Euskal gramatika lehen urratsak. III - Euskaltzaindia

HITZAURRE GISA
Hitzaurre gisa
Hona hemen aurreko EGLU-I eta EGLU-2 liburukien ondotik dakargun
EGLU-3 hau. Euskaltzaindiak bideratu nahi duen eta euskaldunok behar
dugun hizkuntz erOOurako beste urrats bat gehiago delakoan kaleratzen dugu.
Izan dituen aitzindarien bidetik doanez eta helburu orokor berberei jarraikitzen
zaienez, seguro asko sobera daudeke hitzaurre luze eta aspergarriak. Dena den,
lege da nola-halako aurkezpen labur bat 000 egitea
Edukiari dagokionez, liburuki berri honek, lokailu deitu ditugun zer
gramatikal batzu ditu aztergai. Ez dakigu asmatu ote dugun izen honekin. Baina
hor zehar perpausen artean, testuari lotura ematerakoan perpaus batetik bestera
eraman behar izaten den hariari eusten laguntzen diguten hainbat hitz eta
esapide berezirentzat lekua bilatu nahi izan dugu geure gramatikan. Hemen
aurkituko diren hitzak askotan perpausen arteko zirrikitu horietan kokatuak
ikusten ditugu, sarri ez dakigularik zein den garbi beren gramatika kategoria.
Hauek dira lokailu izenez bataiatu ditugun e1ementuak.
Hau dela eta, esan behar da lokailu hitza ez dugula gramatika kategoria berri
bato Kategoriaren aldetik gehienak aditzondo direla argi dago. Hauetako asko,
hain zuzen, perpausean funtsezko bi lekutan agertu ohi zaizkigu: a) galdegai
modura batzutan, eta b) mintzagai modura nahiz mintzagai denari lagun eginez.
Eta, hain zuzen, mintzagai gune honetatik perpaus batek aurrekoarekin duen
lotura zer nolakoa den aditzera emateko balio izaten dute. Bestalde, badira
liburu honetan lokailuen sailean sarrerazi ditugun beste zenbait hitz, nekez
hartzen dutenak galdegaiaren egongunea. Hala ere, bi perpausen arteko lotura
markatzeko zeregina betetzen dutela dirudi, goragokoek bezalaxe. Batak eta
besteak lokailutzat hartu ditugu.
XIII