Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hizkuntzak <strong>eta</strong> hizkuntzak dauden bezala, akademiak <strong>eta</strong> akademiak daude.<br />
Mende<strong>eta</strong>n zehar estatuaren babesa izan duten hizkuntz<strong>eta</strong>ko akademia<br />
askok mende<strong>eta</strong>ko historia dute, <strong>eta</strong> mende<strong>eta</strong>n batere babesik gabe iraun<br />
duten eremu urriko hizkuntz<strong>eta</strong>ko erakundeak askoz berriagoak dira, <strong>eta</strong> xumeagoak,<br />
txikiagoak. Italieraren Akademia 1583an sortu zen, Frantsesaren Akademia<br />
1635ean, Espainieraren Akademia 1713an <strong>eta</strong> Suedieraren Akademia 1786an. Ingelesak,<br />
jakina denez, ez du erakunde arauemailerik.<br />
Mende batzuk geroago etorri dira <strong>Euskaltzaindia</strong> bezalako erakundeak, eremu<br />
urriko hizkuntzen akademiak: Galizieraren Akademia, bere zaharrean, 1905ean<br />
jaio zen, Kataluniakoa 1911n, Frisiakoa 1938an… Baina gehienak XX. mendearen<br />
bukaerakoak dira: Irlanda (1968), Gales (1988), Br<strong>eta</strong>inia (1999)… Alde batetik, historia<br />
luzeko akademia handien parekoak dira, hizkuntza handiek bezala norbere<br />
hizkuntzaren normatibizazio beharrei erantzuten dietelako; baina, beste aldetik,<br />
oso bestelako erakundeak dira, hizkuntza nagusiek ez dauzkaten arazoei <strong>eta</strong> beharrei<br />
aurre egin behar dietelako.<br />
Eremu urriko hizkuntzen akademien edo erakunde arauemaileen artean ere ezberdintasun<br />
handiak daude, ereduari dagokionez. Batzuek, <strong>Euskaltzaindia</strong>k bezala,<br />
akademia klasikoen tankeran normatibizazioa dute ardatz, hizkuntzaren normalizazioa<br />
<strong>eta</strong> sustapena ere eginkizunen artean dituzten arren. Eta beste batzuek,<br />
aldiz, hizkuntzaren sustapena dute helburu nagusi, normatibizazioaren arloan ere<br />
lan eginagatik.<br />
Ondokoa ez da eremu urriko hizkuntza guzti<strong>eta</strong>ko akademia guztien zerrenda,<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>r<strong>ekin</strong> parekatzeko moduko eredu aukeratu batzuen zerrenda baizik:<br />
Europako hamar hizkuntzatako akademiak, <strong>eta</strong> kasu berezi bat, Frantsesaren Quebeceko<br />
Bulegoa. Zaharrenetik, berrienera.<br />
EREMU URRIKO HIZKUNTZEN AKADEMIAK<br />
247
Change language