Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

1. Perpaus elkarketa eta lokaUuak
1.2.1. Lokailuak, testu mailako lotura bideratzeko tresnak
1.- Testu bat osatzerakoan, perpausak nolabait elkarrekin 'josi' egiten
ditugu, horretarako lokailu deitzen ditugun gailu gramatikal batzuez baliatuz.
Lokailu hauek nolabaiteko ñabardura ezartzen diote perpaus batek bestearekin
duen erlazioari:
(58) Saia zaitez lanean, giwna, bestela, miseria gorrian biziko zara beti.
(59) Igandea zela bazekien. Lan egin behar. balere.
Kasu hauetan, perpaus lokabeak ditugu begien aurrean:
(58') a. Saia zaitez lanean, gizona.
b. Bestela, miseria gorrian biziko zara beti.
(59') a Igandea zela bazekien.
b. Lan egin behar (zen), halere.
Baina perpaus pare horietako bakoitzeko bigarrenean ageri den lokailuak
(bestela eta halere) perpaus horrek aurrekoarekin nolabaiteko lotura,
erlazioa, duela esaten digu. Solas mailan perpaus horrek aurrekoarekin nolako
lotura duen adieraziko digu, hortaz, lokailuak. Rorregatik hautatu dugu
lokailu izena bera ere, testu batek behar duen lotura, koherentzia, bideratzeko
tresnak baitira.
Perpausak, beraz, askotan, aurreko perpausekiko erlazioa markatzen duen
hitz edo partikularen bat eramaten duo Rorrela, elkarren segidan datozen
perpausek perpaus elkartua ez osatu arren, bien arteko lotura adieraztera dator
lokailua.
Baina lokailu deitzen ditugunak bere eskuko izaten segitzen duten
perpausen artean ezezik, perpaus elkartuetan ere ager daitezke, perpaus
juntatuetan bereziki:
(60) Joxepak astoa nahi zuen eta Anttonik, berriz, autoa eskatzen zuen.
Remen agertzen den berriz horrek eta juntagailuz juntatutako bi perpaus
horien arteko nolabaiteko kontrakotasuna markatzen digu. Rain zuzen, lokailu
hori faltako balitz, adieraziko ez litzatekeena:
19