Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ... 803 (28’’) bixar institutora juan bi(har) zara? √ gorago ikusi berri dugun 7. eskemaren [(X)…*…]/(X)] antza handia duela nabarmen dezakegu. Baina azken honetan, bi unitateek unitate bera partekatu arren, bi leihoen artean denbora tarte labur baten bidez zein intonazioaren bidez markatzen den muga bat bereizten da. Ondorioz, unitate komun hori leihoetariko baten gauzatzearekin entzuten eta lotzen dugu. Bestela esan, “irakurketa” posible bakarra dago: (29) esan diyozu hiru litro hartze itugula ezta? zuk esan diyozu (29’) esan diyozu hiru litro hartze itugula ezta? √ (29’’) hiru litro hartze itugula ezta? zuk esan diyozu X 9. errepikapen motako enuntziatuen kasuan, errepikatutako unitateetariko bat kenduko bagenu, mezua bere horretan ulertuko genuke, hau da, errepikapenak ez dio esanahi pragmatiko berezirik gehitzen. Bi unitateak baliokidetzat jo ditzakegu beraz. gure iritziz, errepikapen hau ahozko komunikazioaren behar materialei erantzuten dien errepikapena da. Ahozko materialaren iraupen laburrak hiztuna inkontzienteki esan berri duen unitatea bigarren aldiz errepikatzera darama, lehengoa jada desagertu dela-eta, enuntziatu osoa bigarren aldiz eta aurrekoaren gainean eraikirik. Honako hau, beraz, ahozkoaren komunikazioaren izaera bereziari -ahozko enuntziatuen izaera iheskorrari- zor zaion egitura genuke. laburbilduz, hainbatetan leiho eten edo osatu gabeak aurkitzen baditugu ere (cf. 4.1; 4.2; 5.; 6.; 7. eta 8. motak), bakar batean ere ez da arau sintaktikorik urratzen. Bestalde, bederatzi egituren artean hiru sail nagusi bereiz ditzakegu: Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo ISSN 0210-1564
804 • Errepikapen paradigmatikoak (4., 5. eta 6.a): bereziki mezuaren ulergarritasuna eta enuntziatuaren eraikuntza aurrera eramatea dute helburu: zergatiken Koro re/ ez ez zuri bakarrik ez Koro ere ikusten non* horrela; bai Korok ere ez dakit zerbait problema/ zerbatt/ zerbatt problema bazuen bai/ oseake:: beldurtu egin nizun?; ba polita/ buelta polita Æ* orduan mahaixak hemendik haraño bat hartzia* pareta dana/ leihoko pareta dana • Errepikapen sintagmatikoak (1., 2., 3. eta 7.a): balio pragmatikoren batekin (insistentzia edo enfasia) lotuta daude eta maiz mintzakideen arteko elkarkidetza-alderdia indartzeko bitarteko gisa interpreta ditzakegu (2., 3. eta 7.a): hartu-hartu zenbat jan dituzute?; ondo-ondo pasa* ordun!; esan diyozu hiru litro hartze itugula ezta*?/ zuk esan diyozu. • Ahozko komunikazioaren izaera eta ezaugarriei oso lotuta dauden errepikapenak: [(X)/[(X)…*…] eta [(X)…[*]…(X)]. oin/ oin ipiñi tube* bentilaziyuek eta gauzak ipiñita dare eh; eta juan bi(har) zara bixar institutora* juan bi(har) zara? 4. Ondorioak AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ... lan honetan errepikapen lexikoen fenomenoa aztergai hartuta ahozko enuntziatu edo esaldietan aurkitutako ordenamendu eta egitura bereziak ahozko estilo baten adierazle direla ikusi ahal izan dugu. Izan ere, ahozko bost komunikazio-egoera erreal desberdinei dagozkien elkartrukeetan bereiztu ditu- Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo ISSN 0210-1564
- Page 305 and 306: 752 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 307 and 308: 754 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 309 and 310: 756 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 311 and 312: 758 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 313 and 314: 760 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 315 and 316: 762 tzen dituenak. Elementu horiek,
- Page 317 and 318: 764 inola ere anbiguotasunik sortze
- Page 319 and 320: 766 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 321 and 322: 768 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 323 and 324: 770 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 325 and 326: 772 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 327 and 328: 774 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 329 and 330: 776 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 331 and 332: 778 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 333 and 334: 780 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 335 and 336: 782 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 337 and 338: 784 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 339 and 340: 786 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 341 and 342: 788 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 343 and 344: 790 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 345 and 346: 792 2. Metodologia AlEgrIA SUSPErrE
