Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Euskal</strong> Gramatika. Lehen Urratsak-<strong>III</strong><br />
Hortaz, ez dugu juntagailu banakaririk aipatu beharrik. Konposizio<br />
distributiboa, izan ere -horrela mintza bagaitezke- ez da juntaduraren bitartez<br />
gauzatzen, juntagailuz edo alborakuntzaz juntaturiko perpausetan partikula<br />
batzuk errepikatuz baizik: bai... (eta) bai; ez ... (eta) ez; dela ... (eta)<br />
dela; zein ... zein; nahi(z) ... nahi(z)... Ez dira, ordea, errepikaturiko<br />
partikula horiek beroriek juntadura gauzatzen dutenak, zein eta nahi(z)<br />
juntagailuen kasuan izan ezik. Haien egitekoa beste hau da: juntadurari balio<br />
banakaria ematea. Azken batean, banaketa zentzu hori errepikatzearen bidez eta<br />
osagaiak korrelazioan jarriz lortzen da. Gainera, zentzu banakaria era askotako<br />
errepikatze eta enumerazioen bidez lor daiteke. Adibidez: alde batetik ,<br />
bestetik..., azkenik....; <strong>lehen</strong>bizi...., gero..., azkenik ;<br />
batzu..., besteak..., etab.<br />
Dena den, gorago esan bezala, kontsidera daiteke alborakuntza 0 juntagailu<br />
baten bidez gauzaturiko juntadura dela:<br />
(57) PO[ [PI] jund0] [P2]]<br />
1.2. Lokailuak<br />
Koherentzia duen testu baten barnean kokatuak dauden perpausen artean<br />
harremanak gertatzen dira. Harreman hori juntagailuen edo menderagailuen<br />
bidez gertatzen bada, lotutako perpaus horiek perpaus elkartu bat osatuko dute,<br />
perpaus bat, nolanahi ere, eta perpaus den neurrian, <strong>gramatika</strong>ren aztergai<br />
izango da.<br />
Baina perpausen artean gerta daiteke beste mota bateko lotura ere, solas<br />
mailakoa, gorago aipatu duguna bezain hertsia ez dena. Hau da, hain zuzen,<br />
hemen aipatu nahi dugun lotura, solas mailakoa, alegia.<br />
Sarritan perpausek bere eskuko izaten segi dezakete nahiz ager daitekeen<br />
elementuren bat -lokailua, hain zuzen- perpaus horiek elkarrekin duten lotura<br />
semantikoaren berri ematen diguna. Jakina, lokailu hauek perpaus elkartuetan<br />
ere ager daitezke, bereziki juntagailuren baten arrimuan.<br />
Jatorriz bestelakoak izanik, gerora zeregin honetara erakarritako hitzak 000<br />
esapideak dira lokailuak gehienetan. Bestela eta halere (=hala ere),<br />
adibidez, aditzondo dira, izatez. Eta horrela, gehienak.<br />
18
Change language