Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB) Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
LITERATURA Sariketen antolatzaile Euskaltzaindiak lan eremuen artean izan zuen literatura hasieratik, 1920an onartutako barne arautegian Aka demiaren helburuen artean aipatzen baita literatura sustatzea. Eta helburu horrekin sortu zuten urte berean, beste lau batzordeekin batera, sariketa saila. Ramon Intzagarai eta Pierre Lhande euskaltzain osoak eta Federiko Belaustegigoitia urgazlea izan ziren batzordekide. 1920. urtean bertan “euskal idaztietara sariketa” antolatu zuen Euskaltzaindiak, batzar agirietan aipatua agertzen baita, hari buruzko berriak Euskalerriaren Alde agerkarian emango zirela ezagutzera. Urtetan ez zen beste sariketarik egin, ez behintzat batzar agirietan jasotakorik, 1950eko hamarkadara arte. Narratiba Jarraipenik izan ez zuen sariketa bat egin zuten 1954an: Jon Etxaidek irabazi zuen lehen saria —Juan Aldamin ezizenez—, Joanak joan lanarekin, eta epaimahaiak “aitatugarritzat” jo zen Jose Antonio Loidi-ren Amabost egun Urgainen. Handik lau urtera, 1958an, bide luzea egingo zuen lehiaketari ekin zion Euskal - tzaindiak: Txomin Agirre eleberri sariketa. Eta ez zituen nolanahiko irabazleak izan, lehen urtean bezala gero: Eusebio Erkiaga 1958an (Araibar Zalduna) eta 1961ean (Batetik bestera); Txillardegi 1958an (merezimenduzko aipamena Peru Leartzako lanari) eta 1968an (Elsa Scheelen); Yon Etxaide 1962an (Gorrotoa lege); Txomin Peillen 1964an (Gauaz ibiltzen dana) eta 1966an (Itzal herrian); Mikel Zarate 1972an (Haurgintza minetan); Gotzon Garate 1977an (Elizondoko eskutitzak)… Poesia 1959an Loramendiren omenez antolatutako lehiaketan, poesiaren atalean, izen handiek eraman zituzten bi sari nagusiak: lehena, Gabriel Arestik (Maldan behera), eta bigarrena, Bitoriano Gandiagak (Lelo xamurrak). Luis Jauregi Jautarkol (Loramendi olerkaria, aren garai barruan ikusia ta aztertua) eta Eusebio Erkiaga (Kanpaien atsekabez) izan ziren beste irabazleak. Sariketa hark ez zuen jarraipenik izan, baina bai lehenengoz 1961ean antolatutako Lizardi poesia sariak. Nikolas Ormaetxea Orixe-k irabazi zuen lehenengo urtean (Lau urtaroak nere begietan), Antonio Bilbaok 1962an (Irribarre ta lore) eta 1964an (Loraen zugatza), Gabriel Arestik 1965ean (Euskal Harria) eta Ibon Sarasolak 1966an (Ez bat, ez bi, ez…). Euskaltzaindiaren beste poesia sariketa bat ere irabazi zuen Arestik, Iker saila Literatura Loramendiren omenez Gabriel Aresti, Luis Jauregi Jautarkol eta Eusebio Erkiaga izan ziren, 1959an, Loramendiren omenezko sariketaren irabazleak. 195
196 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALDEAK Federiko Krutwig Literatura batzordea 1981ean sortu zenean Federiko Krutwig izendatu zuten batzordeburu. 1989. urtera arte izan zuen ardura. 1962an Orixeren omenez antolatutakoa hain zuzen, Harri ta Herri lanarekin. 1973an Eusebio Maria Azkueren omenez antolatu zuen poesia sariketa Euskaltzaindiak; Bitoriano Gandiagak irabazi zuen (Txakolinaren 2. ospatze), eta aipamen berezia egin zieten Xabier Leteri (Hitz neurtuetan) eta Arantza Urretabizkaiari (Malko baten magalean). Gerora, gaur egun arte, Felipe Arrese Beitia izena izan du Euskaltzaindiaren poesia sariak. Antzerkia eta beste Txomin Agirre eleberria lehiaketa bezain zaharra da, kasik, Toribio Altzaga antzerki saria. Nobela saria bezala 1958an sortu zuen Euskaltzaindiak, nahiz eta 1961 arte ez zuten saririk eman, eta gaur egun ere antolatzen du sariketa hau. Gabriel Aresti nagusitu zen 1961ean (Mugaldeko herrian eginikako tobera), Augustin Zubikaraik hiru aldiz irabazi zuen (1963, 1967 eta 1969), Lourdes Iriondok 1970ean irabazi zuen, Luis Haranburu Altunak 1964an eta Junes Casenavek 1980an, besteak beste. 