2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia

LETURIAREN UDA EZKUTUA... - Karlos Otegi 757
– Walt Whitman-en Belar hostoak.
– Emily Dickinson zenbait poema. Adibidez, 1472.a:
Udako zerua ikustea / poesia da, hori liburu batean inoiz ez badago
ere– / egiazko poemak ihesi doaz.
– Lizardiren «Bultzi-leiotik», «Sagar-lore», «Baso itzal», «Eusko– bidaztiarena»,
«Izotz-ondoko iguzki», eta abar.
– Paul Eluard-en poema ugari, askatasunaz eta amodioaz, esaterako.
– Saint-John Perse-ren Laudorioak:
Poza! Oi poza, zeru gorenetan askatua!
esaldian, adibidez.
– Pablo Nerudaren soneto eta oda ugari.
– Pere Gimferrer edo Jorge Riechmann-en amodiozko poemak.
– Bitoriano Gandiagaren Elorritiko zenbait poema: «Zoriontsu nazan,
itaundu deustazu» bertso-lerroz hasten dena, adibidez.
– Juan Ramon Madariagaren Argia sortzen den izartegia poemarioa.
– Eta abar.
Beraz, errepikatuz: bai, tristura, irrika, ase ezina edo oinazea literatura
iturri oparo dira, baina baita alaitasuna, poza, betetasuna ere. Hauek ere badira
poesiarako sorburu.
Aipagarria biltzaileak psikoanalisiaz egiten duen erreferentzia (66-69).
Bere ikuspuntu sendotzeko psikoanalisiaren planteamendua gogorarazten du.
Bai, psikoanalisira jo gabe ere, barne esperientzia psikologikoari erreparatuz
gero, tristurak, frustrazioak, larriuneak, paperean idatzita jartzeak lagundu
egiten du baretasuna, lasaitasuna lortzen, barne tentsioa apaltzen. Biltzailearen
azalpenak bat egiten du, puntu honetan behintzat, psikoanalisi
freudiarraren ikuspegiarekin.
Psikoanalisi freudiarraren arabera, arte sortzaileak, idazleak ere bai, bere
desira ez gauzatuak sorkuntza artistikoan, fantasiaren laguntzaz bideratzen
ditu; bere amets betegabeei sortze lanean ematen die irteera. Asegabetasuna
da sorketa artistikoaren iturburua. Freudek «Poeta eta fantasia» lan teoriko
giltzarrian, honela dio: «Baiezta daiteke pertsona zoriontsua ez dela inoiz
fantasian aritzen; bai asegabea, eta hau bakarrik, hain zuzen.» Asegabeko
instintuak dira fantasien –egun argiko ametsen– eragileak, eta fantasiak desiren
asetze bat. Beraz, irrika, asegabetasuna, dago poesiaren, sortze literarioaren eta
batez ere –Freudentzat– tragedia klasikoaren erroetan. Idaztea, sortzea lasaibidea
da, desirak nolabait gauzatu egiten baitira.