qarTuli ena da literatura XI maswavleblis wigni - Ganatleba
qarTuli ena da literatura XI maswavleblis wigni - Ganatleba qarTuli ena da literatura XI maswavleblis wigni - Ganatleba
qarTuli ena da literatura XI maswavleblis wigni vaxtang rodonaia nino nakudaSvili avTandil arabuli marine xuciSvili swavlani 2010
- Page 3 and 4: S i n a a r s i saxelmZRvanelos dan
- Page 5 and 6: saxelmZRvanelos struqtura saxelmZRv
- Page 7 and 8: zepirmetyveleba qarT. XI. 4. moswav
- Page 9 and 10: gamoaqvs daskvna rogorc sakuTari, i
- Page 11 and 12: amzadebs teqsts winaswar, auditorii
- Page 13 and 14: ganasxvavebs epikur da scenur Txrob
- Page 15 and 16: gebad (konteqsti, sityvaTa agebuleb
- Page 17 and 18: qarT. XI. 11. moswavle wers recenzi
- Page 19 and 20: ganarCevs da Sesabamisi enobrivgr
- Page 21 and 22: 21 I Tavi. romantizmi _ saukunis sa
- Page 23 and 24: 2 III Tavi _ axali Taoba realizmi (
- Page 25 and 26: 2 V. Tavi _ miTosTan dabruneba. vaJ
- Page 27 and 28: amave etapze unda gansazRvros maswa
- Page 29 and 30: mocemul kiTxvars. gansakuTrebuli yu
- Page 31 and 32: aqtivobebi `ormxriv CanawerTa d
- Page 33 and 34: saSinao davaleba mowafeebs werilob
- Page 35 and 36: `yvaryvare TuTaberi~ _ saxasiaTos T
- Page 37 and 38: gakveTilis msvleloba klasi maswavl
- Page 39 and 40: aqtivobebi eses prezentacia d
- Page 41 and 42: gakveTili VI gakveTilis Tema: akaki
- Page 43 and 44: mdgomareoba ganapirobebda am ajanye
- Page 45 and 46: Sefasebis forma maswavleblis dakvi
- Page 47 and 48: arsebuli codnisa da gamocdilebis ax
- Page 49 and 50: gakveTili IX gakveTilis Tema: vaJa
- Page 51 and 52: arc leqsi, arc prozauli andrezi ar
<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong><br />
<strong>XI</strong><br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>wigni</strong><br />
vaxtang rodonaia<br />
nino naku<strong>da</strong>Svili<br />
avTandil arabuli<br />
marine xuciSvili<br />
swavlani<br />
2010
S i n a a r s i<br />
saxelmZRvanelos <strong>da</strong>niSnuleba<br />
<strong>da</strong> struqtura .............................................................................. 4<br />
<strong>XI</strong> klasis erovnuli saswavlo gegma<br />
qarTul <strong>ena</strong>sa <strong>da</strong> <strong>literatura</strong>Si ..................................... 6<br />
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul<br />
saswavlo gegmasTan _ Sinaarsisa<br />
<strong>da</strong> miznebis ruka ...................................................................... 20<br />
saswavlo masalis wardgenis<br />
fazebi <strong>da</strong> gakveTilis<br />
<strong>da</strong>gegmvis zogadi principebi ......................................... 26<br />
sanimuSo gakveTilebis sc<strong>ena</strong>rebi ................................. 28<br />
Sefasebis sistema, formebi,<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi ........................................................................ 57<br />
sarekomen<strong>da</strong>cio <strong>literatura</strong><br />
maswavleblebisaTvis ............................................................ 60<br />
<strong>da</strong>narTi .......................................................................................... 65
saxelmZRvanelos <strong>da</strong>niSnuleba <strong>da</strong><br />
struqtura<br />
<strong>XI</strong> klasis <strong>qarTuli</strong> enisa <strong>da</strong> literaturis saxelmZRvanelo<br />
Seqmnilia axali erovnuli saswavlo<br />
gegmis mixedviT <strong>da</strong> enisa <strong>da</strong> literaturis<br />
integrirebuli swavlebisTvisaa gankuTvnili.<br />
<strong>XI</strong> klasis saxelmZRvanelo VII, VIII, IX, X klasebis<br />
sareformo (ukve moqmedi) saxelmZRvaneloebis<br />
organul gagrZelebas warmoadgens. amave dros<br />
is swavlebis ze<strong>da</strong> safexuris (X _ <strong>XI</strong>I kl.) meore<br />
saxelmZRvaneloa, romelic, avtorTa koncefciis<br />
Tanaxmad, X klasSi <strong>da</strong>wyebul <strong>qarTuli</strong> literaturis<br />
istoriul kurss agrZelebs. Sesabamisad, saxelmZRvaneloSi<br />
warmodgenilia <strong>XI</strong>X saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
mwerloba.<br />
<strong>XI</strong> klasis saxelmZRvanelo <strong>qarTuli</strong> enisa <strong>da</strong><br />
literaturis swavlebis im erTiani koncefciis<br />
nawilia, romelic sabazo <strong>da</strong> saSualo skolis<br />
safexurebs moicavs. kerZod, sabazo safexuris<br />
bolo, IX klasis, saxelmZRvaneloTi <strong>da</strong>gvirgvin<strong>da</strong><br />
mizanmimarTuli, anu e.w. strategiuli kiTxvis xerxebisa<br />
<strong>da</strong> teqstis mxatvruli analizis elementebis<br />
Seswavlis pirveli etapi, romelic saskolo<br />
ganaTlebis ze<strong>da</strong> safexurze ufro seriozuli <strong>da</strong><br />
rTuli amocanebis <strong>da</strong>smis saSualebas iZleva. X klasi<strong>da</strong>n<br />
ki <strong>da</strong>iwyo <strong>qarTuli</strong> literaturis istoriuli<br />
kursis Seswavla im unarCvevebze <strong>da</strong>yrdnobiT,<br />
romelTa mizanmimarTul ganviTarebasac uwyob<strong>da</strong><br />
xels swavlebis sabazo safexurisaTvis gankuTvnili<br />
saxelmZRvaneloebi.
saxelmZRvanelos struqtura<br />
saxelmZRvaneloSi warmodgenili literaturuli<br />
masala <strong>da</strong>yofilia Tavebad qronologiuri <strong>da</strong><br />
Tematuri principis mixedviT. TiToeuli Tavi<br />
Cafiqrebulia, rogorc garkveuli pasuxi epoqis mier<br />
<strong>da</strong>smul kiTxvebze.<br />
saxelmZRvanelo Sedgeba Sesavlisa <strong>da</strong> xuTi<br />
Tavisagan. esenia:<br />
SEesavali _ <strong>literatura</strong>s Sefarebuli eri<br />
I Tavi. romantizmi _ saukunis savizito baraTi<br />
II Tavi. <strong>qarTuli</strong> Teatris <strong>da</strong>badeba<br />
III Tavi. axali Taoba<br />
IV Tavi. `xevis saga~, anu <strong>da</strong>karguli Tavisuflebis<br />
ZiebaSi<br />
V Tavi. miTosTan <strong>da</strong>bruneba
erovnuli saswavlo gegma<br />
qarTul <strong>ena</strong>sa <strong>da</strong> <strong>literatura</strong>Si<br />
<strong>XI</strong> klasi<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi<br />
zepirmetyveleba<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 1.<br />
moswavle<br />
warmoadgens<br />
sajaro<br />
moxsenebas<br />
(zepiri<br />
gamosvla)<br />
konkretuli<br />
mizniT<br />
konkretuli<br />
auditoriis<br />
winaSe.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 2.<br />
moswavle<br />
ismens <strong>da</strong><br />
kritikulad<br />
afasebs sajaro<br />
gamosvlebs.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 3.<br />
moswavle<br />
amoicnobs <strong>da</strong><br />
iyenebs sajaro<br />
gamosvlis<br />
efeqtianobis<br />
gasaZlierebel<br />
saSualebebs.<br />
kiTxva wera<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 5.<br />
moswavle<br />
kiTxulobs <strong>da</strong><br />
aanalizebs<br />
sxva<strong>da</strong>sxva<br />
periodis teqstebs<br />
maTSi asaxuli<br />
informaciis,<br />
Temebis, ideebis<br />
<strong>da</strong> problematikis<br />
TvalsazrisiT.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 6.<br />
aanalizebs,<br />
rogor gamoiyeneba<br />
mxatvruli /<br />
aramxatvruli<br />
teqstis elementebi<br />
misi interpretaciis<br />
dros.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 7.<br />
aanalizebs<br />
mxatvruli<br />
nawarmoebis<br />
enobriv<br />
saSualebebs<br />
funqcionirebis<br />
TvalsazrisiT.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 9.<br />
moswavle wers<br />
mxatvruli nawarmoebis<br />
analizs.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 10.<br />
moswavle wers sxva<strong>da</strong>sxva<br />
saxis eses.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 11.<br />
moswavle wers<br />
recenzias<br />
wakiTxul wignze<br />
an mxatvrul<br />
nawarmoebze.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 12.<br />
moswavle wers<br />
sxva<strong>da</strong>sxva xasiaTis<br />
aramxatvrul<br />
teqstebs.<br />
qarT. <strong>XI</strong>.13.<br />
sxva<strong>da</strong>sxva<br />
tipis teqstebis<br />
Sesaqmnelad<br />
moswavle adekvaturad<br />
iyenebs<br />
saTanado enobrivgramatikul<br />
saSualebebs.
zepirmetyveleba<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 4.<br />
moswavle<br />
iyenebs zepiri<br />
komunikaciis<br />
strategiebs<br />
sajaro<br />
gamosvlis<br />
momzadebis<br />
dros.<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi <strong>da</strong> maTi indikatorebi<br />
mimarTuleba: zepirmetyveleba<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 1. moswavle warmoadgens sajaro moxsenebas<br />
(zepiri gamosvla) konkretuli mizniT konkretuli<br />
auditoriis winaSe.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
kiTxva wera<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 8.<br />
moswavle<br />
irCevs <strong>da</strong> iyenebs<br />
kiTxvis efeqtur<br />
strategiebs.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 14.<br />
moswavle iyenebs<br />
weris strategiebs<br />
naweris efeqturi<br />
organizebisaTvis.<br />
winaswar gansazRvravs sajaro gamosvlis mizans<br />
(auditoriis informireba / <strong>da</strong>intereseba / ga<strong>da</strong>rwmuneba<br />
/ provocireba...), arCevs teqstis<br />
tips, <strong>ena</strong>s <strong>da</strong> agebs zepiri gamosvlis teqsts<br />
konkretuli amocanis mixedviT;<br />
iTvaliswinebs auditorias (vin iqneba msmeneli,<br />
ra socialurkulturuli interesebi <strong>da</strong> codnis<br />
done gaaCnia auditorias, ramd<strong>ena</strong>d icnobs<br />
igi gansaxilvel sakiTxs <strong>da</strong> a.S.);<br />
winaswar mofiqrebuli gegmis mixedviT (Sesavali,<br />
ZiriTadi nawili, <strong>da</strong>skvnebi) gadmoscems<br />
saTqmels;
mkafiod, cxa<strong>da</strong>d <strong>da</strong> gasagebad ayalibebs gansaxilveli<br />
sakiTxis arss, problemis ganmsazRvrel<br />
aspeqtebs <strong>da</strong> sakuTar mosazrebas;<br />
saubrobs konkretuli Temis specifikis Sesabamisi<br />
cnebebiT, terminebiT, frazebiT, romlebic<br />
Tava<strong>da</strong>c kargad aqvs gaazrebuli <strong>da</strong><br />
sxvebsac agebinebs (azustebs, ganmartavs, paralels<br />
avlebs <strong>da</strong> a.S.);<br />
sakuTari mosazrebis gasamyareblad iyenebs<br />
citatebs mxatvruli nawarmoebebi<strong>da</strong>n, samecniero<br />
literaturi<strong>da</strong>n, literaturuli kritiki<strong>da</strong>n<br />
<strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva sainformacio resurss<br />
(faqtebi, fragmentebi interviu<strong>da</strong>n, statistikuri<br />
monacemebi, biblioTeka, interneti,<br />
audio <strong>da</strong> vizualuri masala <strong>da</strong> a.S.), riTac xels<br />
uwyobs mTavari ideis gamokveTas;<br />
iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva saxis saorganizacio modelebs<br />
(Se<strong>da</strong>reba _ Sepirispireba; qronologiuri<br />
Tanamimdevroba; sivrculi ganlageba;<br />
mizezi _ Sedegi; gansazRvreba; mniSvnelobis<br />
xarisxi; problema _ ga<strong>da</strong>wyveta);<br />
monawileobs imitaciur situaciebSi (saskolo<br />
parlamentis sxdomebi, literaturuli sasamarTloebi<br />
<strong>da</strong> a.S.).<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 2. moswavle ismens <strong>da</strong> kritikulad<br />
afasebs sajaro gamosvlebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
ismens gamosvlebs, maTSi gamoTqmul mosazrebebs,<br />
axal informacias, dokumentur masalas<br />
<strong>da</strong> gamoTqvams sakuTar Sexedulebas, Tu<br />
ramd<strong>ena</strong>d <strong>da</strong>majerebelia maTSi gamoTqmuli<br />
hipoTezebi <strong>da</strong> varaudebi;
gamoaqvs <strong>da</strong>skvna rogorc sakuTari, ise sxvebis<br />
msjelobi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> SeniSnavs msgavsebagansxvavebas;<br />
msjelobs imaze, ramd<strong>ena</strong>d lakoniurad, mkafiod<br />
<strong>da</strong> efeqturad aris gamokveTili Sesaval<br />
nawilSi teqstis ZiriTadi idea, gansaxilveli<br />
sakiTxebi, problematika;<br />
saubrobs imis Sesaxeb, ramd<strong>ena</strong>d `amarTlebs~<br />
teqstis ZiriTadi nawili im molodins, rac<br />
msmenels uCndeba Sesavali nawilis mixedviT<br />
(mag., SesavalSi <strong>da</strong>smuli romeli sakiTxi ganixila<br />
mosaubrem srulad, ra iyo bundovani <strong>da</strong><br />
fragmentuli, ra sakiTxi <strong>da</strong>rCa mosaubris<br />
