Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia
GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE GErEñU, L.: Ahozko narratibotasuna... 743 (10) igid / igitaia daukatenak / o! / igitaia zaukan gizon honek / egin du goiz osoan xa:! rist rast lana! eta ebaki / moztu! egin du lana! m:! eguerdian / geldi! beste nekazari lagunekin elkartu dia / elkarrekin bazkaldu hortxe kanpoan eta / lagun batek e / hau tresna hau ikusi ta: (elkarrizketa) hau zer da?... Igitaia daukatenak / o! igitaia zaukan gizon honek bezalako sintagmek funtzio anaforikoa dute eta horregatik interpretatu behar dira lehenago kotestuan eman den informazioarekin. Erlatiboak balio anaforikoa du berez, baina bigarren adierazpidean, balio hori indartzen da erakusleak lagunduta dagoelako. Harreman gramatikal estua dago horrelakoetan aurrekaria eta anaforizatzailearen artean. Aurretik dagoen aditz baten nominalizazioaren ondorio den anafora kontzep - tualik ere bada: (2, 11, 12): saldu → diru horrekin; amets egin dot → nire ametsean. (11) saldu zien oilarra! a::! eta urrundu zen / (poltsiko aldean kolpeak joaz eta kantuz) nahiko dirukin poltsikoan / hiru hiruak elkartu eta hiruak jarraitu zuten bidea! esaten da: / hiru hauek / diru horrekin / gure herrian / lurrak erosi zituztela / lur horietan etxeak eraiki eta hortxe daudela geroztik!... (12) Amilotx gaur gauen amets egin dot / ta erregeak jarraitu zuen / nere ametsetan / inoiz entzun dudan kanturik / abextirik izugarri politena entzun dot… Asoziazio bidezko anaforek diskurtsoko objektu berriak sartzen dituzte narrazioan partekatzen diren eta oso prototipikoak diren munduko jakintzekin lotuta daudenean, esate baterako eskola mundua: pupitre, arbela, klariona (4) adibidean. · Errekurtso estetiko-poetikoak: Balio estetiko-poetikoa duten errekurtsoen artean pertsonaien izen bereziak daude. izen berezien erabilera kohesio-mekanismo garrantzitsua da oso, pertsonaiari erreferentzia zuzena egiten diote eta haren identifikazioa errazten Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 723-770. Bilbo issn 0210-1564
744 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE GErEñU, L.: Ahozko narratibotasuna... dute erreferentzia-katean. Baina gainera, pertsonaiaren izenaren aukeraketa narrazioetan ez da nolanahikoa. Funtzio denominatibo hutsa izatetik urrun, aukeratutako izen bereziek pertsonaia ezaugarritzen dute eta horregatik pisu konnotatibo eta estetiko handia dakarkiote narrazioari, ikusi bestela hurrengo adibideetan: Don Seriyo (4), Nineu (13), Ahoandi (14), Betibil (15),… (13) oilarduna / oilar saltzailea / goizian goizik oilarrekin dabil han gizon hau / hain goizik es altxatu lan egiteko oilarrak saltzeko / hoinbeste oilar saldu du nun: / nekazari: / aberats bilakatu baita / nineu / deitzen dugu guk / nineuk baditu holako // (kontalariak harro plantak keinuz) gainetik beiratzen zaitu beti / nineu! nineu pa!... (14) gure gizonak! eta: / gero hainbeste gauza ikusi ta entzun eta gogoetatu ta: hasi da (soinu bat) pi / hizketan / gauzak konta - tzen kontatzen! a ! hanbat gauza dakiela! noski gero ta gehiago daki eta:: / ez dakiena ere kontatu egiten du! zuheitz baten azpian hortxe herriko enparantzan haritzaren azpian exeri eta ua::! hasten da! herritarrak hurbiltzen zaizkio eta egunero badauka gauza esateko ta hainbat gauza eder eta / a holako / hitzlari haundia bilakatu da nun eman baitiogu guk izena Ahoandi! ezizena […] erabaki baitzuen egun batean / m / bere burua aurkeztuko zuela / alkate izateko / ba:! egin zuen lagunen artean / aurkeztu bere burua / eta bambambam! eta alkate!... (15) bigarrena / ka katuduna / hura:: bankulari bilakatu da / bueno! ez dakit nik katuak bezela holako añañañ (muturrean keinu bereziak egiten ditu) (XX) ba badauka bi bigu bigote / hemen eztago e? (ahopeka dabil) (XXX) bigote bigote orduan bigote lodi lodia hola / ta beti / hor tik bat bezala dauka / m (XX) busti busti busti eta ile bakotxa kontatu:: egiten balu bezela! bueno / hau / bankularia / Betibil deitzen dugu / Betibil / ma! bil! ta bil! ta bil! … Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 723-770. Bilbo issn 0210-1564
- Page 246 and 247: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 248 and 249: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 250 and 251: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 252 and 253: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 254 and 255: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 256 and 257: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 258 and 259: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 260 and 261: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 262 and 263: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 264 and 265: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 266 and 267: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 268 and 269: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 270 and 271: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 272 and 273: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 274: Almgren, m. - IdIAzAbAl, I. - mAnte
