'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
'Omen'en zalantzak argitu nahian - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ZuBeldia, l.: ‘Omen’en <strong>zalantzak</strong> <strong>argitu</strong> <strong>nahian</strong> 853<br />
Hortxe utziko dugu galdera hori oraingoz (4. atalean helduko diogu berriro),<br />
eta lehenengo puntukoei erantzuten saiatuko gara lehenbizi, hainbat<br />
kontzeptu ekarriz.<br />
3. Kontzeptu batzuk <strong>argitu</strong>z<br />
Gaur egungo pragmatikako oinarrizko bi bereizketa ekarriko ditugu, ezinbesteko<br />
izango baitzaizkigu gauza batzuk ulertzeko: esanahia vs. edukia eta<br />
esandakoa vs. inplikatutakoa.<br />
3.1. Perpausa eta esaldia: esanahia eta edukia<br />
Perpausak (hizkuntza jakin bateko adierazpenez osatutako kate gramatikal<br />
osoak) ez du egia-baldintzarik berez; esan nahi baita, ez du proposiziorik adierazten<br />
bere kabuz, ez du edukirik. Esaldiak (perpaus bat erabiltzeko ekintzak)<br />
ditu egia-baldintzak, eta proposizio baten bidez irudikatzen dira. esaldiak, edo<br />
esaldia egiten 10 duen hiztunak, proposizio hori adierazi egiten duela esaten<br />
da; esaldiaren edukia esaten zaio proposizio horri. Kaplani (1989) jarraiki, perpausaren<br />
esanahia 11 eta esaldiaren edukia bereizi behar dira. esaterako,<br />
(17) ni bertsolaria naiz.<br />
perpausak esanahia dauka, euskal hiztun gisa ezagutzen duguna; ‘ni’, ‘ber -<br />
tsolari’, ‘-a’ eta ‘naiz’en esanahiak eta horien konposizio-erregelak badakizkigun<br />
neurrian.<br />
nolanahi ere, ez da nahikoa esanahia jakitea hiztunak, perpaus hori erabiliz,<br />
adierazitako proposizioa mugatzeko; hau da, esaldiaren egia-baldintzak mugatzeko.<br />
izan ere, hiztuna bera esaldiaren edukiaren osagaietako bat da, eta<br />
10 ingelesezko ‘utter’ esateko darabilgu ‘esaldia egin’. ‘Say’ (‘what is said’) eta ‘utter’ (‘utterance’) bereizten<br />
baitituzte ingelesez; ‘esan’ (‘esandakoa’) eta ‘esaldia egin’ (‘esaldi’) erabiliko ditugu guk.<br />
11 Kaplanek (1989) ‘karaktere’ esaten dio ‘esanahi’ri.<br />
Euskera. 2009, 54, 2-1. zatia, 843-883. Bilbo<br />
issn 0210-1564