yuradRebis miRma <strong>da</strong> a.S);<br />
aanalizebs zepir teqstSi warmodgenil <strong>da</strong>skvnebs<br />
teqstis ZiriTad nawilTan Sesabamisobis<br />
TvalsazrisiT (mag., ramd<strong>ena</strong>d logikuri Cans<br />
<strong>da</strong>skvnebi moxsenebis ZiriTad nawilSi moyvanili<br />
faqtebis, magaliTebis, citatebis, mosazrebebis<br />
fonze).<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 3. moswavle amoicnobs <strong>da</strong> iyenebs<br />
sajaro gamosvlis efeqtianobis gasaZlierebel<br />
saSualebebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
amoicnobs <strong>da</strong> iyenebs zepiri enis ritorikul<br />
saSualebebs: ama Tu im pirovnebis an faqtis<br />
STambeW<strong>da</strong>vad <strong>da</strong>xasiaTeba, <strong>da</strong>majerebeli argumentaciiT<br />
msmenelis <strong>da</strong>rwmuneba, konkretuli<br />
movlenis an pirovnebis gansja (gamarTleba /<br />
gamtyuneba, gamamarTlebeli / gamamtyunebeli<br />
argumentis an sabuTis moZieba <strong>da</strong> warmodg<strong>ena</strong>,
mosmenili teqstis farglebSi tyuilis <strong>da</strong>dg<strong>ena</strong><br />
<strong>da</strong> gamoaaSkaraveba);<br />
msmenelis <strong>da</strong>interesebisa <strong>da</strong> procesSi CarTvis<br />
mizniT mimarTavs dialogur metyvelebas<br />
(rTavs msmenels msjelobis procesSi, mimar<br />
Tavs auditorias SekiTxvebiT, maT Soris ritorikuliT,<br />
auditorias gamoiwvevs SekiTxvebis<br />
<strong>da</strong>sasmelad <strong>da</strong> a.S.);<br />
amoicnobs <strong>da</strong> marTebulad iyenebs auditoriaze<br />
zemoqmedebis sxva<strong>da</strong>sxva xerxs: gulwrfelobisa<br />
<strong>da</strong> pir<strong>da</strong>pirobis efeqtis Seqmna (`me Tu mki<br />
TxavT...~, `simarTle rom Tqvas kacma...~, `rac<br />
marTalia, marTalia...~), faqtebiTa <strong>da</strong> argumentebiT<br />
ieriSi, faqtebiT manipulacia <strong>da</strong> a.S.<br />
ar aris zedmetad kategoriuli <strong>da</strong> sakuTari<br />
mosazrebebis gamoxatvisas iyenebs iseT frazebs,<br />
romlebic mravalmxrivi interpretaciis<br />
SesaZleblobaze mianiSnebs: `meore mxriv...~,<br />
`TumcaRa...~, `SesaZloa...~, `<strong>da</strong>geTanxmebiT, magram...~,<br />
`miuxe<strong>da</strong>vad amisa~...<br />
auditoriaze zemoqmedebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>majereblobis<br />
misaRwevad cdilobs Tavisi gamosvlis<br />
bolos kidev erTxel xatovnad <strong>da</strong> efeqturad<br />
gaimeoros mTavari saTqmeli.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 4. moswavle iyenebs zepiri komunikaciis<br />
strategiebs sajaro gamosvlis momzadebis dros.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
a<strong>da</strong>rebs erTmaneTs gamoyenebuli sainformacio<br />
wyaroebis tipebs, mag., CD-ROM, interneti,<br />
saenciklopedio statia <strong>da</strong> sagazeTo werili,<br />
afasebs TiToeuls mocemuli miznis, sandoobis<br />
<strong>da</strong> a.S. TvalsazrisiT;<br />
10
amzadebs teqsts winaswar, auditoriis winaSe<br />
gamosvlamde, gadis repeticias <strong>da</strong> moipovebs<br />
<strong>da</strong>mxmare (magaliTad, vizualur) masalas<br />
saprezentaciod;<br />
ZiriTadi ideisa Tu informaciis analizisa<br />
Tvis moipovebs saWiro masalas sxva<strong>da</strong>sxva<br />
saSualebis (mag., Tvalis ga<strong>da</strong>vleba, xelaxali<br />
wakiTxva, amonawerebis <strong>da</strong> SeniSvnebis amokreba<br />
<strong>da</strong> sxva) gamoyenebiT;<br />
zepiri gamosvlis mosmenisas iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
strategias (mag., sayrdeni sityvebisa <strong>da</strong> frazebis<br />
CaniSvna, gamosvlis mokle gegmis Sedg<strong>ena</strong><br />
<strong>da</strong> sxva) mtkicebulebaTa bunebis gansazRvrisa<br />
<strong>da</strong> msjelobis Tanamimdevrulobis Sefasebis<br />
mizniT;<br />
iyenebs Canawerebs (anotaciebs) ZiriTadi <strong>da</strong><br />
periferiuli ideebisa <strong>da</strong> informaciis sxva<strong>da</strong>sxva<br />
kriteriumis mixedviT <strong>da</strong>saxarisxeblad<br />
<strong>da</strong> TanamimdevrobiT <strong>da</strong>salageblad;<br />
auditoriis yuradRebis misapyrobad, saWiroebis<br />
SemTxvevaSi, Caanacvlebs winaswar<br />
momzadebul teqsts improvizirebuliT.<br />
mimarTuleba: kiTxva<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 5. moswavle kiTxulobs <strong>da</strong> aanalizebs<br />
sxva<strong>da</strong>sxva periodis teqstebs maTSi asaxuli<br />
informaciis, Temebis, ideebis <strong>da</strong> problematikis<br />
TvalsazrisiT.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
msjelobs imaze, Tu rogor gansazRvravs konkretuli<br />
epoqa literaturul Temebs, ideebs,<br />
problematikas <strong>da</strong> informaciis specifikurobas;<br />
11
aanalizebs konkretuli epoqis <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
niSnebs <strong>da</strong> maTs gavl<strong>ena</strong>s literaturul nawarmoebSi<br />
asaxuli problemis ga<strong>da</strong>Wris gzaze;<br />
aanalizebs erTi periodis teqstebSi asaxul<br />
problemebs, Temebs, ideebs msgavsebagansxvavebis<br />
TvalsazrisiT;<br />
a<strong>da</strong>rebs erTi <strong>da</strong> imave Temebis, ideebis, problemebis<br />
interpretacias sxva<strong>da</strong>sxva epoqis<br />
teqstebSi <strong>da</strong> msjelobs msgavsebagansxvavebaze;<br />
afasebs epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel Temebs,<br />
ideebsa <strong>da</strong> problemebs am epoqisave kulturuli<br />
konteqstis mixedviT;<br />
amoicnobs konkretuli epoqisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
Temebs, ideebsa <strong>da</strong> problemebs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
nawarmoebebSi <strong>da</strong> afasebs ara im epoqisTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli Rirebulebebisa <strong>da</strong><br />
faseulobebis konteqstSi, aramed neitraluri<br />
pozicii<strong>da</strong>n.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 6. aanalizebs, rogor gamoiyeneba<br />
mxatvruli / aramxatvruli teqstis elementebi<br />
misi interpretaciis dros.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
msjelobs teqstis organizaciis Taviseburebebze;<br />
literaturuli Janrebis specifikuri niSnebis<br />
amocnobis safuZvelze gansazRvravs nawarmoebis<br />
Janrs;<br />
poliJanrul nawarmoebSi amoicnobs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
Janris niSnebs;<br />
12
ganasxvavebs epikur <strong>da</strong> scenur Txrobas, msjelobs<br />
maT Taviseburebebze;<br />
gamoyofs teqstSi mxatvruli konfliqtis<br />
ganviTarebis safexurebs (kvanZis Sekvra, moqmedebis<br />
ganviTareba, kulminacia, kvanZis<br />
gaxsna);<br />
msjelobs nawarmoebis struqturuli elementebis<br />
(eqspozicia, prologi, epilogi, retrospeqcia)<br />
<strong>da</strong>niSnulebaze.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 7. aanalizebs mxatvruli nawarmoebis<br />
enobriv saSualebebs funqcionirebis TvalsazrisiT.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
msjelobs mxatvruli nawarmoebis stilis ganmsazRvreli<br />
enobrivi figurebis funqciis<br />
Sesaxeb: fonologiuri figurebi (aliteracia,<br />
asonansi), semantikuri figurebi (metafora,<br />
evfemizmi, metonimia), sintaqsuri figurebi;<br />
akavSirebs leqsis ritmul formas emociur<br />
intonaciasTan;<br />
amoicnobs riTmisa <strong>da</strong> ritmis funqcias bgerweriTi<br />
efeqtisa <strong>da</strong> leqsis ganwyobis Sesaqmnelad;<br />
poulobs <strong>da</strong> miuTiTebs leqsSi evfoniis Seqmnis<br />
saSualebebze;<br />
xsnis (ganmartavs) mwerliseul metaforas;<br />
msjelobs mxatvrul teqstSi enobrivi <strong>da</strong><br />
mxatvruli Sinaarsis gadmocemis gansxvavebul<br />
saSualebebze;<br />
aanalizebs mxatvruli Sinaarsis mqone frazebs,<br />
romlebic enobrivad gaugebaria <strong>da</strong><br />
`gaSinaarseba~ xdeba im asociaciebiTa Tu<br />
1
eminiscenciebiT, romelTac leqsis bgerweriTi<br />
<strong>da</strong> sxva efeqtebi qmnis (mag., am tipisa:<br />
`mieTovos, moeTovos kedlebs farSevangebi~);<br />
msjelobs mxatvruli Sinaarsis im formaze,<br />
romelic enobrivi nonsensis meSveobiT miiReba<br />
(mag., am tipisa: `disganaca ufro desi~, `<strong>da</strong><br />
ocneba mogonebas iiT moaiavebs~ <strong>da</strong> a.S).<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 8. moswavle irCevs <strong>da</strong> iyenebs kiTxvis<br />
efeqtur strategiebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
gansazRvravs kiTxvis mizans <strong>da</strong> iyenebs Sesabamis<br />
strategias (mag., <strong>wigni</strong>s gacnobis mizniT iyenebs<br />
gacnobiTi kiTxvis xerxebs anu kiTxulobs <strong>wigni</strong>s<br />
avtoris saxels, <strong>wigni</strong>s saTaurs, anotacias,<br />
epigrafs, Tavebis saxelwodebebs, aTvalierebs<br />
ilustraciebs, sqemebs, tabulebs; konkretuli<br />
informaciis moZiebis mizniT swrafad CaikiTxavs<br />
teqsts, eZebs sayrdenebs: sakvanZo sityvebs,<br />
Tavebis, paragrafebis saTaurebs, kiTxulobs<br />
abzacebis pirvel wina<strong>da</strong>debas; Seswavlis mizniT<br />
nela kiTxulobs teqsts, xelaxla ga<strong>da</strong>ikiTxavs<br />
nawilebs, akeTebs Canawerebs <strong>da</strong> sxva);<br />
ganixilavs epoqis Sesaxeb misTvis nacnob<br />
informacias amave epoqis nawarmoebTan mimar<br />
TebiT <strong>da</strong> Camowers sakiTxebs, romelTa <strong>da</strong>zustebas,<br />
ukeT gacnobas isurveb<strong>da</strong> momavalSi;<br />
moniSnavs nawarmoebSi epoqisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
leqsikas <strong>da</strong> istoriuleTnografiuli<br />
yofisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel pasaJebs;<br />
iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva strategias SeswavliTi kiTxvis<br />
dros ucnobi sityvis mniSvnelobis gasa<br />
1
gebad (konteqsti, sityvaTa agebulebis codna,<br />
leqsikoni);<br />
qmnis leqsikons sityvaTa maragis gasamdidreblad.<br />
mimarTuleba: wera<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 9. moswavle wers mxatvruli nawarmoebis<br />
analizs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
gansazRvravs nawarmoebis Temas <strong>da</strong> ideas;<br />
msjelobs mis kompoziciur Taviseburebebze<br />
<strong>da</strong> struqturuli elementebis (eqspozicia,<br />
prologi, epilogi) <strong>da</strong>niSnulebaze; saTanadod<br />
iyenebs weris procesSi Tavis codnas;<br />
aanalizebs personaJTa saxeebs, ajgufebs konfliqtTan<br />
mimarTebaSi <strong>da</strong> gansazRvravs maT<br />
rols siuJetis ganviTarebaSi;<br />
msjelobs avtoris poziciisa <strong>da</strong> imis Sesaxeb,<br />
rogor gamoixateba es pozicia nawarmoebSi;<br />
aanalizebs teqsts mxatvrulgamomsaxvelobi<br />
Ti TvalsazrisiT (rogor qmnis avtori TxrobaSi<br />
ganwyobas, personaJTa saxeebs; ramd<strong>ena</strong>d<br />
efeqturia nawarmoebis stili <strong>da</strong> <strong>ena</strong>; msjelobs<br />
leqsis ritmis, riTmis <strong>da</strong> sxva bgerweruli<br />
efeqtebis Sesaxeb);<br />
akavSirebs mxatvrul nawarmoebs istoriul<br />
konteqstTan.<br />
1
qarT. <strong>XI</strong>. 10. moswavle wers sxva<strong>da</strong>sxva saxis eses.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
wers eses, romelSic pirad an literaturul<br />
gamocdilebaze <strong>da</strong>yrdnobiT msjelobs mocemuli<br />
Temis, problemebis Sesaxeb (amtkicebs /<br />
uaryofs, gamoTqvams varauds, a<strong>da</strong>rebs, avlebs<br />
paralelebs);<br />
werisas iyenebs mxatvrulgamomsaxvelobiT<br />
xerxebs, romelTa saSualebiTac ukeT warmoaCens<br />
Tavis SemoqmedebiT, esTetikur <strong>da</strong>mokidebulebas<br />
teqstisadmi;<br />
mocemuli Temis irgvliv moiZiebs, afasebs <strong>da</strong><br />
SearCevs Sesabamis wyaroebs, literaturul<br />
paralelebs, ixsenebs cxovrebiseul faqtebs<br />
<strong>da</strong> sxva;<br />
wers literaturul eses, romelSic axasiaTebs<br />
personaJs (fsiqologiuri portreti) an<br />
ganixilavs nawarmoebSi asaxul problemas;<br />
ganixilavs personaJis xasiaTs, qcevis motivs,<br />
Rirebulebebsa <strong>da</strong> faseulobebs;<br />
ganixilavs nawarmoebSi asaxul problemas,<br />
risTvisac iyenebs literaturul an cxovrebiseul<br />
paralelebs;<br />
wers eses SemoqmedebiTi TviTgamoxatvisTvis,<br />
ganwyobilebebis, STabeWdilebebis, emociebis<br />
<strong>da</strong> a.S. gadmosacemad.<br />
1
