Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ... 789 edo inbentarioetan sailkatuta eta izendatuta agertzen dira. Aipatu berri dugun autore honek hizkuntzan aurki ditzakegun errepikapen-modalitate desberdinak -errepikapen formalak (grafikoak, fonikoak, lexikoak, sintaktikoak, suprasegmentalak), semantikoak zein morfo-semantikoak- biltzen ditu lan bakar batean. Bi sail nagusi bereizten ditu errepikapen mota guztien artean: - Borondatez kanpo egindako errepikapenak: a) Zalantzazko une baten edo esan beharrekoa bilatzeko denbora hartzeak: eh, bueno, ba eta antzeko partikula betegarrien errepikapena; b) Beldurra, urduritasuna, poza, haserrea, harridura, urduritasuna bezalako emozioren batek eragindakoak; c) Informaziorik helarazi ez, baina arrazonamendu baten etapa desberdinak markatzeko funtzioa betetzen dutenak: eta orduan…baina orduan… eta orduan…; d) lexikalizatuak, erabileraren poderioz, hizkuntzan hitz bakarra eta bera balira bezala (baina ez balio berarekin) erabiltzen diren errepikapenak: gorrigorria; txiki-txikia… - Mintzakidearen nolabaiteko borondatea agerian uzten duten errepikapenak: mezuaren ulergarritasuna eta argitasuna helburu egindako informazio gehitzeak (adib.: noiz botatzen iozu ho(r)i fungizida ho(r)i?). Blanche-Benvenistek zuzentzen duen gArS taldeak ez du zuzenean eta zehazki errepikapenaren fenomenoa aztertzen, baina ahozko sintaxia aztertzeko proposatzen duen hurbilketaren barruan aipatzen duen fenomenoetariko bat dugu errepikpena. Talde honek errepikapen-kasu batzuk ardatz sintagmatikoaren garapena oztopatzen duten gertaerak direla azaltzen digu: (12) hier hier mon mari et moi sommes allés dans un dans- hier hier mon mari et moi sommes allés dans un Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo ISSN 0210-1564 dans
790 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ... gisa honetako errepikapen lexikoak ardatz paradigmatikoan gertatzen eta azaleratzen diren gertaeren -zalantza une, zuzenketa, informazio gehitze, aberastasun estilistiko, denbora hartze etabarren- emaitza ikusgarriak lirateke, hizkuntza mintzatuaren ekoizpen modu eta prozesuaren arrasto. Arrasto hauek, haien iritziz, baliagarriak dira besteak beste diskurtsoa nola garatzen dugun, hau aurrera eramateko erabiltzen ditugun unitateak zein diren edo gure memoriaren mugak zein diren aztertzeko. luzzatik (1998), bere aldetik, figura erretorikoak erabiltzen ditu hizkuntza mintzatuak berezkoak dituen zenbait fenomeno aztertzeko. Erretorikan oinarritutako hurbilketa hau ahozkoaren deskripzio gramatikala helburu hartuta, ahozko estiloaren berezitasunak eskuratzeko egokia izan badaiteke ere, honek dituen traba eta gabeziak ere gogorarazten dizkigu: zenbait figuren izaera arbitrarioa eta hauen identifikazioak berarekin dakarren subjektibitate maila. Errepikapen figuren inguruan burututako azterketa orok sintagmaren mailako segmentazioa eskatzen du. Kontua da askotan egindako segmentazioak baldintzatzen duela figura baten edo bestearen arteko hautua. Bestetik, errepikapenen interpretazioa dugu. luzzatik proposatzen duen moduan, errepikatutako sintagmek ez dute beti erlazio paradigmatikoa erakusten, hau da, ez dute nahitaez erreferente berari lotuta agertu behar. Hau hobeto azaltzeko ondoko adibidea dakarkigu: (13) le tuyau il était bouché le toyau il était bouche hein tu penses hé le tuyau il était bouché ça faisait déjà un petit moment Errepikapen kasu hau épizeuxe (a/a) figura erretoriko gisa identifikatzen du luzzatik. Hau interpretatzerakoan, ordea, ez ditu errepikatutako hiru atal edo unitateak paradigma eta erreferente beraren baliokide kontsideratzen. Haren iritziz, kasu honetan errepikatutako elementuen estatus sintaktikoak elkarrekiko esklusiboak dira. lehenengo atala hiztunak bere buruari egiten dion galdera gisa interpretatzen du, bigarrena, galdera erretoriko horren adierazpenezko erantzun bezala, eta aurrerago agertzen den hirugarren agerraldia, berriz, aurreko galde-erantzunen joko horren azpimarratze bezala. Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo ISSN 0210-1564
- Page 291 and 292: 738 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 293 and 294: 740 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 295 and 296: 742 Gramatika ikuspegitik gure izen
- Page 297 and 298: 744 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 299 and 300: 746 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 301 and 302: 748 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 303 and 304: 750 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 305 and 306: 752 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 307 and 308: 754 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 309 and 310: 756 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 311 and 312: 758 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 313 and 314: 760 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 315 and 316: 762 tzen dituenak. Elementu horiek,
- Page 317 and 318: 764 inola ere anbiguotasunik sortze
