04.08.2013 Views

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

TanamSromloba adgilobriv xelisuflebasTan

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

maswavleblis<br />

wigni<br />

<strong>TanamSromloba</strong><br />

<strong>adgilobriv</strong><br />

<strong>xelisuflebasTan</strong><br />

samoqalaqo ganaTlebis damxmare<br />

saxelmZRvanelo IX - XII klasebisaTvis


nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

<strong>TanamSromloba</strong> <strong>adgilobriv</strong> <strong>xelisuflebasTan</strong><br />

maswavleblis wigni<br />

samoqalaqo ganaTlebis damxmare saxelmZRvanelo IX – XII klasebisaTvis<br />

avtorebi:<br />

nino eremaSvili<br />

levan axvlediani<br />

samuSao jgufis lideri:<br />

nino beselia<br />

redaqtori: nino gogalaZe<br />

dizaineri: marTa TabukaSvili<br />

damkabadonebeli: lado lomsaZe<br />

© Project Harmony, Inc., 2011<br />

yvela ufleba daculia<br />

saxelmZRvanelo dasabeWdad momzadda bakur sulakauris gamomcemlobaSi.<br />

ISBN 978-9941-15-491-1<br />

saxelmZRvanelo momzadda amerikeli xalxis mxardaWerisa da amerikis SeerTebuli Statebis<br />

saerTaSoriso ganviTarebis saagentos Zalisxmevis safuZvelze. erTpirovnuli pasuxismgebloba<br />

mocemul saxelmZRvaneloSi asaxuli informaciisa da masSi gamoTqmuli<br />

mosazrebebis Taobaze ekisrebaT avtorebs da is ar warmoadgens amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa an amerikis SeerTebuli Statebis mTav -<br />

robis Sexedulebebs.


winasityvaoba<br />

2010 wels saqarTveloSi daiwyo samoqalaqo ganaTlebisa da pedagogTa gadamzadebis<br />

programa, romelsac axorcielebs organizacia PH International, amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (USAID) dafinansebiT. programas mxars<br />

uWers saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro.<br />

programis mizania, gaaumjobesos samoqalaqo ganaTlebis saskolo programis xarisxi da<br />

daexmaros axalgazrdebs codnis amaRlebaSi, gaaaqtiuros maTi monawileoba demokratiuli<br />

sazogadoebis mSeneblobis procesSi.<br />

am miznis misaRwevad programis farglebSi Seiqmna 4 damxmare saxelmZRvanelo samo-<br />

qalaqo ganaTlebis swavlebisaTvis, Catarda pedagogTa treningebi, Seiqmna saskolo<br />

samoqalaqo klubebi, gaica mcire grantebi moswavleTa, pedagogTa da mSobelTa samoqalaqo<br />

iniciativebisaTvis, dafuZnda samoqalaqo ganaTlebis pedagogTa forumi, moewyo<br />

samoqalaqo ganaTlebis sazafxulo banakebi, Seiqmna samoqalaqo ganaTlebisa da samoqalaqo<br />

iniciativebis ori vebportali www.civics.ge da www.initiatives.ge, Catarda moswavleTa<br />

treningebi socialur mediaSi da daarsda samoqalaqo ganaTlebis biblioTekebi.<br />

winamdebare saxelmZRvanelo erT-erTia im damxmare saxelmZRvaneloebis seriidan,<br />

romlebic programis farglebSi Seiqmna. igi gamiznulia pedagogebisaTvis da Seicavs<br />

bevr saintereso da sasargeblo informacias. saxelmZRvanelos meSveobiT pedagogebi<br />

SeZleben, xeli Seuwyon moswavleebs, gakveTilze miRebuli codna yoveldRiur cxovrebasa<br />

da saqmianobaSi gamoiyenon, moiZion Tanamoazreebi da daamyaron <strong>TanamSromloba</strong><br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebTan; moswavleebma dagegmon da ganaxorcielon<br />

sazogadoebisaTvis sasargeblo proeqtebi. kargi moqalaqeobis principebis praqtikul<br />

saqmianobaSi ganxorcielebiT moswavleebi miiReben monawileobas saqarTvelos, rogorc<br />

Zlieri demokratiuli saxelmwifos mSeneblobasa da ganviTarebaSi.<br />

momavali warmatebebis surviliT,<br />

PH International - saqarTvelo


S i n a a r s i<br />

Sesavali 5<br />

rogor gamoviyenoT wigni 7<br />

gamoyenebuli meTodebis aRwera 8<br />

Tema 1<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – istoriuli mimoxilva<br />

da demokratiuli qveynebis gamocdileba 23<br />

Tema 2<br />

TviTmmarTvelobis arsi da mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza saqarTveloSi 27<br />

Tema 3<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxocielebis<br />

ZiriTadi principebi 31<br />

Tema 4<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organo 35<br />

Tema 5<br />

TviTmmarTveloba sajaro skolebsa da umaRles saswavleblebSi 39<br />

Tema 6<br />

rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba 43<br />

sasargeblo resursebi 48<br />

saqarTvelos organuli kanoni <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb 52<br />

terminTa anbanuri leqsikoni 94<br />

gamoyenebuli literatura 99


S e s a v a l i<br />

mocemuli programis swavlebis mizania, moswavleebma gaacnobieron <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis mniSvneloba da funqciebi, gaigon, rodis da ratom unda mimarTon<br />

<strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobas, gamoimuSaon TviTmmarTvelobebTan TanamSromlobis<br />

unar-Cvevebi, moaxdinon im problemebis identificireba, romelTa gadawyvetac xelewifeba<br />

<strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobas, Seadginon proeqtebi da TviTmmarTvelobasTan erTad<br />

gadawyviton aRniSnuli problema.<br />

saqarTveloSi <strong>adgilobriv</strong>i demokratiis dasamkvidreblad mravali mniSvnelovani nabiji<br />

gadaidga, Tumca srulfasovani TviTmmarTvelobis damkvidrebamde jer kidev grZeli gzaa<br />

gasavleli. am mniSvnelovan saqmeSi didi wvlilis Setana SeuZliaT aqtiur moqalaqeebsa da<br />

samoqalaqo sazogadoebas.<br />

axalgazrdebma ufro aqtiurad unda iTanamSromlon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebTan da sakuTari qalaqis, dabisa Tu soflisaTvis mopovon yvela is sikeTe, rac<br />

maTTvis kanoniT aris gansazRvruli.<br />

5


ogor gamoviyenoT wigni<br />

saxelmZRvanelo Sedgeba 6 Temisgan, rac, mTlianobaSi 8 gakveTils, erT Sexvedrasa<br />

da erT Semajamebel gakveTils moicavs. saxelmZRvaneloSi aseve mocemulia TiToeuli<br />

gakveTilis savaraudo scenari, gamoyenebuli meTodebis aRwera. gakveTilebi Sedgeba<br />

Teoriuli nawilisgan, saklaso samuSaoebisgan da saSinao davalebebisgan.<br />

TiToeuli gakveTilis bolos mocemuli saSinao davalebebi moswavleebs daexmareba erTi<br />

didi proeqtis ganxorcielebaSi. es proeqti mimarTulia, <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan<br />

TanamSromlobiT, Tqveni qalaqis, dabisa Tu soflis problemebis gadaWris gzebis moZiebasa<br />

da mogvarebaSi.<br />

gakveTilebSi detalurad aris axsnili, Tu ra aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba, ra<br />

mniSvneloba aqvs mas qveynisTvis da calkeuli moqalaqisTvis da rogor unda iTanamSromloT<br />

masTan.<br />

gakveTilebs Tan axlavs danarTebi, romlebic dagexmarebaT davalebebis momzadebasa da<br />

