'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia 'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
866 (33) “diplomaziarekin eta nazioarteko erakundeekin fidatu beharra dagoela dio Fukuyamak bere liburu berrian, baina nazio Batuen erakundea ez omen da fidagarria. ados.” (Berria, 2006-03-11, 5) (34) “eta… urdun mendia beintzet ue bazekiat, en kanbio luix eztet uste juntzanik mendia. ee… luixik ez ementzan jun mendia eta… zenbat urte izango nizkian?... luixik eztek jun mendia. nik bazekiat luixik eztala mendia jun.” (ahozkoa) Mailakatzea dago adibide horretan. Hasieran, zalantza du hiztunak, baina beste batek esana dakar jarraian; eta, horren ondoren, ziur dago hark esandakoaz: (35) “aizak, baño izango uan difentzie... este... beno... oinbesteaiñokoa gutxigo, baño gure osabak eta oik oñez jute emen - tzien Ordizia lanea, oñez, oñez, oñez. eta alpargatak austen zittuenen, zapatun da jaien kaporratzakiñ alpargatak josten!” (ahozkoa) indartu egiten du besteak esandakoa, errepikapenaren bidez, eta ezin esan zalantzarik egiten duenik hala zela: (36) “Bere bizialdi osoan lehen aldiz, Garcia Marquezek ez du iazko urte osoan esaldi bakar bat ere idatzi. inspirazio falta omen (...) Zergatik ez du idazten Garcia Marquezek? ez, jakina, inspirazio faltagatik, baizik eta nekatua, aspertua, hustua sentitzen delako.” (Berria, 2006-02-10, 6): (37) “estiloa aldatu omen du Van Morrisonek lan honetan. ez nago ados.” (Berria, 2006-03-09, 41) (38) “nire hobe beharrez, nire segurtasunerako izan omen zen, baina nik ez dut hori onartzen.” (iñurrieta, 2004, 145) Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo issn 0210-1564 ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantzak argitu nahian
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantzak argitu nahian 867 (39) “Gaur hasten omen da hauteskunde kanpaina. Baita zera ere. Hori ez dute alderdi politikoek ere sinesten (…)” (agirre, Berria, 2008-02-22, 3) Garbi ikusten da ‘omen’ek ez duela zalantzarik adierazten adibide horietan, eta aski irizten diegu horiei ‘omen’ek ziurtasunik eza adierazten duelako ideia bazter uzteko. esan dugu zalantza ‘omen’en esanahia balitz, kasu guztietan adierazi beharko lukeela eduki hori, eta ez dirudi hala denik. Zergatik lotzen dituzte, orduan, euskaltzaindiak eta beste hiztegigile eta gramatikari batzuek ‘omen’ eta ziurtasun neurria? esango genuke lotzen dituztela badirelako inplikatura hori sor dezaketen esaldi ‘omen’dunak. eta, horrez gain, beharbada, ‘omen’en beraren izaerarengatik, bere esanahiz ez delako erabakitzen nora joko duen: adostasunera, desadostasunera, zalantzara… ez du halako esanahirik jasotzen ‘omen’ek bere baitan, eta badirudi nolabaiteko zalantza sortzen duela ezaugarri horrek. neutroa da, nolabait esateko. ikus dezagun nola sortzen den zalantzaren inplikatura hori. Hartu, adibidez, honako etsenplu hauek: (40) a. “(…) ordun larraitzen batzuk soñue jo omentzuen ortzak zabalduta. (…) b. nik eztakit ze jo zuen enon ikusi jotzen da... nei apaizak beak esantziñ emen abaltziketan.” (ahozkoa): (41) a. “1.000 zigarroren gaineko zerga igota eta tabakoaren gutxieneko prezioa zehaztuta iritsiko omen da arazoaren soluzioa. (…) b. Prezioak igoko diren ikuskizun dago. Prezioak igota arazoa konponduko den ere bai.” (Berria, 2006-02-11, 2): (42) a. “labayenek -ramon labayen zen orduko Kultura sailburua- esaten omen zuen (b) euskal telebistak aparra bezala egin behar zuela lan, gure hizkuntzarekin bazter guztiak nahasiz.” Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo issn 0210-1564
- Page 1 and 2: ‘Omen’en zalantzak argitu nahia
- Page 3 and 4: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 5 and 6: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 7 and 8: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 9 and 10: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 11 and 12: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 13 and 14: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 15 and 16: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 17 and 18: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 19 and 20: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 21 and 22: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 23: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 27 and 28: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 29 and 30: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 31 and 32: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 33 and 34: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 35 and 36: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 37 and 38: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 39 and 40: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
- Page 41: ZuBeldia, l.: ‘Omen’en zalantza
866<br />
(33) “diplomaziarekin eta nazioarteko erakundeekin fidatu beharra<br />
dagoela dio Fukuyamak bere liburu berrian, baina<br />
nazio Batuen erakundea ez omen da fidagarria. ados.” (Berria,<br />
2006-03-11, 5)<br />
(34) “eta… urdun mendia beintzet ue bazekiat, en kanbio luix<br />
eztet uste juntzanik mendia. ee… luixik ez ementzan jun<br />
mendia eta… zenbat urte izango nizkian?... luixik eztek<br />
jun mendia. nik bazekiat luixik eztala mendia jun.”<br />
(ahozkoa)<br />
Mailakatzea dago adibide horretan. Hasieran, zalantza du hiztunak, baina<br />
beste batek esana dakar jarraian; eta, horren ondoren, ziur dago hark esandakoaz:<br />
(35) “aizak, baño izango uan difentzie... este... beno... oinbesteaiñokoa<br />
gutxigo, baño gure osabak eta oik oñez jute emen -<br />
tzien Ordizia lanea, oñez, oñez, oñez. eta alpargatak austen<br />
zittuenen, zapatun da jaien kaporratzakiñ alpargatak josten!”<br />
(ahozkoa)<br />
indartu egiten du besteak esandakoa, errepikapenaren bidez, eta ezin esan<br />
zalantzarik egiten duenik hala zela:<br />
(36) “Bere bizialdi osoan lehen aldiz, Garcia Marquezek ez du<br />
iazko urte osoan esaldi bakar bat ere idatzi. inspirazio falta<br />
omen (...) Zergatik ez du idazten Garcia Marquezek? ez, jakina,<br />
inspirazio faltagatik, baizik eta nekatua, aspertua, hustua<br />
sentitzen delako.” (Berria, 2006-02-10, 6):<br />
(37) “estiloa aldatu omen du Van Morrisonek lan honetan. ez<br />
nago ados.” (Berria, 2006-03-09, 41)<br />
(38) “nire hobe beharrez, nire segurtasunerako izan omen zen,<br />
baina nik ez dut hori onartzen.” (iñurrieta, 2004, 145)<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo<br />
issn 0210-1564<br />
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en <strong>zalantzak</strong> <strong>argitu</strong> <strong>nahian</strong>
Change language