Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-IlI
(36) Erderatik San Juan de la Cruz, 000 olako zerbait itzul nezake, bai, baiño,
bestenaz, ez daukat idazteko lengo eznairik (Orixe, Fichas y apuntes sobre J.
Lizarraga, 19-2-30)
Aski maiz, azkenik, edo nahiz edota hautakariekin ikusiko dugu:
(37) Bere flakia aitortu bear. Bere plaua mugatu bear. Edo, bestela, irentsi nazala
bere arrokeriak (fxillardegi, Leturiaren egunkari ezkuJua, 182)
(38) Aska nazazute, edo ta, bestela, egingo diat nik ezegitekoren bat gaur emen
(M. Lekuona, Eun daukat, 49)
(39) Frantzia beherean, herrausturik ematen da landetan. Remen ere hala egin daiteke,
edo bertzenaz gainerako ongarriekin nahasteka (J. Duvoisin, Laborantzako
liburua, 172)
(40) Sarrerako ateondoan jartzen dira, meza bitartean, gizonezkoak zutik. Edota,
bestela, goiko korura igo (T. Agirre, Uztaro, 25)
(41) Pauloren burasoak hil ziren urthe hartan berean, enperadorek oihu eginarazi zuten
Egiptoan eta beren meneko zituzten herri guzietan, etzezaketela gehiago onets
giristinorik izan dadin hekien erresuman; giristino zirenek behar zutela beraz
arbuiatu beren erlisionea, edo bertzela, hiltzerat kondenatuak izanen zirela (B.
Joannateguy, Sainduen bicitzea, 113)
Bada lokailuarekin ere erabiltzen da inoiz bestela:
(42) Esplika beza argiro eta ejenploekin, bada bestela ezin ondo adi nezake (J.A.
Moguel, Confesioe ta comunioco eracasteac, 104, 104)
(43) Gere barruko deseoak, eta ansiak, eta gere borondatea Jaungoikoari osoro ematea;
bada, bestela, nuo dagoan gure deseoa eta amorioa, an dago gure biotza (J.!.
Guerrico, Sayaquera, 404)
Ezi lokailuarekin (= ezen) ere ez dugu adibiderik falta:
(44) Eztüzü ororen eiztia lege zeren natllrak behar beitü süstengatü izan; bena zure
lege saintiak eztizü unhesten behar heno haboro, eta haboruenik plazer egiten
dienen txerkhatzia; ezi bestela aragia ezpiritiaren kunre altxa litezü (M.
Maister, Jesu-Kristen imitacionia, 218)
Esan dezagun azkenik, bertzenaz lokailuak, balio murrlztalea duenean, ere
lokailuaren laguntza ere har dezakeela Ikus goiko (35) adibidea Eta baita:
84