proeqtis Seqmna-ganxorcilebaSi.<br />

wignSi aseve mocemulia leqsikoni terminTa ganmartebebiT.<br />

gisurvebT warmatebebs!<br />

7


8<br />

gamoyenebuli meTodebis aRwera<br />

გონებრივი იერიში<br />

gonebrivi ieriSi drois mcire monakveTSi mravalgvari ideis<br />

generirebis saSualebas iZleva. igi tardeba damoukideblad<br />

an warmoadgens sxva savarjiSos nawils. am meTodis gamoyeneba<br />

TiToeuli moswavlisgan individualur aqtivobas moiTxovs<br />

da saerTo problemis erToblivad gadawyvetas ganapirobebs.<br />

maswavlebeli winaswar SearCevs Temas da SekiTxvis saxiT<br />

Camoayalibebs mas. SekiTxva unda iyos mkafio da mos wavle Ta T-<br />

vis gasagebi formiT miwodebuli.<br />

amis Semdeg moswavleebi gamoTqvamen TavianT mosazrebebs da<br />

gvTavazoben problemis gadawyvetis gzebs. ideebis generirebis<br />

dros sasurvelia davicvaT Semdegi principebi:<br />

1. moswavleTa mier mosazrebis gamoTqmis dros dauSvebelia<br />

kamaTi, kritika an Sefaseba. unda vimuSaoT principiT:<br />

yvela mosazreba Rirebulia.<br />

2. azris gamoTqma nebayoflobiTi da Tavisufalia.<br />

moswavleebma unda gamoTqvan mosazrebebi, roca Tavad<br />

moisurveben da ara maSin, roca amas maswavlebeli<br />

moiTxovs, idea SeiZleba iyos rogorc originaluri, ise<br />

sxvisi ideis ganviTarebis Sedegi.<br />

3. am etapze mniSvnelovania ideebis raodenoba da ara xarisxi.<br />

xarisxze msjeloba unda moxdes generirebis etapis<br />

dasrulebis Semdeg (Sefasebis etapi).<br />

4. yvela idea unda daiweros dafaze an did qaRaldze (maT<br />

Soris, yvelaze miuRebelic ki).<br />

5. Sefasebis win moswavleebs unda hqondeT dafiqrebis<br />

saSualeba.<br />

6. ideebis generirebis periodis xangrZlivoba damo-<br />

kidebulia gakveTilis msvlelobaze, Tumca, mas wav lebel-<br />

ma SeiZleba winaswar gansazRvros igi (reko mendebulia<br />

2-dan 5 wuTamde, Tumca rTuli sakiTxis SemTxvevaSi Se saZ-<br />

loa 20 wuTamdec).<br />

maswavlebelma aqtiuri samuSaos msvlelobisas unda<br />

gansazRvros, ramdeni xnis Semdeg daiwyeba Sefasebis etapi:<br />

maSinve, Tu momdevno dRes. am xnis ganmavlobaSi moswavleTa<br />

mier gamoTqmuli mosazrebebi unda eweros dafaze an kedelze<br />

gakrul did qaRaldze.


ideebis Sefasebis etapis dawyebisas unda moxdes mosazrebaTa<br />

mokle mimoxilva. moswavleebma maswavlebelTan erTad unda<br />

gansazRvron, daajgufon msgavsi ideebi da ganazogadon isini.<br />

msgavsi ideebis gaerTianebis mere SesaZlebelia mcire<br />

diskusia maT avkargianobaze, romlis Semdegac unda moxdes<br />

maTi daxarisxeba mniSvnelobis mixedviT – TiToeul moswavles<br />

SeuZlia amoarCios ramdenime, misi azriT, yvelaze faseuli<br />

Tema da daalagos isini mniSvnelobis mixedviT (Tavisi damo-<br />

kidebuleba gamoxatos qulebiT).<br />

qulebis Sejamebis Semdeg unda gamoikveTos 1, 3 an 5 idea,<br />

romelsac klasi upiratesobas mianiWebs.<br />

maswavlebels, gakveTilis specifikurobis gaTvaliswinebiT,<br />

SeuZlia Secvalos Sefasebis etapis mimdinareoba. mag.: ZiriTadi<br />

aqcenti gadaitanos Tavad diskusiaze, romelic sruldeba ara<br />

SefasebiT (qulebiT), aramed moswavleTa SeTanxmebiT, magram es<br />

SeTanxmeba ar unda iyos xelovnuri da Tavs moxveuli.<br />

როლებით თამაში<br />

rolebiT TamaSi moswavlis (an maswavleblis) mier Seqmni-<br />

li patara improvizebuli warmodgenaa, romlis mizania kon-<br />

k retuli situaciisa da ambis gacocxleba. igi saSualebas<br />

iZleva, ukeT warmovidginoT, gaviazroT da gavaanalizoT<br />

mocemuli amocana.<br />

savarjiSosTvis maswavlebeli SearCevs realuri cxov-<br />

rebidan aRebul ambavs an teqsts (scenas) masalidan. SesaZ-<br />

lebelia maswavlebelma an moswavleebma Tavad moifiqron<br />

istoria saWiro Temaze da gaiTamaSon igi.<br />

maswavlebeli Tvals adevnebs rolebis ganawilebas da<br />

moqmedebis ganviTarebas. moswavleebi SemoqmedebiTad unda<br />

miudgnen TavianT rolebs, rac imis garantiaa, rom isini<br />

kritikulad ganewyobian rogorc sakuTari personaJis, ise sxva<br />

moqmedi gmirebis mimarT. bunebrivia, maT gauCndebaT SekiTxvebi,<br />

romlebzedac Znelia erTmniSvnelovani pasuxis gacema.<br />

imarTeba diskusia, romlis drosac moswavleebi aqtiurad<br />

ganixilaven da msjeloben aRebuli Temis irgvliv. ar unda<br />

davuSvaT, Seiqmnas iseTi STabeWdileba, TiTqos yvela<br />

SekiTxvaze amomwuravi pasuxis gacema SeiZlebodes. sulac ar<br />

aris aucilebeli, gamoTqmuli azri gaiziaros yvela moqmedma<br />

gmirma. SeTanxmeba ar unda iqces TviTmiznad da ar unda vecadoT<br />

mis xelovnurad miRwevas.<br />

sakiTxi, romelzedac SeTanxmeba Znelia, SeiZleba Riad<br />

darCes.<br />

9


10<br />

სიტუაციის მოდელირება<br />

situaciis modelireba SeiZleba ganvixiloT, rogorc<br />

rolebiT TamaSi, romelSic uklebliv mTeli klasi mona-<br />

wileobs. is saSualebas iZleva, moswavleebma gamoscadon<br />

sakuTari Tavi da SesaZleblobebi „eqstremalur~ viTarebaSi.<br />

situaciis modelireba monawileTagan did Zalisxmevasa da<br />

mondomebas moiTxovs, amitom igi metad STambeWdavia da did<br />

zemoqmedebas axdens monawileebze.<br />

gansakuTrebiT mniSvnelovania modelirebis Semdgomi<br />

analizi. „msaxiobebma~ unda imsjelon sakuTar grZnobebze<br />

(ratom gadawyvites emoqmedaT amgvarad, grZnobdnen Tu ara<br />

uxerxulobas da ramdenad misaRebia maTTvis problemis amgvari<br />

gadawyveta).<br />

maswavlebeli am SemTxvevaSi unda daexmaros maT, raTa<br />

monawileebma SeZlon, gancdili daakavSiron realobasTan.<br />

საკლასო დისკუსია<br />

interaqtiuri meTodikis erT-erT efeqtian xerxs warmo-<br />

adgens saklaso diskusia. igi xels uwyobs iseTi mniSvnelovani<br />

unar-Cvevebis Camoyalibebas, rogorebicaa: aqtiuri mosmena,<br />

sakuTari azris gamoTqma da argumentireba, msjeloba, sxvisi<br />

mosmena-gaTvaliswineba, gansxvavebuli azris gaziarebis unari.<br />

diskusiis warmatebiT CatarebisTvis saWiroa klasSi iyos<br />

ndobisa da urTierTpativiscemis atmosfero, sadac, pirvel<br />

yovlisa, maswavlebeli unda iyos misabaZi magaliTi.<br />

diskusiis swori warmarTvisaTvis aucilebelia misi<br />

organizeba da regulireba, diskusiis monawileni unda<br />

icavdnen wesebs, romlebsac maswavlebelTan erTad Tavad<br />

Camoayalibeben. wesebis CamonaTvali SeiZleba amgvari iyos:<br />

1. roca erTi saubrobs, sxvebi usmenen;<br />

2. aiwieT xeli, roca raimes Tqma gsurT;<br />

3. ar gaawyvetinoT sxvas sityva;<br />

4. ar unda gaicinoT, roca sxva saubrobs, garda im Sem-<br />

Txvevisa, roca igi xumrobs;<br />

5. kamaTSi yvela monawileobs;<br />

6. da sxva wesebi (romlebsac klasi damatebiT Semog vTa-<br />

vazebs).<br />

diskusia iwyeba motivaciiT, romelic gulisxmobs:<br />

problemis dasmas an konkretuli SemTxvevis aRweras, leqsis<br />

an situaciuri amocanis wakiTxvas, ilustraciebis Cvenebas,<br />

melodiebis mosmenas.