- Page 347 and 348: 794 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 349 and 350: 796 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 351 and 352: 798 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 353 and 354: 800 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 355: 802 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 359 and 360: 806 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 361 and 362: 808 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 364 and 365: Kortesiaren azterketa euskarazko bi
- Page 366 and 367: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 368 and 369: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 370 and 371: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 372 and 373: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 374 and 375: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 376 and 377: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 378 and 379: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 380 and 381: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 382 and 383: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 384 and 385: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 386 and 387: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 388 and 389: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 390 and 391: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 392 and 393: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 394 and 395: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 396 and 397: ‘Omen’en zalantzak argitu nahia
- Page 398 and 399: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 400 and 401: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 402 and 403: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 404 and 405: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ... 803<br />
(28’’) bixar institutora juan bi(har) zara?<br />
√<br />
gorago ikusi berri dugun 7. eskemaren [(X)…*…]/(X)] antza handia duela<br />
nabarmen dezakegu. Baina azken hon<strong>eta</strong>n, bi unitateek unitate bera partekatu<br />
arren, bi leihoen artean denbora tarte labur baten bidez zein intonazioaren<br />
bidez markatzen den muga bat bereizten da. Ondorioz, unitate komun<br />
hori leiho<strong>eta</strong>riko baten gauzatzearekin entzuten <strong>eta</strong> lotzen dugu. Bestela esan,<br />
“irakurk<strong>eta</strong>” posible bakarra dago:<br />
(29) esan diyozu hiru litro hartze itugula ezta? zuk esan diyozu<br />
(29’) esan diyozu hiru litro hartze itugula ezta?<br />
√<br />
(29’’) hiru litro hartze itugula ezta? zuk esan diyozu<br />
X<br />
9. errepikapen motako enuntziatuen kasuan, errepikatutako unitate<strong>eta</strong>riko<br />
bat kenduko bagenu, mezua bere horr<strong>eta</strong>n ulertuko genuke, hau da, errepikapenak<br />
ez dio esanahi pragmatiko berezirik gehitzen. Bi unitateak baliokidetzat<br />
jo ditzakegu beraz. gure iritziz, errepikapen hau ahozko<br />
komunikazioaren behar materialei erantzuten dien errepikapena da. Ahozko<br />
materialaren iraupen laburrak hiztuna inkontzienteki esan berri duen unitatea<br />
bigarren aldiz errepikatzera darama, lehengoa jada desagertu dela-<strong>eta</strong>,<br />
enuntziatu osoa bigarren aldiz <strong>eta</strong> aurrekoaren gainean eraikirik. Honako<br />
hau, beraz, ahozkoaren komunikazioaren izaera bereziari -ahozko enuntziatuen<br />
izaera iheskorrari- zor zaion egitura genuke.<br />
laburbilduz, hainbat<strong>eta</strong>n leiho eten edo osatu gabeak aurkitzen baditugu<br />
ere (cf. 4.1; 4.2; 5.; 6.; 7. <strong>eta</strong> 8. motak), bakar batean ere ez da arau sintaktikorik<br />
urratzen. Bestalde, bederatzi egituren artean hiru sail nagusi bereiz ditzakegu:<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo<br />
ISSN 0210-1564
Change language