2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia
2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia
2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
744 EUSKERA – LII, <strong>2007</strong>, 2<br />
1.<strong>2.</strong><strong>2.</strong> «Leturiaren egunkari ezkutua»ko biltzailea<br />
1) Ezaugarriak<br />
Bestelako bitartekari testualak alde batera utziz eta soilik «biltzailea»<br />
kontuan hartuz, hauek dira figura honen berezitasunak gure nobela honetan:<br />
fikziozko instantzia da, obran txertatua, kodifikatua, ez zati paratestual edo<br />
puntual batean, baizik nolabaiteko luzera duen testuan; bete-betean dago txertatua<br />
obran, historia jadanik aurreratua dagoela, historia nagusiaren zati zabal bat<br />
garatu eta gero; izen arrunt funtzional batez, ez bereziz, «biltzailea», aurkeztutakoa,<br />
nor eta nolakoa den zehazki ez dakigula. Instantzia honen bidez ezagutarazten<br />
zaigu –fikzio mailan– Leturiaren egunkaria figura horrek aurkitutako<br />
paperen artean dagoela: «Leturiaren paperak bilatzen asko ahalegindu arren, ez<br />
dugu aztarnarik ere aurkitu «uda»ko bere sasoi honi buruz» (73. orr.). Bera da,<br />
azkenean, Leturiaren paperak, egunkaria, ediren eta argitararaziko dituena.<br />
Kontalariari dagokion terminologia estrapolatu eta erabiliz gero, ikuspuntu<br />
batetik, biltzailea, pertsonaia-kontalariaren antzera, instantzia, ahots, estradiegetikoa<br />
da, ez baitu kontatzen edo informatzen historiatik beretik, lehen graduko<br />
kontakizunetik, Leturiaren kontakizunetik, kanpotik baizik. Hala ere, beste<br />
ikuspuntu batetik hartuta, eta, oraingoan, pertsonaia-kontalaria ez bezala, biltzailea<br />
instantzia ez homodiegetikoa baizik heterodiegetikoa da, ez baitago presente,<br />
ez baitu parte hartzen, eragile gisa, kontatzen den historian, Leturiaren historian.<br />
Kanpotiko harremana du soilik, kokatzailea, esplikatiboa. Bizpahiru gertakariren<br />
inguruko informazioa eskaintzen du, gertakarien lekuko izatera iritsi gabe. Bukaeran<br />
bakarrik, dena amaitu eta gero, tartekatzen da historian zeharka, eranskin<br />
moduan, gertakarien eszenatokia ezagutzera hunkituta hurbiltzen denean.<br />
Beraz, ahots hau ez da autore errealarena, ez eta kontalariarena, baizik<br />
eta biltzaile instantzia fikziozkoarena, nobela-munduaren barruan kokatua.<br />
2) Esku-hartze maila<br />
Zein neurritaraino hartzen du esku biltzaileak egunkarian? Noraino iristen<br />
da? Historia baldintzatu eta interpretatzeraino? Ala esku-hartze neurritsukoa,<br />
apalekoa da?<br />
Berez, erabiltzen bada, autorearen eta argitaratzearen arteko fikziozko<br />
instantzia bitartekari testualak –ez bakarrik «biltzailea»k– lortutako paperen<br />
gainean esku-hartze gutxi-asko erasokorrez joka dezake, leun-leuna izatetik<br />
oso bortitza izateraino:<br />
a) Paperen aurkitzaile, jasotzaile edo gordetzaile soila, bere lana argitaratzeari<br />
ematean mugatzen dena, besterik gabe, testuan eskua ezertarako<br />
sartu gabe. Kasu honetan, transmititzaile hutsa da. Halaxe, adibidez,<br />
Cela-ren Paskual Duarteren sendian, Joaquín Barrera López<br />
Jauna, paperen gordetzailea.
Change language