Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia

528
2.4. Testua eta ikas/irakaskuntza
Larringan aranzaBaL, L.M.: Testua, testu-generoa eta hizkuntzaren...
Testua, egia esan, presente egon da hizkuntza irakaskuntza tradizionalean.
Euskararenean barne. Hizkuntzaren gaineko lekzioek, askotan, testu bat izan
dute abiaburu eta abiapuntu, autore “on” batena hain zuzen (“praelectio”).
areago oraindik, maizetan irakaskuntzaren ardura bat “estiloa” bultzatzea
izan da, beste hitzetan esanik, estiloa duen testu bat burutzea.
Baina oraingo honetan, jakina, testuaren adiera modernoagoaz edo teknikoagoaz
ari gara.
Euskararen programetan eta testuliburuetan jo du testuaren kukuak. Hasiera
batean kokilduta bezala, geroago indar handiagorekin.
Testuaren sartzeak eta testuaren gaineko ikuspegia onartzeak hizkuntza
progra me tan (eta syllabusean) aldaketa nabarmenak ekarri ditu: testu hau
osatu, paragrafoak ordenatu, testu-motak asmatu eta igarri, edukiaren harilkatzea
asmatu, ideia nagusia eta bigarren mailakoak atera... gisa horretako
kontsignak ageri di ra.
Era berean, testuaren asmoaz, testuinguruaz, mintzaira-ekintzaren parametro
fisikoez eta psiko-sozialez mintzatzen da. Orobat, igorlea, hartzailea, solaskidea,
enuntziatzailea.... hitz arruntak dira gure artean. Bestalde, saialeku
paregabeak gertatu dira ondoko deskripzio-alorrak: diskurtso-ainguraketa, antolamendua,
kohesio-baliabideak, konexio-mekanismoak, anafora-sistema,
testu-loturak, lokailuak, testu-antolatzaileak, diskursto-markatzaileak, eta abar.
Badakigu jakin testuaren ekartzea beti ez dela izan testu-pedagogia praktikatzeagatik,
baizik eta benetako testuak erabiltzearren, testuaren inguruan
–eta aitzakiara– beste alor batzuk lantzeko, hain zuzen. Testua, besteak beste,
· morfemen, atzizkien... harrobi
· irakurketa bultzatzeko aitzakia
· zenbait azterketarako aitzakia
· mundura begira dagoen hizkuntzalaritza
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 505-539. Bilbo
issn 0210-1564