maswavlebeli moswavleebs usvams kiTxvebs: ra? rogor?<br />

ratom? ra moxdeboda, rom...? ram iqonia gavlena? aris Tu ara<br />

alternativa?<br />

diskusiis msvleloba:<br />

• imisaTvis, rom Tavidan aviciloT xmauri da qaosi gak­<br />

veTilze, TiToeul monawiles SeuZlia gamosvla wamyvanis,<br />

maswavleblis an klasis mier arCeuli lideris nebarTviT;<br />

• gamomsvlelma unda daicvas reglamenti;<br />

• dauSvebelia monawileebs Soris dapirispireba;<br />

• diskusiis monawileebi unda Seecadon, rom TiToeuli<br />

azri iyos dasabuTebuli da faqtebiT ganmtkicebuli;<br />

• TiToeul monawiles unda mieces azris gamoTqmis<br />

saSualeba;<br />

• TiToeuli gamonaTqvami yuradRebiT unda iyos gan­<br />

xiluli;<br />

• ganxilva moiTxovs koreqtulobas, urTierTpativiscemas;<br />

• dauSvebelia damamcirebeli gamonaTqvamebi.<br />

Tu dialogi daiZaba, maSin diskusia unda warimarTos samo qa-<br />

laqo Rirebulebebze dayrdnobiT. magaliTad, Tu moswavleebi<br />

msjeloben Cacmis kulturaze, kerZod, skolaSi gamomwvevi<br />

Cacmulobis akrZalvaze, kargi iqneba, jer gavarkvioT, miaCniaT<br />

Tu ara maT, rom skolam unda gaiTvaliswinos ama Tu im sakiTxze<br />

moswavlis Sexeduleba.<br />

yvela moswavles aqvs ufleba, gamoTqvas sakuTari az ri.<br />

dis kusiis dros yuradReba gaamaxvileT samoqalaqo Ri re bu-<br />

lebebze, aRniSneT, vis aqvs ufleba, gamoitanos gadawyvetileba.<br />

gavrcelebulia diskusiis Semdegi formebi:<br />

„mrgvali magida~ – saubari, romelSic Tanabar sawyisebze<br />

monawileobs moswavleTa mcire jgufi (4-5 kaci), xdeba azrTa<br />

urTierTgacvla, rogorc erTmaneTTan, aseve – klasTan.<br />

„paneluri diskusia~ – jgufs hyavs winaswar arCeuli<br />

lideri. jgufi sakiTxs ganixilavs damoukideblad da Sem-<br />

deg warudgens klass. jgufis TiToeul wevrs aqvs Tavisi<br />

mosazrebebis sajarod gamoTqmis ufleba.<br />

„forumi~ – hgavs panelur diskusias, romlis drosac jgufi<br />

axdens azrTa da ideaTa urTierTgacvlas klasTan.<br />

„simpoziumi~ – monawileebi gamoTqvamen sakuTar Tval-<br />

sazriss ama Tu im sakiTxis irgvliv, agreTve, upasuxeben klasis<br />

SekiTxvebs.<br />

11


12<br />

დებატები<br />

debatebi diskusiis erT-erTi formaa da agebulia mo na-<br />

wileTa winaswar dagegmil gamosvlebze. warmomadgenlebs<br />

irCeven jgufidan. kamaTi iwyeba ori dapirispirebuli<br />

mxaris TiTo warmomadgenlis gamosvliT. maT Semdeg tribuna<br />

eTmoba TiToeuli mxaris sxva monawileebsac SekiTxvebisa da<br />

komentarebisTvis. maswavlebelma TiToeuli gamomsvlelisTvis<br />

unda daadginos gansazRvruli dro.<br />

rogorc wesi, debatebis dawyebamde da misi dasrulebis<br />

Semdgom klasis saerTo Sexeduleba fasdeba, magaliTad:<br />

pozicia: ` . . . . ~<br />

gamarTlebulia<br />

gaumarTlebelia<br />

zogjer gamarTlebulia,<br />

zogjer gaumarTlebelia<br />

დებატების გამოყენება<br />

debatebis<br />

dawyebamde<br />

debatebis<br />

dasasruls<br />

magaliTad, sikvdiliT dasjis Tema sakmaod aqtualuria<br />

kulturuli, politikuri da zogadad RirebulebiTi TvalsazrisiT,<br />

amitom, bunebrivia, moswavleebi Temis garSemo<br />

mravalferovan informacias ikvleven. erTni sikvdiliT<br />

dasjis gamamarTlebel argumentebs ipovian, meoreni, piriqiT<br />

– sikvdiliT dasjis sawinaaRmdego argumentebs. SesaZloa<br />

ise moxdes, rom orive gundis argumentebi mesamem sakuTari<br />

poziciebis dasacavad gamoiyenos. am asakis bavSvebisaTvis<br />

damaxasiaTebeli mkveTrad gamoxatuli individualizmis<br />

miuxedavad, aqtiuri meTodebiT Catarebuli ocamde Temis<br />

gavlis Semdeg klasi sakmaod gaxsnili da gulaxdili iqneba.<br />

bavSvebi pirovnuli ambiciebisa da axirebebis mixedviT ki ar<br />

airCeven pasuxs, aramed – argumentebisa da kriteriumebis<br />

kritikuli analizis safuZvelze.<br />

maswavleblis misiaa, moswavleebs debatebiT swavlebis<br />

strategia daanaxvos, „amogzauros~ Semecnebis am uaRresad<br />

saintereso gzaze, sadac codnis, gancdis, emociisa da<br />

damokidebulebis sinTezi miiRweva.


mainc, ra upiratesoba aqvs debatebs?<br />

• debatebi saswavlo procesis Sesaxeb fiqri da masze<br />

dakvirvebaa. moswavleebma bavSvobis asakidan uamravi ram<br />

iswavles. Tavidan yvelaferi erTi sityvis warmoTqmiT<br />

daiwyo, Semdeg yvelaferi gamravlda da gaiSala. debatebi<br />

aris is saSualeba, romelic dasaSvebisa da dauSvebelis,<br />

nawilisa da mTelis, sityvisa da saqmis principebs<br />

Seiswavlis, ukiduresobebs gamokveTs da msgavsebagansxvavebebs<br />

warmoaCens.<br />

• debatebi informaciis mopovebis efeqtiani meTodia.<br />

moswavlem debatebSi warmatebisaTvis uamravi axali ma sa-<br />

la unda moiZios, aqtiurad usminos oponentis infor ma-<br />

cias da is dialogis warmarTvisaTvis gamoiyenos.<br />

• debatebi saSualebas gvaZlevs, SeviswavloT ideebi<br />

zed meti riskis gareSe. Cveulebrivi kamaTi SeiZleba<br />

kontrols aRar daemorCilos. debatebisas procesebi<br />

srulad kontroldeba. Tavdapirvelad moswavleebs<br />

wesebi sakmaod mkacri da Znelad dasacveli eCvenebaT,<br />

magram maT gareSe samarTlianobis SenarCuneba da piradi<br />

Seuracxyofis gamoricxva SeuZlebelia.<br />

• debatebi iZleva kamaTis xelovnebis praqtikul gamoc­<br />

dilebas, rac mTeli cxovrebis ganmavlobaSi ase mniS v ne-<br />

lovania adamianisaTvis. debatebisaTvis saWiro unarebi<br />

aucilebelia rogorc profesiuli ganviTarebisaTvis,<br />

aseve, zogadad, samoqalaqo cxovrebisaTvis. logikur<br />

msjelobaze, damamtkicebel masalaze, magaliTebsa da<br />

statistikur monacemebze dafuZ nebuli daskvna, anu<br />

argumentebisa da mtki cebulebebis erToblioba, qmnis<br />

pozicias – mtkices an meryevs.<br />

T დიაგრამა<br />

es sqema maswavlebelma SeiZleba mravalmxriv gamoiyenos.<br />

igi Zalze mosaxerxebelia sapirispiro mosazrebaTa gamo-<br />

saTqmelad, movlenebisa Tu faqtebis Sesapirispireblad da<br />

Sesadareblad, moqmed gmirTa dasaxasiaTeblad.<br />

T sqema saSualebas gvaZlevs, warmovaCinoT dapirispireba<br />

gansaxilvel sakiTxebs (faqtebs, movlenebs, adamianebs, sagnebs<br />

da a.S.) Soris.<br />

savarjiSo kargia informaciis dasaxarisxeblad (vTqvaT,<br />

dadebiTad da uaryofiTad) da dasajgufeblad. samuSao<br />

sruldeba individualurad, wyvilebSi an jgufurad,<br />

13


14<br />

maswavleblis Sexedulebisamebr: dafaze, rveulSi an Tabaxis<br />

furcelze. ivseba jer sqemis marcxena mxare (5 wT.), Semdeg -<br />

marjvena (5 wT.).<br />

აზრობრივი რუკა<br />

azrobrivi rukis mizania konkretul sakiTxebze moswavleTa<br />

(klasis) codnis dadgena-Semowmeba. igi xels uwyobs arsebuli<br />

informaciis Sekreba-mobilizebas, axali ideebis dabadebasa<br />

da gamoxatvas.<br />

wris SuagulSi iwereba erTi an ori sityva (nawarmoebis<br />

saTauri, sakvanZo sityva, gamonaTqvami, personaJis saxeli,<br />

adgilis saxelwodeba da a.S.), irgvliv ki – yvela azri, romelic<br />

am sityvas ukavSirdeba.<br />

azrobrivi ruka warmoadgens efeqtian saSualebas perso-<br />

naJis, movlenis, ideis dasaxasiaTeblad. igi SeiZleba gamo-<br />

viyenoT moswavleTa motivaciisTvis.