1961ean hasita, luzaroan Xenpelar bertsopaper lehiaketa ere antolatu zuen Euskaltzaindiak. 1990eko hamarkadaren hasierara arte iraun zuen sariketak, tartean hainbat urtetan antolatu ez bazen ere. Mikel Zarate saiakera sariak ez ditu horrenbeste urte, Zarate euskaltzain urgazlea 1979an hil ondoren erabaki baitzuen Euskaltzaindiak lehiaketa antolatzea. Jon Kortazar izan zen lehenengo irabazlea, 1981ean, Zarateren prosa lanarekin, eta gaur egun ere ematen da. 1971n literaturari buruzko saiakera lehiaketa berezia antolatu zuen Akademiak: Ibon Sarasola izan zen irabazlea, Euskal Literaturaren Historia lanarekin. Resurreccion Maria Azkue gazteentzako sariketak gaur egun ere irauten du. 1991n sortu zen, idazle gazteentzako narratiba eta olerki lehiaketa da. Bi mailatan bereizten dira lehiakideak: 11 eta 14 urte bitartekoak, eta 15 eta 18 urte bitartekoak. GAUR EGUNGO SARIKETAK Txomin Agirre: eleberria. 1958tik. Toribio Altzaga: antzerkia. 1961etik. Felipe Arrese Beitia: poesia. 1961etik (Lizardi sariketa izenarekin). Mikel Zarate: saiakera. 1981etik. Resurreccion Maria Azkue: gazteak. 1991tik. Literatura batzordearen sorrera 1981. urtean sortu zen Euskaltzaindiaren Literatura batzordea. Urtarrilaren 23an eta 24an Loiolan egindako Barne Jardunaldietan proposatu zuen Juan San Martin Jagon sailburuak batzordea sortzea, 1920ko barne arautegian Euskaltzaindiak bere buruari euskal literatura sustatzeko eginkizuna jarri ziola argudiatuta. San Marti-
- Page 145 and 146: 144 EUSKALTZAINAK Olabideren araudi
- Page 148 and 149: Euskaltzain osoak Hildakoak Azkue A
- Page 150 and 151: Etxegarai Korta, Karmelo Azpeitia J
- Page 152 and 153: Moulier, Jules Oxobi Bidarrai Jaio:
- Page 154 and 155: Ondarra Erdozia, Patxi Bakaiku Jaio
- Page 156 and 157: Euskaltzainen galeria 155
- Page 158 and 159: Sarasola Errazkin, Ibon Donostia Ja
- Page 160 and 161: Torrealdai Nabea, Joan Mari Foru Ja
- Page 162 and 163: Euskaltzain urgazleak Aduriz Zabala
- Page 164 and 165: Larrarte Garmendia, Jose Mari (1987
- Page 166: BATZORDEAK EGITASMOAK LANTALDEAK
- Page 170 and 171: HIZTEGIGINTZA Azkueren hiztegitik O
- Page 172 and 173: zion ardura hori, baita “fitxak b
- Page 174 and 175: lantaldeak prestatzen dituen zerren
- Page 176 and 177: Hiztegi Batua (2. itzulia) batzorde
- Page 178 and 179: Euskaltzaindiaren Hiztegia. Adierak
- Page 180 and 181: Euskal Hiztegi Historiko eta Etimol
- Page 182 and 183: GRAMATIKA Lehenengo ahaleginak Eusk
- Page 184 and 185: egindako lana osatu, gaurkotu eta,
- Page 186 and 187: DIALEKTOLOGIA Erizkizundi Irukoitza
- Page 188 and 189: sartzen. Transkripzio idatziak datu
- Page 190 and 191: ONOMASTIKA ‘Lurrizenbatzailetik
- Page 192 and 193: ia Jimeno Jurioren Toponimia de la
- Page 194 and 195: Exonomastika batzordea Euskal Herri
- Page 198 and 199: nen proposamena ontzat jo, eta hurr
- Page 200 and 201: HERRI LITERATURARI BURUZKO JARDUNAL
- Page 202: JAGON SAILA
- Page 205 and 206: 204 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALD
- Page 207 and 208: 206 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALD
- Page 209 and 210: 208 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALD
- Page 211 and 212: 210 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALD
- Page 213 and 214: 212 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALD
- Page 216 and 217: ARGITALPENAK Euskera, agerkari ofiz
- Page 218 and 219: Hiztegiak Bilduma honetan argitarat
- Page 220 and 221: ERLEA Argitalpen batzordea Burua: E
- Page 222 and 223: Egiturazkoak Azkue Biblioteka Errib
- Page 224 and 225: Azkue Biblioteka batzordea Burua: J
- Page 226: dez, Euskaltzaindiaren webgunean ko
- Page 230 and 231: Aldi batez lan egin ondoren desegin