- Page 277 and 278: 724 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 279 and 280: 726 Sarrera GArCiA-AzkOAGA, L.M. -
- Page 281 and 282: 728 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 283 and 284: 730 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 285 and 286: 732 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 287 and 288: 734 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 289 and 290: 736 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 291 and 292: 738 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 293 and 294: 740 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 295: 742 Gramatika ikuspegitik gure izen
- Page 299 and 300: 746 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 301 and 302: 748 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 303 and 304: 750 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 305 and 306: 752 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 307 and 308: 754 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 309 and 310: 756 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 311 and 312: 758 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 313 and 314: 760 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 315 and 316: 762 tzen dituenak. Elementu horiek,
- Page 317 and 318: 764 inola ere anbiguotasunik sortze
- Page 319 and 320: 766 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 321 and 322: 768 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 323 and 324: 770 GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE
- Page 325 and 326: 772 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 327 and 328: 774 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 329 and 330: 776 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 331 and 332: 778 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 333 and 334: 780 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 335 and 336: 782 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 337 and 338: 784 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 339 and 340: 786 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 341 and 342: 788 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 343 and 344: 790 AlEgrIA SUSPErrEgI, A.: Errepik
- Page 345 and 346: 792 2. Metodologia AlEgrIA SUSPErrE
GArCiA-AzkOAGA, L.M. - DiAz DE GErEñU, L.: Ahozko narratibotasuna... 743<br />
(10) igid / igitaia daukatenak / o! / igitaia zaukan gizon honek<br />
/ egin du goiz osoan xa:! rist rast lana! <strong>eta</strong> ebaki / moztu! egin<br />
du lana! m:! eguerdian / geldi! beste nekazari lagunekin elkartu<br />
dia / elkarrekin bazkaldu hortxe kanpoan <strong>eta</strong> / lagun batek e /<br />
hau tresna hau ikusi ta: (elkarrizk<strong>eta</strong>) hau zer da?...<br />
Igitaia daukatenak / o! igitaia zaukan gizon honek bezalako sintagmek funtzio<br />
anaforikoa dute <strong>eta</strong> horregatik interpr<strong>eta</strong>tu behar dira lehenago kotestuan<br />
eman den informazioarekin. Erlatiboak balio anaforikoa du berez, baina bigarren<br />
adierazpidean, balio hori indartzen da erakusleak lagunduta dagoelako.<br />
Harreman gramatikal estua dago horrelako<strong>eta</strong>n aurrekaria <strong>eta</strong> anaforizatzailearen<br />
artean.<br />
Aurretik dagoen aditz baten nominalizazioaren ondorio den anafora kontzep -<br />
tualik ere bada: (2, 11, 12): saldu → diru horrekin; amets egin dot → nire ametsean.<br />
(11) saldu zien oilarra! a::! <strong>eta</strong> urrundu zen / (poltsiko aldean<br />
kolpeak joaz <strong>eta</strong> kantuz) nahiko dirukin poltsikoan / hiru hiruak<br />
elkartu <strong>eta</strong> hiruak jarraitu zuten bidea! esaten da: / hiru<br />
hauek / diru horrekin / gure herrian / lurrak erosi zituztela /<br />
lur hori<strong>eta</strong>n etxeak eraiki <strong>eta</strong> hortxe daudela geroztik!...<br />
(12) Amilotx gaur gauen amets egin dot / ta erregeak jarraitu<br />
zuen / nere amets<strong>eta</strong>n / inoiz entzun dudan kanturik / abextirik<br />
izugarri politena entzun dot…<br />
Asoziazio bidezko anaforek diskurtsoko objektu berriak sartzen dituzte narrazioan<br />
partekatzen diren <strong>eta</strong> oso prototipikoak diren munduko jakintzekin<br />
lotuta daudenean, esate baterako eskola mundua: pupitre, arbela, klariona (4)<br />
adibidean.<br />
· Errekurtso estetiko-poetikoak:<br />
Balio estetiko-poetikoa duten errekurtsoen artean pertsonaien izen bereziak<br />
daude. izen berezien erabilera kohesio-mekanismo garrantzitsua da oso, pertsonaiari<br />
erreferentzia zuzena egiten diote <strong>eta</strong> haren identifikazioa errazten<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 723-770. Bilbo<br />
issn 0210-1564
Change language