„რეიტინგი“<br />

meTodi gamoiyeneba klasisaTvis konkretuli informaciis<br />

misawodeblad an jgufebSi mizanmimarTuli diskusiis<br />

waxaliseba-stimulirebisaTvis.<br />

maswavlebeli winaswar amzadebs baraTebis kompleqts –<br />

TiToeuli jgufisTvis 9 baraTs da gansaxilvel TemasTan<br />

dakavSirebul 9 mosazrebas (TiTo winadadebas wers TiTo<br />

baraTze).<br />

jgufebSi ganixilaven SemoTavazebul mosazrebebs da alageben<br />

maT mniSvnelobis xarisxis mixedviT. reitingis sqemas<br />

SeiZleba kibis an mravalkuTxedis forma mieces. safexurebrivi<br />

reitingis Sedgenisas, yvelaze mniSvnelovani mosazreba sul<br />

zemoT Tavsdeba, mis qvemoT masze naklebad mniSvnelovani,<br />

momdevno safexurze – kidev ufro naklebad mniSvnelovani<br />

da a.S. yvelaze umniSvnelo gamonaTqvami yvelaze qvemoT<br />

aRmoCndeba.<br />

safexurebrivi reitingi<br />

yvelaze mniSvnelovani<br />

yvelaze umniSvnelo<br />

15


16<br />

„mravalwaxnaga~ reitingis Sedgenisas, Tavdapirvelad, unda<br />

ganisazRvros, romelia yvelaze mniSvnelovani mosazreba,<br />

Semdeg mniSvnelobiT misi momdevno ori gamonaTqvami, Semdeg<br />

– sami saSualod Zlieri mosazreba, Semdeg ori momdevno da<br />

bolos – yvelaze umniSvnelo.<br />

mravalwaxnagiani reitingi<br />

yvelaze mniSvnelovani<br />

yvelaze umniSvnelo<br />

sakiTxebis erTmaneTisgan mkveTrad gamijvna, rogorc wesi,<br />

Zalian rTulia. aqedan gamomdinare, reitingis amgvari forma<br />

ufro pirobiTi da misaRebia moswavlisaTvis. garda amisa, igi<br />

konsensusis miRwevis met SesaZleblobasac iZleva. reitingis<br />

Sedgenisas SeiZleba baraTebze 8 mosazreba daiweros, erTi<br />

baraTi ki carieli darCes da is Tavad monawileebma Seavson.<br />

პროექტები<br />

proeqti aris konkretuli problemis gadaWris an ini-<br />

ciativis ganxorcielebisken mimarTuli mravalferovani<br />

samuSao, romelSic warmmarTvelia kvleviTi, SemoqmedebiTi,<br />

TanamSromlobisa da sakomunikacio unarebis ganviTareba.<br />

es meTodi aqtiuri da mizanmimarTuli swavlis saSualebas<br />

iZleoda da iZleva.<br />

moswavleebi mudmivad svamen SekiTxvebs: ratom gvaswavliT<br />

ama Tu im sakiTxs? raSi gamomadgeba es codna? maswavleblebs<br />

uWirT am kiTxvebze damajerebeli da argumentirebuli pasuxis<br />

gacema. am problemis mogvarebaSi maswavlebels daexmareba imis<br />

codna, Tu rogor amuSaos moswavleebi saswavlo proeqtze.<br />

proeqtze muSaobisas moswavleebi realuri problemis<br />

gadasaWrelad SeZenil codnasa da unar-Cvevebs iyeneben.<br />

proeqtiT swavleba iwvevs moswavleTa motivacias da zrdis


maT pasuxismgeblobas. isini xalisiT asruleben samuSaoebs da<br />

SeuZliaT xangrZlivad imuSaon dasmul sakiTxebze.<br />

sakiTxebs moswavleebi xangrZlivi drois (erTi an ramdenime<br />

kviris) ganmavlobaSi amuSaveben da Semdgom warudgenen<br />

mTel klass an ufro farTo auditorias. proeqtebi exmareba<br />

mozards, realur cxovrebaSi gamoiyenos miRebuli codna da<br />

gamocdileba dasaxuli miznis misaRwevad.<br />

proeqtze muSaoba moicavs dagegmvis, kvlevis, praqtikuli<br />

aqtivobisa da Sedegebis warmodgenis etapebs arCeuli sakiTxis<br />

Sesabamisad. proeqti ganxorcielebulad CaiTvleba, Tuki misi<br />

Sedegebi TvalsaCinod da damajereblad, koreqtuli formiT<br />

aris warmodgenili (mag.: werilobiTi dokumenti, maketi,<br />

inscenireba, debatebi, aqcia, Tanmimdevruli RonisZiebebi da<br />

a.S.).<br />

maswavlebeli saswavlo proeqtebis mimdinareobisas<br />

konsultantis rols asrulebs, xelmZRvanelobs samuSaoebs,<br />

Ziebisa da kvlevis dros aZlevs mimarTulebas. aseve, igi<br />

uTiTebs informaciis wyaroebs.<br />

proeqtze muSaobis dros moswavles sWirdeba Semoq me-<br />

debiToba, sainformacio sivrceSi orientaciisa da damo u-<br />

kidebeli swavlis unar-Cvevebi.<br />

saswavlo proeqtis dagegmvis dros maswavlebeli iTvalis-<br />

winebs:<br />

• ramdenad mniSvnelovania problema, romelic kvlevas<br />

iTxovs;<br />

• mosalodneli Sedegebis novaciurobas (obieqturs an<br />

subieqturs);<br />

• proeqtze muSaobis dros gamoyenebuli meTodebis kavSirs<br />

kvlevasTan;<br />

• arCevanis saSualebis arsebobas, rac moswavleTa<br />

pasuxismgeblobis zrdas iwvevs.<br />

proeqti SeiZleba Sesruldes individualurad, wyvilebSi an<br />

jgufurad; erTi sagnis farglebSi; ramdenime sagnis farglebSi<br />

(saganTa integracia);<br />

maswavlebeli-moswavleebis damokidebulebis mxriv SeiZleba<br />

gamoiyos sami tipis saswavlo proeqti:<br />

1. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs gamzadebul<br />

proeqts. igi Tavad gansazRvravs problemas, saxavs<br />

misi gadaWris strategiasa da taqtikas. moswavle ki<br />

damoukideblad gadaWris problemas;<br />

2. maswavlebeli svams problemas, moswavle damoukideblad<br />

irCevs kvlevis meTodebsa da problemis gadaWris gzebs;<br />

3. moswavle gansazRvravs problemas, damoukideblad irCevs<br />

kvlevis meTodebsa da problemis gadaWris gzebs.<br />

17


18<br />

პროექტის აღწერა<br />

proeqtis aRwera aris misi ZiriTadi Semadgeneli nawili.<br />

aRniSnuli punqti sasurvelia daiyos qvepunqtebad, romlebSic<br />

gaerTiandeba Semdegi saxis informacia:<br />

a) problemis gansazRvra (identifikacia) – gulisxmobs im<br />

konkretuli problemis xazgasmas, romlis sapasuxodac<br />

aris mimarTuli Tqveni proeqti.<br />

b) mizani – gulisxmobs farTo, zogad debulebas imis<br />

Sesaxeb, Tu ris miRweva gsurT. proeqtis mizans unda<br />

warmoadgendes iseTi sasurveli garemos an pirobebis<br />

