Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
GRAMATIKA<br />
Lehenengo ahaleginak<br />
<strong>Euskaltzaindia</strong> 1960an hasi zen euskal gramatika egiteko ahaleginean. Azaroko<br />
batzarrean esan zuen Luis Villasantek “<strong>Euskaltzaindia</strong>k bere gramatika bat egin bear<br />
leukeala”, proposamena onartu <strong>eta</strong> Villasanteri berari eskatu zioten lanaren ardura<br />
hartzeko, <strong>eta</strong> hurrengo hilabete<strong>eta</strong>ko batzarr<strong>eta</strong>n Villasantek egindako lanak aztertu<br />
izan zituzten, baita oharrak egin ere, besteak beste Inazio Maria Etxaidek, Isidoro<br />
Fagoagak <strong>eta</strong> Eusebio Erkiagak. Baina lehen ahalegin hura bidean gelditu zen.<br />
Baina urte asko joan ziren, 1975ean Koldo Mitxelenak “gramatikazko ikerk<strong>eta</strong>k bizkortu<br />
beharra” adierazi zuen arte, <strong>eta</strong> Mitxelenaren eskaera ontzat hartuta, hurrengo<br />
urtean Gramatika batzordea izendatu zuen <strong>Euskaltzaindia</strong>k: Patxi Altuna,<br />
Joseba Intxausti <strong>eta</strong> Jesus Artzamendi batzordekide, Juan Antonio L<strong>eta</strong>mendia<br />
idazkari <strong>eta</strong> hamalau aholkulari.<br />
Gramatika lanei bultzada handia eman zion Akademiak 1979an, Arrasateko IX. Biltzarrean,<br />
gramatika hartu zutenean aztergai nagusitzat, bereziki sintaxia. Hurrengo<br />
urtean beste bilera bat egin zuten, 1980ko martxoan, Arrasateko txostengileak<br />
bildu <strong>eta</strong> lanei <strong>jarrai</strong>pena nola eman aztertzeko, <strong>eta</strong> bilera hartan Gramatika batzorde<br />
berria sortu zen, Piarres Lafitte buru zela, eginbehar zehatzar<strong>ekin</strong>: <strong>Euskaltzaindia</strong>ren<br />
gramatika izango zena taxutu ahal izateko langaiak bilduz joatea.<br />
Oinarrizko gramatika: EGLU<br />
Lehen bi urteak lanerako metodologia zehazten eman zituen batzordeak, <strong>eta</strong><br />
1982an <strong>ekin</strong> zion mende laurden baino gehiago iraun duen lan sistematikoari: Euskal<br />
Gramatika. Lehen Urratsak (EGLU) izeneko egitasmo erraldoiari ekiteko.<br />
Euskal gramatikaren azterk<strong>eta</strong> zehatza egiteko, urraska joatea erabaki zuten, perpaus<br />
bakunar<strong>ekin</strong> hasita, perpaus elkartuen azterk<strong>eta</strong>ri gerora heltzekotan. Hiru<br />
urte behar izan zituzten lehenengo liburukia argitaratzeko. 500 orritik gorako liburuan,<br />
izen sintagma <strong>eta</strong> horren osagaiak izan ziren aztergai nagusiak, hala nola<br />
izena, izenordainak, determinatzaileak, adjektiboa, izenlagunak <strong>eta</strong> abar. Biltze<br />
lana egin zuten batik bat lehen liburuki hartan, han aurkeztu ziren gai gehienak<br />
lehendik aski aztertuak baitzeuden. 1985ean argitaratu zuten, baina 1987an lehen<br />
liburukiaren eranskina ere argitaratu zenez, 1991n berriro argitaratu zen EGLU-I,<br />
osaturik.<br />
Bigarren urratsa aditza aztertzea izan zen. Hiru urte behar izan zituzten horr<strong>eta</strong>rako<br />
ere, 1984an lanean hasi <strong>eta</strong> 1987an argitaratu baitzuten. Txillardegik <strong>Euskaltzaindia</strong>rentzat<br />
prestatutako Euskal Aditz Batua (1979) izan zuten oinarri, baina EGLU-<br />
Iker saila Gramatika<br />
Piarres Lafitte<br />
Piarres Lafitte buru zenean hasi zen<br />
Gramatika batzordea Euskal<br />
Gramatika. Lehen Urratsak egitasmoa<br />
lantzen.<br />
181
Change language