Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
134<br />
EUSKALTZAINAK<br />
Estatutuen arabera, ohorezkotasuna euskararen alde nabarmendu diren euskalari<br />
edo euskaltzaleei eskaintzen die <strong>Euskaltzaindia</strong>k, etxeko izan ala kanpoko.<br />
Historia osoan kanpoko euskaltzain ohorezkoak %28 izan dira.<br />
Urgazleak, euskararen aldeko langileak, kopuruz gehiago dira. Euskalgintzan <strong>eta</strong><br />
euskalaritzan ezagunak <strong>eta</strong> lan eginak izango dira urgazlegaiak, diote arauek. Euskaltzain<br />
“laguntzaile” deitu izan zaie urt<strong>eta</strong>n. 1920ko sortarauak zioen “lanerako<br />
egokiak” aukeratu behar zirela. <strong>Euskaltzaindia</strong>ren proiektu <strong>eta</strong> lan<strong>eta</strong>n esku hartzen<br />
dute <strong>eta</strong> euskaltzain oso izateko gaiak dira.<br />
Zirkuluak azal bat gehiago izan zuen 1980ko hamarkadaren hasieran. 1981ean<br />
onarturiko Barne Erregel<strong>eta</strong>n figura berri bat agertzen da, hots, “<strong>Euskaltzaindia</strong>ren<br />
lagun”. Honela zehazten da: “Elkargoak izan ditzake ‘<strong>Euskaltzaindia</strong>ren lagun’,<br />
betirako ez direnak”.<br />
Villasante euskaltzainburuak 1979ko abenduan, Arrasateko bileran, jendaurrean<br />
agindu zuen figura berri baten sortzea, jende gaztea lanean hartzeko. Antza denez,<br />
Foruko Barne Jardunaldi<strong>eta</strong>n hitz egina izan zen, baina erabaki, Loiolan erabaki zen<br />
1981ean.<br />
Luis Villasanteren proposamenean “lagun” hauek ez ziren betirako, batzorde<strong>eta</strong>ko<br />
lankideak izendatuko ziren horr<strong>eta</strong>rako <strong>eta</strong> euskaltzain oso izateko aukera<br />
izango zuten.<br />
Hurrengo Barne Erregel<strong>eta</strong>n, sustrairik bota gabe, desagertu egingo da figura juridiko-akademiko<br />
hau.<br />
Kopurua<br />
Euskaltzain osoek numerus clausus izan dute beti, kopuruak aldatu badira ere. 88<br />
euskaltzain oso dira 1918tik 2009ra bitartekoak.<br />
Beste biek, ohorezko <strong>eta</strong> urgazleak, ez dute kopuru aldetiko mugarik.<br />
Ohorezko euskaltzainak ez dira ugari izan. Tantaka hautatu izan dira, kontu handiz<br />
bezala. Hasieratik gaurdaino 82 dira.<br />
Euskaltzain urgazleak kopuruz askoz gehiago dira, ez baita ohorea baizik <strong>eta</strong> lanerako<br />
deia. Bidezko da kopuruz haziagoa izatea: guztira 315. Arestian ikusi dugu eus-<br />
Genealogia akademikoa<br />
Jose Antonio Aranak <strong>Euskaltzaindia</strong>n sartzeko hitzaldia, 1989an, gai hon<strong>ekin</strong><br />
egin zuen: “Euskaltzaindiko aulkien historiaz hurbiltze bat”. Luis Villasantek,<br />
erantzunean, esan zion “ez da makala izan lan hon<strong>ekin</strong> <strong>Euskaltzaindia</strong>ri egin<br />
diozun mesedea... Ben<strong>eta</strong>n baliotsua <strong>eta</strong> argitsua da guretzat”.<br />
Uste baino zailagoa gertatu zitzaion argitze-lana egileari, gezurra badirudi<br />
ere, ez baitzegoen argi aulkien segidatasuna, dokumentazio ezagatik, batez<br />
ere gerra <strong>eta</strong> gerraondo luzearen erruz.<br />
1968az geroztik <strong>jarrai</strong>tutasuna segurua da. Baina aurretik ez beti: izendapen<br />
politikoak daude, exiliatuak, haien ordez izendatuak, numerus claususen legea<br />
hautsia izan da, <strong>eta</strong>b. Jose Antonio Aranak emandako akademi genealogia<br />
zuzentzeko bi eskari pertsonal izan dira, Federiko Krutwig <strong>eta</strong> Joan San<br />
Martinen aldetik.<br />
Hemen agertzen dena Jose Antonio Aranak egindako bera da.<br />
→
Change language