Seqmna, romlebic logikurad daukavSirdeba zemoaRweril<br />

problemas.<br />

g) amocanebi – gulisxmobs konkretul nabijebs miznis<br />

misaRwevad. aq unda miuTiToT, ra amocanebis gadaWras<br />

isaxavT Tqvens proeqtSi miTiTebuli miznis misaRwevad.<br />

miznis misaRwevad SeiZleba daisaxoT erTi, ori an<br />

ramdenime amocana imis gaTvaliswinebiT, Tu rogoria<br />

Tqveni proeqtis specifika.<br />

d) ganxorcielebis gzebi – gulisxmobs kidev ufro<br />

konkretul nabijebs Tqven mier dasmuli amocanebis<br />

Sesasruleblad. ganxorcielebis gzebi aris procesi,<br />

romelmac unda upasuxos kiTxvebs:<br />

1) „rogor?~ – rogor ganaxorcielebT Tqveni proeqtis<br />

amocanebs?<br />

2) „vin?~ – vin monawileobs Tqveni proeqtis gan xor-<br />

cielebaSi da ra aris maTi funqciebi proeqtSi?<br />

proeqtis Sesrulebis vadebi<br />

unda Seicavdes proeqtis droSi ganawilebul msvlelobas.<br />

masSi unda aisaxos etapebad dayofili proeqtis Sesasruleblad<br />

gasawevi saqmianoba, ganawilebuli dReebis, kvirebis, Tveebis<br />

mixedviT, proeqtis specifikidan gamomdinare.<br />

mosalodneli Sedegebi<br />

am nawilSi aRwereT is savaraudo efeqti an mosalodneli<br />

Sedegi, romelic mohyveba proeqtis warmatebiT ganxor-<br />

cielebas.<br />

monitoringi<br />

am nawilSi unda miuTiToT, Tu rogori iqneba konkretulad<br />

Tqveni proeqtis ganviTarebaze Tvalyuris devnebis (moni-<br />

toringis) meqanizmi da perioduloba.


Sefaseba<br />

miuTiTeT is savaraudo kriteriumebi (maCveneblebi), rom-<br />

lebic gansazRvraven Tqveni proeqtis warmatebas.<br />

proeqtis Sefasebis kriteriumebi:<br />

problemis identificireba;<br />

Teoriuli codnis praqtikul saqmianobaSi gamoyeneba;<br />

informaciis moZiebis unari;<br />

kvlevebis dagegmvisa da Catarebis unari;<br />

sazogadoebasa da Sesabamis samTavrobo da arasamTavrobo<br />

organizaciebTan urTierTobis unari;<br />

jgufis SemoqmedebiTi unari;<br />

moZiebuli informaciis klasifikaciisa da interpretaciis unari;<br />

kvlevis Sedegebis analizis unari;<br />

problemis gadaWris gzebis SeTavazeba;<br />

gadawyvetilebebis miReba;<br />

warmodgenili namuSevris organizeba;<br />

moswavleebis mier Seqmnili TvalsaCinoebebi.<br />

სასარგებლო რჩევები<br />

samoqalaqo wignierebis ganviTareba<br />

(beWdviT masalaze muSaoba)<br />

samoqalaqo ganaTlebis swavlebisas Zalian mniSvnelovania<br />

is, Tu rogor iyeneben moswavleebi nabeWd masalas swavlis<br />

procesSi, iqneba es sxvadasxva xasiaTis statiebi Tu sagazeTo<br />

masala, politikosTa da sazogado moRvaweTa gamosvlebi,<br />

kanonTa teqstebi da sxva.<br />

masalis raodenoba da mravalferovneba damokidebulia mis<br />

xelmisawvdomobasa da dasamuSavebeli Temis mniSvnelobaze.<br />

TiToeuli saxis beWdviTi masala garkveuli, misTvis<br />

damaxasiaTebeli TaviseburebebiT xasiaTdeba. maTi analizic<br />

sxvadasxvagvarad xorcieldeba. Tumca, SeiZleba Tamamad<br />

vTqvaT, rom SekiTxvebis CamonaTvali, romlebic maT<br />

dasamuSaveblad gamoiyeneba, SeiZleba erTgvarovani iyos.<br />

19


20<br />

SekiTxvebi, romlebic gvexmarebian sxvadasxva tipis<br />

dokumentis damuSavebaSi:<br />

1. vin aris dokumentis avtori/avtorebi? avtoris/<br />

avtorebis garda, dokumentis SeqmnaSi iRebda Tu ara<br />

monawileobas sxva piri/pirebi? ra iciT am avtoris/<br />

avtorebis Sesaxeb? ra SegiZliaT damatebiT gaigoT<br />

avtoris/avtorebis Sesaxeb Sesaswavli dokumentidan?<br />

2. rodis Seiqmna an daiwera dokumenti? SeiZleba Tu ara<br />

amis dadgena dokumentis Sinaarsze dayrdnobiT? ra<br />

mniSvneloba aqvs dokumentis Seqmnis drois dadgenas?<br />

3. sad Caeyara safuZveli im movlenas/movlenebs, romlis<br />

Sesaxebac saubaria dokumentSi? rogor SeiZleba<br />

amis dadgena dokumentis Sinaarsidan gamomdinare?<br />

ra mniSvneloba aqvs aRniSnuli movlenis adgilis<br />

gansazRvras?<br />

4. ra faqtebia moyvanili dokumentSi? ra daskvnebi SeiZleba<br />

gamovitanoT am faqtebis gacnobis Semdeg?<br />

5. ratom Seiqmna es dokumenti? ra iyo mizezi misi Seqmnisa?<br />

6. rogor dagexmaraT es dokumenti, gagegoT meti Sesaswavli<br />

movlenis/movlenebis Sesaxeb?<br />

miuxedavad SekiTxvebis amgvari unificirebisa, TiToeuli<br />

tipis dokuments gaaCnia Tavisi specifika. qvemoT ganvixilavT<br />

iuridiuli dokumentebis analizis specifikas, romelic<br />

gamogvadgeba samoqalaqo ganaTlebis gakveTilebis efeqtianad<br />

warmarTvisTvis. saubari gveqneba sami saxis dokumentze:<br />

konstituciaze, kodeqssa da kanonze.<br />

konstitucia – saxelmwifos ZiriTadi kanonia. is amkvidrebs<br />

qveynis mmarTvelobis formas, iZleva socialuri da politikuri<br />

uflebebis garantiebs da gansazRvravs politikur<br />

principebs.<br />

kodeqsi – kanonebisa da wesebis krebulia, romelic ga ne-<br />

kuTvneba gansazRvrul sazogadoebriv movlenas.<br />

kanoni – warmoadgens debulebebs, romelTac SeimuSaveben<br />

kanonmdeblebi an prezidenti da romelic aregulirebs<br />

xelisuflebis da sazogadoebis qmedebebs konkretul sferoSi.<br />

es sami iuridiuli dokumenti qmnis ierarqiul struqturas.<br />

yoveli kanoni unda efuZnebodes konstituciis konkretul<br />

debulebas da unda warmoadgendes konkretuli kodeqsis<br />

Semadgenel nawils.<br />

Cven mier CamoTvlili dokumentebis analizi msgavsi<br />

meTodebiT xorcieldeba. Tu moswavles davavalebT am<br />

dokumentebis Seswavlas, man unda moiZios da gaaanalizos<br />

konkretuli dokumentis warmoSobis istoria, misi mniSvneloba<br />

da iuridiuli ganmarteba, moxmarebis sfero da gamoyenebis<br />

Sedegebi.


