Pasarteak - Txomin Agirre

I
JOANES ARTZAIA
¡Ura zan gizona, ura!
Zazpi oiñ ta erdi bai luze, makal zugatzaren
irudira zuzen, pagorik lodiena baizen zabal, arte
gogorra bezela trinko, gorosti ezearen antzera zimel.
Orrela zan Joanes nik ezagutu nuanean.
Sendoak zeuden oraindik artzai zarraren beso
zaiñtsuak, txit azkarrak bere oñak, zindoak bere
bular-auspoak.
Irurogeta amabi aldiz ikusi zuan, Aloña
mendiko ariztietan, ostro berdea berriz jaiotzen; baña
etzion eramango emeretzi urteko mutill batek ez
aizkora jolasean, ez burni astuna jaurtitzen, ez
mendietan gora edo ibarretan zear laisterka.
Kaiko andi bat esne goizean jan, azpantarrez
izterrak estaldu ta makilla bat eskuan artu ezkero,
prest zegoan egun osoan, zeiñ ariñago bezela,
beorren atzetik ibiltzeko edo, neke askorik gabe, ardi
galdu gaixoaren billa gau guztia igarotzeko.
Argiak ziran Joanesen begi gozoak. Oitua
zegoan Joanes zerura ta lurrera, gabaz ta egunez,
arreta andiz begiratzen; ta iñok baño lenago ikusiko
zuan, goi aldetik, odei tarteko arranoaren ibillera
apaña edo ia gizon danentzat estaldurik zegoan
izarraren kiñua, ta lur aldean, lokatz bigunetako
abere oñatza, bide ondotik joan ziran eperren aztarna,
sasi mardularen ertzeko erbi-oi zapala, arkaitz
zuloetako egazti arraparien kabia, ta an bebeian agiri
5