qarT. <strong>XI</strong>. 11. moswavle wers recenzias wakiTxul<br />
wignze an mxatvrul nawarmoebze.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ganixilavs wakiTxul teqsts piradi <strong>da</strong><br />
literaturuli gamocdilebis konteqstSi;<br />
warmoadgens nawarmoebSi asaxul problemas<br />
<strong>da</strong> ayalibebs problemis ga<strong>da</strong>Wris avtoriseul<br />
variantze sakuTar Sexedulebebs;<br />
akritikebs an iziarebs avtoris Tvalsazriss<br />
saTanado argumentebis moSveliebiT;<br />
kritikulad afasebs imas, Tu ra iyo misTvis<br />
nacnobi <strong>da</strong> gasagebi, ra _ ucnobi <strong>da</strong> gaugebari;<br />
aanalizebs misTvis mniSvnelovan <strong>da</strong> saintereso<br />
sakiTxebs, risTvisac iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva<br />
resurss: amonaridebs literaturuli kritiki<strong>da</strong>n,<br />
epizodebs erTnairi an msgavsi problemis<br />
Semcveli nawarmoebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> sxva.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 12. moswavle wers sxva<strong>da</strong>sxva xasiaTis<br />
aramxatvrul teqstebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
wers pirad <strong>da</strong> oficialur werilebs saTanado<br />
modelebis gamoyenebiT <strong>da</strong> iyenebs saTanado<br />
<strong>da</strong>rgis profesiul terminologias;<br />
wers mimdinare saskolo, saraiono, respublikuri<br />
RonisZiebebis angariSs;<br />
wers saswavlo RonisZiebebis oqmebs saTanado<br />
sqemebisa <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtis gamoyenebiT;<br />
1
wers sainformacio xasiaTis mimoxilvas sxva<strong>da</strong>sxva<br />
asakis, interesebis, codnis donis <strong>da</strong> a.S.<br />
auditoriisaTvis;<br />
wers e.w. CVs.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 13. sxva<strong>da</strong>sxva tipis teqstebis Sesaqmnelad<br />
moswavle adekvaturad iyenebs saTanado<br />
enobriv-gramatikul saSualebebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
adekvaturad iyenebs TxrobiTi, msjelobiTi <strong>da</strong><br />
aRweriTi xasiaTis teqstisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
zmnaSemasmenlis formebs, avtoriseuli poziciis<br />
gamomxatvel <strong>da</strong>mxmare zmnebs, gaiazrebs<br />
<strong>da</strong> agebs TxrobiTi (aRweriTi, msjelobiTi)<br />
xasiaTis teqstisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebel sintaqsur<br />
konstruqciebs <strong>da</strong> am konstruqciebis<br />
kavSirebs, zmnaSemasmenlis drokiloTa formebs,<br />
CarTul sityvebsa <strong>da</strong> gamonaTqvamebs,<br />
anaforul nacvalsaxelebsa <strong>da</strong> zmnizedebs,<br />
sityvis leqsikur <strong>da</strong> semantikur ganmeorebebs,<br />
sinonimur <strong>da</strong> antonimur Canacvlebebs;<br />
saTanadod iyenebs funqciur stilTa SesaZlo<br />
monacvleobas kontaminaciuri teqstis<br />
farglebSi, roca erTmaneTs <strong>ena</strong>cvleba Txroba,<br />
msjeloba, aRwera;<br />
enobrivi <strong>da</strong> stiluri saSualebebis gaTvaliswinebiT,<br />
gansxvavebuli formiT gadmoscems<br />
mTavar saTqmels (mag., roluri teqstis saxiT<br />
Cawers TxrobiT teqsts an piriqiT, rolur<br />
teqsts ga<strong>da</strong>akeTebs TxrobiT teqstad);<br />
1
ganarCevs <strong>da</strong> Sesabamisi enobrivgramatikuli<br />
saSualebebis gamoyenebiT werilobiT teqstSi<br />
warmoadgens sxva<strong>da</strong>sxva xasiaTis masalas: informacia,<br />
komentari, prognozi, varaudi, eWvi<br />
<strong>da</strong> a.S.<br />
qarT. <strong>XI</strong>. 14. moswavle iyenebs weris strategiebs<br />
naweris efeqturi organizebisaTvis.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
gansazRvravs mizans, auditorias <strong>da</strong> amis<br />
Sesabamisad irCevs strategias;<br />
gegmavs <strong>da</strong> wers Sav variants;<br />
werilobiTi teqstis Sesaqmnelad winaswar<br />
moipovebs <strong>da</strong>mxmare masalas;<br />
ayalibebs saTqmels TanamimdevrobiT;<br />
iyenebs Canawerebs ZiriTadi <strong>da</strong> periferiuli<br />
ideebisa <strong>da</strong> informaciebis sxva<strong>da</strong>sxva kriteriumis<br />
mixedviT <strong>da</strong>saxarisxeblad <strong>da</strong><br />
TanamimdevrobiT <strong>da</strong>salageblad;<br />
Savad Sesrulebis Semdeg ga<strong>da</strong>amuSavebs nawers<br />
(ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>vs kritikuli TvaliT; amoiRebs,<br />
Caamatebs, ga<strong>da</strong>aadgilebs imis mixedviT: aris<br />
Tu ara saTqmeli logikurad <strong>da</strong>lagebuli, aris<br />
Tu ara Sesavali <strong>da</strong> <strong>da</strong>skvna efeqturi; aris Tu<br />
ara kavSiri wina<strong>da</strong>debebsa <strong>da</strong> abzacebs, teqstis<br />
calkeul nawilebs Soris; miesa<strong>da</strong>geba Tu ara<br />
saTaurs);<br />
saboloo variantis re<strong>da</strong>qtirebis dros asworebs<br />
gramatikul, punqtuaciur <strong>da</strong> orTografiul<br />
Secdomebs.<br />
1
20<br />
swavlebis Sinaarsi<br />
(mxatvruli <strong>da</strong> aramxatvruli<br />
teqstebi)<br />
Sesavali _ <strong>literatura</strong>s Sefarebuli<br />
eri.<br />
1. i.WAvWavaZe _ werilebi qarTul<br />
<strong>literatura</strong>ze (fragmenti); 2. k.abaSiZe<br />
_ etiudebi me19 saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
literaturis Sesaxeb (fragmenti)<br />
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo<br />
gegmasTan Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka<br />
swavlebis mizani<br />
sxva<strong>da</strong>sxva periodis<br />
aramxatvruli teqstebis<br />
wakiTxvagaanalizebisa<br />
<strong>da</strong> maTgGan saWiro<br />
informaciis amokrebis<br />
unaris ganviTareba;<br />
kritikuli azrovnebisa<br />
<strong>da</strong> msjelobis unaris<br />
ganviTareba. verbaluri<br />
<strong>da</strong> vizualuri<br />
(e.axvledianis naxati)<br />
teqstebis erTmaneTTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba.<br />
saswavlo<br />
drois xangrZlivoba<br />
(akademiuri<br />
saaTebis<br />
raodenoba)<br />
1 akademiuri<br />
saaTi<br />
esg-s<br />
Sesabamisi<br />
Sedegebi<br />
<strong>XI</strong>.2,5
21<br />
I Tavi. romantizmi _ saukunis<br />
savizito baraTi<br />
romantizmi (Teoriuli statia); al.<br />
WavWavaZis biografia; leqsebi: visac<br />
gsurT; vah, droni, droni; gogCa;<br />
siyvarulo, Zalsa Sensa. <strong>da</strong>tyvevebuli<br />
qali satrfo ferwerasa <strong>da</strong> poeziaSi<br />
(sainformacio teqsti); nangrevebis<br />
esTetika <strong>da</strong> `gogCa~ (sainformacio<br />
teqsti);<br />
gr.orbelianis biografia<br />
(sainformacio teqsti); leqsebi:<br />
iaralis; Tamar mefis saxe beTaniis<br />
eklesiaSi; saRamo gamosalmebisa;<br />
muxambazi; fsalmuni; he, iveriav.<br />
sadRegrZelo (poema).<br />
n.baraTaSvilis boigrafia<br />
(sainformacio teqsti); leqsebi:<br />
SemoRameba mTawmin<strong>da</strong>ze; merani; xma<br />
idumali; suli oboli; sulo boroto;<br />
Cemi locva; vpove taZari; rad hyvedri<br />
kacsa;<br />
romantikosTa <strong>qarTuli</strong> (lingvisturi<br />
teqsti);<br />
<strong>da</strong>matebiTi sakiTxavi: m.javaxiSvilis<br />
_ al.WavWavaZis saloni (nawyveti<br />
romani<strong>da</strong>n `ars<strong>ena</strong> marabdeli)<br />
sxv<strong>da</strong>sxva epoqis<br />
verbaluri (mxatvruli<br />
<strong>da</strong> aramxatvruli)<br />
<strong>da</strong> vizualuri<br />
teqstebis analizis,<br />
interpretaciisa <strong>da</strong><br />
Se<strong>da</strong>rebis unaris<br />
ganviTareba;<br />
istoriuli <strong>da</strong><br />
literaturuli<br />
konteqstis gaazreba;<br />
konkretuli teqstis<br />
saerTo literaturul<br />
<strong>da</strong> istoriul konteqstSi<br />
gaazrebis unarCvevis<br />
ganviTareba;<br />
kritikuli azrovnebisa<br />
<strong>da</strong> msjelobis unaris<br />
ganviTareba;<br />
sakuTari azris<br />
werilobiT gamoTqmis<br />
unaris ganviTareba.<br />
kvlevaZiebisa <strong>da</strong><br />
jgufuri muSaobis unar<br />
Cvevebis ganviTareba.<br />
<strong>da</strong>ax. 32 akad.<br />
saaTi<br />
<strong>XI</strong>. 1, 2, 3,<br />
4, 5, 6, 7, 8,<br />
9,10, 12, 13,<br />
14.
22<br />
II Tavi. <strong>qarTuli</strong> Tetris <strong>da</strong>arseba<br />
<strong>qarTuli</strong> Teatris istorii<strong>da</strong>n<br />
(sainformacio teqsti); g.erisTavis<br />
biografia (sainformacio teqsti);<br />
komedia (sainformacio teqsti);<br />
gayra (komedia);<br />
teqstis <strong>ena</strong>: mravalgvari <strong>qarTuli</strong>, enis<br />
ekologia, akviatebuli gamonaTqvamebi,<br />
saqmis qaRaldebis <strong>ena</strong>.<br />
dramatuli Janris<br />
nawarmoebis<br />
interpretireba<br />
saerTo istoriulliteraturul<br />
konteqstSi;<br />
mxatvruli nawarmoebis<br />
enobrivi saSualebebis<br />
analizis unaris<br />
ganviTareba;<br />
weris unaris ganviTareba<br />
(mxatvruli teqstis<br />
Seqmna <strong>da</strong>saxuli amocanis<br />
gaTvaliswinebiT)<br />
<strong>da</strong>ax. 7 akad.<br />
saaTi<br />
<strong>XI</strong>.<br />
5,7,8,13,14
2<br />
III Tavi _ axali Taoba<br />
realizmi (sainformacio teqsti);<br />
i.WavWavaZe_ biografia. leqsebi: mas<br />
aqeT, raki; Cemo kalamo; pasuxis pasuxi;<br />
bednieri eri; rodemdis, qarTvlis<br />
de<strong>da</strong>s; poemebi: aCrdili; gandegili.<br />
prozauli nawarmoebebi: mgzavris<br />
werilebi; kaciaa<strong>da</strong>miani; oTaraanT<br />
qvrivi. publicisturi werili: ra<br />
giTxraT, riT gagaxaroT.<br />
sainformacio teqstebi: Zveli <strong>da</strong><br />
axali Taobis <strong>da</strong>pirispireba; giorgi<strong>da</strong>n<br />
oTaraanT qvrivamde; oTaraanT qvrivi<br />
saerTo tipTa galereaSi.<br />
ak. wereTeli: biografia. leqsebi:<br />
Canguri; aRmarTaRmarT; WaRara;<br />
suliko; rac ar iwvis, ar anaTebs. poema:<br />
gamzrdeli. proza: baSiaCuki.<br />
axali Taobis <strong>ena</strong> (lingvisturi teqsti)<br />
mxatvruli <strong>da</strong><br />
aramxatvruli teqstebis<br />
interpretaciis unaris<br />
ganviTareba;<br />
konkretuli<br />
teqstis saerTo<br />
literaturul <strong>da</strong><br />
istoriul konteqstTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba;<br />
Teoriuli codnis<br />
gamoyeneba konkretuli<br />
nawarmoebis<br />
interpretaciis dros;<br />
msjelobis unaris<br />
ganviTareba;<br />
weris unaris ganviTareba<br />
(mxatvruli nawarmoebis<br />
analizi; aramxatvruli<br />
teqstis Seqmna);<br />
teqstebis Se<strong>da</strong>rebiTi<br />
analizis unaris<br />
ganviTareba.<br />
sul <strong>da</strong>ax.<br />
65 saaTi:<br />
i.WavWavaZis<br />
bloki _ 45<br />
saaTi; ak.<br />
wereTlis<br />
bloki _ 20<br />
saaTi.<br />
<strong>XI</strong>. 1, 5, 6, 7,<br />
8, 9, 10, 12,<br />
13, 14
2<br />
IV Tavi _ xevis saga anu <strong>da</strong>karguli<br />
Tavisuflebis ZiebaSi<br />
al.yazbegis biografia (sainformacio<br />
teqsti); peizaJi (sainformacio<br />
teqsti);<br />
xevisberi goCa (mxatvruli teqsti);<br />
folkloruli gadmocema <strong>da</strong><br />
literaturuli nawarmoebi;<br />
literaturuli paraleli (fragmentebi<br />
kritikuli werilebi<strong>da</strong>n)<br />
istoriul Temaze<br />
Seqmnili nawarmoebis<br />
interpretacia<br />
Tanamedrove konteqstis<br />
gaTvaliswinebiT;<br />
mxatvruli nawarmoebisa<br />
<strong>da</strong> misi folkloruli<br />
versiis Se<strong>da</strong>reba;<br />
nawarmoebis analizisa <strong>da</strong><br />
interpretaciis unaris<br />
ganviTareba;<br />
sxvisi azris kritikuli<br />
analizis unaris<br />
ganviTareba;<br />
nawarmoebis enobrivi<br />
elementebis analizis<br />
unaris ganviTareba;<br />
mxatvruli teqstis<br />
elementebis<br />
interpretirebis unaris<br />
ganviTareba;<br />
weris unaris<br />
ganviTareba;<br />
kvlevaZiebisa <strong>da</strong><br />
jgufuri muSaobis<br />
unaris ganviTareba.<br />
<strong>da</strong>ax. 12 akad.<br />
saaTi<br />
<strong>XI</strong>. 1, 2, 3,<br />
4, 5, 6, 7, 8,<br />
10, 12, 13,<br />
14
2<br />
V. Tavi _ miTosTan <strong>da</strong>bruneba.<br />
vaJafSavelas biografia (sainformacio<br />
teqsti).<br />
leqsebi: Rame mTaSi; aragvs; kidevac<br />
vnaxav gazafxuls; mTas viyav;<br />
martooba; sityva euli; simRera; kai<br />
yma; proza: mTani maRalni. poemebi:<br />
alu<strong>da</strong> qeTelauri; stumarmaspinZeli;<br />
baxtrioni. publicisturi werili:<br />
kosmopolitizmi <strong>da</strong> patriotizmi.<br />
fSauri a<strong>da</strong>Twesebi <strong>da</strong> vaJafSavelas<br />
