Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
42<br />
HISTORIAN<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>ren araudiak hau dio bere 6.a<br />
puntuan:<br />
Euskaraz: “<strong>ekin</strong>go du euskalgi oroen odolez azitako<br />
euskal-eredu bat gertutzen, itzez, itz-yoskeraz ta<br />
idazkeraz albait erabatetsuena, euskaldun guziak<br />
idatz-irakurk<strong>eta</strong>n erabiltzekoa”.<br />
Gaztelaniaz: “trabajará preferentemente en la<br />
formación de un lenguaje literario unificado en<br />
léxico, sintaxis y grafía, que nutriéndose de la savia<br />
de todos los dialectos, nos permita disfrutar de una<br />
literatura común”.<br />
Erizkizundi Irukoitza<br />
Euskal Herri osoan zabaldu zuten<br />
galdek<strong>eta</strong>.<br />
gure lanak asteari. Bizkaiko ‘bolchevique abertzale’ onen bildurrez<br />
obe dala uste dot geroxeagorako uztea”.<br />
Kezkak bizirik iraungo du, <strong>eta</strong> eredu desberdinak bere bidea egiten,<br />
harik <strong>eta</strong> 1968an <strong>Euskaltzaindia</strong>k zezenari adarr<strong>eta</strong>tik heldu<br />
zion arte.<br />
Neologismo edo hitz berrien auzia zen bestea. Hainbat <strong>eta</strong> hainbat<br />
bileratan erabiltzen da gai hau: gizarteak modernotu ahala<br />
hitz berriak behar ditu, baina nondik jo? Garaiko joera garbizaleak<br />
arriskurik bazekarren Akademiarentzat. Idazleek egin behar<br />
omen zuten bahe-lana aurretik, horra zer erabaki zen puntu hon<strong>eta</strong>n<br />
1928ko urtarrilaren 26an: “Ez duela <strong>Euskaltzaindia</strong>k itz-berri<br />
oien sortzale izan bear; baizik idazle berak ta erriak sortu ta pixtuarazi<br />
bear dituztela, idazki-lanak aurrera dijoazenez ta erriak<br />
eman litzazkenez”. Hemen ere oposizioa, bistan da, indartsuegia zen, antza denez.<br />
Edo beste modu batez esanda, giroa ez zegoen aski heldua. Urte asko geroago,<br />
1959an, heldu zion gaiari <strong>Euskaltzaindia</strong>k, <strong>eta</strong> orduan ere minak azaldu ziren.<br />
Izen<strong>ekin</strong> ere ez zen ausartu <strong>Euskaltzaindia</strong>. Euskal izendegia aztertzen hasi zelako<br />
albistea zabaldu zen orduko, 1932an, sabindarrek modu gogorrean eraso zuten <strong>Euskaltzaindia</strong>,<br />
saio hori Arana Goiriren “Ixendegi” edo Santoral Vasco-ren aurka<br />
zihoala <strong>eta</strong>. Bizkaiko Buru Batzarrak ere esku hartu zuen. <strong>Euskaltzaindia</strong>k atzera<br />
egin zuen, <strong>eta</strong> modu ofiziosoan Nikolas Ormaetxea Orixe-k argitu zuen “gaizki-ulertua”.<br />
Bat-bateko gizarte-eragin handia ez zuten gai<strong>eta</strong>n baketsuago zen lan egitea. Euskal<br />
morfologiaren inguruan Azkuek makina bat lan prestatu zuen gero biltzarr<strong>eta</strong>n<br />
batzarkideen aurrean irakurri <strong>eta</strong> guztien artean eztabaidatzeko.
Change language