Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

6. Kausazkoak
Beraz, adibide guztiok erakusten diguten bezala, kausazko balioa duen
alaba¡na,
• iparraldeko idazleek ere badarabilte (Larregi, Duvoisin, Joannateguy.),
nahiz hegoaldekoek lehenxeago eta gehiago;
- gutxitan ezartzen zaio puntua aurrean, baina beste sinu diakritikoak ageri
dira;
- gehienetan petpausaren barnean dago kokatua.
Azkenerako utzi dugu apropos Mendiburu. Hau da, beharbada, alabaina
kausazkoa gehien darabilen idazlea. Darabiltenen artean beharbada zaharrena
dugu, eta lokailu horren erabilpenean beharbada idazlerik erregularrena. Izan
ere, perpausaren barnean kokatzen du, aurrean puntu eta koma ezartzen
diolarik, kausazko balioaz erabiltzen du, gainera, beti, ez aurkaritzakoaz. Hona
exenplu batzu milaren artean:
(59) Hao egiten duena ongi aterako da beste munduko tribunalean; ez du alabaña ara
eramanen beldurrik... (S. Mendiburu, Igandeetarako irakurraldiak,. 364)
(60) ... emengo arzaiak bere onagatik egiten ditu bere arzanzako gauzak; egiten ditu
alabaña ardiaren esneagatik... (S. Mendiburu, 1gandeetarako irakurraldiak.. 311)
(61) ... ekusi zuena zen bere itxea alde batetik e18 bestetik su egifta 18 laster auts
egiftik: gelditzeko bidetan sartua; zen alabaña arez, karez 18 arriz ez, baizik olez
18 zurez egifia (S. Mendiburu, Bederatziurrena.. 312)
6.4. Bada
6.4.1. Forma eta balioa
Honezaz aritu gara lehen, ondoriozko direlako lokailuetariko bat baita.
Bada, haatik, kausazkoa ere, eta horrela deitzean, badakigu zer esan nahi
dugun: bada-ren aurrean esana hala zergatik den adierazten duen partikula
dela, alegia. Honako esaldi hauetan, esate baterako:
(62) Aspertu egin naiz, bada bakarrik utzi naute.
187