Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6. Kausazkook<br />
adizkiak -en atzizk:ia hartzen du bait- aurrizk:ia baino areago. Eta arrazoia aski<br />
xinplea da: hegoaldeko idarle askok, horien artean gipuzkoar klasikoek,<br />
Larramendi eta Kardaberaz barne (bai eta Mendiburu, nahiz hizkeraz<br />
gipuzkoarra ez den), ez dute inoiz erabiltzen bait-, ez bakarrik ("...berandu<br />
etorrl baita") ez beste menderagailuren bat indartuz. Hortaz, zergatik-ekin<br />
nekez agertu ahalko da bait- aurrizk:ia idazIe hauetan. Hona hemen, dena den,<br />
bateko eta besteko adibide bana:<br />
(31) Eztút escrivitu zergátik dauden óngi alá. baizik zergatik obe den, naiz ala,<br />
ezi baterez. (J. Lizamaga, Doctrina Christioaren Cathechima.. 29)<br />
(32) Zoaz ene ganik, Satana, skandala zaitut nik zu, zergatik ez baiduzu gusturik<br />
Jainkoaren gauzentzat... " (Math. XVI, 23) (J. Haraneder, Testamentu berria<br />
(oraindik argitaragabea»<br />
Nolanahi ere, lokailu den zergatik da guri hemen axola diguna:<br />
(33) Jaungoikoak badu korputzaren figurarik...? Eztu Jaungoikoa dan partetik,<br />
zergatik da Espíritu purua...(J. de lrazusta, Doctrina Christiana, 5)<br />
(34) Jauna, zu aditzean beIdor izan det nik, zergatik arkitzen naiz jantzi gabetanik.<br />
(J. de Irazusta, Doctrina Christiana, 220)<br />
(35) Zaitu bezate eoren etxea eta ez auzokoa, zergatik inoren buruko minak astoak<br />
iltzen dito (A Apaolaza, Patxiko Turren, 84)<br />
(36) Jaungoikuari konto aundiyak eman biar dizkatzute zubek.-Bai? -Bai, zergatik<br />
zubentzat ez da gauza zuzenik izaten. (M. Sorna, Baratzan, 22)<br />
(37) Ai, noíz arkituko naiz ni andre Joxepanian txokoIatetxua artzen; zergatik jakin<br />
biar du, ni ez banaiz ezkondu, ez da faltatu zaizkitalako (M. Soma, Gabon. Au<br />
ostatuba, 72)<br />
(38) .., bafta arto bear dozu, zegaittik laster ezkonduko iatzu etxean daukazun<br />
arrebea.. (J.M. Echeita, Josecho, 330)<br />
(39) ...arek egia esan dau, zegaittik oraintxe-be ikusten nago (J.M. Echeita,<br />
Josecho, 183)<br />
183