dokumentis warmoSobis istoriuli analizi gulisxmobs<br />

iseT kiTxvebze pasuxis gacemas, rogorebicaa:<br />

• sad, rodis da rogor politikur viTarebaSi Seiqmna<br />

Sesaswavli dokumenti?<br />

• hyavda Tu ara mas „winamorbedebi~?<br />

• rogori mimarTeba arsebobs masa da sxva, amave problemaze<br />

arsebul dokumentebs Soris?<br />

• vin iRebda monawileobas mis SeqmnaSi?<br />

• vin iyvnen dokumentis miRebis momxreebi da mowinaaR­<br />

mdegeebi?<br />

• ra mizniT iqmneboda igi?<br />

dokumentis mniSvnelobis analizis dros, SesaZlebelia<br />

warmoiSvas Semdegi kiTxvebi:<br />

• dokumentis Seqmnis procesSi ratom gamoiyenes Sesabamisi<br />

stili?<br />

• rogoria dokumentis oficialuri interpretacia, icvle­<br />

ba Tu ara misi mniSvneloba?<br />

• ra adgili ukavia konkretul Tavs an romelime debulebas<br />

mTlian dokumentSi?<br />

dokumentis Tanamedrove gamoyenebisTvis SeiZleba daisvas<br />

Semdegi kiTxvebi:<br />

• rogor gamoiyeneboda es dokumenti dRevandlamde?<br />

• warmoiSva Tu ara raime problema misi gamoyenebisas?<br />

• Seicvala Tu ara dokumenti da Tu Seicvala – rogor?<br />

• ra problemebi iqmneba dRes misi gamoyenebisas?<br />

• ra Sesworebebi iqna SeTavazebuli dokumentis dasaxvewad?<br />

• ra mizezi daedo safuZvlad am Sesworebebs?<br />

• rogoria moswavleTa azri dokumentis da misi gamoyenebis<br />

Sesaxeb?<br />

dokumentebis Seswavlisas, SesaZlebelia gamoviyenoT sxva<br />

masalebic: gamokvlevebi, politikuri gamosvlebi, sagazeTo<br />

statiebi da interviuebi, satelevizio gadacemebi, debatebi<br />

da sxva.<br />

maswavlebels SeuZlia organizeba gauwios moswavleebis<br />

CarTvas ufro did proeqtSi. am SemTxvevaSi calkeul moswavles<br />

an moswavleTa jgufs Sesaswavlad eZleva didi dokumentis<br />

romelime erTi Tavi. amgvarad gadanawildeba klasze mTeli<br />

dokumenti. samuSaos dasrulebis Semdeg moxdeba klasis mier<br />

Sesrulebuli samuSaos gaerTianeba.<br />

21


T e m a<br />

1


<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

- istoriuli mimoxilva da<br />

demokratiuli qveynebis<br />

gamocdileba


T e m a<br />

1<br />

24<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

- istoriuli mimoxilva da<br />

demokratiuli qveynebis<br />

gamocdileba<br />

miznebi:<br />

• damxmare saxelmZRvanelosa da misi miznebis wardgena;<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis zogadi gaazreba;<br />

• demokratiuli qveynebis gamocdilebis gaziareba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi, dafa, carci.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის სავარაუდო პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad maswavlebeli moswavleebs acnobs sa xel-<br />

mZRvanelos miznebs (5 wT). Semdeg gonebrivi ieriSis meTodis<br />

gamoyenebiT arkvevs, ra ician moswavleebma adgi lobrivi<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb da moswavleebs uxsnis, Tu ra aris<br />

TviTmmarTveloba da sad iRebs is saTaves (15 wT).<br />

Semdeg moswavleebi asruleben davalebas (10 wT).<br />

Tema 1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – istoriuli mimoxilva da demokratiuli<br />

qveynebis gamocdileba


aqtivoba #2<br />

Semdeg maswavlebeli moswavleebs uxsnis, saidan aiRo<br />

dasabami <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis institutma da<br />

rogor ganviTarda is dasavleTis demokratiul qveynebSi (10<br />

wT).<br />

aqtivoba #3<br />

darCenili 5 wuTis ganmavlobaSi maswavlebeli mos-<br />

wavleebs aZlevs saSinao davalebas. unda daiwyon proeqtis<br />

ganxorcieleba. pirvel etapze maT unda Caataron sazogadoebrivi<br />

azris kvleva. aRsaniSnavia, rom, savaraudod, es<br />

aris pirveli mcdeloba, roca moswavleebi amgvar samuSaos<br />

asruleben. moswavleebma, aseve, unda moamzadon mcire zomis<br />

prezentacia. SesaZlebelia es samuSao Seasrulon jgufurad<br />

an imuSaon wyvilebad. aseve Sin unda gaecnon ilia WavWavaZis<br />

publikacias da warmoadginon mcire prezentacia.<br />

25


T e m a<br />

2


TviTmmarTvelobis arsi da<br />

mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza<br />

saqarTveloSi


T e m a<br />

2<br />

28<br />

TviTmmarTvelobis arsi da<br />

mniSvneloba, TviTmmarTvelobis<br />

sistema da sakanonmdeblo baza<br />

saqarTveloSi<br />

miznebi:<br />

• TviTmmarTvelobis mniSvnelobis gaanalizeba demok­<br />

ratiul sazogadoebaSi.<br />

• TviTmmarTvelobis samarTlebrivi safuZvlebisa da<br />

kanonmdeblobis Seswavla.<br />

• saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebis gacnoba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sferoSi.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi, dafa, carci.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის სავარაუდო პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad moswavleebi warmoadgenen sakuTar<br />

prezentaciebs, romlebic maT unda moemzadebinaT Temaze: „ra<br />

aris TviTmmarTveloba“ (xangrZlivoba – 10 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli mokled mimoixilavs, Tu rodis daiwyo<br />

saqarTveloSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis funqcionireba,<br />

rodis SeuerTda saqarTvelo <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

evropul qartias, ra valdebulebebi daakisra Cvens qveyanas<br />

am qartiis ratificirebam da ra samarTlebrivi meqanizmebi<br />

uzrunvelyofs saqarTveloSi TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebas. mniSvnelovania, yuradReba gamaxvildes<br />

organuli kanonis ganmartebaze. maswavlebels SeuZlia<br />

gamoiyenos azrobrivi ruka, raTa darwmundes, rom moswavleebma<br />

kargad gaiges organuli kanonis mniSvneloba (xangrZlivoba –<br />

10 wuTi).<br />

Tema 2. TviTmmarTvelobis arsi da mniSvneloba, TviTmmarTvelobis sistema<br />

da sakanonmdeblo baza saqarTveloSi


aqtivoba #3<br />

TviTmmarTvelobis maregulirebeli samarTlebrivi do ku -<br />

men tebis (anu sxvadasxva kanonis) mimoxilvis Semdeg mas wav-<br />

lebeli moswavleebs uxsnis, Tu ra uflebebsa da SesaZ leb-<br />

lobebs aZlevs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba sa qarTvelos<br />

moqalaqeebs da ra kavSiria <strong>adgilobriv</strong> da cen tralur xeli-<br />

suflebas Soris (xangrZlivoba –10 wuTi).<br />

Semdeg maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas, gaecnon<br />

saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebas <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi da „reitingis“ meTodis gamoyenebiT<br />

Seasrulon is. amisaTvis moswavleebi unda daiyon<br />

jgufebad. davalebis Sesasruleblad moswavleebs miecemaT<br />

10 wuTi. dasasruls yvela jgufi warmoadgens Tavis namuSevars<br />

da gaimarTeba saklaso diskusia. – xangrZlivoba 10 wuTi.<br />

aqtivoba #4<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas – proeqtis<br />

meore etaps. samezobloSi an samegobroSi maT unda Caa taron<br />

gamokiTxva Temaze: „saxelmwifo xelisuflebis ufleba-<br />

mosileba TviTmmarTvelobis sferoSi“. moswavleebi unda<br />

gaecnon saqarTvelos organuli kanonis „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviT mmarTvelobis Sesaxeb~ me-4 muxls, sadac aRwerilia<br />

saxelmwifo xelisuflebis uflebamosileba <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi; gamokiTxvis Sedegebisa da<br />

kanonis me-4 muxlis mocemulobebis Sedarebis safuZvel ze<br />

moswavleebma unda moamzadon prezentacia Temaze: „saxelmwifo<br />

xelisuflebis uflebamosileba TviTmmarTvelobis sferoSi“.<br />

29


T e m a<br />

3


<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis<br />

ZiriTadi principebi


T e m a<br />

3<br />

32<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebis ZiriTadi<br />

principebi<br />

miznebi:<br />

• TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi prin­<br />

cipebisa da funqciebis gacnoba-gaanalizeba.<br />

• TviTmmarTvelobis uflebamosilebebis funqciaTa<br />

mixedviT gamijvna.<br />

• TviTmmarTvelobis uflebamosilebebis gaanalizeba<br />

sajaro skolasTan dakavSirebiT.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, didi<br />

formatis qaRaldebi, markerebi, kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

Tavdapirvelad moswavleebi warmoadgenen sakuTar pre-<br />

zentaciebs (5 wT.) Semdeg maswavlebeli moswavleebs uxsnis<br />

TviTmmarTvelobis ganxorcielebis principebsa da funqciebs<br />

da aZlevs davalebas. davalebis Sesrulebisas moswavleebma<br />

unda gamoiyenon meTodi „reitingi“. amisaTvis moswavleebi<br />

unda daiyon jgufebad. davalebis Sesasruleblad moswavleebs<br />

miecemaT 5-7 wuTi. dasasruls yvela jgufi warmoadgens Tavis<br />

namuSevars da gaimarTeba saklaso diskusia.<br />

xangrZlivoba – aqtivoba #1-is sruli xangrZlivoba ar unda<br />

aRe matebodes 25 wuTs.<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ZiriTad funqciebs. mniSvnelovania yurad-<br />