poezia; `alu<strong>da</strong> qeTelauri~ <strong>da</strong> fSavxevsuruli<br />
miTosi; miTosTan <strong>da</strong>bruneba,<br />
anu rogor gaviazroT `baxtrionis~<br />
<strong>da</strong>sasruli; vaJafSavelas poemebis<br />
xalxuri wyaroebi (Teoriuli <strong>da</strong><br />
kritikuli teqstebi)<br />
mwerlis <strong>ena</strong><br />
enobrivad <strong>da</strong><br />
struqturulad<br />
rTuli teqstebis<br />
interpretaciis unaris<br />
ganviTareba;<br />
nawarmoebis<br />
xalxuri wyaroebis<br />
interpretaciis unaris<br />
ganviTareba;<br />
nawarmoebis qveteqstebis<br />
(simboluri <strong>da</strong> miTosuri<br />
plani) wakiTxvis unaris<br />
ganviTareba;<br />
msjelobisa <strong>da</strong><br />
kritikuli azrovnebis<br />
unaris ganviTareba;<br />
weris unaris<br />
ganviTareba;<br />
nawarmoebis enobrivi<br />
interpretaciis unaris<br />
ganviTareba.<br />
<strong>da</strong>ax. 38 akad.<br />
saaTi<br />
<strong>XI</strong>. 1, 2, 3,<br />
4, 5, 6, 7, 8,<br />
9, 11, 12,<br />
13,14
saswavlo masalis wardgenis fazebi <strong>da</strong><br />
gakveTilis<br />
<strong>da</strong>gegmvis zogadi principebi<br />
meTodikaSi cnobilia saswavlo masalis wardgenis<br />
Semdegi etapebi anu fazebi:<br />
a. motivacia;<br />
b. sakiTxis <strong>da</strong>sma, amocanis gansazRvra;<br />
g. ZiriTadi saswavlo masalis <strong>da</strong>muSaveba;<br />
d. ZiriTadi masalis gacnobis Semdeg (an paralelurad)<br />
Sesasrulebeli savarjiSoebi;<br />
e. <strong>da</strong>magvirgvinebel etapze Sesasrulebeli savarjiSoebi;<br />
v. <strong>da</strong>moukidebeli samuSao.<br />
Cven vcdilobdiT TiToeuli paragrafi swored<br />
am principze agvego, rac naTlad Cans paragrafis<br />
struqturi<strong>da</strong>n. maswavlebelma un<strong>da</strong> <strong>da</strong>yos paragrafi<br />
gakveTilis xangrZlivobis Sesatyvis monakveTebad<br />
<strong>da</strong> gansazRvros TiToeuli konkretuli gakveTilis<br />
mizani <strong>da</strong> aqtivobebi.<br />
gTavazobT gakveTilis <strong>da</strong>gegmvis zogad principebs:<br />
gakveTilis <strong>da</strong>gegmvisas maswavlebelma sami kiTxva<br />
un<strong>da</strong> <strong>da</strong>usvas sakuTar Tavs:<br />
1. ra Sedegs veli am gakveTilisgan? anu ra codna<br />
<strong>da</strong> unarCvevebi un<strong>da</strong> SeiZinon (ganaviTaron)<br />
moswavleebma?<br />
2. rogor un<strong>da</strong> miviRo sasurveli Sedegi?<br />
3. rogor gavigo, rom Sedegi miviRe?<br />
pasuxi pirvel kiTxvaze aris gakveTilis mizani;<br />
meore kiTxva gakveTilze Sesasrulebeli aqtivobebis<br />
<strong>da</strong>gegmvaSi <strong>da</strong>gvexmareba; mesame kiTxva ki Sefasebis<br />
formebis gansazRvrisTvis aris saWiro.<br />
2
amave etapze un<strong>da</strong> gansazRvros maswavlebelma<br />
<strong>da</strong>gegmili aqtivobebis gansaxorcieleblad saWiro<br />
aucilebeli pirobebi anu ra un<strong>da</strong> icodnen moswavleebma,<br />
rom <strong>da</strong>saxuli amocanis Sesruleba SesZlon<br />
(sWirdebaT Tu ara maT winaswar garkveuli sakiTxebis<br />
<strong>da</strong>muSaveba an informaciis moZieba <strong>da</strong> sxv.).<br />
sasurvelia, maswavlebelma winaswar gansazRvros<br />
agreTve, ra masala <strong>da</strong>sWirdeba mas gakveTilis Casatareblad<br />
(wignebi, citatebi, TvalsaCinoeba...).<br />
amis Semdeg ukve SesaZlebelia gakveTilis aRwera.<br />
sanimuSod gTavazobT ramdenime gakveTilis sc<strong>ena</strong>rs.<br />
2
G<br />
sanimuSo gakveTilebis sc<strong>ena</strong>rebi<br />
gakveTilis Tema:<br />
AgakveTili I<br />
grigol orbeliani, `sadRegrZelo~ nawili II<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
miRebuli codnis gamoyenebis unaris Semowmeba;<br />
teqstis wvdomagaazrebis unaris Semowmeba;<br />
teqstis interpretaciis unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
informaciis moZiebisa <strong>da</strong> komentirebis unaris<br />
Camoyalibeba;<br />
weris unarCvevis ganviTareba.<br />
aqtivobebi<br />
muSaoba teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis amokrebaze;<br />
kiTxvebze vrceli <strong>da</strong> argumentirebuli pasuxebis<br />
gacema;<br />
momzadeba weriTi <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
<br />
maswavlebeli Sin wasakiTxad micemuli teqstis<br />
<strong>da</strong>samuSaveblad mimarTavs saxelmZRvaneloSi<br />
2
mocemul kiTxvars. gansakuTrebuli yuradReba<br />
maxvildeba kiTxvaze: `vaxtang kotetiSvili<br />
wer<strong>da</strong>: grigol orbeliani `qarTlis cxovrebas”<br />
lirikad ga<strong>da</strong>aqcevs <strong>da</strong> amaRlebuli<br />
toniT ambobs saqarTvelos sadRegrZelos”.<br />
P_ teqstis romeli monakveTi gvi<strong>da</strong>sturebs<br />
am Tvalsazrisis marTebulobas? (imsjeleT<br />
klasSi). _ maswavlebeli jgufebad <strong>da</strong>yofs<br />
klass <strong>da</strong> teqstis garkveuli monakveTebi<strong>da</strong>n<br />
sTxovs TiToeul maTgans SeTanxmdnen <strong>da</strong><br />
warmoadginon kiTxvaze pasuxis maTeuli versia.<br />
prezentaciisas pasuxebi <strong>da</strong>asabuTon.<br />
moswavleebs individualurad Sesasruleblad<br />
eZlevaT Semdegi <strong>da</strong>valeba: `calke furcelze<br />
CamowereT saxelovan gmirTa nusxa (mefe<br />
farnavazi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>wyebuli 300 aragveliT <strong>da</strong>mTavrebuli).<br />
miuwereT TiToeuls, riT <strong>da</strong>imkvidra<br />
man adgili xalxis mexsierebaSi (kargi iqneba, Tu<br />
Tqvens azrs mokled, erTi an ori wina<strong>da</strong>debiT<br />
gamoxatavT). maswavlebeli ramdenime mowafes<br />
waakiTxebs namuSevars. klasi usmens <strong>da</strong> avsebs<br />
SemCneul naklovanebebs.<br />
30 wuTi<br />
am nawilis <strong>da</strong>narCeni kiTxvebis <strong>da</strong>muSavebis<br />
Semdeg maswavlebeli ga<strong>da</strong>dis `sadRegrZelos~<br />
II nawilze. drois simciris gamo, SesaZloa,<br />
gakveTilze yuradReba gamaxvildes mxolod<br />
ZiriTad aqcentebze, teqstis wakiTxva mTlianad<br />
Sin <strong>da</strong>evalebaT;<br />
amasTanave, kiTxvis motivirebisTvis maswavlebeli<br />
mowafeebs avalebs `ormxriv CanawerTa<br />
dRiuris~ Sevsebas, romelic amgvari<br />
saxisa iqneba:<br />
2
monakveTi teqsti<strong>da</strong>n Cemi komentari<br />
mowafem un<strong>da</strong> gaakeTos komentari, ratom miiqcia<br />
misi yuradReba I grafaSi amowerilma frazam.<br />
15 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
<br />
<br />
`sadRegrZelo~ II nawili wasakiTxad;<br />
`ormxriv CanaweTa dRiuris~ Sevseba.<br />
A<br />
gakveTilis Tema:<br />
gakveTili II<br />
grigol orbelianis `sadRegrZelo~ <strong>da</strong> `fsalmuni~<br />
(Se<strong>da</strong>rebaSepirispireba)<br />
gakveTilis mizani:<br />
ukve arsebuli codnis gamoyenebis unaris Semowmeba;<br />
saprezentacio unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis amokrebis unar<br />
Cvevis ganviTareba;<br />
paralelur teqstebze muSaobis unaris ganvi<br />
Tareba;<br />
<br />
weris unaris ganviTareba.<br />
0
aqtivobebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
`ormxriv CanawerTa dRiuris~ prezentacia;<br />
`dialogi teqstTan~;<br />
paralelebis <strong>da</strong>Zebna sxva<strong>da</strong>sxva teqstSi;<br />
weriTi <strong>da</strong>valeba.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
saSinao <strong>da</strong>valebis Semowmebis mizniT maswavlebeli<br />
ramdenime mowafes waakiTxebs<br />
<br />
`ormxriv CanawerTa dRiurs~, klasSi gaimarTeba<br />
msjeloba mowafeTa komentarebze;<br />
10 wuTi<br />
maswavlebeli klass <strong>da</strong>yofs jgufebad, TiToeul<br />
jgufs <strong>da</strong>valebad miscems `sadRegrZelos~<br />
II nawili<strong>da</strong>n garkveul monakveTebs (ise, rom<br />
mTeli teqsti moicvas) <strong>da</strong> <strong>da</strong>avalebs, <strong>da</strong>usvan<br />
teqsts yvela SesaZlo kiTxva. jgufebi namu<br />
Sevrebs klasSi warmoadgenen <strong>da</strong> msjeloben<br />
sainteresod mignebul kiTxvebze.<br />
15 wuTi<br />
<br />
ramd<strong>ena</strong><strong>da</strong>c Tematurad grigol orbelianis<br />
leqsi `fsalmuni~ axlos aris `sadRegrZelos~ II<br />
nawilSi wamoweul sakiTxebTan, maswavlebeli<br />
II nawilis kiTxvaris <strong>da</strong>muSavebis Semdeg ga<strong>da</strong>dis<br />
am leqsze. nawarmoebis wakiTxvamde kargi<br />
1
iqneba, Tu maswavlebeli klass gaaxsenebs<br />
ra tipis teqstia fsalmuni, vin aris avtori<br />
am saxelwodebis mqone pirveli teqstisa,<br />
aseve miawvdis mowafeebs fsalmunis aTanase<br />
aleqsandrieliseul ganmartebas: `fsalmuni<br />
viTarca TvisiT sityviT reca (TiTqos) Tavisa<br />
vedrebasa Seswiravn <strong>da</strong> locvasa <strong>da</strong> viTarca<br />
sarkesa Sina egre ixilis gonebai Tvisi...<br />
fsalmuniTa viTarca kaci igi RmerTsa hzraxvn<br />
(elaparakeba) TvisiT gonebiTa <strong>da</strong> RmerTi<br />
kacsa~(fsalmuni, Tbilisi, 1960, gv. 440).<br />
maswvlebeli sTxovs mowafeebs, gaixsenon, sad<br />
Segvxv<strong>da</strong> Zvel mwerlobaSi mTaze asvla <strong>da</strong> ra<br />
konteqstSi (Tu ver gaixseneben, maswavlebeli<br />
gaaxsenebs _ `grigol xanZTelis cxovreba~,<br />
Tavi II), gaixseneben, ra simboluri mniSvneloba<br />
aqvs mTaze asvlas...<br />
sasurvelia, maswavlebelma klasSi <strong>da</strong>faze TvalsaCinoebisTvis<br />
gamoakras am sityvebis pirvelwyaro:<br />
`vin aRvides mTasa uflisasa, anu vin <strong>da</strong>dges<br />
adgilsa wmi<strong>da</strong>sa missa?<br />
ubraloi xeliTa <strong>da</strong> wmi<strong>da</strong>i guliTa, romelman<br />
ara aiRo amaoebasa ze<strong>da</strong> suli Tvisi <strong>da</strong> arca<br />
efuca zakuviT moyuassa Tvissa. aman moiRos<br />
kurTxevai uflisagan <strong>da</strong> wyalobai macxovarisa<br />
misisa~ (fsalmunni, 23; 3, 4, 5). am muxlebis<br />
gaazrebis Semdeg maswavlebeli individualurad<br />
avalebs mowafeebs, waikiTxon orbelianis<br />
leqsi `fsalmuni~ <strong>da</strong> <strong>da</strong>akvirdnen, ratom mimarTa<br />
poetma am Janris teqsts, ipovon Semxvedri<br />
adgilebi TvalsaCinoebasTan.<br />
am muSaobis Semdeg klasSi <strong>da</strong>muSavdeba kiTxvari.<br />
20 wuTi<br />
2
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
mowafeebs werilobiT <strong>da</strong>valebad eZlevaT,<br />
`sadRegrZelos~ II nawilSi gamoTqmuli mosazrebebi<br />
Sea<strong>da</strong>ron `fsalmunisas~, gamoitanon<br />
<strong>da</strong>skvna, imis Sesaxeb, Tu ra miaCnia poets<br />
a<strong>da</strong>mianis amqveyniur <strong>da</strong>niSnulebad.<br />
A<br />
gakveTili III<br />
gakveTilis Tema:<br />
giorgi erisTavi, `gayra~ (I moqmedeba)<br />
gakveTilis mizani<br />
ukve arsebuli codnis gamoyenebis unaris<br />
<br />
Semowmeba;<br />
fantaziis ganviTareba;<br />
jgufSi muSaobis unaris ganviTareba;<br />
saprezentacio unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
aqtivobebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tavis <strong>da</strong>sawyisSi mocemul frazaze msjeloba;<br />
naswavli masalis gaxseneba axali codnis<br />
<strong>da</strong>saSeneblad;<br />
varaudebis gamoTqma;<br />
komediis personaJebze <strong>da</strong>kvirveba <strong>da</strong> maTi<br />
saxasiaTo niSnebis amocnoba.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
maswavlebeli kiTxvebis meSveobiT Seamowmebs,<br />
ra informacias flobs klasi <strong>qarTuli</strong> Teatris<br />
istoriis Sesaxeb (igulisxmeba, rom am<br />
gakveTilis winmswrebi un<strong>da</strong> iyos Semdegi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba: moswavleebs wakiTxuli<br />
un<strong>da</strong> hqondeT saxelmZRvaneloSi mocemuli<br />
statia `<strong>qarTuli</strong> Teatris istorii<strong>da</strong>n,~ giorgi<br />
erisTavis biografia, aseve SeiZleba maswavlebels<br />
<strong>da</strong>evalebina <strong>qarTuli</strong> Teatris<br />
Sesaxeb <strong>da</strong>matebiTi informaciis moZieba).<br />
10 wuTi<br />
<br />
<br />
<br />
moswavleebi klasSi maswavlebelTan erTad<br />
ganixilaven Tavis epigrafad gatanil ilias citatas,<br />
romlis analizisTvisac pasuxi gaecema<br />
rubrikaSi `<strong>da</strong>vakavSiroT~ mocemul kiTxvebs.<br />
Semdeg maswavlebeli svams kiTxvas: romelia<br />
TqvenTvis cnobili (IX klasi<strong>da</strong>n an _ zoga<strong>da</strong>d)<br />
komedia, romelsac ar <strong>da</strong>ukargavs Tavisi<br />
mniSvneloba <strong>da</strong> aqtualoba? (pasuxi: `yvaryvare<br />
