Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

3. Hautakariak
(45) Ezpeletar batek salatu daut bori beharrixilorat, eta orok badakigu auzoek ontsa
badakitela elgarren berri, (...) Bertzenaz ere berriak, jendeak bezala dira (P.
Lafitte, Murtuts eta hertze, 55)
3.2. Osterantzean
Lokailu honen formak ez du, bistan da, inolako zalantzarik eskaintzen:
"oste" izena dago oinarrian, "-rantz" eta "-(e)an" kasu marken bidez
birdek1inatua (ber gauza 'osterontzean' formarekin ere). Lokailu bilakaturik,
bestela-ren kidekoa dugu, bizkaieraz maizago erabilia:
(46) Eskerrak olloak emoten eutsozan arrautza areri! Osterantzean ez dakit nik bere
ortuko porru-berakatzekin bizirik urteterik ete eukanik (p. Bilbao, Ipuin-barreka,
255)
(47) Urte egik oillo orrek sukalde orretatik, osterantzean ikusiko dok eure narrua, ta
laster ikusi bere, sator bideak baifio zulo geiagoz! (E.Erkiaga, Batetik bestera,
143)
(48) Agudo ibili bebar dugu, osterantzean, haurra ere galdu eginen da (G. Aresti,
IpuinaJc,82)
Kokalekuari dagokionez, hasieran joateko joera erakusten dute normalean
adibideek.
Ondoko esaldietan ikusten den bezala, baina juntagailuaren ondoan ageri da
batzutan eta berriz lokailuaren laguntasuna duela ere bai bestetan:
(49) (...) eskolarako baifio gogo andiago izango ebala Nikanor'ek nai edonok, antxe
mendi bazterrean ibiltzeko ta egoteko. Etxera...bai, jaten eta lo-egiten. Baña
osterantzean, antxe ederto: gauzak artu, gauzak itxi; eskuetan erabilli, sakelean
sartu; gero, atara (E. Erkiaga, Batetik hestera, 21)
(50) Itxas-aldian, bada portu-eskifietan, osterantzean barriz, estaziñoetan; pizka bat
geldi ba'dauz, laster pasaietan; orrela bixi dira egun guztietan (K. Enbeita,
Bertsoak,162)
85