- Page 232: 90 URTE EKIN JARRAITUAN
- Page 235 and 236: 234 90 URTE EKIN JARRAITUAN Euskalt
- Page 237 and 238: 236 90 URTE EKIN JARRAITUAN Euskalt
- Page 239 and 240: 238 90 URTE EKIN JARRAITUAN Babes e
- Page 241 and 242: 240 90 URTE EKIN JARRAITUAN Langile
- Page 243 and 244: 242 90 URTE EKIN JARRAITUAN Lau Aka
LITERATURA<br />
Sariketen antolatzaile<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>k lan eremuen artean izan zuen literatura hasieratik,<br />
1920an onartutako barne arautegian Aka demiaren helburuen<br />
artean aipatzen baita literatura sustatzea. Eta helburu<br />
horr<strong>ekin</strong> sortu zuten urte berean, beste lau batzorde<strong>ekin</strong> batera,<br />
sarik<strong>eta</strong> saila. Ramon Intzagarai <strong>eta</strong> Pierre Lhande euskaltzain<br />
osoak <strong>eta</strong> Federiko Belaustegigoitia urgazlea izan ziren batzordekide.<br />
1920. urtean bertan “euskal idazti<strong>eta</strong>ra sarik<strong>eta</strong>” antolatu zuen<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong>k, batzar agiri<strong>eta</strong>n aipatua agertzen baita, hari<br />
buruzko berriak Euskalerriaren Alde agerkarian emango zirela<br />
ezagutzera. Urt<strong>eta</strong>n ez zen beste sarik<strong>eta</strong>rik egin, ez behintzat<br />
batzar agiri<strong>eta</strong>n jasotakorik, 1950eko hamarkadara arte.<br />
Narratiba<br />
Jarraipenik izan ez zuen sarik<strong>eta</strong> bat egin zuten 1954an: Jon Etxaidek irabazi zuen<br />
lehen saria —Juan Aldamin ezizenez—, Joanak joan lanar<strong>ekin</strong>, <strong>eta</strong> epaimahaiak<br />
“aitatugarritzat” jo zen Jose Antonio Loidi-ren Amabost egun Urgainen.<br />
Handik lau urtera, 1958an, bide luzea egingo zuen lehiak<strong>eta</strong>ri <strong>ekin</strong> zion Euskal -<br />
tzaindiak: Txomin Agirre eleberri sarik<strong>eta</strong>. Eta ez zituen nolanahiko irabazleak<br />
izan, lehen urtean bezala gero: Eusebio Erkiaga 1958an (Araibar Zalduna) <strong>eta</strong><br />
1961ean (Batetik bestera); Txillardegi 1958an (merezimenduzko aipamena Peru Leartzako<br />
lanari) <strong>eta</strong> 1968an (Elsa Scheelen); Yon Etxaide 1962an (Gorrotoa lege); Txomin<br />
Peillen 1964an (Gauaz ibiltzen dana) <strong>eta</strong> 1966an (Itzal herrian); Mikel Zarate<br />
1972an (Haurgintza min<strong>eta</strong>n); Gotzon Garate 1977an (Elizondoko eskutitzak)…<br />
Poesia<br />
1959an Loramendiren omenez antolatutako lehiak<strong>eta</strong>n, poesiaren atalean, izen<br />
handiek eraman zituzten bi sari nagusiak: lehena, Gabriel Arestik (Maldan behera),<br />
<strong>eta</strong> bigarrena, Bitoriano Gandiagak (Lelo xamurrak). Luis Jauregi Jautarkol (Loramendi<br />
olerkaria, aren garai barruan ikusia ta aztertua) <strong>eta</strong> Eusebio Erkiaga (Kanpaien atsekabez)<br />
izan ziren beste irabazleak.<br />
Sarik<strong>eta</strong> hark ez zuen <strong>jarrai</strong>penik izan, baina bai lehenengoz 1961ean antolatutako<br />
Lizardi poesia sariak. Nikolas Ormaetxea Orixe-k irabazi zuen lehenengo urtean (Lau<br />
urtaroak nere begi<strong>eta</strong>n), Antonio Bilbaok 1962an (Irribarre ta lore) <strong>eta</strong> 1964an (Loraen<br />
zugatza), Gabriel Arestik 1965ean (Euskal Harria) <strong>eta</strong> Ibon Sarasolak 1966an (Ez bat,<br />
ez bi, ez…). <strong>Euskaltzaindia</strong>ren beste poesia sarik<strong>eta</strong> bat ere irabazi zuen Arestik,<br />
Iker saila Literatura<br />
Loramendiren omenez<br />
Gabriel Aresti, Luis Jauregi Jautarkol<br />
<strong>eta</strong> Eusebio Erkiaga izan ziren,<br />
1959an, Loramendiren omenezko<br />
sarik<strong>eta</strong>ren irabazleak.<br />
195
Change language