- Page 319 and 320: 766 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 321 and 322: 768 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 323 and 324: 770 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 325 and 326: 772 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 327 and 328: 774 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 329 and 330: 776 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 331 and 332: 778 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 333 and 334: 780 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 335 and 336: 782 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 337 and 338: 784 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 339 and 340: 786 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 341: 788 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 345 and 346: 792 2. Metodologia AlEgrIA SUSPErrE
- Page 347 and 348: 794 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 349 and 350: 796 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 351 and 352: 798 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 353 and 354: 800 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 355 and 356: 802 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 357 and 358: 804 • Errepikapen paradigmatikoak
- Page 359 and 360: 806 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 361 and 362: 808 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 364 and 365: Kortesiaren azterketa euskarazko bi
- Page 366 and 367: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 368 and 369: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 370 and 371: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 372 and 373: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 374 and 375: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 376 and 377: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 378 and 379: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 380 and 381: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 382 and 383: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 384 and 385: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 386 and 387: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 388 and 389: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
- Page 390 and 391: ZaBala alBErdi, J.: Kortesiaren azt
790<br />
AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepikapen lexikoak ahozko modalitatearen koherentzia ...<br />
gisa hon<strong>eta</strong>ko errepikapen lexikoak ardatz paradigmatikoan gertatzen <strong>eta</strong><br />
azaleratzen diren gertaeren -zalantza une, zuzenk<strong>eta</strong>, informazio gehitze, aberastasun<br />
estilistiko, denbora hartze <strong>eta</strong>barren- emaitza ikusgarriak lirateke,<br />
hizkuntza mintzatuaren ekoizpen modu <strong>eta</strong> prozesuaren arrasto. Arrasto<br />
hauek, haien iritziz, baliagarriak dira besteak beste diskurtsoa nola garatzen<br />
dugun, hau aurrera eramateko erabiltzen ditugun unitateak zein diren edo<br />
gure memoriaren mugak zein diren aztertzeko.<br />
luzzatik (1998), bere aldetik, figura erretorikoak erabiltzen ditu hizkuntza<br />
mintzatuak berezkoak dituen zenbait fenomeno aztertzeko. Erretorikan oinarritutako<br />
hurbilk<strong>eta</strong> hau ahozkoaren deskripzio gramatikala helburu hartuta,<br />
ahozko estiloaren berezitasunak eskuratzeko egokia izan badaiteke ere, honek<br />
dituen traba <strong>eta</strong> gabeziak ere gogorarazten dizkigu: zenbait figuren izaera arbitrarioa<br />
<strong>eta</strong> hauen identifikazioak berarekin dakarren subjektibitate maila.<br />
Errepikapen figuren inguruan burututako azterk<strong>eta</strong> orok sintagmaren mailako<br />
segmentazioa eskatzen du. Kontua da askotan egindako segmentazioak<br />
baldintzatzen duela figura baten edo bestearen arteko hautua. Bestetik, errepikapenen<br />
interpr<strong>eta</strong>zioa dugu. luzzatik proposatzen duen moduan, errepikatutako<br />
sintagmek ez dute beti erlazio paradigmatikoa erakusten, hau da, ez<br />
dute nahitaez erreferente berari lotuta agertu behar. Hau hobeto azaltzeko<br />
ondoko adibidea dakarkigu:<br />
(13) le tuyau il était bouché le toyau il était bouche hein tu<br />
penses hé le tuyau il était bouché ça faisait déjà un petit moment<br />
Errepikapen kasu hau épizeuxe (a/a) figura erretoriko gisa identifikatzen<br />
du luzzatik. Hau interpr<strong>eta</strong>tzerakoan, ordea, ez ditu errepikatutako hiru<br />
atal edo unitateak paradigma <strong>eta</strong> erreferente beraren baliokide kontsideratzen.<br />
Haren iritziz, kasu hon<strong>eta</strong>n errepikatutako elementuen estatus sintaktikoak<br />
elkarrekiko esklusiboak dira. lehenengo atala hiztunak bere buruari egiten<br />
dion galdera gisa interpr<strong>eta</strong>tzen du, bigarrena, galdera erretoriko horren adierazpenezko<br />
erantzun bezala, <strong>eta</strong> aurrerago agertzen den hirugarren agerraldia,<br />
berriz, aurreko galde-erantzunen joko horren azpimarratze bezala.<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 771-809. Bilbo<br />
ISSN 0210-1564
Change language