TuTaberi~).<br />
10 wuTi<br />
mowafeebi individualurad waikiTxaven rubrikebs:<br />
`gavaanalizoT~ <strong>da</strong> `gamoviyenoT~. Semdeg<br />
maswavlebeli kvlav ekiTxeba klass: rogor<br />
fiqrobT, komediis romel tips ganekuTvneba
`yvaryvare TuTaberi~ _ saxasiaTos Tu situaciurs?<br />
Semdeg klasi ga<strong>da</strong>dis uSualod `gayris~ teqstze<br />
muSaobaze. moswavleebi <strong>da</strong>moukideblad<br />
kiTxuloben informacias moqmedi pirebis<br />
Sesaxeb.<br />
maswavlebeli klass yofs jgufebad. jgufebs<br />
eZlevaT <strong>da</strong>valeba, saTaursa <strong>da</strong> moqmed pirTa<br />
vinaobaze <strong>da</strong>yrdnobiT gamoTqvan varaudebi, ris<br />
Sesaxeb SeiZleba iyos saubari komediaSi (anu:<br />
vin vis eyreba, ra roli SeiZleba Seasrulos<br />
am situaciaSi vaWarma, `sudis sekretarma~,<br />
mouravma <strong>da</strong> a.S.).<br />
prezentacia.<br />
15 wuTi<br />
prezentaciis Semdeg maswavlebeli an romelime<br />
moswavle kiTxulobs I gamosvlas, klasi<br />
akvirdeba, ramd<strong>ena</strong>d gamarTl<strong>da</strong> maTi varaudebi.<br />
10 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
Sin wasakiTxad mowafeebs eZlevaT I moqmedeba<br />
bolomde;<br />
mowafeebs <strong>da</strong>evalebaT amoiweron mTavar<br />
<br />
personaJTa saxasiaTo niSnebi;<br />
ga<strong>da</strong>xedon <strong>da</strong> <strong>da</strong>fiqrdnen I moqmedebis bolos<br />
saxelmZRvaneloSi mocemul kiTxvebze, romelic<br />
momdevno gakveTilze klasSi gaanalizdeba.<br />
A
gakveTili IV<br />
gakveTilis Tema:<br />
ilia WavWavaZe _ biografia, realizmi (statia<br />
saxelmZRvanelo<strong>da</strong>n).<br />
gakveTilis mizani<br />
ukve arsebuli codnis gamoyenebis unaris<br />
<br />
Semowmeba;<br />
kvlevis unaris ganviTareba;<br />
jgufSi muSaobis unaris ganviTareba;<br />
saprezentacio unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
sainformacio teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis<br />
amokrebis unarCvevis ganviTareba.<br />
aqtivobebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tavis <strong>da</strong>sawyisSi mocemul citataze msjeloba;<br />
ilias biografiaze muSaoba;<br />
ilias Semoqmedebis ZiriTadi principebis gaxseneba;<br />
realizmis, rogorc literaturuli mimdinareobis,<br />
gacnoba;<br />
realizmisa <strong>da</strong> romantizmis msgavsebagansxvavebebis<br />
sqemis Sedg<strong>ena</strong>.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba mu<br />
Saobis procesze.
gakveTilis msvleloba<br />
klasi maswavlebelTan erTad aanalizebs<br />
<br />
paragrafis <strong>da</strong>sawyisSi mocemul ilias sityvebs:<br />
`moviklaT warsul droebze <strong>da</strong>rdi~...<br />
saanalizod SesaZloa maswavlebelma <strong>da</strong>svas<br />
Semdegi kiTxvebi:<br />
ra informacias gvawvdis es fraza, ra aris<br />
mwerlis saTqmeli?<br />
rogor SeiZleba <strong>da</strong>xasiaTdes ilias mrwamsi am<br />
erTi fraziT?<br />
10 wuTi<br />
maswavlebeli jgufebad <strong>da</strong>yofs klass, <strong>da</strong>faze<br />
<strong>da</strong>xazavs cxrils:<br />
vici min<strong>da</strong> vicode gavige<br />
maswavlebeli sTxovs mowafeebs, gaixsenon, ra<br />
ician ilias biografii<strong>da</strong>n <strong>da</strong> risi gageba surT.<br />
jgufebi avseben Sesabamis grafebs.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
prezentacia (gaanalizeba)<br />
Semdeg mowafeebi individualurad kiTxuloben<br />
saxelmZRvaneloSi mocemul biografias <strong>da</strong><br />
avseben mesame svetsac.<br />
15 wuTi<br />
gakveTilze saubari bunebrivad ga<strong>da</strong>dis ilias<br />
Semoqmedebaze. maswavlebeli moswavleebs gaaxsenebs<br />
ilias `poets~ (leqsi mocemulia saxelmZRvaneloSi).<br />
klasSi imarTeba msjeloba Temaze: ra miaCnia<br />
poets Semoqmedis <strong>da</strong>niSnulebad. gamoikveTeba<br />
Tezisebi <strong>da</strong> iwereba <strong>da</strong>faze.
kiTxvebis saSualebiT maswavlebeli mokled<br />
gaaxsenebs moswavleebs romantizmis <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
niSnebs.<br />
15 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
mowafeebs Sin wasakiTxad <strong>da</strong> <strong>da</strong>samuSaveblad<br />
<strong>da</strong>evalebaT saxelmZRvaneloSi mocemuli statia<br />
realizmis Sesaxeb.<br />
moswavleebma un<strong>da</strong> amokribon realizmis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebeli niSnebi <strong>da</strong> Seavson misi romantizmTan<br />
msgavsebagansxvavebis sqema (sqemis<br />
formas moifiqreben TviTonve).<br />
5 wuTi<br />
AgakveTili V<br />
gakveTilis Tema:<br />
ilia WavWavaZis `Cemo kalamo~ <strong>da</strong> guramiSvilis<br />
`marTlis Tqmis principi~.<br />
gakveTilis mizani:<br />
ukve arsebuli codnis gamoyenebis unaris<br />
<br />
Semowmeba;<br />
saprezentacio unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis amokrebis unar<br />
Cvevis ganviTareba;<br />
paralelur<br />
ganviTareba;<br />
teqstebze muSaobis unaris<br />
<br />
weris unaris ganviTareba.
aqtivobebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
eses prezentacia <strong>da</strong> Sefaseba;<br />
naswavlis gaxseneba;<br />
msjeloba teqstebSi wamoWril sakiTxebze;<br />
paralelebis <strong>da</strong>Zebna iliasa <strong>da</strong> guramiSvilis<br />
nawarmoebebSi;<br />
sqemis Sesadg<strong>ena</strong>d teqstebSi saWiro informaciis<br />
moZieba;<br />
Txzulebis <strong>da</strong>wera.<br />
saWiro resursebi<br />
<br />
<br />
<strong>XI</strong> klasis saxelmZRvanelo;<br />
<strong>da</strong>viT guramiSvilis `qarTlis Wiri~.<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba mu<br />
Saobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
moswavleebi survilisamebr warmoadgenen saSinao<br />
<strong>da</strong>valebad micemul eses: `saqarTvelos warsuli,<br />
awmyo <strong>da</strong> momavali `aCrdilis~ mixedviT~;<br />
mowafeebi <strong>da</strong> maswavlebeli eses Sefasebis<br />
winaswar SemuSavebuli kriteriumebis mixedviT<br />
afaseben namuSevrebs, prezentators aZleven<br />
rCevebs.<br />
15 wuTi<br />
<br />
<br />
Semdeg maswavlebeli klass sTxovs gaixsenon<br />
Zveli <strong>qarTuli</strong> mwerlobi<strong>da</strong>n, romel poetTan<br />
Segvxv<strong>da</strong> vrceli saubari `marTlis Tqmis~ principze;<br />
moswavleebi ixseneben (Tu vera, maswavlebeli<br />
axsenebs) <strong>da</strong>viT guramiSvilis `qarTlis Wirs~;
maswavlebeli svams kiTxvebs: ra mizezebma<br />
gamoiwvia am sakiTxis wamoweva `<strong>da</strong>viTianSi~?<br />
qveynis rogor mdgomareobas aRwers <strong>da</strong>viT<br />
guramiSvili? ra miaCnia poets am mdgomareobi<strong>da</strong>n<br />
upirveles gamosavlad? poetis azriT, romeli<br />
ori mizezis gamo un<strong>da</strong> iTqvas simarTle?<br />
(savaraudo pasuxi: `farva siavisa qveyanas ar<br />
mouxdebis~ <strong>da</strong> `wamxdenelTa <strong>da</strong> mbaZvelTa kidev<br />
sxvac ram wauxdebis~);<br />
Semdeg maswavlebeli svams kiTxvas: ra Seicvala<br />
ilias epoqisTvis guramiSvilis epoqasTan<br />
Se<strong>da</strong>rebiT, ra problemebi <strong>da</strong>rCa qveyanaSi?<br />
(imsjeleT ilias saprogramo nawarmoebebis,<br />
`mgzavris werilebisa~ <strong>da</strong> `aCrdilis~ mixedviT);<br />
maswavlebeli kiTxvebis saSualebiT gaaxsenebs<br />
mowafeebs ilias Sexedulebas poetis <strong>da</strong>niSnulebis<br />
Sesaxeb (leqsi `poeti~);<br />
15 wuTi<br />
saubri<strong>da</strong>n gamomdinare maswavlebeli bunebrivad<br />
ga<strong>da</strong>dis leqsze: `Cemo kalamo~; leqsi<br />
ikiTxeba klasSi.<br />
Semdeg maswavlebeli klass amuSavebinebs<br />
saxelmZRvaneloSi mocemul kiTxvars.<br />
15 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
Sin <strong>da</strong>valebad SesaZlebelia mieceT: <strong>da</strong>Zebnon<br />
Semxvedri adgilebi `qarTlis Wirsa~ <strong>da</strong> `Cemo<br />
kalamos~ Soris; Seadginon sqema (rac <strong>da</strong>exmarebaT<br />
sakiTxis TvalnaTliv <strong>da</strong>naxvaSi);<br />
<br />
<strong>da</strong>sawerad: poetis moqalaqeobrivi movaleoba<br />
guramiSvilis `qarTlis Wirisa~ <strong>da</strong> ilias `Cemo<br />
kalamos~ mixedviT.<br />
0
gakveTili VI<br />
gakveTilis Tema:<br />
akaki wereTeli, `baSiaCuki~ (Semajamebeli gakveTili)<br />
gakveTilis mizani<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
miRebuli codnis gamoyenebis unaris Semowmeba;<br />
teqstis wvdomagaazrebis unaris Semowmeba;<br />
teqstis interpretaciis unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
weris unarCvevis ganviTareba.<br />
aqtivobebi<br />
muSaoba teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis amokrebaze;<br />
kiTxvebze vrceli <strong>da</strong> argumentirebuli pasuxebis<br />
gacema;<br />
momzadeba weriTi <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
<br />
gakveTilis <strong>da</strong>sawyisSi kidev erTxel yuradReba<br />
gamaxvildeba Sahnavazis sasaxleSi<br />
gamarTul TaTbirze (ramd<strong>ena</strong><strong>da</strong>c moTxrobis<br />
ZiriTadi saTqmeli am TavSia mocemuli);<br />
SesaZlebelia, mawavlebelma <strong>da</strong>svas kiTxvebi:<br />
1
omeli gmiris sityva ufro moewonaT, romeli<br />
iyo ufro amaRelvebeli, ratom airCia saTqmelis<br />
gadmosacemad `ezopes <strong>ena</strong>~ moxucma elizbar<br />
erisTavma...<br />
kiTxvaris <strong>da</strong>muSavebamde, sasurvelia, maswavlebelma<br />
klass miawodos Semdegi informacia<br />
`qarTlis cxovrebi<strong>da</strong>n~: `...xolo ra esma ese<br />
(kaxeTis gasaWiri) zaal erisTavsa, di<strong>da</strong>d mwuxare<br />
iqmna. maSin Semoifica qsnis erisTavi<br />
Salva <strong>da</strong> elizbar <strong>da</strong> kaxi sufraji biZina ColoyaSvili<br />
<strong>da</strong> Semoifices mTis kacni <strong>da</strong> TuSni. amaT<br />
gaatana Tana zurab, Ze Tvisi, <strong>da</strong> warvides Ramesa<br />
erTsa <strong>da</strong> <strong>da</strong>esxnen Tavsa baxtrians <strong>da</strong> amowyvites<br />
<strong>da</strong> mosres baxtrianis cixeSi mdgomni elni...<br />
sa<strong>da</strong>ca kaxeTs TaTari <strong>da</strong> eli esaxla, yovelive<br />
amoswyvites <strong>da</strong> ara sa<strong>da</strong> <strong>da</strong>STa, rom yovelive ar<br />
mokles. <strong>da</strong> romelnime ivltodes, warvides <strong>da</strong><br />
ganaZes; kaxeTSi TaTarni aRarsad ipoebodes~.<br />
Semdeg klasi ga<strong>da</strong>dis am Tavebis kiTxvaris<br />
<strong>da</strong>muSavebaze.<br />
20 wuTi<br />
kiTxvaris Semdeg <strong>da</strong>muSavdeba `<strong>da</strong>matebiT amocanebSi~<br />
<strong>da</strong>smuli sakiTxebi;<br />
15 wuTi<br />
radgan saSinao weriT <strong>da</strong>valebad saxelmZRvaneloSi<br />
mocemulia ese _ `kaxeTis mxsneli<br />
gmirebi~ _ sasurvelia, am Temaze muSaoba<br />
klasSi <strong>da</strong>iwyos: maswavlebeli <strong>da</strong>svams kiTxvebs:<br />
gaixseneT, vis ekuTvnis es fraza (gr.<br />
orbeliani: `naTel gvirgviniT mosCanan kaxeTis<br />
mxsneli gmirebi~)? vis moiazrebT `baSiaCukSi~<br />
mxsnelebad, vinaa maTgan istoriuli personaJi<br />
<strong>da</strong> vin _ mwerlis fantaziis nayofi? ra funqcia<br />
aqvs TiToeul maTgans teqstSi? qveynis rogori<br />
2
mdgomareoba ganapirobeb<strong>da</strong> am ajanyebis aucileblobas<br />
(gaixseneT me5 Tavi)... aseve sasurvelia<br />
maswavlebelma gaaxsenos mowafeebs,<br />
rogori pativi miago STamomavlobam am gmirebs:<br />
magaliTad, waukiTxos ana kalan<strong>da</strong>Zis Semdegi<br />
leqsi:<br />
arc maT ician?<br />
(ikorTaSi)<br />
saiT arian Salva, biZina<br />
<strong>da</strong> elizbari?<br />
saiT kaSkaSebs marad Zlieri<br />
imaTi xmali?<br />
mZimed iReba <strong>da</strong> ixureba saydris karebi _<br />
<strong>da</strong>rbaisluri siCumiT duman<br />
erisTavebi...<br />
qarTvelno, Cven is sami gmiri,<br />
vis win Tavs vixriT,<br />
sparseTisaken pirmiqceula<br />
`wowolas~ cixiT:<br />
eWvs xom ar iRebs, cuds xom ara grZnobs<br />
cbieri Sahi,<br />
rom... ajanyebis cecxli moicavs boboqar<br />
kaxeTs?<br />
<strong>da</strong>umcxralia <strong>da</strong> amayia<br />
SurisZieba...<br />
arc mokaSkaSem, arc mokaSkaSem<br />
ucxod mTiebma,<br />
arc gazafxulis TeTrma Rrublebma,<br />
lurjma iebma,<br />
arc maT ician SviliSvilTagan<br />
<strong>da</strong>sa<strong>da</strong>fnavi<br />
Salvas, biZinas <strong>da</strong> elizbaris<br />
wmin<strong>da</strong> saflavi?
