Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)

Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB) Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)

euskaltzaindia.net
from euskaltzaindia.net More from this publisher
26.08.2013 Views

Euskaltzaindiaren Hiztegia. Adierak eta adibideak batzorde ahaldundua Batzorde ahaldundua Burua: Iker sailburua (Andoni Sagarna). Idazkaria: Euskaltzaindiaren idazkaria (Xabier Kintana). Kideak: Egitasmoaren zuzendaria (Ibon Sarasola), hiru euskaltzain oso (Adolfo Arejita, Beñat Oihartzabal, Patxi Salaberri), eta Hiztegi Batuko lantaldearen arduraduna, ahotsaz bai, baina botorik gabe (Jose Antonio Aduriz). “ Lantalde bat Hiztegi Batutik abiatu eta horko sarrera eta azpisarrerei adieren definizioak, kategoria gramatikalak, erabileratik jasotako adibideak, marka dialektalak, espezialitate- eta erregistro-markak erantsiz, Euskaltzaindiaren Hiztegia prestatzen ari da. Hiztegi horren lehen idazketa 2010. urtearen bukaeran amaituko da. 2009ko ekainean hasi zen batzorde bat, Euskaltzaindiaren osoko bilkurak ahaldunduta, lehen idazketa horren jarraipen- eta ikuskatze-lanean, hilero bi bilkura eginez, 2011ko maiatzerako oniritzi orokorra eman eta ondoren osoko bilkurari aurkezteko. Batzorde horren partaideak, ahotsez eta botoz, Iker Sailburua, Idazkaria, Euskaltzaindiaren Hiztegia: adierak eta adibideak egitasmoaren zuzendaria eta osoko bilkurak izendaturiko hiru euskaltzain oso dira, eta Hiztegi Batuko lantaldeko idazkariak ahotsez baino botorik gabe hartzen du parte eta hiztegia lantzen ari den lantaldeko teknikari batek ere bai. Iker saila Hiztegigintza Andoni Sagarna Batzorde ahaldunduaren burua Hiztegi batua Hiztegi Batuaren lehen itzuliko hitz eta aldaeren zerrenda, 2008. urtean Elkar argitaletxeak argitaratua 177

178 BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALDEAK Xabier Kintana Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoko zuzendaria Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoa Euskara batuaren hiztegia zientziazko, teknologiazko eta jakintzako terminoez aberasteko asmoarekin Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoa eratzea erabaki zuen 2007an Euskaltzaindiak. Lanaren metodologia eta jakintza alorrak zehaztea, oinarri moduan erabiliko den termino zerrenda osatzea eta proiektuaren datu-basea diseinatzea izan dira lantaldearen aurreneko lanak. Xabier Kintana da zuzendaria. Egitasmoa Zuzendaria: Xabier Kintana. Idazkaria: Inaki Irazabalbeitia. Kideak: Andres Alberdi, Xabier Alberdi, Kepa Altonaga eta Antton Gurrutxaga. “ Euskaltzaindiak, oro har, literaturan (liburu, aldizkari, egunkariak...) gehien erabiltzen diren hitzak bildu eta hautatuz egin du orain arte bere Hiztegi Batua. Halere, hitz horiez gainera, gaurko munduan badira edozein pertsona eskolatuk erabili behar dituen nazioarteko teknizismo eta berba zientifikoak ere, horiek agerkarietan gutxiagotan agertu arren (akriliko, epizentro, hominido, infinitesimal, kardiobaskular, kolesterol, magmatiko, perigeo, pleistozeno, telehitzaldi...) baina kulturan zein irakaskuntzan-eta nahitaezkoak. Horiexek dira, bada, geuk bildu nahi genituzkeenak, Hiztegi Batua osatzeko. .............................. Euskara estandarra finkatzeko ortografi eta gramatika-arauez gainera, hor dira Orotariko Euskal Hiztegia, Euskara Batuaren hiztegia, Euskal Herriko eta Munduko toponimia lanak, pertsona-izenak eta deiturak euskaraz finkatzeko hiztegiak, (biek gure gizartean duten eraginagatik), Literatura hiztegia eta laster kaleratuko den Euskal Herriko Hizkeren Atlasa, besteak beste. Kataluniako edo Israelgo Hizkuntz Akademiako kideek Euskaltzaindira egin dizkiguten bisitetan, adibidez, geure eskuarteko lanak ikusita, argi esan digute berenak ere oso antzekoak direla. .............................. Askotxo dira. Bidean dugu jada Akademiaren Euskara-euskara hiztegia, eta proiektuan Euskararen Hiztegi etimologiko eta historikoa. Baina ni neu bereziki kezkatzen nautenak hutsune sozial-praktikoak dira. Hor da yeismoaren arazoa (mutiya, hiyabete... palatalizatu gabeko muti-la eta hilabete jatorragoen ordez); edo j-ren ebakera bera (euskarazko tradizionala, ala espainolezkoa, ipar eta ekialdekoek ezin irentsia). Beste arazo bat, eta berez Euskaltzaindiak bakarrik ezin konponduzkoa, kale-idazki desegokiena da (Txakoli eguna, Sardin egune, Durangoko pasiñue, Artxanda jatetxe, Gozotegi Marisa...), horrek jendea nahasi eta okerbideetara beste

