Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
36<br />
HISTORIAN<br />
Ezkerretik eskuinera: Karmelo<br />
Etxegarai, Arturo Campion, Julio<br />
Urkixo, Txomin Agirre, Serapio<br />
Mugika <strong>eta</strong> Juan Carlos Guerra<br />
“Yayotzez <strong>eta</strong> izkuntzaz euskaldunak”<br />
Sortarauen arabera, badirudi euskaltzain izateko nahitaezkoa dela Euskal Herrian<br />
jaio <strong>eta</strong> euskaradun izatea.<br />
Euskaltzainen aurreneko labealdian badaude euskararen mintzapraktika eskasa<br />
dutenak. Euskalariak bai, baina euskaradunak ez direnak, alegia.<br />
Damaso Intzak, urte asko geroago, hasierako urte haien errepasoa egiten duenean,<br />
ez dauka ahaztuta Urkixok, Olabidek <strong>eta</strong> Campionek nekez egin ohi zutela euskaraz.<br />
Artxibategian gordetzen den gutunk<strong>eta</strong>k ere beren arteko erdarazko komunikazioa<br />
islatzen du neurri handian.<br />
Jaiolekuarena, hau da, euskaltzain oso izateko Euskal Herrian jaioa behar izatearena,<br />
hori 1953an aldatu zen. Eta orduan bai azpimarratzen dela euskaltzainak euskalduna<br />
behar duela, euskaraduna. Euskaltzaindiko Biltzarrak erdar<strong>eta</strong>n egin ohi<br />
ziren, gerra pasatuta ere. Krutwigi zor omen zaio ohitura hori aldatu izana.<br />
Hasiera-hasieran, euskaltzainen artean ez zegoen adostasunik zein euskara mota<br />
erabili, zein euskalki. Ondorioa? Erdara. <strong>Euskaltzaindia</strong>ren <strong>eta</strong> Eusko Ikaskuntzaren<br />
idazlariak honela zuritzen zuen urgazleei mezua erdaraz bidali izana: “euskerazko<br />
idazkera orain erabaki etzalako”. Bide beretik segitzen du Euskaltzaindi beregainak<br />
ere. Azkuek <strong>eta</strong> Eleizaldek, buru <strong>eta</strong> idazkari, sinaturiko testu batean dator<br />
ohar hau: “Idazki hau erderaz bidaltzen zaitzu, Batzar aunek ez dualako oraindaño<br />
yarraituko duan idazkerarik erabaki. Barkatu, arren”.<br />
Noiz arte? Harik <strong>eta</strong> 1920ko abenduan erakundearen komunikazio hizkuntza gisa<br />
gipuzkera hartu zen arte. Ez da luze, baina bai esanguratsu.<br />
Erakunde gisa ezin zitekeen euskalki hauturik egin. Bai, ordea, euskaltzain bakoitzak:<br />
“Euskeraren idazkera <strong>Euskaltzaindia</strong>’k autetsi arteraño, edozeñez idatzi ditekela<br />
erabaki zan”.<br />
Barne-gabezia horrek, kanpo <strong>eta</strong> barruko harreman<strong>eta</strong>n euskararen ordez erdara ba-
Change language