2007, 2 52. liburukia (2. aldia) BILBO - Euskaltzaindia

LETURIAREN EGUNKARI EZKUTUA... - Patri Urkizu 669
Auxe aurtengo euskal-liburu berri bat. Berria aurten argitara eldu zaigulako;
berria gaiaz ere orain arte, geuk dakigunez, euskeraz erabilli ez dan gaiaz
egiña dalako.
Esan dezagun aurretik gai ori ez dala gure gogoko. Elertiarengandik atsegina
naiago dugu beti eresi batengandik bezela; entzun eta ikuskizunetatik, gure
zentzumena ikutzen digun beste edozeiñetik bezela.
«Leturia»’k darabillen garra, eri dagoen arima batena izanik, bere eritasun
orrek biziki jotzen du irakurlearena, ta osakintza maillean osoki ezpada ere, kutsugarria
dugu eritasun oro; zer esanik ez, erikeri baldin bada; areago gogoeritasuna
izanik.
«Leturia»’ren «egunkari»’a orain eztago «ezkutua», ta gogo baten barneko
biziaren oyua izanik, idatzitako itzen bidez oso edaturik dugu irakurleen beste gogoak
zorrozki jotzen. «Leturia»’k jasandakoak besteengan koskik egin ez baileza.
Ez, ez da gure gogoko gaia. Eritasunak eriotzara garamazki ta guk geuk
osasuna naiago, bizira eraman gaitzaken osasuna.
Ala ere, ta esandakoa aitortu bear izan badugu, euskerarentzat beste urrats
bikain dugu, liburu onen bidez egindakoa. «Plazara» jauzi egin digu euskerak
berriro, ta or ikus dezakegu dantza berritan zalu, Txillardegi txistulariaren doñuz;
eta doñua ongi eroanik egoki dantza. Ona emen idazle berri bat. Dana dugu
berri, ontan: liburu, gai, idazle; eta ona emen ere egille onen lan ederra: euskera
orren egoki dantza berri ortan eragitea,
Liburu onen gaia zalla ere izanik, Txillardegi’ren lumak erreztasuna eroan
dio, ta berari esker errez irakurtzen dira urtezaroetan barna gogo astinduaren
gorabera guztiak.
Itzetan, oso bearrak ez bide diran erderakada batzuek ordez, pozago ikusi
genitzakean arrunt eta jatorragoak edo ditugun euskerazkoak. Berebat joandako
beste euskal-aroko joskeraren bat. Ona 125 orrialdean esaten dana: «Zergatik?
Zeren egiak ez duen gizonagan agintzen, baloreak baizik». «Zeren» orren bidez’
egiten dan joskeraren ordez, ezin ote diteke beste jatorrago bat erabilli? Jatorrago
ta, apika, zuzenago? Baietzean gaude.
Iritzi auen gorabera, guztiontzako zorionak. Idazle berri, euskal-giar eta
gunez betea, gazte, jakintsu, euskaltzalea. Amaika arnari mardul aurrerantzean
berarengandik jaulkitzeko noski, betoz ugari, bere aroan bakoitza.
Eta onar bitza Txillardegi’k gogoz jotzen dizkiogun txalo beroak (37).
Garbi dago, beraz, ez zuela oso gogoko izan gaia Umandik, ez eta ez izan
oso gustoko hainbat erderakada eta «zeren…»… bezalako joskerak, baina hala
eta guztiz ere euskerarentzat beste urrats bikain bat bezala jo zuen.
* * *
(37) Euzko Deya, nº 412, 1957, 1 oct., 12.