Rebis gamaxvileba konfliqtebis Tavidan aridebisa da<br />

mogvarebis sakiTxSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis rolze.<br />

funqciebis ganxilvis Semdeg, iwyeba TviTmmarTvelobis<br />

Tema 3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebi


uflebamosilebaTa ganxilva. mniSvnelovania, moswavleebma<br />

kargad gaiazron, Tu konkretulad romel uflebamosilebas<br />

iyenebs TviTmmarTveloba ama Tu im funqciis Sesasruleblad.<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs davalebas. moswavleebi<br />

unda gaecnon 4 SemTxvevas da gaarkvion, Tu axorcielebda an<br />

ar axorcielebda ZiriTad funqcias TviTmmarTvelobis organo<br />

(xangrZlivoba 10 wuTi).<br />

aRsaniSnavia, rom yvela es SemTxveva, iseve, rogorc saxel-<br />

mZRvaneloSi mocemuli sxva SemTxvevebi realuria da ey rdnoba<br />

sxvadasxva vebgverdebze gamoqveynebul informacias. Se saZ-<br />

lebelia maswavlebelma moswavleebs daavalos, Tavadac<br />

moiZion msgavsi SemTxvevebi.<br />

aqtivoba #3<br />

mas Semdeg, rac moswavleebi maswavlebelTan erTad Sea-<br />

jameben aqtivoba #2-is davalebas, maswavlebeli maT aZlevs axal<br />

davalebas: moswavleebi danarTSi unda gaecnon „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kano-<br />

nis me-16 muxls da masSi mocemuli TviTmmarTvelobis<br />

uflebamosilebani daajgufon funqciebis mixedviT, mocemuli<br />

cxrili gadaitanon rveulSi da Seavson (xangrZlivoba – 10<br />

wuTi). davaleba #3.3-sa da davaleba 3.#4-s moswavleebi asruleben<br />

Sin.<br />

33


T e m a<br />

4


<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organo


T e m a<br />

4<br />

36<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organo da<br />

misi arCevnebi<br />

miznebi:<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis arCevisa da ganxor­<br />

cielebis meqanizmebis gaanalizeba.<br />

• sakrebulos, rogorc TviTmmarTvelobis warmomad­<br />

genlobiTi organos Semadgenlobis gacnoba.<br />

• sakrebulos uflebamosilebaTa gacnoba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, rveuli, kalmebi.<br />

xangrZlivoba – ori gakveTili.<br />

1-ლი გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba#1<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, ra aris sakrebulo<br />

da rogor irCeven mas. Semdeg gonebrivi ieriSis me To-<br />

dis gamoyenebiT, sTxovs moswavleebs, gamoTqvan saku-<br />

Tari mosazrebebi; maTi azriT, vin SeiZleba gaxdes TviT-<br />

mmarTvelobis (sakrebulos) wevri. amisaTvis SesaZlebelia T<br />

diagramis gamoyeneba. mas Semdeg, rac diagramis erT mxares<br />

moswavleebi warmoadgenen TavianT mosazrebebs, maswavlebeli<br />

acnobs, ra moTxovnebs uyenebs kanoni TviTmmarTvelobis<br />

wevrobis kandidats da diagramaze adareben moswavleTa<br />

mosazrebebs da kanonis moTxovnebs (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba#2<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs damoukideblad Sesas -<br />

rulebel davalebas #4.1. Semdeg imarTeba saklaso dis kusia,<br />

romelsac gulisxmobs davaleba #4.2. (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba#3<br />

maswavlebeli moswavleebs awvdis informacias sakrebulos<br />

arCevisa da Semadgenlobis Sesaxeb, aseve qalaqis meris,<br />

sakrebulos Tavmjdomarisa da sxvadasxva struqturis<br />

Sesaxeb da aZlevs davalebas, rom moiZion informacia maTi<br />

qalaqis, soflis an dabis sakrebulos Semadgenlobis Sesaxeb.<br />

Tema 4. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organo<br />

da misi arCevnebi


aRsaniSnavia, rom aRniSnuli informaciis mopoveba rigi<br />

qalaqebis SemTxvevaSi SesaZlebelia internetis meSveobiT.<br />

SesaZlebelia weriliT mimarTon sakrebulos da gamoiTxovon<br />

aRniSnuli informacia. werilis nimuSi mocemulia danarTSi.<br />

moswavleebs SeuZliaT gaakeTon arCevani, an individualurad<br />

mimarTon sakrebulos, an klasis saxeliT gaugzavnon koleq-<br />

tiuri werili. dasasruls maswavlebeli moswavleebs aZlevs<br />

saSinao davalebas, moamzadon prezentacia Temaze: „Cemi<br />

qalaqis meri“ an „Cemi soflis gamgebeli“.<br />

aqtivoba #3-is sruli xangrZlivobaa 15 wuTi.<br />

მე-2 გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs sTxovs, warmoadginon maT mi er<br />

momzadebuli prezentaciebi. xangrZlivoba – 15-20 wu Ti.<br />

aqtivobis xangrZlivoba damokidebulia moswavleTa rao-<br />

denobaze. mniSvnelovania, rom yvela moswavles mieces sakuTari<br />

azris gamoTqmis saSualeba. dasasrul, SesaZlebelia, azrobrivi<br />

rukis gamoyenebiT Seiqmnas sasurveli meris an gamgeblis<br />

portreti.<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs awvdis informacias <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis organoebis samuSao enisa da saxelmwifo<br />

simbolikis Sesaxeb da aZlevs davalebas, moiZion informacia<br />

maTi qalaqis, dabis an soflis TviTmmarTveli erTeulis gerbisa<br />

da droSis Sesaxeb. moswavleebi aseve adgilze unda gaecnon<br />

davalebaSi mocemul magaliTs (xangrZlivoba – 5 wuTi).<br />

aqtivoba #3<br />

gakveTilis meore naxevari srulad eTmoba sakrebulos<br />

gansakuTrebul uflebamosilebaTa gacnobasa da gaanalizebas.<br />

am SemTxvevaSic SesaZlebelia meTod „reitingis“ gamoyeneba.<br />

aseve gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT, maswavlebeli<br />

moswavleebs sTxovs, gaixsenon maTi qalaqis, dabis an soflis<br />

sakrebulos mier ganxorcielebuli raime aqtivoba, romelic<br />

pozitiurad aisaxa maTi Temis cxovrebaze. aseve daasaxelon<br />

iseTi sakiTxebi, romlebic, maTi azriT, SesaZlebelia gadaWran<br />

TviTmmarTvelobasTan TanamSromlobiT. aseve moswavleebi<br />

unda gaecnon 40-41-e gverdebze mocemul magaliTebs da<br />

ganmarton, Tu konkretul SemTxvevaSi romeli konkretuli<br />

uflebamosileba gamoiyena sakrebulom (xangrZlivoba – 20<br />

wuTi).<br />

37


T e m a<br />

5


TviTmmarTveloba sajaro<br />

skolebsa da umaRles<br />

saswavleblebSi


T e m a<br />

5<br />

40<br />

TviTmmarTveloba sajaro<br />

skolebsa da umaRles<br />

saswavleblebSi<br />

miznebi:<br />

• sajaro skolaSi TviTmmarTvelobis ganxorcielebis<br />

saSualebaTa gaxseneba da gaanalizeba.<br />

• <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro skolasTan<br />

TanamSromlobis saSualebaTa gacnoba.<br />

• umaRles saswavleblebSi TviTmmarTvelobis gacnoba,<br />

gaanalizeba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs Seaxsenebs sajaro skolis<br />

ganmartebasa da struqturas. gonebrivi ieriSis meTodis<br />

gamoyenebiT arkvevs, ician Tu ara moswavleebma, Tu vin<br />

SeiZleba iyos skolis sameurveo sabWos wevri da icnoben Tu<br />

ara sameurveo sabWos wevrebs? ra saxis urTierToba hqoniaT<br />

sameurveo sabWosTan (xangrZlivoba – 5 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs damoukidebel dava le bas.<br />

moswavleebi unda gaecnon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organos uflebamosilebas zogadi ganaTlebis sferoSi,<br />

