Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia

854
kontuan hartu beharra dago. eman dezagun amets arzallusek esan duela
(17). egia-baldintzen semantikarien hizkera erabilita, ametsek egindako esaldiak
adierazitako proposizioa egiazkoa da baldin eta bakarrik baldin amets
bertsolaria bada. Kasu honetan egiazkoa da, amets bertsolaria baita. Baina
esaldia ametsek ez baizik Maialen lujanbiok egina bada,
(17’) “ni bertsolaria naiz”,
beste bat da proposizioa; eta, ondorioz, baita egia-baldintzak ere, perpausaren
esanahia berbera izanagatik. esaldiaren edukia Maialeni buruzkoa denez gero,
egiazkoa da baldin eta bakarrik baldin Maialen bertsolaria bada. eta kasu honetan
ere egiazkoa da, Maialen bertsolaria baita. eduki desberdinak adierazten
dituzte, hortaz, perpaus beraren bi esaldi horiek, hiztuna nor den; bata amets
arzallusi buruzkoa baita; bestea, berriz, Maialen lujanbiori buruzkoa.
Bi gauza bereizi beharra daude, beraz, esaldien edukia mugatzean: perpausaren
esanahiaren ekarpena eta esaldiaren testuinguruaren ekarpena. Berebat
gure aztergaiari dagokionez, bi gauza bereizi beharra dauzkagu ‘omen’en esanahiaz
eta erabileraz ari garenean. Batetik, esanahia, kodetzen duen informazioa,
testuinguruaren informaziorik erantsi gabe, euskara jakinda ezagutzen
duguna. Bestetik, edukia, ‘omen’dun perpausaren esaldiak adierazten duen
proposizioa, eta ‘omen’ek horri egiten dion ekarpena (baldin eta proposizioari
egiten badio ekarpena, eta ez ilokuzio-indarrari).
3.2. Esandakoa eta inplikatutakoa
Gricek (1967) damaigu pragmatikako beste bereizketa, ezagunena seguru
asko: ‘esandakoa’ (‘adierazitako proposizioa’ ere esango diogu) eta ‘inplikatutakoa’
(‘hiztunak aditzera ematen duena’ ere erabiliko dugu) bereizi beharra daude
esaldi batean. Har dezagun Griceren beraren adibide ezagun bat. a eta B hizketan
ari dira C lagunari buruz. C banketxe batean lanean hasi berria da.
(18) a: “Zer moduz dabil lanean C?”
B: “ez dute kartzelan sartu oraindik.”
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo
issn 0210-1564
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantzak argitu nahian