Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia

More documents

Recommendations

Info

idiAzABAL, i. - MAnTEroLA, i.: Euskal eredu elebidunak, murgilketa hizkuntzen... 491 (1) Esan zuen Matxin Zaku/ ui! erreka bat! /eta gero sartu zuen poltsan/ eta joan zen/ (PF5 H2) (2) Baina bidetik/ ibai oso oso handia zegoen/ eta Mattin Zaku ezin zuen pasa/ orduan pentsatu zuen oso ongi eta esan zuen / badakit zer egin!/ ibaia nire zakuan sartuko dut / eta sartu zuen/ (PF8 H2) Aldea nabarmena da, bietan ekintza nagusiak ageri diren arren. (1) adibidean, ekintzen aipamen soilak agertzen dira, aditzaren inguruan (esan-sartujoan). Badago harridura marka bat ere, beraz modalizazioa adierazten duen esamolde bat bada hor (ui! erreka bat!), eta kontalaria eta pertsonaiaren aho - tsak ongi bereziak daude. ipuina ez dago gaizki kontatua. Bigarren adibidean, ordea, beste trebezia bat ikusten da. Espazio eta denbora markatzaile zehatzak ageri dira, edukia (bidetik/ibaia) eta berbaldia ere (“baina”, “orduan”, “oso ongi”) zehaztasunez adierazten direla. Aditz mailan ere, aldeak ageri dira; lexikoan, adibidez, “pentsatu zuen” verba sentiendi moldekoa da, “eta esan zuen” arrunta baino egokiagoa pertsonaiaren egoera adierazteko: denbora (lehena/oraina/geroa) eta aspektu formak (per fektua/inperfektua) ere testuak, alegia narrazioaren eskakizunei lotzen dira: “zegoen”, lehen aldiko inperfektua, narrazio testuetan balio garrantzitsua duen forma; “ezin zuen pasa”, ”sartuko dut eta sartu zuen”; “badakit zer egin” esatean, bestalde, subjektuaren egoera adierazten da, gainditu beharreko zailtasunak aurreratzen ditu, eta berbaldiaren markatzaile kataforikoa litzateke. Balorazio eta iruzkinak ere agerian daude; ezina eta ezinaren gainditzea, dramatizazioa eta korapilatzea begiratuz kontatua dago (baina… oso oso handia …ezin zuen pasa); protagonista ez da ekintzen subjektu hutsa, haren gogoetak ere ageri dira (pentsatu zuen … badakit zer egin!). Mekanismo formalak ugariak dira: pertsonaien arteko bikoizketak (berbaldi erreferitua) eta oposizio bikoteak ere ugariak dira: “ezin vs badakit zer egin”; inperfetua (burutugabea) vs lehen aldi burutua; bidea (jarraipena) vs ibaia (etena); “pentsatu” vs “esan”. Kontalaria eta entzulearen arteko elkarreragina kontrolatzeko estrategia oso aproposak erabiltzen dira: zailtasuna, ezintasuna, pentsatu beharra, lorpena,… ageri dira. Esan-sartu-joan ekintzen hurrenkera baino askoz gehiago. Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 463-504. Bilbo issn 0210-1564
492 idiAzABAL, i. - MAnTEroLA, i.: Euskal eredu elebidunak, murgilketa hizkuntzen... Gaztelaniaz egindako garapenaren adibide bat ere erakutsiko dugu. (1) eta (2) adibideetako haur berberaren gaztelaniazko ipuin-kontaketatik atereak daude, 5 urterekin (3) eta 8 urterekin (4): (3) ya he cortado toda la leña / pues ahora tienes que adivinar cuántos pájaros hay en el bosque / luego / búho búho búho! / cuántos pájaros hay en el bosque? / tres mil / y luego fue a la bruja y le dijo / tres mil / (PF5 H2) (4) ya he terminado / bruja! / la última prueba qué es? // la bruja le dijo // la última prueba es adivinar cuántos pájaros hay en el bosque / y dijo: / y pensó / e / Cen-tellita / pero yo no sé cuántos pájaros hay! / le llamaré al búho / y llamó al búho / búho! / búho! / búho! // entonces enseguida el búho apareció y / le contó cuántos pájaros hay // le dijo el búho a Centellita / en el bosque hay tres mil pájaros / y dijo / Centellita / vale / enseguida se lo diré a la bruja // fue adonde / a: / donde estaba la bruja y le dijo / ya sé cuántos pájaros hay / hay tres mil pájaros / (PF8 H2) Euskarazko (1) eta (2) adibideetan bezala, bi hauek ere gaztelaniazko ipuineko momentu berdinari dagozkie. Centellita da ipuinaren izena (eta protagonistarena), eta hemen jarri dugun zatia Centellita “heroiak” sorgin “gaiz toak” ezarritako froga bat gainditzen duen momentutik hasten da (ya he cortado la leña, (3)an), eta hurrengo froga gainditzearekin bukatzen da (tres mil, (3)an). 5 urteko adibidean ipuinaren oinarrizko ekintzak agertzen dira: Centellitak froga bat pasatzea, jarraian sorginak hurrengo froga pasaraztea, Centellitak hontzari laguntza eskatzea froga pasatzeko, eta azkenik, laguntza jasota, froga pasatzea. Alde honetatik, esan behar da pasarte zehatz honetan jadanik 5 urterekin haur honek eduki tematikoa ongi antolatzen duela. Baina euskarazko 5 urteko adibidean ikusi bezala, ekintza hutsak kontatzera mugatzen da haurra. Kontalariaren ahotsaz gain, pertsonaiarena ere agertzeak kontaketarako nolabaiteko trebetasuna erakusten duen bezala, ezin esan, adibidez, pertso- Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 463-504. Bilbo issn 0210-1564