amgvari muSaoba mimarTulia mowafeTa TemiT<br />
<strong>da</strong>interesebisken <strong>da</strong> erTgvari `biZgis~ rolsac<br />
Seasrulebs.<br />
10 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
<strong>da</strong>sawerad ese: `kaxeTis mxsneli gmirebi~.<br />
gakveTili VII<br />
gakveTilis Tema:<br />
aleqsandre yazbegi, `xevisberi goCa~ (teqstze<br />
muSaoba)<br />
gakveTilis mizani<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Txrobis unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
teqstze muSaobis unaris ganviTareba;<br />
diskusiis waxaliseba.<br />
aqtivobebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Sinaarsis gegmis Semowmeba;<br />
teqstis mniSvnelovani pasaJebis gadmocema;<br />
personaJebis saxasiaTo niSnebze <strong>da</strong>kvirveba;<br />
naswavli teqstis gaxseneba;<br />
diskusiis gamarTva;<br />
werilobiT sakuTari azris gadmocema.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo.
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
maswavlebeli survilisamebr ramdenime mowafes<br />
waakiTxebs <strong>da</strong>valebad micemul VII<strong>XI</strong>I Tavebis<br />
Sinaarsis gegmas;<br />
maswavlebeli teqstis gasaazreblad <strong>da</strong> mowafeTa<br />
metyvelebis ganviTarebis mizniT klasi<strong>da</strong>n<br />
ramdenime mowafes moayolebs mniSvnelovan<br />
pasaJebs teqsti<strong>da</strong>n, kerZod: rogor Semodis<br />
goCa nawarmoebSi, rogor axasiaTebs mas mwerali;<br />
onises gancdebi; mamaSvilis saubari...<br />
15 wuTi<br />
<br />
<br />
maswavlebeli klasSi amuSavebs saxelmZRvaneloSi<br />
mocemul VII<strong>XI</strong>I Tavebis Sesabamis kiTxvars<br />
(romelsac Tavisi Sexedulebisamebr<br />
SesaZloa <strong>da</strong>umatos kiTxvebi, vTqvaT aseTi:<br />
rogor xasiaTdebian personaJebi mocemuli<br />
monakveTis mixedviT, ras aniWebs mwerali<br />
upiratesobas: pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong>xasiaTebas Tu moqmedebaSi<br />
avlens maT Tvisebebs; ikveTeba Tu ara<br />
portretSi gmiris xasiaTi <strong>da</strong> a. S.).<br />
15 wuTi<br />
Semdeg maswavlebeli <strong>da</strong>svams kiTxvas: romel<br />
nawarmoebSi SevxvdiT Svilisagan mSoblisTvis<br />
Tavisi siyvarulis <strong>da</strong>malvis epizods? (pasuxi:<br />
`oTaraanT qvrivi~); rogor aris gadmocemuli<br />
Svilebisa <strong>da</strong> mSoblebis gancdebi am or teqstSi<br />
(rasakvirvelia, mowafeebs SeuZliaT moZebnon
saxelmZRvaneloSi `oTaraanT qvrivis~ Sesabamisi<br />
epizodi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>ikiTxon).<br />
Semdegi kiTxva <strong>maswavleblis</strong>gan: romel teqst<br />
Sia es gancdebi ufro mZafrad aRwerili <strong>da</strong> ra<br />
aris amisi mizezi?<br />
SesaZloa gakveTilze diskusiac gaimarTos Temaze:<br />
ratom ar arian Svilebi mSoblebTan gulaxdilebi,<br />
ratom ar uziareben maT gancdebs.<br />
15 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
ramd<strong>ena</strong><strong>da</strong>c drois simciris gamo diskusiis<br />
dros yvela mowafe ver gamoTqvam<strong>da</strong> azrs am<br />
sakiTxze, SesaZlebelia, <strong>da</strong>valebad mieceT<br />
werilobiT sakuTari azris gamoxatva samsjelo<br />
saganze.<br />
wasakiTxad moTxrobis <strong>XI</strong>II_<strong>XI</strong>X Tavebi.<br />
gakveTili VIII<br />
gakveTilis Tema:<br />
vaJafSavelas leqsi `mTas viyav~.<br />
gakveTilis mizani<br />
<br />
<br />
<br />
teqstis gacnobagaazreba;<br />
leqsis analizis unarCvevis ganviTareba;<br />
lirikul leqsSi avtoris saTqmelis gamokveTa.<br />
aqtivobebi<br />
<br />
vaJas werilis `niWieri mwerali~ ganxilva<br />
klasSi;
arsebuli codnisa <strong>da</strong> gamocdilebis axalTan<br />
<strong>da</strong>kavSireba;<br />
teqstis analizis elementebisa <strong>da</strong> kiTxvis<br />
strategiis gacnoba;<br />
teqstis kiTxva <strong>da</strong> teqstis Semdgom kiTxvebze<br />
muSaoba;<br />
saanalizo ukve naswavli leqsis gaxseneba.<br />
saWiro resursi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobaze;<br />
kiTxvebze pasuxebis gacema.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
<br />
maswavlebeli klass kiTxvebis saSualebiT<br />
gaaanalizebinebs <strong>da</strong>valebad micemul werils<br />
`niWieri mwerali~ (es werili, sasurvelia, maswavlebelma<br />
am leqsis swavlamde <strong>da</strong>avalos mowafeebs<br />
wasakiTxad). kiTxvebi SesaZloa iyos<br />
amgvari:<br />
1. ra miaCnia vaJas mwerlis niWierebis sazomad?<br />
2. ra <strong>da</strong>mokidebuleba un<strong>da</strong> hqondes mwerals<br />
cxovrebisadmi, werilis mixedviT?<br />
3. nawarmoebis romel sam aucilebel maxasiaTebels<br />
gamokveTs vaJa?<br />
4. werilis mixedviT, rogor un<strong>da</strong> moqmedebdes<br />
WeSmaritad niWierad <strong>da</strong>werili nawarmoebi<br />
mkiTxvelze?<br />
10 wuTi
Semdeg maswavlebeli ga<strong>da</strong>dis leqsze `mTas<br />
viyav~, romelsac klasSi xmamaRla kiTxulobs<br />
maswavlebeli an romelime mowafe.<br />
Semdeg maswavlebeli jgufebad yofs klass <strong>da</strong><br />
TiToeul jgufs aZlevs TiTo strofs, raTa<br />
mowafeebma SeaTanxmon <strong>da</strong> warmoadginon, ra<br />
Temazea TiToeul maTganSi saubari, rogor<br />
esmiT, xom arafers axsenebs maT mocemuli<br />
strofi, gaakeTon komentarebi.<br />
15 wuTi<br />
prezentaciebis Semdeg klasSi erToblivad<br />
<strong>da</strong>muSavdeba kiTxvari.<br />
15 wuTi<br />
<strong>da</strong>rCenil droSi maswavlebeli mowafeebs<br />
gaaxsenebs VIII klsSi naswavl leqss `ram Semqmna<br />
a<strong>da</strong>mianad~ (aucileblad erTxel kidev<br />
waukiTxavs an waakiTxebs romelime mowafes<br />
teqsts <strong>da</strong> gaaxsenebs ZiriTad sakiTxebs<br />
kiTxvebis saSualebiT).<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
Semdgomi gakveTilisTvis mowafeebs <strong>da</strong>evalebaT<br />
saxelmZRvaneloSi mocemuli weriTi <strong>da</strong>valebis<br />
Sesruleba;<br />
<br />
(aseve, SesaZloa, mowafeebs <strong>da</strong>evaloT z. kiknaZis<br />
werilis `vaJas mTa <strong>da</strong> bari~ moZieba <strong>da</strong><br />
wakiTxva).<br />
A
gakveTili IX<br />
gakveTilis Tema:<br />
vaJafSavela, `baxtrioni~ _ Semajamebeli gakve<br />
Tili<br />
gakveTilis mizani<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
teqstis wvdomagaazrebis unaris Semowmeba;<br />
teqstis interpretaciis unaris ganviTareba;<br />
samecniero naSromSi mocemuli informaciis<br />
wvdomisa <strong>da</strong> interpretaciis unaris ganvi<br />
Tareba;<br />
weriTi unarCvevebis ganviTareba.<br />
aqtivobebi<br />
muSaoba teqsti<strong>da</strong>n saWiro informaciis amokrebaze;<br />
kiTxvebze vrceli <strong>da</strong> argumentirebuli pasuxebis<br />
gacema;<br />
momzadeba weriTi <strong>da</strong>valebis Sesasruleblad.<br />
saWiro resursebi<br />
saxelmZRvanelo<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
<br />
maswavlebeli amowmebs, ramd<strong>ena</strong>d gaarTves<br />
Tavi mowafeebma `baxtrionis~ bolo Tavebs<br />
(XVXVIII). amisaTvis igi klass yofs jgufebad,<br />
TiToeul jgufs <strong>da</strong>evaleba moamzadon pasuxebi
Sesabamisi Tavebis kiTxvebze, romlebic saxelmZRvaneloSia<br />
mocemuli (Tu klasi Zlieria,<br />
SesaZlebelia amasTan erTad maswavlebelma<br />
<strong>da</strong>avalos mowafeebs, kidev ra kiTxvebis <strong>da</strong>sma<br />
iqneba SesaZlebeli, anu ra sakiTxebis wamoweva<br />
poemis am nawilis ukeT gasaazreblad). jgufebi<br />
warmoadgenen TavianT pasuxebs.<br />
20 wuTi<br />
Semdeg maswavlebeli ga<strong>da</strong>dis saxelmZRvane <br />
loSi mocemul Semajamebel kiTxvebze. kiTxvebze<br />
pasuxSi mTeli klasi monawileobs, metad<br />
mniSvnelovania, mowafeebma kidev erTxel gaixsenon<br />
mTlianad poema pasuxebis mofiqrebisas<br />
<strong>da</strong>, rac mTavaria, yvelasTvis gasagebi gaxdes<br />
avtoris saTqmeli.<br />
sanaTas saxis gaazrebisTvis, sasurvelia, mowafeebs<br />
mivawodoT erTi informacia: `xalxuri<br />
poezia icnobs xoSarel sanaTas _ `eniT, sityviT<br />
gamamxnevebel diacs~ (vaJa), romelic, vaJasave<br />
TqmiT, `ekuTvnis im Savsa <strong>da</strong> bnel dros, roca<br />
fSavlebi <strong>da</strong> TuSebi erTi meoresa hlaSqravdnen,<br />
ar iyo maT Soris Zmoba <strong>da</strong> Tanxmoba~ es<br />
aris xoSarisaTvis sabediswero xana, roca<br />
saymo... <strong>da</strong>levis zRvaramde iyo misuli; saymo<br />
ixsna ramdenime gmirma, romelTa Soris leqsi<br />
axsenebs sanaTas:<br />
<strong>da</strong>gvlivna xoSaris gorma,<br />
iq wylis ar gamod<strong>ena</strong>ma,<br />
viwroviwroma xevxuvma,<br />
mokled fSavlebis d<strong>ena</strong>ma,<br />
wowkoraulis isarma,<br />
sanaTaisa <strong>ena</strong>ma...<br />
0
arc leqsi, arc prozauli andrezi ar azustebs,<br />
ra sityvebs warmoTqvam<strong>da</strong> xoSareli qali moisarTa<br />
Tu xmliT mkveTebelTa gasamxneveblad, romelTac<br />
albaT esaWiroebo<strong>da</strong>T gamxneveba... ai, am kritikul<br />
Jams, roca yvelaferi Camkv<strong>da</strong>ria, gamoCndeba... unari<br />
xoSareli sanaTasi, romlis <strong>ena</strong>m `<strong>da</strong>liva~ mteri.<br />
aris kidev erTi sanaTa, `baxtrionis~ gmiri,<br />
marTlac `de<strong>da</strong> fSavSi~, romlis gmiruli ojaxi...<br />
ganasaxierebs xoSaris `<strong>da</strong>leul~ saymos... sicocxle<br />
Camkv<strong>da</strong>ria xoSaraSi <strong>da</strong> es yvelaze ufro cxadi xdeba<br />
dResaswaulis dRes, roca<br />
aq arc xevisbris xma ismis,<br />
arsad fSauri Rreoba,<br />
vin giJi ityvis imasa,<br />
rom dRes aq iyos dReoba?!<br />
brala<strong>da</strong> bJutavs sanTeli...<br />
es erTaderTi sanTeli <strong>da</strong>nTebulia sanaTas<br />
mier, qmarSvilamowyvetili diacis mier, romelic<br />
kisrulobs sakulto cxovrebis aRorZinebas uymod<br />
<strong>da</strong>rCenil jvarSi (`martos aunTav sanTlebi ... xat<br />
RmerTi udidebia~).<br />
sanaTa sCadis iseT saqmes, romlis ufleba mas,<br />
rogorc de<strong>da</strong>kacs, tradiciulad ara aqvs: misi<br />
saqcieli gaugonari saqcielia saymos TvalSi, romlis<br />
Tvalsazriss aq gamoxatavs avtori poemisa <strong>da</strong> am<br />
uCveulo scenis erTaderTi Semswre _ kviria. avtori<br />
gakvirvebiT kiTxulobs _ `sajares diacs ra un<strong>da</strong>,<br />
ar Tu eSinis <strong>da</strong>visa?~ kviria ki qveynis <strong>da</strong>sasrulad<br />
