'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
864<br />
rena (1951), lafitte (1962), Trask (1981), Wilbur (1981), agirre (1991), King<br />
(1993), Zubiri eta Zubiri (1995) eta Jendraschek (2003).<br />
Hiztegiei dagokienez, berriz, Orotariko Euskal Hiztegia (1987) argitaratu arte,<br />
guk esku artean izan ditugunek behintzat, ez dute esplizituki aipatzen zer esanahi<br />
duen ‘omen’ek; erdarazko ordainak ematera mugatzen dira. Mitxelenak<br />
iturriarekin lotzen du lan horretan ‘omen’. aitzitik, euskara hutsezko hiztegiak<br />
argitaratzearekin batera, 1990etik aurrera, ‘omen’ zalantzarekin lotzen hasi ziren<br />
esplizituki hiztegi batzuk, nahiz eta iturriaren balio hori ere gordetzen duten.<br />
Ziurtasunik ezarekin lotzen du ‘omen’en esanahia elhuyar eta elkarlaneanen<br />
hiztegiak (1994, 853-854), esaterako:<br />
1 omen. partik. Hiztunak aditzera ematen duenaren ziurtasunik ez duenean,<br />
baina hala jakin duela adierazteko erabiltzen duen partikula. (…)<br />
Baita Bostak baten hiztegiak ere (1991, 391-392):<br />
2 hiztunak gauza baten ziurtasunik ez duenean, baina jendeak hala dioela adierazteko,<br />
aditz trinkoaren edo laguntzailearen aurre-aurrean jarririk, erabiltzen duen<br />
partikula: garai batean sorginak biltzen omen ziren koba hartan. Bide, ei.<br />
Gure ustez, ordea, ezin da esan ziurtasunik eza ‘omen’dun perpausen esanahia<br />
denik. izan ere, ziurtasunik eza ‘omen’dun perpausen esanahiaren osagaia<br />
balitz, ‘omen’dun perpausen esaldi guztiek adieraziko lukete<br />
ziurgabetasuna. Haatik, bestelakoak dira kontuak adibideei erreparatuz gero.<br />
Oraindik gehiago esango genuke, azkenean kosta egiten da benetan zalantza<br />
adierazten duen adibideren bat topatzea; arakatutako corpusean, behinik behin,<br />
erabateko ziurtasunaren eta ukazioaren adibideak agertzen dira gehiena.<br />
Har dezagun adibide bat. Gaude ondo erakusten duela argudiatu nahi duguna:<br />
batetik, zer esanahi duen ‘omen’ek; eta, bestetik, ‘omen’ek ez duela zalantzarik<br />
adierazten bere esanahiz:<br />
(32) “xabier Gorrizek (altsasu, 1984) atzo zortzi jaso zuen pilotakada<br />
buruan. erremontista profesional gisa daramatzan<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo<br />
issn 0210-1564<br />
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en <strong>zalantzak</strong> <strong>argitu</strong> <strong>nahian</strong>
Change language