Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB) Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
1989an Jose Antonio Arana Martijari gutun moduan bidali zion txostenean, argi islatzen du zein zen urte haietako giroa, desgiroa, beldurra, mesfidantza, arriskua, klandestinitate egoera. Batzar agirietan ez omen da giro hori azaltzen, ez zirelako ausartzen: Dada la situación política que en aquella época dominaba contra el euskara y contra toda actividad vasquista, todas esas cuestiones estaban protegidas por una semi-clandestinidad, o clandestinidad por entero. Y por ello no se redactaban actas en un 100% fiables. Poliziaren bisita ere gogoratzen du Krutwigek. Ezin jakin 1944ko martxoaren 31ko aktan agertzen den bera ote den: “Onetan daragoiola Ertzain bi agertzen dira, Euskaltzaindia’ren zertzeladak jakin guran. Egin dabezan itaunari egoki erantzunik eskaturiko agerbideak emon jakoz”. Polizien bisita, hori edo beste bat izan, honela kokatzen du orduko testuinguruan Krutwigek: La situación de Euskaltzaindia en aquellos momentos de activismo anti-vasco y odio no reprimido por parte de los españoles contra el euskara eran tan evidentes que recuerdo igualmente que alguna vez, estando celebrando una reunión de Euskaltzaindia en Bilbao, se nos presentaron agentes de la policía con el ánimo de detenernos, porque pensaban que era una reunión clandestina, cosa que alguien les había soplado. Urte haietan Euskaltzaindiak zergatik ez zuen gehiago aitzinatu, eta zein tentu handiz ibili behar zen urrats bakoitza ematean, giroa kontuan hartu gabe ezin dela epaitu, dio Krutwigek. Euskararen aurkako herra eta gerran dago azalpena: No deberíamos olvidar que esta actividad en favor de la lengua vasca iba en contra de la política realmente practicada por las autoridades españolas en el País Vasco. A ellos les hubiera gustado hacer desaparecer para siempre el euskara del mapa. [...] Así pues el hecho de simpatizar con la causa vasca era ya en sí un delito contra la patria española. No deberíamos olvidar que las autoridades españolas en aquellos años tenían colocados en todas las oficinas suyas letreros diciendo: EL BUEN ESPAÑOL HABLA CASTELLANO. Por lo tanto quienes hablaban vascuence eran malos españoles..., y quienes intentábamos defender el euskara como mejor podíamos éramos todos sospechosos de alta traición. Por esta razón si se admitió la existencia de Euskaltzaindia [...], fue como en otras que aparentemente en favor del euskara se tomaron, sólo para la galería, que adoptaban ciertas autoridades, puesto que... el genocidio o ethnocidio que ellos pretendían efectuar contra el pueblo vasco, no estaba bien visto, ni por los nazis alemanes. Euskararen alde jardute soila kriminalizatuta zegoela mila modutan froga daiteke. Polikarpo Iraizotzek ez du onartzen euskaltzain izateko izendapena bere erlijiokide kaputxinoei jasanarazi zitzaienagatik: “... no me parece prudente aceptar el nombramiento [...]. Pertenezco a una Orden [...] que ha tenido que sufrir mucho porque algunos de sus miembros se han dedicado al estudio de nuestra lengua...”. Batzar agiriak ez direla guztiz fidagarri idatzi du Krutwigek, beldurragatik ezin zelako horietan egiazko bizitza jaso. Eskerrak horrela jokatu zuten, gainera, akta horiek Falangearen eskuetan erori baitziren. Honela idazten dio 1953an Etxaide euskaltzainburuak Nazario Oleagari: “hemos hablado del libro de actas de Inzagaray. Se ha perdido; cayó en manos de la Falanje. R.I.P.”. Gerra eta gerra ostea Jose Juan Bautista Merino Urrutia Errioxan jaioriko euskaltzale hau Junta de Cultura-tik Euskaltzaindia abian jartzen saiatu zen. 1964an euskaltzain urgazle aukeratu zuen Euskaltzaindiak eta 1974an ohorezko. 51
52 HISTORIAN Batzar agiria 1941eko batzar agiri honetan Azkueren berrikuntza proposamenak onartu egiten dira. 1941: berriz ere abian Gerra osteko lehen Biltzarra Gerra osteko lehen batzar agirian agertzen denez, 1941eko apirilaren 28an euskaltzainak bildu zituen Azkuek Euskaltzaindiaren berriztapena proposatzeko. Honela dio aktak: Azkue jaunak, batzar onen zioa ta elburua adierazoten ditu. Diño igaroko jazoerak, euskaltzain biren eriotzeak eta beste batzuren erbestetzeak izan dirala-ta, Euskaltzaindiaren batzarrak eta lanak eragotzita egon direala ia bost urte oneitan, noiz ta zelan barriz birrasi zitekeazan ikusten etzala. Baina “Junta de Cultura de la Excelentísima Diputación de Vizcaya”-k adierazo deutsala egoki litekeala Euskaltzaindia barriztu ta lanean ekitea, orretarako berak be diruz, urtean bost mila peseta emonaz, lagunduko leukeala-ta. Orregatik eta orretarako deitu dautsie bizi direan eta berton dagozan lenagoko euskaltzainai eta beste batzar onetara etorri direan jaunai, eurokaz ta izentau leikezan beste batzukaz Euskaltzaindia barriztatu leitekela uste izanik.