miiCnevs am viTarebas, roca yvelaferi Tav<strong>da</strong>yiraa:<br />
diacs vin mogca is neba,<br />
saqme akeTo mamrisa?<br />
vfiqrob, droeba <strong>da</strong>mdgara<br />
im meormosvlis wamisa.<br />
1
kviria ar cdeba: xoSaraSi katastrofis Semdeg<br />
<strong>da</strong>mdgaria `meormosvlis wami~, roca yvelaferi<br />
Tavi<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> iwyebodes, un<strong>da</strong> ganmeordes im pirvel<br />
sanaTas qmedeba, romelmac jvari <strong>da</strong> sacxovrebeli<br />
adgili aRmouCina `<strong>da</strong>levamde~ misul xoSaris winaprebs.<br />
`baxtrionis~, am esqatologiuri poemis,<br />
<strong>da</strong>sawyisSi am sanaTas es erTi SexedviT uCveulo,<br />
magram andrezulad Cveulebrivi arqetipuli saqcieli<br />
imeds iZleva, rom xoSaraSi aRdgeba saymo.~ (z.<br />
kiknaZe, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `jvari <strong>da</strong> saymo~).<br />
Semdeg maswavlebeli mowafeebs yuradRebas<br />
gaamaxvilebinebs kidev erT qal personaJze,<br />
lelaze, romelsac aseve `saqme mamrisa~ utvirTavs<br />
<strong>da</strong> Zmebis sisxlis asaRebad, mtris <strong>da</strong>samarcxeblad<br />
_ sizmriT STagonebuli _ mamis<br />
iaraRasxmuli saxli<strong>da</strong>n gamoparula. klasi<br />
kidev erTxel ga<strong>da</strong>avlebs Tvals Sesabamis<br />
pasaJs, <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>xmarebiT gaixseneben<br />
lelasa <strong>da</strong> kvirias sizmris saerTo momentebs,<br />
gaarkveven am personaJis funqcias nawarmoebSi.<br />
25 wuTi<br />
A<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
<br />
saSinaod klass miecema <strong>da</strong>sawerad Txzuleba:<br />
`baxtrionis~ qali personaJebis saxeebi <strong>da</strong> maTi<br />
funqcia nawarmoebSi~.<br />
(Semajamebel kiTxvarze muSaoba gagrZeldeba<br />
momdevno gakveTilze Txzulebebis prezentaciis<br />
Semdeg)<br />
2
gakveTili X<br />
gakveTilis Tema:<br />
buneba romantikosebisa <strong>da</strong> vaJas SemoqmedebaSi<br />
gakveTilis mizani<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
miRebuli codnis gamoyenebis unaris Semowmeba;<br />
kvlevis unaris ganviTareba;<br />
jgufSi muSaobis unaris ganviTareba;<br />
saprezentacio unaris ganviTareba;<br />
msjelobis unaris ganviTareba;<br />
weris unarCvevis ganviTareba.<br />
aqtivobebi<br />
teqstebze <strong>da</strong>kvirveba saWiro informaciis<br />
<br />
moZiebaamoweris mizniT;<br />
kvleviTi xasiaTis teqstis Seqmna;<br />
jgufuri kvlevis Sedegebis prezentacia;<br />
<strong>da</strong>skvniTi prezentaciebi.<br />
saWiro resursebi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
saxelmZRvanelo,<br />
vaJafSavelas leqsebis krebuli;<br />
n. baraTaSvilis leqsebis krebuli;<br />
samecniero statiebi.<br />
Sefasebis forma<br />
<strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba moswavleTa aqtivobasa<br />
<strong>da</strong> qcevaze; <strong>maswavleblis</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />
muSaobis procesze.<br />
gakveTilis msvleloba<br />
<br />
mas Semdeg, rac moswavleebi Seiswavlian saxelmZRvaneloSi<br />
warmodgenil vaJafSavelas bu
nebis ciklis nawarmoebebs, sasurvelia, Sejamebis<br />
saxiT kidev erTxel <strong>da</strong>afiqros maswavlebelma<br />
Semdeg sakiTxebze:<br />
1. ra adgili uWiravs, vaJas azriT, bunebaSi keTilsa<br />
<strong>da</strong> borots?<br />
2. bunebis am diad wesrigSi ra adgili ukavia<br />
a<strong>da</strong>mians? romel leqsSia es gansakuTrebiT mkafiod<br />
naCvenebi?<br />
3. erTerT werilSi vaJa wers: bunebis `gonieri<br />
moqmedeba a<strong>da</strong>mianis gonierebas bevriT aRemateba...<br />
yvela didebuli a<strong>da</strong>miani TviT am<br />
bunebas hgavs RirsebiTa <strong>da</strong> nakliT~. amokribeT,<br />
ra a<strong>da</strong>mianuri Tvisebebi miewereba bunebas vaJas<br />
nawarmoebebSi?<br />
4. Tqveni azriT, ra msWvalavs bunebis Temaze<br />
Seqmnil nawarmoebebs _ imedi Tu uimedoba?<br />
5. romel mxatvrul saxes iyenebs poeti yvelaze<br />
xSirad bunebisadmi miZRvnil leqsebSi?<br />
6. Tqveni azriT, sad ufro meti mxatvruli saxe<br />
gvxvdeba – bunebis Tematikis amsaxvel leqsebsa<br />
Tu prozaSi? ra un<strong>da</strong> iyos amis mizezi?<br />
7. ratom uwodeben vaJas `bunebis mesaidumles~?<br />
8. rogor fiqrobT, ra SemTxvevaSi ufro Zlieria<br />
bunebis ganc<strong>da</strong> _ rodesac mwerali Tavisi<br />
sulieri ganwyobilebis fonad iyenebs mas Tu<br />
rodesac bunebas TavisTavadi, a<strong>da</strong>mianisgan<br />
<strong>da</strong>moukidebeli mniSvneloba aqvs miniWebuli?<br />
25 wuTi<br />
<br />
am muSaobis Semdeg migvaCnia, rom kargi iqneba<br />
maswavlebelma moswavleebs SesTavazos Tema<br />
kvleviTi samuSaos Casatareblad: buneba vaJafSavelasa<br />
<strong>da</strong> baraTaSvilis SemoqmedebaSi.
maswavlebeli gaaxsenebs mowafeebs, rom bunebisadmi<br />
<strong>da</strong>mokidebuleba romantikosebTan,<br />
TviTon literaturuli mimdinareobi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
gansxvavebulia imisgan, rac vnaxeT<br />
vaJasTan. baraTaSvilisTvis buneba fonia<br />
sakuTari gancdebis, emociebis gadmocemisTvis,<br />
romantizmis bunebi<strong>da</strong>n gamomdinare, igi TanamgrZnobad<br />
<strong>da</strong> megobrad miiCnevs bunebas,<br />
TumcaRa erTerT leqsSi _ `Cinari~ _ is ambobs:<br />
`mrwams, rom ars <strong>ena</strong> ram saidumlo uasakoTac<br />
<strong>da</strong> usulT Soris <strong>da</strong> ucxoveles sxvaTa <strong>ena</strong>Ta<br />
ars mniSvneloba maTis saubris~. SesaZlebelia,<br />
maswavlebelma swored am striqonebis gacnobiT<br />
miawodos mowafeebs kvlevis idea.<br />
radgan baraTaSvilis Semoqmedebas ukve icnoben,<br />
sasurvelia, leqsebi saxelmZRvanelo<strong>da</strong>n,<br />
romlebsac am kvlevisas gaaanalizeben, moswavleebTan<br />
erTad SeirCes.<br />
15 wuTi<br />
saSinao <strong>da</strong>valeba<br />
<br />
momdevno gakveTilisTvis maswavlebeli erT<br />
jgufs <strong>da</strong>avalebs bunebis Temaze Seqmnili<br />
vaJas im leqsebis SerCevas, romlebic saxelmZRvaneloSi<br />
araa, meores ki _ baraTaSvilisas.<br />
(sasurvelia, raodenoba ganisazRvros 1012<br />
teqstiT, rac moswavleebs ki SezRu<strong>da</strong>vs raRac<br />
TvalsazrisiT, magram, amave dros, `aiZulebs~<br />
saukeTesoTa Soris saukeTeso SearCion).<br />
5 wuTi<br />
(bunebrivia, amgvari samuSao erT gakveTilze ver<br />
<strong>da</strong>sruldeba. momdevno gakveTilebze muSaobis forma<br />
Semdegnairad warmogvidgenia:
mas Semdeg, rac moswavleebi moitanen masalas<br />
(vaJasa <strong>da</strong> baraTaSvilis leqsebs), klasSi ganixileba,<br />
Tu ratom SeirCa es leqsebi, SesaZloa,<br />
raRac gamoakldes an miematos am msjelobis<br />
Sedegad).<br />
arsebuli masalis safuZvelze mowafeebTan<br />
erTad gamoikveTeba sakiTxebi, romlebzec calkeuli<br />
jgufebi imuSaveben.<br />
pirveli etapi, rasakvirvelia, teqstebi<strong>da</strong>n<br />
baraTebze masalis amokreba iqneba.<br />
Semdgomi etapi <strong>da</strong>eTmoba erToblivad Camoyalibebul<br />
sakiTxebze arsebuli samecniero<br />
literaturis gacnobas. jgufebs <strong>da</strong>evaleba<br />
am masalis moZieba, <strong>da</strong>muSaveba <strong>da</strong> klasSi warmodg<strong>ena</strong>.<br />
Semdeg TiToeuli jgufi Seadgens gegmas, romlis<br />
mixedviTac un<strong>da</strong> imsjelos (werilobiT),<br />
jgufebi gegmas warmoadgenen klasSi, imsjeleben,<br />
srulyofen <strong>da</strong> Semdeg uSualod <strong>da</strong>iwyeba<br />
weris procesi.<br />
<strong>da</strong>srulebuli namuSevrebis prezentacia Sesa<br />
Zloa arasagakveTilo drosac moxdes, anu mie<br />
ZRvnas mas seminari, konferencia <strong>da</strong> a.S.)
Sefasebis sistema, formebi,<br />
rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />
axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, qar<br />
Tul <strong>ena</strong>sa <strong>da</strong> <strong>literatura</strong>Si moswavleTa trimestruli<br />
<strong>da</strong> wliuri Sefasebis ZiriTadi kriteriumebia:<br />
a. zepiri prezentacia<br />
b. sagakveTilo procesSi CarTuloba<br />
g. weriTi <strong>da</strong>valeba<br />
d. sakontrolo wera<br />
am komponentebs maswavlebeli sakuTari Sexedulebisamebr<br />
aniWebs wonas. magaliTad, zogi sakontrolo<br />
weras ufro mniSvnelovnad miiCnevs, zogi<br />
weriT saSinao <strong>da</strong>valebas <strong>da</strong> sxv.<br />
ras iTvaliswinebs TiToeuli komponenti?<br />
1. zepiri prezentacia<br />
fasdeba Semdegi unarebi:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
gamarTuli zepiri metyvelebis<br />
azris logikurad gadmocemis<br />
problemaze muSaobis <strong>da</strong> masalis winaswar<br />
momzadebis<br />
auditoriasTan urTierTobis<br />
unarebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />
prezentaciisTvis winaswar momzadeba (masalis<br />
Segroveba, SerCeva, ga<strong>da</strong>mowmeba, <strong>da</strong>mxmare saSualebebis<br />
moZieba);
miznis, Temisa <strong>da</strong> auditoriis gansazRvra;<br />
<strong>da</strong>mxmare saSualebebis efeqturi gamoyeneba;<br />
sakiTxis garSemo msjeloba <strong>da</strong> mravalsityvaobisaTvis<br />
Tavis arideba;<br />
mosazrebis argumentebiTa <strong>da</strong> faqtebiT<br />
gamyareba;<br />
auditoriis reaqciaze adekvaturi pasuxi;<br />
kiTxvebze <strong>da</strong>majerebeli pasuxebis gacema;<br />
Txrobis Tanamimdevrulobisa <strong>da</strong> logikuri<br />
gamarTulobis <strong>da</strong>cva.<br />
2. sagakveTilo procesSi CarTuloba<br />
fasdeba Semdegi unarebi:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
azris Camoyalibebis <strong>da</strong> argumentirebuli msjelobis;<br />
wakiTxuli teqstis (informaciis) Sejamebis<br />
(reziumirebis) unari;<br />
mosmenis kultura;<br />
jgufur muSaobaSi monawileoba.<br />
unarebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
moswavlis aqtiuroba gakveTilze;<br />
jgufur muSaobaSi Setanili wvlili;<br />
kiTxvebis <strong>da</strong>sma <strong>da</strong> SekiTxvebze pasuxis gacema;<br />
sakuTari mosazrebis gamoTqma faqtebsa <strong>da</strong><br />
argumentebze <strong>da</strong>yrdnobiT;<br />
sakiTxis garSemo saubari <strong>da</strong> kamaTis wesebis<br />
<strong>da</strong>cva.
