
Azkueri omenaldia Arriagan<br />
Bigarrena Bilboko Coliseo Albian bi egun<strong>eta</strong>n antolatu zen, 1956ko abenduaren<br />
30ean <strong>eta</strong> 1957ko errege-egunez, Azkue euskaltzainburu izanari<br />
omenaldi gisa. Eskema bertsua zuen horrek ere: bi hitzaldi, Nazario Oleaga<br />
<strong>eta</strong> Antonio Arruerenak, abesbatzak, <strong>eta</strong> arratsaldez Francisco Escuderoren<br />
Ill<strong>eta</strong> opera behin <strong>eta</strong> hurrenean Ola<strong>eta</strong>ren ball<strong>eta</strong>.<br />
1956-1965 bitartean hainbat ekitalde artistiko-kultural antolatu zituen <strong>Euskaltzaindia</strong>k,<br />
arrakasta handiz, 300 bat ikus-entzuler<strong>ekin</strong>.<br />
Garaiko bitxikeria gisa aipa daiteke ekitaldiaren bukaeran Gernikako Arbola<br />
agertzen zela programan, baina egitarau berri bat inprimatu behar izan<br />
zela korrika azken orduan “Himno nacional” delakoa jartzeko Gernikako Arbola-ren<br />
ondoren. Artxibategian gordetzen den programa berritu batean Alfontso<br />
Irigoienek eskuz idatzia utzi zuen ohar bat esanez borondate txarrez<br />
egina zela aldak<strong>eta</strong>: “Izan ere asmo txarrez agindutakoa, ia norbaitek iskanbilla<br />
sortzen zuen. Zorionez etzen ezer urtenik gertatu. Ala ere urrungo<br />
egunean amorrualdi izugarri batek arturik zeuden. Gorrotoaren fruitua”.<br />
1959: euskal hitzen adierazpena<br />
Euskalgintza barneko giro faltaz seguruenik, gerra aurrean, araugintzan ez<br />
murgiltzea hobetsi zuen <strong>Euskaltzaindia</strong>k. Gerra ostean ere nagi ibili da, gerra<br />
amaitu <strong>eta</strong> hogei urtera baitator lehenbizikoa: euskal hitzen adierazpena, 1959an.<br />
Oraingoan, bai; orain ausartu egin da <strong>Euskaltzaindia</strong>, nahiz <strong>eta</strong> ondotxo jakin haserreak<br />
<strong>eta</strong> sesioak sortuko zirela. Bai sortu ere. Garaiko indar bizi<strong>eta</strong>rik asko haserretu<br />
zitzaizkion <strong>Euskaltzaindia</strong>ri, horien artean Orixe <strong>eta</strong> orix<strong>eta</strong>rrak, Euzko-Gogoa-ko<br />
jendea <strong>eta</strong> sabindar oro.<br />
Alde ere bazuen jendea, baina Arantzazun 1968an gertatu zenaren kontrara, aldeko<br />
indarrak oraindik antolatzeko zeuden, gehienbat gazte zirelako. Gazte jendeak, Mitxelena<br />
<strong>eta</strong> Txillardegi maisu hartuta, eredu horren alde egin zuen, bete-betean egin<br />
ere. Adibide izatetik harago doa Jakin taldean gertatu zena. Jakin aldizkaria Orixeren<br />
maisutzaren pean abiatu zen 1956an. Baina 1959an eredu berriaren alde ikusten<br />
dugu, hasieratik zetorren tradiziotxoa hautsita. Orain <strong>Euskaltzaindia</strong> hartzen<br />
du gidari.<br />
1959ko udan, hamargarren zenbakia kaleratzean, editorialak izenburu hau dauka:<br />
EUSKALTZAINDIARI.<br />
Gidari baten premia agertzen du Jakin-ek; gazte jendea galduta balebil bezala, araugintzari<br />
<strong>ekin</strong> diezaiola eskatzen dio <strong>Euskaltzaindia</strong>ri:<br />
Gidari zaitugu. Ortarako jaio zinen; ortarako sortu zintugun euskaldunok. Euskera<br />
zaitzaille izan, euskeraren erroak sendotu ta euskal-idazleei mugarriak ezartzeko<br />
[...].<br />
Euskaldunok, burrukaldi gogor ontan, batasuna ta gidaritza bat bear dugu, ta ori<br />
zuk bakarrik eman dezaigukezu. Onegatik zure agiri ori pozgarri izan zaio YA-<br />
KIN’i. Iñork baiño bearrago dugu gazteok zure gidaritza, ta zure lenengo ekiñaldi<br />
onen ondoren, zera gogoratu nai dizugu: ‘EKIN ETA YARRAI’. Bai, betoz norma<br />
zuzentzailleak. YARRAI zure maixutza ortan, entzun guraz gauzkazu-ta.<br />
Adierazpenaren aurreko txostena Bilbon 1958an egin zen Biltzarrean aurkeztu<br />
zuen Mitxelenak: “Euskal-itzak zein diren”, gero “<strong>Euskaltzaindia</strong>ren agiria euskal<br />
itzei buruz” bihurtuko zena.
Change language