Ikasteredu elebidunak eta euskararen azterketan ... - Euskaltzaindia

614
BArrEñA, A. - GArCIA, I.: Lehenengo hitzak eta morfologia-markak haur ...
Metodologiari dagokionez, ikerketa egiteko Komunikazio Garapena Neurtze -
ko Zerrenda testa egitean jasotako datuak aztertuko dira (Barreña eta beste,
2008). Tresna hori ingelesezko MacArthur-Bates Communicative Development
Inventories izenekoaren egokitzea da (Fenson eta beste, 1993). Tresna bi galdetegik
osatzen dute: bata, 8 hilabetetik 15 hilabetera bitarteko haurren gurasoek
bete dezaten; bestea, 16 hilabetetik 30 hilabetera bitartekoenek betetzeko.
Galdetegiak egitean lau izan ziren iturri nagusiak hiztegia eta elementu morfologikoak
aukeratzeko unean: 1) jatorrizko tresna (Fenson eta beste, 1993), testaren
egitura orokorra eta helburuak zehazten baititu; 2) aurretik eginda zeuden
tres naren hainbat egokitzapen, hala nola, galizierazkoa edo Mexikoko gaztelaniazkoa
(Pérez Pereira eta García Soto, 2003; Jackson-Maldonado eta beste, 2003);
3) euskararen jabekuntzaren garapena deskribatzen eta aztertzen zuten hainbat
ikerlan (Barreña, 1995; Ezeizabarrena, 1996; Zubiri, 1997; Elosegi, 1998; Almgren,
2000); 4) aurre-testaren ondorioak, bertsio horretarako galdera guztiak irekiak
izan baitziren gurasoen informazio zabalagoa biltzeko asmorekin.
Oro har, galdetegiek haurraren hizkuntza-maila islatzen dute. Lehen galdetegian,
8tik 15 hilabetera bitarteko haurren gurasoek bete behar dutenean, keinukomunikazioaz,
haurrak ulertzen dituen hitzez eta haurrak erabiltzen dituen
hitzez itauntzen da. Bigarren galdetegian, 16tik 30 hilabetera bitarteko haurren
gurasoek bete behar dutenean, haurrak darabilen hiztegiaz, morfologiaz eta sintaxiaz
itauntzen da. Bigarren galdetegian gurasoek honako informazioa eman
behar dute: 21 eremu semantikotan bildutako 646 itemi buruzkoa, morfologiaarloko
56 itemi buruzkoa eta garapen morfosintaktikoaren berri, haurrak ekoi tzitako
hiru esaldi luzeenak idatzita. Hizkuntza-datuez gain, galdetegietan haurren
hainbat datu eskatzen dira, hala nola, adina, neba-arreba kopurua, hizkuntzekiko
harremanak, osasunaren arloan izandako arazoak, eta abar 2 .
Tresna honen fidagarritasuna neurtzeko, jatorrizko bertsioan egin zen bezala
(Fenson eta beste, 1993), barne-konsistentzia zein puntuazioen egonkortasuna
aztertu dira euskarazko egokitzapenean. Baliagarritasuna neurtzeko,
2 Tresna honen deskribapen zehatzagoa izateko, ikus Barreña eta beste, 2008.
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 603-638. Bilbo
ISSN 0210-1564