2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia
2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia 2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia
II IKERKETA-ARTIKULUAK
MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIANA Aramaio, 2007-IV-05 Patxi Salaberri Muñoa Petulantzia-punttua barkatzen bazait, harrotasunez aitortuko dut bat natorrela Larramendi beltzak E. Materre frantziskotarrak darabilen hizkuntzari buruz dioenarekin, hots, zuzena bezain ederra, egokia eta estimagarria dela haren Dotrina Christianan utzi zigun euskara (1). Antzeko balorazioa azaleratu zuten Julien Vinsonen hitzek ere XVII. mendearen hasierako euskaldun berri haren idazlanaz mintzatzean: parmi les vieux livres basques les plus intéressants, mais les plus rares et les moins connus, il faut faire une place à part à l’ouvrage d’un Cordelier, le P. Étienne Materre (Vinson 1905, 218). Baina tratamendu linguistikoaz gainera, betidanik iruditu zait baduela frantziskotarrak plus berezi bat, hau da, gainerako idazlan kontrarreformistek eskaintzen ez duten informazio ohargarria, hala literatura kontuez (Salaberri 2002, 79-81) nola garaiko pentsamendu eta gizartearenez (Salaberri 2005). Eta –zergatik ez aitortu?– betidanik gustatu izan zait zazpi «bekatu mortal buruzagi» omen direnen atalean erremedioak emateko erakusten den freskotasuna, besteak beste, Axularren obraren akuilu gisakoa ikusi nahi izaten dudalako nagitasunaren bekatuaren ezabaketa tipografiko nabarmen hori (2). Agian arrazoi horiexengatik guztiengatik jotzen dut gehiagotan haren liburura garaiko beste katixima idorretara baino. Betiere, esan dezadan, ene fedea gehiegi ez kutsatzeko zuhurtasunak uzten didan heinean. (1) Egia esan, kalifikatiboetan –ezen ez estimazioan– zertxobait murritzago izan zen andoaindarra: «Volumen en 12 que contiene la Doctrina Christiana, muchas Oraciones, y uno, como Directorio de Marineros en Bascuence hermoso, qual es el de Sara en Labort, y tanto mas estimable, quanto su Autor, no siendo Bascongado, aprendió la Lengua con toda perfeccion» (Larramendi 1745, xxxv. or.). (2) Nahasketa-ezabaketa hura («Hasserretassunaren contra, Diligencia, erne eta iratçarri içaitea» –28. or.– delakoaren barnean ematen dena, alegia) tipografoen akats larria izan arren (eta hala gertatu zela dirudi), inor ez bide zen ohartu edizioa geldiarazi eta zegokion zuzenketa egiteko. Arimen zainketa baino gauza biziki arruntagoez arduratzen garenon kontsolamendurako, edonola ere.
- Page 177 and 178: 7 8 EUSKERA - LII, 2007, 2 sistirí
- Page 179 and 180: 720 EUSKERA - LII, 2007, 2 I. diapo
- Page 181 and 182: 722 EUSKERA - LII, 2007, 2 V. diapo
- Page 183 and 184: 724 EUSKERA - LII, 2007, 2 IX. diap
- Page 185 and 186: 726 EUSKERA - LII, 2007, 2 XIII. di
- Page 187 and 188: 728 EUSKERA - LII, 2007, 2 XVII. di
- Page 189 and 190: 730 EUSKERA - LII, 2007, 2 XXI. dia
- Page 191 and 192: 732 EUSKERA - LII, 2007, 2 1. Bi os
- Page 193 and 194: 734 EUSKERA - LII, 2007, 2 Galdera
- Page 195 and 196: 736 EUSKERA - LII, 2007, 2 iristen
- Page 197 and 198: 738 EUSKERA - LII, 2007, 2 «nahita
- Page 199 and 200: 740 EUSKERA - LII, 2007, 2 8) Idazk
- Page 201 and 202: 742 EUSKERA - LII, 2007, 2 Fokaliza
- Page 203 and 204: 744 EUSKERA - LII, 2007, 2 1.2.2.
- Page 205 and 206: 746 EUSKERA - LII, 2007, 2 interpre
- Page 207 and 208: 748 EUSKERA - LII, 2007, 2 egiten d
- Page 209 and 210: 750 EUSKERA - LII, 2007, 2 3) Maila
- Page 211 and 212: 752 EUSKERA - LII, 2007, 2 Ez nobel
- Page 213 and 214: 754 EUSKERA - LII, 2007, 2 rekiko n
- Page 215 and 216: 756 EUSKERA - LII, 2007, 2 Badugu,
- Page 217 and 218: 758 EUSKERA - LII, 2007, 2 Hortaz,
- Page 219 and 220: NEREKIN YAIO NUN. TXILLARDEGIRI OME
- Page 221 and 222: NEREKIN YAIO NUN. TXILLARDEGIRI OME
- Page 223 and 224: 766 EUSKERA - LII, 2007, 2 alor hon
- Page 225 and 226: 768 EUSKERA - LII, 2007, 2 Ezkerret
- Page 227: 770 EUSKERA - LII, 2007, 2 lutte ar
- Page 231 and 232: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 233 and 234: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 235 and 236: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 237 and 238: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 239 and 240: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 241 and 242: MATERREREN 1623KO DOTRINA CHRISTIAN
- Page 243 and 244: III LIBURU-AIPAMENAK
- Page 245 and 246: 790 EUSKERA - LII, 2007, 2 tua (2).
- Page 247 and 248: 792 EUSKERA - LII, 2007, 2 egungo z
- Page 249 and 250: 794 EUSKERA - LII, 2007, 2 horrek,
- Page 251 and 252: 796 EUSKERA - LII, 2007, 2 alfabeta
- Page 253 and 254: 798 EUSKERA - LII, 2007, 2 horren a
- Page 255 and 256: 800 EUSKERA - LII, 2007, 2 II.1. Al
- Page 257 and 258: 802 EUSKERA - LII, 2007, 2 nean, ir
- Page 259 and 260: 804 EUSKERA - LII, 2007, 2 iritzi-o
- Page 261 and 262: 806 EUSKERA - LII, 2007, 2 te-giro
- Page 263 and 264: 808 EUSKERA - LII, 2007, 2 agintzen
- Page 265 and 266: 810 EUSKERA - LII, 2007, 2 brAnchAD
- Page 267 and 268: Recuperación del Euskera en Navarr
- Page 269 and 270: EUSKARAREN BERRESKURATZE ITXAROPENT
- Page 271 and 272: EUSKARAREN BERRESKURATZEA NAFARROAN
- Page 273 and 274: EUSKARAREN BERRESKURATZEA NAFARROAN
- Page 275 and 276: EUSKERA AGERKARIAREN EDUKIAK Euskal
- Page 277 and 278: EUSKERA AGERKARIAREN EDUKIAK - Andr
II<br />
IKERKETA-ARTIKULUAK
Change language