Page 1 and 2: 10,00 € 2009 54, 2-1. zatia Ikast
Page 3 and 4: EUSKALTZAINDIA EUSKERA AGERKARIA Pl
Page 5 and 6: ADOLFO AREJITA. Deustuko Unibertsit
Page 7 and 8: 454 [639-681] Euskara H2 goiztiarra
Page 9 and 10: 456 idiazabal, i. - barreña, a.: I
Page 17 and 18: 464 idiAzABAL, i. - MAnTEroLA, i.:
Page 19 and 20: 466 Sarrera idiAzABAL, i. - MAnTEro
Page 43: 490 idiAzABAL, i. - MAnTEroLA, i.:
Page 51 and 52: 498 Bibliografia idiAzABAL, i. - MA
Page 59 and 60: 506 Larringan aranzaBaL, L.M.: Test
Page 61 and 62: 508 Sarrera Larringan aranzaBaL, L.
Page 73 and 74: 520 “Testu enpirikoa” nozioak b
Page 79 and 80: 526 (...) la introducción del conc
Page 81 and 82: 528 2.4. Testua eta ikas/irakaskunt
Page 87 and 88: 534 aipu horretan ikus daitekeenez,
Page 94 and 95:
Gelako interakzioa: irakasleen esku
Page 96 and 97:
sAinz, M. - gArrO, E. - OzAEtA, A.
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114 and 115:
Page 116 and 117:
Page 118 and 119:
Page 120 and 121:
Page 122 and 123:
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130:
Page 133 and 134:
580 Amorrortu, E. - ortEgA, A.: Zer
Page 135 and 136:
582 1. Sarrera Amorrortu, E. - ortE
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
604 BArrEñA, A. - GArCIA, I.: Lehe
Page 159 and 160:
606 IDIAZABAL, I. - BArrEñA, A.: I
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
628 Izen-sintagmaren markak -an (49
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
640 EZEiZABArrEnA, M. - MAnTErOLA,
Page 195 and 196:
642 EZEiBArrEnA, M., MAnTErOLA, i.,
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Page 236 and 237:
Euskararen ikaskuntza H1 eta H2 gis
Page 238 and 239:
Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 252 and 253:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272 and 273:
Page 274:
Page 277 and 278:
724 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
Page 279 and 280:
726 Sarrera GArCiA-AzkOAGA, L.M. -
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
742 Gramatika ikuspegitik gure izen
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
762 tzen dituenak. Elementu horiek,
Page 317 and 318:
764 inola ere anbiguotasunik sortze
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
772 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
Page 327 and 328:
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
792 2. Metodologia AlEgrIA SUSPErrE
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
804 • Errepikapen paradigmatikoak
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 364 and 365:
Kortesiaren azterketa euskarazko bi
Page 366 and 367:
ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
Page 378 and 379:
Page 380 and 381:
Page 382 and 383:
Page 384 and 385:
Page 386 and 387:
Page 388 and 389:
Page 390 and 391:
Page 392 and 393:
Page 394 and 395:
Page 396 and 397:
‘Omen’en zalantzak argitu nahia
Page 398 and 399:
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Page 408 and 409:
Page 410 and 411:
Page 412 and 413:
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Page 428 and 429:
Page 430 and 431:
Page 432 and 433:
Page 434 and 435:
Page 436:
Page 439 and 440:
886 Gartzia isasti, P.: C.C. Uhlenb
Page 441 and 442:
888 Gartzia isasti, P.: C.C. Uhlenb
Page 443 and 444:
890 Gartzia isasti, P.: The sisters
Page 445 and 446:
Page 447 and 448:
Page 449 and 450:
896 UrrUtiA BAdioLA, A.: Do Not Lea
Page 451 and 452:
898 UrrUtiA BAdioLA, A.: Do Not Lea
Page 453 and 454:
900 hitzak hitz, argigarri oso hona
Page 456:
Euskera agerkariaren idazketa araua
Page 459 and 460:
906 · Iurilinguistika eta hizkun t
Page 461 and 462:
908 9. Bibliografia Bibliografia ar
Page 463 and 464:
910 · Iurilingüística y Derecho
Page 465 and 466:
912 9. Bibliografía La bibliograf
Page 467 and 468:
914 · Sociolinguistique · Langue
Page 469 and 470:
916 ci devront être indiquées de
Page 471 and 472:
918 · Jurilinguistics and Language
Page 473 and 474:
920 9. Bibliography The bibliograph
Page 475:
Zenbaki solteen prezioa 2010rako /
show all

Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?