Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Euskaltzaindia : ekin eta jarrai (PDF, 33,9 MB)
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Manuel Lekuona<br />
122<br />
EUSKALTZAINAK<br />
Lafitter<strong>ekin</strong><br />
Piarres Lafitte <strong>eta</strong> Manuel Lekuona<br />
Lekuona jaunak ohar bat ezartzen du esanaz Arantzazuko erabakia kontseilu erakoa<br />
zela <strong>eta</strong> ez agindu erakoa, Labaien jaunak ere hori uste du”.<br />
Luis Villasante aukeratu zuten euskaltzainburu batzar hartan. Euskaltzain izaten <strong>jarrai</strong>tu<br />
zuen Manuel Lekuonak 1987ko uztailaren 30ean hil zen arte, baina urrundu<br />
egin zen Akademiaren bizitzatik, <strong>eta</strong> urte askoan ez zen batzarr<strong>eta</strong>ra joan. Kardaberaz<br />
Bazkuna berpiztu zuen 1970ean, <strong>eta</strong> handik bideratu zituen euskararen aldeko<br />
bere lanak. 1924an sortu zuten Kardaberaz Bazkuna Gasteizko Seminarioan,<br />
<strong>eta</strong> 1936ko gerrara arte iraun zuen bizirik, lehen aroan.<br />
Gasteiz, Calahorra, Andoain, Oiartzun<br />
Gasteizko Seminarioan <strong>ekin</strong> zion Manuel Lekuonak euskal kulturaren aldeko ibilbide<br />
oparoari. 1916an hasi zen irakasle, 22 urter<strong>ekin</strong>, <strong>eta</strong> 1936. urtera arte iraun<br />
zuen bertan, gerrak ezkutura <strong>eta</strong> gerra osteak erbestera bidali zuten arte. Gai askotan<br />
aritu zen irakasle, baina batez ere Euskal Literaturan <strong>eta</strong> Arkeologian sakondu<br />
zuen. Garai hon<strong>eta</strong>ko idazlanak hiru arlotan sailka daitezke: literatura irakaskuntzari<br />
lotutakoak —Métrica vasca (1918), Poesía popular vasca (1930) <strong>eta</strong> Literatura oral<br />
euskérica (1935)—, literatur kreazioak —Eun dukat <strong>eta</strong> Iesu Aurraren bizitza (1936)—<br />
<strong>eta</strong>, azkenik, Anuario de Eusko-Folklore-n Oiartzuni buruz idatzitakoak.<br />
Gerra urteak Lasarteko Brijiden Kaperau-Etxean egin zituen, ezkutaturik, <strong>eta</strong> hurrengo<br />
14 urteak, 1956ra arte, Calahorran egin behar izan zituen, etxetik gutxienez<br />
200 kilometrora aldentzeko zigorra ezarri ziotelako. Urte hai<strong>eta</strong>n historia lan<strong>eta</strong>n<br />
murgildu zen, artxibo zaharrak beste langairik ez zeukanez. Garai horr<strong>eta</strong>koak<br />
ditu Lasarteko Parrokiaren <strong>eta</strong> Komentuaren historiak, Calahorrako eliz<strong>eta</strong>koak<br />
<strong>eta</strong> Del Oyarzun antiguo idazlana. Calahorran zegoela izendatu zuten euskaltzain oso<br />
—“Euskal-Toki izen<strong>eta</strong>n Kurutzearen izena” izan zen bere sarrera hitzaldiaren izenburua—,<br />
<strong>eta</strong> garai hartan prestatu zuen Gero liburuaren argitalpena, Akademiaren<br />
babesean.<br />
1956tik 1975era Andoain izan zuen bizileku. Ahozko literaturaren ikerkuntzan<br />
<strong>eta</strong> bestelako gai<strong>eta</strong>n ere ari zen bitartean, liturgi arloan lan handia egin zuen urtealdi<br />
hartan: liturgia testu berriak euskaratzeko eginkizunean idazkari orokorra<br />
izan zen. 1975ean jaioterrira itzuli zenez geroztik, Idazlan Guztiak prestatu <strong>eta</strong> argitaratzea<br />
izan zuen lan nagusia. 11 liburukitan bildu zituen idazlan guztiak, <strong>eta</strong><br />
Kardaberaz Bazkunak argitaratu zituen, Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzar<strong>ekin</strong>.<br />
Lekuonak bere bizialdian landu zituen gaien ugaritasunaren erakusgarri dira 11 liburukiak.<br />
Ahozko literaturaren ikerkuntzan <strong>eta</strong> arte-ezagutzan nabarmendu zen<br />
beste ezertan baino gehiago, baina beste mila gai landu zituen bere idazlan<strong>eta</strong>n,<br />
hala nola etnografia, historia, euskerologia, antzerkia, haur-kantak edota gabon <strong>eta</strong><br />
eliz-kantak.<br />
Manuel Lekuona (1894-1987)<br />
Euskaltzain: 1950-1987<br />
Euskaltzainburu: 1966-1970<br />
Idazlan<strong>eta</strong>ko batzuk: Métrica vasca (1918), La poesía popular vasca (1930), Eun<br />
dukat (1935), Literatura oral euskérica (1935), Zigor (1963), Literatura oral vasca<br />
(1964).
Change language