178<br />

BATZORDEAK. EGITASMOAK. LANTALDEAK<br />

Xabier Kintana<br />

Zientzia <strong>eta</strong> Teknika Hiztegia<br />

Biltzeko egitasmoko zuzendaria<br />

Zientzia <strong>eta</strong> Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoa<br />

Euskara batuaren hiztegia zientziazko, teknologiazko <strong>eta</strong> jakintzako terminoez<br />

aberasteko asmoar<strong>ekin</strong> Zientzia <strong>eta</strong> Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoa eratzea erabaki<br />

zuen 2007an <strong>Euskaltzaindia</strong>k. Lanaren metodologia <strong>eta</strong> jakintza alorrak zehaztea,<br />

oinarri moduan erabiliko den termino zerrenda osatzea <strong>eta</strong> proiektuaren<br />

datu-basea diseinatzea izan dira lantaldearen aurreneko lanak. Xabier Kintana da<br />

zuzendaria.<br />

Egitasmoa<br />

Zuzendaria: Xabier Kintana. Idazkaria: Inaki Irazabalbeitia. Kideak: Andres<br />

Alberdi, Xabier Alberdi, Kepa Altonaga <strong>eta</strong> Antton Gurrutxaga.<br />

“<br />

<strong>Euskaltzaindia</strong>k, oro har, literaturan (liburu, aldizkari, egunkariak...)<br />

gehien erabiltzen diren hitzak bildu <strong>eta</strong> hautatuz egin du orain arte bere<br />

Hiztegi Batua. Halere, hitz horiez gainera, gaurko munduan badira edozein<br />

pertsona eskolatuk erabili behar dituen nazioarteko teknizismo <strong>eta</strong> berba<br />

zientifikoak ere, horiek agerkari<strong>eta</strong>n gutxiagotan agertu arren (akriliko,<br />

epizentro, hominido, infinitesimal, kardiobaskular, kolesterol, magmatiko,<br />

perigeo, pleistozeno, telehitzaldi...) baina kulturan zein irakaskuntzan-<strong>eta</strong><br />

nahitaezkoak. Horiexek dira, bada, geuk bildu nahi genituzkeenak, Hiztegi<br />

Batua osatzeko.<br />

..............................<br />

Euskara estandarra finkatzeko ortografi <strong>eta</strong> gramatika-arauez gainera, hor<br />

dira Orotariko Euskal Hiztegia, Euskara Batuaren hiztegia, Euskal Herriko <strong>eta</strong><br />

Munduko toponimia lanak, pertsona-izenak <strong>eta</strong> deiturak euskaraz finkatzeko<br />

hiztegiak, (biek gure gizartean duten eraginagatik), Literatura hiztegia <strong>eta</strong><br />

laster kaleratuko den Euskal Herriko Hizkeren Atlasa, besteak beste.<br />

Kataluniako edo Israelgo Hizkuntz Akademiako kideek Euskaltzaindira egin<br />

dizkiguten bisit<strong>eta</strong>n, adibidez, geure eskuarteko lanak ikusita, argi esan<br />

digute berenak ere oso antzekoak direla.<br />

..............................<br />

Askotxo dira. Bidean dugu jada Akademiaren Euskara-euskara hiztegia, <strong>eta</strong><br />

proiektuan Euskararen Hiztegi etimologiko <strong>eta</strong> historikoa. Baina ni neu<br />

bereziki kezkatzen nautenak hutsune sozial-praktikoak dira. Hor da<br />

yeismoaren arazoa (mutiya, hiyabete... palatalizatu gabeko muti-la <strong>eta</strong> hilabete<br />

jatorragoen ordez); edo j-ren ebakera bera (euskarazko tradizionala,<br />

ala espainolezkoa, ipar <strong>eta</strong> ekialdekoek ezin irentsia). Beste arazo bat, <strong>eta</strong><br />

berez <strong>Euskaltzaindia</strong>k bakarrik ezin konponduzkoa, kale-idazki desegokiena<br />

da (Txakoli eguna, Sardin egune, Durangoko pasiñue, Artxanda jatetxe,<br />

Gozotegi Marisa...), horrek jendea nahasi <strong>eta</strong> okerbide<strong>eta</strong>ra beste

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!