3. weriTi <strong>da</strong>valeba<br />
fasdeba Semdegi unarebi:<br />
<br />
<br />
<br />
sakuTari azris an informaciis werilobiT<br />
gadmocemis unari;<br />
weris kultura, enobrivi normebis <strong>da</strong>cva;<br />
SemoqmedebiToba.<br />
unarebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<strong>da</strong>valebebis sistematurad Sesruleba;<br />
<strong>da</strong>valebebis sworad gaazreba;<br />
SeniSvnebis gaTvaliswineba <strong>da</strong> sakuTari naweris<br />
Sesworeba;<br />
individualuri progrsis gamovl<strong>ena</strong>;<br />
enobrivi <strong>da</strong> Sinaarsobrivi gamarTuloba.<br />
4. sakontrolo wera<br />
fasdeba Semdegi unarebi:<br />
<br />
<br />
<br />
sakuTari azris an informaciis werilobiT<br />
gadmocemis unari;<br />
weris kultura, enobrivi normebis <strong>da</strong>cva;<br />
SemoqmedebiToba.<br />
unarebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />
sakontrolo <strong>da</strong>valebebis regularulad Sesruleba;<br />
naweris<br />
Tuloba;<br />
enobrivi <strong>da</strong> Sinaarsobrivi gamar<br />
<br />
<strong>da</strong>Svebuli Secdomebisa <strong>da</strong> xarvezebis gaTvaliswinebagamosworeba.
sarekomen<strong>da</strong>cio <strong>literatura</strong><br />
maswavleblebisaTvis<br />
aleqsandre WavWavaZe<br />
1. asaTiani guram, `saukunis poetebi~, Tb., 1988.<br />
2. lomiZe Tamar, `aleqsandre WavWavaZis `gogCa~,<br />
Jurn. `<strong>literatura</strong> <strong>da</strong> xelovneba~, 1998, #1.<br />
3. meunargia iona, aleqsandre WavWavaZe, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n<br />
`qarTveli mwerlebi~, Tb., 1954.<br />
4. naku<strong>da</strong>Svili nino, `literaturuli mimdinareobebi~,<br />
Tb., 1997.<br />
5. nucubiZe Tamar, <strong>qarTuli</strong> romantizmis<br />
tipologiis sakiTxebi~, Tb., 1981.<br />
6. qiqoZe geronti, `romantikosebis Taoba~ werilebi,<br />
Tb., 1985.<br />
7. WavWavaZe ilia, `werilebi qarTul<br />
<strong>literatura</strong>ze~, rCeuli, <strong>wigni</strong> I, Tb., 1975.<br />
8. WiWinaZe zaqaria, `besiki, al.WavWavaZe, gr.<br />
orbeliani~, Tb., 1886.<br />
grigol orbeliani<br />
1. anjafariZeE Sor<strong>ena</strong>, bedisweris gageba grigol<br />
orbelianis SemoqmedebaSi~, Jurn. klasikuri <strong>da</strong><br />
Tanamedrove <strong>qarTuli</strong> mwerloba~, 1998, #2.<br />
2. anjafariZeE Sor<strong>ena</strong>, grigol orbelianis<br />
satrfialo koncefcia~, Jurn. klasikuri <strong>da</strong><br />
Tanamedrove <strong>qarTuli</strong> mwerloba~, 1998, #2.<br />
3. asaTiani guram, `saukunis poetebi~, Tbilisi,<br />
1988<br />
4. gawerelia akaki, grigol orbeliani, Tbilisi,<br />
1989.<br />
5. lomiZe Tamar, `grigol orbelianis `Cems <strong>da</strong>s<br />
0
efemias~, Jurn. `<strong>literatura</strong> <strong>da</strong> xelovneba~,<br />
1998, #2.<br />
6. maRraZe elguja, `grigol orbeliani~, Tbilisi,<br />
1973.<br />
7. SarabiZe Tamar, `grigol orbelianis lirika~,<br />
Jurn. `burji erovnebisa~, 1999, #1<br />
8. werediani <strong>da</strong>viT, `grigol orbeliani~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n<br />
`anarekli~, Tb., 2005.<br />
9. xinTibiZe akaki, `grigol orbelianis muxambazi<br />
`gind meZinos~, Jurn. `<strong>literatura</strong> <strong>da</strong> xelovneba~,<br />
1991, #6<br />
nikoloz baraTaSvili<br />
1. asaTiani guram, `vefxistyaosni<strong>da</strong>n baxtrionamde~,<br />
Tb. 1974.<br />
2. baqraZe akaki, `rwm<strong>ena</strong>~, Tb. 1990.<br />
3. gawerelia akaki, `nikoloz baraTaSvili~, Tb.,<br />
1969.<br />
4. evgeniZe iuza, `<strong>qarTuli</strong> romantizmis safu<br />
Zvlebi~, Tb., 1982.<br />
5. ingoroyva pavle, `nikoloz baraTaSvili~, Tb.,<br />
1969.<br />
6. kiknaZe zurab, `xaro<strong>da</strong>n gamoqvabulamde~,<br />
<strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `avTandilis anderZi~, Tb., 2001.<br />
7. kiknaZe zurab, `sami mTawmin<strong>da</strong>~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n<br />
`avTandilis anderZi~, Tb., 2001<br />
8. kotetiSvili vaxtang, rCeuli nawerebi or<br />
wignad, Tb, 1965.<br />
9. meunargia iona, `cxovreba <strong>da</strong> poezia nikoloz<br />
baraTaSvilisa~, Tb., 1945.<br />
10. qiqoZe geronti, werilebi, eseebi, narkvevebi,<br />
Tb., 1985.<br />
11. WavWavaZe ilia, `werilebi qarTul <strong>literatura</strong>ze~,<br />
rCeuli, <strong>wigni</strong> I, Tb., 1975.<br />
1
giorgi erisTavi<br />
1. kiknaZe vasil, <strong>qarTuli</strong> dramatuli Teatris<br />
istoria~, Tb., 2003.<br />
2. `<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong> skolaSi~ 1983, #3<br />
(nomeri eZRvneba giorgi erisTavs).<br />
ilia WavWavaZe<br />
1. abaSiZe kita, etiudebi <strong>XI</strong>X saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
literaturis istorii<strong>da</strong>n, Tb., 1962.<br />
2. asaTiani guram, `saukunis poetebi~ Tb, 1988.<br />
3. `balaveri~, 1988, #23.<br />
4. baqraZe akaki, `ilia <strong>da</strong> akaki~, Tb., 1992.<br />
5. gawerelia akaki, narkvevebi, portretebi, leqsmcodneoba,<br />
Tb.,1988.<br />
6. ilias samreklo, Tb., 1988.<br />
7. kalan<strong>da</strong>riSvili gulnara, `tradicia <strong>da</strong> Tanamedroveoba<br />
axal qarTul <strong>literatura</strong>Si~, Tb.,<br />
2006.<br />
8. kiknaZe zurab, `gandegilebi~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `avTandilis<br />
anderZi~, Tb., 2001.<br />
9. kotetiSvili vaxtang, <strong>XI</strong>X saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
literaturis istoria, Tb, 1989.<br />
10. naku<strong>da</strong>Svili nino, `literaturuli<br />
mimdinareobebi~, Tb., 1997.<br />
11. `<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong> skolaSi~, 1978,<br />
aprili, maisi, ivnisi.<br />
12. qiqoZe geronti, werilebi, eseebi, narkvevebi,<br />
Tb., 1985.<br />
13. SaraZe guram, ilia WavWavaZe, cxovreba <strong>da</strong> moRvaweoba,<br />
Semoqmedeba, fotomatiane or wignad.<br />
Tb., 1990.<br />
14. jorjaZe arCil, werilebi, Tb., 1989.<br />
2
akaki wereTeli<br />
1. abaSiZe kita, etiudebi <strong>XI</strong>X saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
literaturis istorii<strong>da</strong>n, Tb., 1962.<br />
2. `akakis samreklo~, Tb., 1990.<br />
3. baqraZe akaki, `ilia <strong>da</strong> akaki~, Tb., 1992.<br />
4. ingoroyva pavle, `axali <strong>qarTuli</strong> literaturis<br />
fuZemdeblebi~, Txz. tI, Tb., 1940.<br />
5. kiknaZe grigol, `akaki wereTlis prozaul TxzulebaTa<br />
poeturobis sakiTxi~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `literaturis<br />
Teoriisa <strong>da</strong> istoriis sakiTxebi~, Tb.,<br />
1978.<br />
6. SaTiriSvili zaza, `akaki wereTlis sizmrebi <strong>da</strong><br />
vizionebi~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `narativis apologia~, Tb,<br />
2005.<br />
7. werediani <strong>da</strong>viT, `cota ram akakis lirikaze~,<br />
<strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `anarekli~, Tb., 2005.<br />
8. jafariZe giorgi, `zegardmo madli~, Jurn.<br />
`<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong> skolaSi~, 1980, #2.<br />
aleqsandre yazbegi<br />
1. abaSiZe kita, etiudebi, Tb., 1970.<br />
2. baqraZe akaki, `ilia <strong>da</strong> akaki~, Tb., 1992.<br />
3. gaCeCilaZe giorgi, aleqsandre yazbegi <strong>da</strong><br />
`inteleqtualuri Ralatis~ problema Tanamedroveobis<br />
sarkeSi~, gaz. `Cveni mwerloba~, 2003,<br />
25 agvisto.<br />
4. kiknaZe grigol, `literaturis Teoriisa <strong>da</strong><br />
istoriis sakiTxebi~, Tb., 1978.<br />
5. robaqiZe grigol, `CemTvis simarTle yvelaferia~,<br />
Tb., 1996.<br />
6. `<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong> skolaSi~, 1981,<br />
#2.<br />
7. <strong>qarTuli</strong> literaturis istoria, T IV, Tb.,<br />
1974.
8. CxeiZe rostom, `yazbegiana~, Tb., 2005.<br />
9. cxovreba aleqsandre yazbegisa, Tb., 1990.<br />
10. WilaZe Tamaz, `pirvelad iyo sityva~, Tb., 1993.<br />
11. jorb<strong>ena</strong>Ze besarion, `balavari mwerlobisa~,<br />
Tb., 1987.<br />
vaJa-fSavela<br />
1. asaTiani guram, `vefxistyaosni<strong>da</strong>n baxtrionamde~,<br />
Tb. 1974.<br />
2. baqraZe akaki, `vaJas mrwamsi~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `rwm<strong>ena</strong>~,<br />
Tb., 1990.<br />
3. gawerelia akaki, rCeuli nawerebi, Tb., 1965.<br />
4. `vaJa-fSavelas xuTi poema~, Tb., 1975.<br />
5. kalan<strong>da</strong>riSvili gulnara, `tradicia <strong>da</strong><br />
Tanamedroveoba axal qarTul <strong>literatura</strong>Si~,<br />
Tb., 2006.<br />
6. kveselava mixeil, `fausturi paradigmebi~, Tb.,<br />
1961.<br />
7. kiknaZe grigol, `vaJafSavelas Semoqmedeba~,<br />
Tb., 1989.<br />
8. kiknaZe grigol, `vaJafSavelas prozis stili~,<br />
<strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `metyvelebis stilis sakiTxebi~, Tb.,<br />
1957.<br />
9. kiknaZe zurab, `vaJas mTa <strong>da</strong> bari~, `baxtrionis<br />
<strong>da</strong>saruli~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n `avTandilis anderZi~, Tb.,<br />
2001.<br />
10. kiknaZe zurab, `jvari <strong>da</strong> saymo~, Tb., 1996.<br />
11. kotetiSvili vaxtang, <strong>XI</strong>X saukunis <strong>qarTuli</strong><br />
literaturis istoria, Tb, 1989.<br />
12. razikaSvili gulqan, `mamama RmerTs Camahyara<br />
saxeli~, Tb., 1991.<br />
13. robaqiZe grigol, `CemTvis simarTle yvelaferia~,<br />
Tb., 1996.<br />
14. tabiZe tician, werilebi, narkvevebi, Tb., 1957.
15. qiqoZe geronti, werilebi, eseebi, narkvevebi,<br />
Tb., 1985.<br />
16. SaTiriSvili zaza, `poeziis sawyisi~, <strong>wigni</strong><strong>da</strong>n<br />
`klasikuri tradiciis mcire uwyeba~, Tb., 2006.<br />
17. Ciqovani simon, Txzulebani, t. III, Tb., 1983.<br />
18. Cxenkeli Tamaz, `mSvenieri mZlevari~, Tb.,<br />
1989.<br />
19. xornauli gigi, `cxovreba vaJa fSavelasi~,<br />
Tb., 1987.<br />
20. WinWarauli aleqsi, vaJafSavelas mcire<br />
leqsikoni~, Tb., 1969.<br />
21. WinWarauli aleqsi, `vaJas arwivi~, Jurn.<br />
`<strong>qarTuli</strong> <strong>ena</strong> <strong>da</strong> <strong>literatura</strong> skolaSi~, 1980, #3.<br />
22. WinWarauli aleqsi, `mTas viyav~, Tb., 1980.