Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-m
Aditzondoak ere ager daitezke lokailu honen ezkerrean:
(45) Hala eginez, (...) oro xuxen gerthatzen dire; hala BOla berriz, berant jaikitzen
denean, oro makhur gerthatzen ohi baitire (M. Duhalde, Meditacioneac gei
premiatsuenen gainean, 48)
4.2.4. Juntagailu eta lokailuekin batera
Aurrean juntagailuren bat 000 beste lokailuren bat baizik ez duela ere ager
daiteke inoiz:
(46) Kontzientzia batzuk dira eme, sentikor, minbera, hertsi: eta berriz bertze
batzuk loti, hiI, lazo, zabaI, eta ez antsia (p. de Axular, Guero, 275)
(47) -Biyotz nereko dama polita, asmoz muda zaite, auxen tori da: hamasei duroko
urre fina, sendatu nai zazun nere mina. -Ez, jauna, ez ez; merezi bezin kopeta
beltzez esango diyot ezetz ta ezeztz. -Gañera berriz, Juana Bixenta, utziko
dizutet etxeko errenta (Bilintx, Bertso ta Jan guziak, 80)
(48) Bai orixe! Bestaldetik, berriz, naiko eskasak ziran lenago ere gariak-eta (...)
(T. Agirre, Uztaro, 132)
Baita perpausaren hasiera hasieran ere:
(49) Zein OOerki ta Iaster ikasten duten euskera gaztetxo euskara baflo enzuten ez
duteenak. Berriz badator Euskalerrira erdaldun andi 000 azi bat, zein nekez, ta
gaizki (J.A. Moguel, Confesioe ta comunioco eracasteac, 215)
(50) Arpegia garbitzean (...) igarotzen bada eztarritik... ur tanta bat 000 beste, ez da
baraurra galduko, ta ez eragotziko komunioa Berriz nork nai daki aora etorri
dan txistu mea, nai loditzarra berriz irentsia gatik, komulgatu ditekela beldur
gabe O.A. Moguel, Confesioe ta comunioco eracasteac, 237)
Horrelakoetan badirudi perpausen arteko kontrastea markatzen dela,
mintzagaia gehiegi berezi gabe. Dena den, esan behar da erabilera hau
zaharkitua dela eta ez, beharbada, gomendagarriegia
Gorago esan dugun bezala, emendiozko kutsua ere badu berriz-ek, topiko
berria nabarmentzeko erabiltzen baita sarri askotan. Ez da harritzekoa, hortaz,
eta juntagailuaren 000 emendiozko beste lokailuren baten lagun agertzea maiz.
Axularrek, esate baterako, eurrez erabiltzen du eta berriz esapidea, (46)
adibidean bezala. Berriz perpaus barruko ohizko lekuetan doala ere erabil
daiteke bikote hori:
102