- Page 1: EUSKALTZAINDIA EUSKALTZAINDIA ekin
- Page 4: EUSKALTZAINDIA ekin eta jarrai Joan
- Page 7 and 8: 6 Euskalarien Nazioarteko Jardunald
- Page 9 and 10: 8 Irizpide berriak ................
- Page 11 and 12: 10 Hala egin du Euskaltzaindiak lau
- Page 13 and 14: 12 ari den. Eta hor nabari da argaz
- Page 16: AURREKARIAK
- Page 19 and 20: Jose Francisco Aizkibel Agian bere
- Page 21 and 22: 20 HISTORIAN Jose Manterola (1849-1
- Page 23 and 24: 22 HISTORIAN Cosme Txurruka Brunet
- Page 26: SORTZEA
- Page 29 and 30: 28 HISTORIAN Elgezabal eta Landabur
- Page 31 and 32: 30 HISTORIAN EUSKALTZAINDIAREN SORT
- Page 33 and 34: 32 HISTORIAN Hugo Schuchardt, Chris
- Page 35 and 36: 34 HISTORIAN 1919ko azaroaren 21ean
- Page 37 and 38: 36 HISTORIAN Ezkerretik eskuinera:
- Page 40: JARDUNEAN
- Page 43 and 44: 42 HISTORIAN Euskaltzaindiaren arau
- Page 45 and 46: 44 HISTORIAN Eliz agintariekin saia
- Page 48: GERRA ETA GERRA OSTEA
- Page 51: 50 HISTORIAN Izendapen proposamena
- Page 55 and 56: 54 HISTORIAN Bizkaiko Junta de Cult
- Page 57 and 58: 56 HISTORIAN Federiko Krutwigen pro
- Page 59 and 60: Inazio Maria Etxaide 58 HISTORIAN J
- Page 61 and 62: 60 HISTORIAN 1956an hiru ekitaldi a
- Page 63 and 64: 62 HISTORIAN Luis Villasante Villas
- Page 65 and 66: 64 HISTORIAN Azkueri omenaldia Arri
- Page 67 and 68: 66 HISTORIAN zituen txistualdiak: h
- Page 70 and 71: Euskaltzaindiaren barruko historian
- Page 72 and 73: Ekingo du euskalgi ororen odolez az
- Page 74 and 75: Arantzazurako bidean Baiona eta Erm
- Page 76 and 77: 1 Euskaltzaindia bakarrik ez zebile
- Page 78 and 79: tzeko, aztertzeko, ebaluatzeko. Hor
- Page 80 and 81: Euskaltzainburuak sarreran esan zue
- Page 82 and 83: AEKren ardura utzi egiten duela, Eu
- Page 84 and 85: Mamu mamitzen Euskaltzaindiak hizku
- Page 86 and 87: II.a EUSKO KONTSEILU NAGUSIAREN AKO
- Page 88: Hizkuntza kontuetan Euskaltzaindiak
- Page 92 and 93: Osterantzeko ibilbidea Osterantzeko
- Page 94 and 95: tean daude euskalgintzakoak: editor
- Page 96 and 97: erezkoa, eta dinamika horrek batzue
- Page 98 and 99: Hizkuntzaren normatibizazioaren arl
- Page 100 and 101: farroan bai Euskal Autonomia Erkide
52<br />
HISTORIAN<br />
Batzar agiria<br />
1941eko batzar agiri hon<strong>eta</strong>n<br />
Azkueren berrikuntza proposamenak<br />
onartu egiten dira.<br />
1941: berriz ere abian<br />
Gerra osteko lehen Biltzarra<br />
Gerra osteko lehen batzar agirian agertzen denez, 1941eko apirilaren 28an euskaltzainak<br />
bildu zituen Azkuek <strong>Euskaltzaindia</strong>ren berriztapena proposatzeko.<br />
Honela dio aktak:<br />
Azkue jaunak, batzar onen zioa ta elburua adierazoten ditu. Diño igaroko jazoerak,<br />
euskaltzain biren eriotzeak <strong>eta</strong> beste batzuren erbestetzeak izan dirala-ta,<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>ren batzarrak <strong>eta</strong> lanak eragotzita egon direala ia bost urte oneitan,<br />
noiz ta zelan barriz birrasi zitekeazan ikusten etzala. Baina “Junta de Cultura<br />
de la Excelentísima Diputación de Vizcaya”-k adierazo deutsala egoki litekeala<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong> barriztu ta lanean ekitea, orr<strong>eta</strong>rako berak be diruz, urtean<br />
bost mila pes<strong>eta</strong> emonaz, lagunduko leukeala-ta. Orregatik <strong>eta</strong> orr<strong>eta</strong>rako deitu<br />
dautsie bizi direan <strong>eta</strong> berton dagozan lenagoko euskaltzainai <strong>eta</strong> beste batzar<br />
on<strong>eta</strong>ra etorri direan jaunai, eurokaz ta izentau leikezan beste batzukaz <strong>Euskaltzaindia</strong><br />
barriztatu leitekela uste izanik.
Change language