2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia

0. ATARIKOAK
LETURIAREN UDA EZKUTUA
«Uda» atalari buruzko iruzkinak
Karlos Otegi,
EHU/UPV
Leturiaren egunkari ezkutua 1957an argitaratu zen lehenengo aldiz. Harrezkero
berrinprimatze ugari izan ditu. Hemen 1983koa erabiliko dugu, Elkar
argitaletxeak egindakoa.
«Uda» kapituluari buruz arituko gara: atalak, laburra izanik ere, iruzkinerako
gai aski eskaintzen baitu.
Lan honi jarri diogun izenburuak, «Leturiaren uda ezkutua», kapitulu
honetan eta eleberriaren tituluan du oinarri edo aitzakia. Nola edo halako uztarketa
edo hitz jokoa egin dugu: Leturiaren egunkaria «ezkutua» da eta uda
partea ere ezkutua. Biak, nahita, gordeak. Egunkaria, azken finean, ezaguna,
argitaratua, edonork irakurgarria. Uda sasoikoa ez; udak ezkuturik dirau.
Gure asmoa, hala ere, ez da ezkutuki hori argitzea. Ez gara eleberrigile,
ez eta asmatzaile, eta eleberri hau, bere testua, burutua da aspaldi. Autoreak
berak ez badu argitu guk, behintzat, ez dugu egingo.
Kapitulu hau berezia da eleberrian: teorikoa neurri handi batean. Leturiak
ez du ezer idatzi aldi honetan, baina atalaren taxuketak eta edukiak puntu
giltzarri zenbait lantzeko, osatzeko eta eztabaidatzeko bide edo laguntza eskaintzen
dute. Testu akuilagarria da.
Testuari hurbiltzeko aukerak ugariak badira ere, oraingoan bizpahiru ardatz
besterik ez dugu jorratuko. Banaketa ohikoa –berez artifiziala baina
metodologikoki baliagarria, eta barkagarria– erabiliz:
1. NOLA: adierazpen edo formaren harian. Testuak, «Uda»k, nobelaren
konfigurazioa, hau da, «nola» dagoen antolatuta ulertzeko argibideak
ematen ditu.
1. 1.1. Egunkari egitura: «Uda» atalean eleberria egunkari bat dela berresten
da.
1. 1.2. Biltzailea: «biltzaile» figura txertatzen da, obran josten diren
instantzien, ahotsen, joko edo eskema osatuz.