Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
236<br />
90 URTE EKIN JARRAITUAN<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>ren adierazpenak<br />
2006an bildu ziren liburu hon<strong>eta</strong>n<br />
1976tik aurrera <strong>Euskaltzaindia</strong>k<br />
plazaratu zituen adierazpen<br />
mamitsuenak. Euskara babestea <strong>eta</strong><br />
sustatzea helburu, aginte<br />
politikoarekiko independentziaren isla<br />
ere bada liburua.<br />
Ikurrak ikur<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>ren hasierako ikurra<br />
Antonio Gezalak egina omen da.<br />
Gurutzea, haritz ostoak sinbolo gisa<br />
<strong>eta</strong> zinta gisa “Ekin <strong>eta</strong> Yarrai” lelo<br />
gisa agertzen dira. Gurutzea <strong>eta</strong> haritz<br />
ostoak (Gernikako arbola) heraldikan<br />
sartzea Amantzi Urriolabeitia euskaltzain<br />
lekeitiarraren proposamena<br />
izan zen nonbait.<br />
Geroztik hastapeneko ikur hura aldatuz<br />
joan da, baina beti ere jatorrizko<br />
itxura <strong>eta</strong> osagaiak leialki mantenduz.<br />
Euskera aldizkaria, 1920<br />
Independentzia ideologiko-politikoa<br />
Independentzia, dela egiturazkoa, dela politikoa, estimu handitan eduki du <strong>Euskaltzaindia</strong>k.<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>ri aitortu ohi zaio ideologia desberdinekiko, ideologia horien instituzioekiko<br />
<strong>eta</strong> alderdi politikoekiko morrontzan erori gabe mantendu izana. Harremanak<br />
ugari izan ditu, presioak jasan ditu, onartu ditu batzuk, baina ez da desbideratu.<br />
Kolaboratzaile salakuntza merkerik ere jasan du.<br />
Positibista <strong>eta</strong> posibilista izan dela <strong>Euskaltzaindia</strong>? Bai. Malgua. Urte luz<strong>eta</strong>n Azkuek<br />
asko markatu duela ez dago dudarik. Badira Azkueren pare bat esaldi, haren<br />
<strong>eta</strong> har<strong>ekin</strong> batera <strong>Euskaltzaindia</strong>ren jarrera oinarrizkoa markatzen dutenak.<br />
Honela idatzi zion Dogsoni:<br />
Cuando se trata de servir a nuestra lengua, yo no miro si el que me pide algún<br />
servicio relativo á ella es judio ó vecino de Sodoma. Cuando presto un servicio<br />
de esta naturaleza, lo hago a la lengua y no al sodomita, ni al judío, ni al turco,<br />
ni al católico!<br />
Jarrera bera agertzen du Unamunori zuzenduriko testu hon<strong>eta</strong>n:<br />
Pactaría con tirios y troyanos para apoyar nuestra lengua.<br />
Bada anekdotatik harago doan gertakaritxo bat, 1932koa. Ondarroan sortu zen istilua,<br />
Josu ala Jesus jarri behar ote zen eliz ikurrinen batean. Hori dela <strong>eta</strong> Etxebeguren<br />
bikario jeneralak kontsulta luzatzen dio <strong>Euskaltzaindia</strong>ri. Hona erantzuna,<br />
inork espero ez zezakeena: “Arazo ontan politica dabillela iñork ezin ukatu lezake:<br />
orregatik <strong>Euskaltzaindia</strong>k erretiratu bear du”.<br />
Kondairan zehar <strong>Euskaltzaindia</strong>ren independentzia politikoa adierazten duten esamoldeak<br />
ez dira falta.<br />
Villasantek esandakoa, Euskaltzaindiko buru zela, 1979an, hots, une historiko berezian<br />
aginte autonomikoa bideratzen ari zelako, hori da asko hori<strong>eta</strong>rik bat. Carlos<br />
Garaikoetxea Eusko Kontseilu Nagusiaren aurrean esan zituen hitzek balio<br />
handia dute. Kultura <strong>eta</strong> politikaren harremanez ari da, kulturarentzat autonomia<br />
eskatzen du. Eta ondoren <strong>Euskaltzaindia</strong>ren tradizioa berretsiz erakundearen posizioak<br />
argitzen ditu.<br />
Okerreko bidea hartuko genuke euskal kulturaren gidaritza alderdien esku<strong>eta</strong>n<br />
utziko bagenu edo haien irizpideak kulturan dogmatzat ezarriko bagenitu. Edo<br />
zinezko euskal kulturarik ez da sekula egonen —behintzat izen hori merezi duen<br />
kulturarik— edo kultura horrek autonomia bat beharko du bere zeregina libreki<br />
aurrera eraman dezan. Dauden instituzioei lan egiten utzi, lagundu, baina ez inolaz<br />
ere aurre iritziak inposatu. Hori uste dut dela bidea.<br />
[...]<br />
Alderdiei buruz zein den <strong>Euskaltzaindia</strong>ren jarrera garbi dago. Berez, Euskaltzaindi<br />
denez, ez dago ezein alderdiri lotua; beste maila bateko sorkaria da, kultur<br />
mailakoa, <strong>eta</strong> kultura <strong>eta</strong> alderdi politikoak ez daude lerro berean. Horrek ez<br />
du esan nahi euskaltzainak partikularki politika edo alderdi batekoak edo bestekoak<br />
izan ez daitezkeela, baina <strong>Euskaltzaindia</strong> bera politikatik ate gelditzen da.<br />
Uste dut hau izan dela <strong>Euskaltzaindia</strong>ren jarrera gerra aurreko garaian ere, <strong>eta</strong><br />
orain jarrera berbera du.<br />
Ez du bere burua bat egiten alderdi hon<strong>ekin</strong> edo horr<strong>ekin</strong>, baina horrek ez du
Change language