upasuxon davaleba 5.1-Si mocemul kiTxvebs da dasasruls<br />

gamarTon debatebi Temaze: „ra sikeTis motana SeuZlia<br />

adgi lobrivi TviTmmarTvelobisa da sajaro skolis Tanam-<br />

Sromlobas skolisTvis da maTi dasaxlebisTvis“ aqtivobis<br />

(xangrZlivoba – 20 wuTi).<br />

Tema 5. TviTmmarTveloba sajaro skolebsa da umaRles saswavleblebSi


aqtivoba #3<br />

maswavlebeli gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT mos-<br />

wavleebisgan iRebs informacias, Tu ra ician maT mos wav leTa<br />

TviTmmarTvelobisa da misi funqciebis Sesaxeb. moswavleTa<br />

TviTmmarTvelobis funqciebis gan sazRvrisaTvis SesaZlebelia<br />

gamoyenebul iqnas azrobrivi ruka, romlis monacemebsac<br />

kanons Seadareben. SesaZlebelia gaimarTos saklaso diskusia,<br />

Tu ramdenad aqtiuria maTi skolis moswavleTa<br />

TviT mmarTvelobebi, ras Secvlidnen TviTmmarTvelobis<br />

saqmianobaSi da ra sakiTxebze imuSavebdnen. moswavleebi<br />

pa suxs scemen davalebebSi mocemul kiTxvebs, mas Semdeg, rac<br />

gaecnobian mocemul magaliTebs (xangrZlivoba – 15 wuTi).<br />

aqtivoba #4<br />

gakveTilis dasasruls maswavlebeli moswavleebs awvdis<br />

informacias umaRlesi saswavleblebis TviTmmarTvelobebis<br />

Sesaxeb da aZlevs davalebas, moiZion informacia studenturi<br />

TviTmmarTvelobebis mier ganxorcielebuli maTTvis<br />

saintereso aqtivobebis Sesaxeb.<br />

41


T e m a<br />

6


ogor ganvaxorcieloT<br />

TviTmmarTveloba


T e m a<br />

6<br />

44<br />

rogor ganvaxorcieloT<br />

TviTmmarTveloba<br />

mebi.<br />

miznebi:<br />

• <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan konkretuli Tanam­<br />

Sromlobis gzebis dasaxva.<br />

• moqalaqeebis saWiroebaTa da problemaTa gamovlenis<br />

unar-Cvevebis SeZena.<br />

• sazogadoebrivi azris gamokiTxvisaTvis momzadeba da<br />

gamokiTxvis Catareba.<br />

• prezentaciebisa da proeqtebis momzadeba.<br />

• TviTmmarTvelobis warmomadgenlebTan Sexvedris orga­<br />

nizeba.<br />

• proeqtis an proeqtebis dagegmva da ganxorcieleba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli, kal-<br />

xangrZlivoba – sami gakveTili.<br />

1-ლი გაკვეთილის პროცესი<br />

aqtivoba #1<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, kanonis Tanaxmad rogor<br />

xorcieldeba moqalaqeTa mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba<br />

da gonebrivi ieriSis meTodis gamoyenebiT, ganvlil masalaze<br />

dayrdnobiT, moswavleebs ekiTxeba, konkretulad ra sakiT-<br />

xebze surT maT TviTmmarTvelobasTan <strong>TanamSromloba</strong>. mos-<br />

wavleebma unda upasuxon gakveTilis teqstSi dasmul kiTxvas<br />

(xangrZlivoba – 10 wuTi).<br />

aqtivoba #2<br />

maswavlebeli moswavleebs uxsnis, Tu ra aris sajaro infor-<br />

macia da ra mniSvneloba aqvs demokratiisTvis informaciis<br />

sajaroobas. moswavleebi danarTSi mocemuli nimuSis mixedviT<br />

amzadeben werils, raTa sakrebulodan gamoiTxovon maTTvis<br />

saWiro informacia. am sakiTxSi dasaxmareblad SesaZlebelia<br />

maswavlebelma winaswar mimarTos <strong>adgilobriv</strong> arasamTavrobo<br />

organizacias, romelTanac skolas aqvs partnioruli urTi-<br />

Tema 6. rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba


erToba. sasurvelia, danarTSi mocemuli saqarTvelos zogadi<br />

administraciuli kodeqsis muxlebis gamoyenebiT, moswavleebma<br />

damoukideblad Seadginon werili, Semdeg ganixilon klasSi da<br />

SeimuSaon saboloo versia (xangrZlivoba –15 wuTi).<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs ganmartebas, Tu ra<br />

mniSvneloba aqvs sazogadoebrivi azris kvlevas da moswavleebi,<br />

maswavleblis daxmarebiT, iwyeben pirveli praqtikuli<br />

davalebis ganxorcielebas etapebis mixedviT (xangrZlivoba<br />

– 10 wuTi). proeqtis ganxorcielebis etapebi detalurad aris<br />

aRwerili moswavlis wignSi.<br />

მე-2 გაკვეთილის პროცესი<br />

maswavlebeli moswavleebTan erTad ajamebs gamokiTxvis<br />

Sedegebsa da TviTmmarTvelobidan miRebuli pasuxis mona-<br />

cemebs (aseTis arsebobis SemTxvevaSi). Tu moswavleebi<br />

TviTmmarTvelobidan ver miiReben sajaro informaciaze<br />

pasuxs, mniSvnelovani iqneba am sakiTxis ganxilva gakveTilis<br />

dasawyisSi. kanonis ra moTxovnebi daarRvia TviTmmarTvelobam<br />

– am kiTxvaze pasuxi moswavleebma unda gascen da ifiqron imaze,<br />

Tu ra berketebi unda gamoiyenon, raTa TviTmmarTvelobam<br />

pirnaTlad Seasrulos sakuTari uflebamosilebani.<br />

xangrZlivoba – 10 wuTi.<br />

Semdeg moswavleebma unda airCion, Tu ra sakiTxebze moamzadeben<br />

prezentaciebs. amisaTvis sasurvelia gaimarTos<br />

debatebi da swored debatebis gziT SeirCes is sakiTxebi,<br />

romlebsac Semdeg warudgenen <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenels.<br />

aseve unda moamzadon oficialuri werili da moiwvion<br />

Sexvedraze TviTmmarTvelobis warmomadgeneli. SesaZlebelia,<br />

Sexvedra gaimarTos skolaSi an sakrebuloSi.<br />

mas Semdeg, rac SeirCeva, Tu ra sakiTxebze momzaddeba<br />

prezentacia da moxdeba maTi gadanawileba, maswavlebelma<br />

paralelurad unda daavalos moswavleebs aRniSnul Te meb-<br />

ze proeqtebis momzadeba. proeqtebis momzadebis dros<br />

upiratesoba unda mieniWos iseT proeqtebs, romlebic ar<br />

saWi roebs dafinansebas da SesaZlebelia mxolod kreatiuli<br />

ideebisa d adamianuri resursebis gamoyenebis gziT maTi gan-<br />

xorcieleba. am aqtivobas eTmoba gakveTilis darCenili dro.<br />

45


46<br />

მე-3 გაკვეთილის პროცესი<br />

am gakveTilze moswavleebi warmoadgenen sakuTar pre-<br />

zen taciebsa da proeqtebs. debatebis meTodis gamoyenebiT<br />

SeirCeva ramdenime saukeTeso proeqti da prezentacia. Semdeg<br />

maswavlebeli moswavleebs unawilebs rolebs, vin ra unda<br />

gaakeTos TviTmmarTvelobis warmomadgenelTan Sexvedrisas.<br />

rolebiT TamaSisa da situaciis modelirebis meTodebis<br />

gaTvaliswinebiT, klasSi imarTeba modelirebuli Sexvedra,<br />

raTa realuri Sexvedris dros yvelam zustad icodes Tavisi<br />

funqcia da Tavidan iqnas acilebuli raime saxis uzustoba da<br />

gaugebroba.<br />

gaxsovdeT: SesaZloa swored TviTmmarTvelobis mxridan<br />

pasiuroba an <strong>TanamSromloba</strong>ze uaris Tqma gamovlindes erTerT<br />

mizezad. da Tuki am droisaTvis moswavleebma ukve ician, ra<br />

aris TviTmmarTvelobis funqcia da maT, rogorc moqalaqeebs,<br />

ris moTxovnis ufleba aqvT, isini Seecdebian, ufro aqtiurad<br />

da, rac mTavaria, kanonierad moiTxovon TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlebisgan sakuTari funqciebis Sesruleba.<br />

პროექტის შედეგების შეჯამება<br />

და ანალიზი<br />

miznebi:<br />

saganmanaTleblo programis Sejameba, ama Tu im molo di nisa<br />

da Sedegis Sedareba.<br />

saWiro resursebi – saxelmZRvanelo, samuSao rveuli,<br />

kalmebi.<br />

xangrZlivoba – erTi gakveTili.<br />

გაკვეთილის პროცესი<br />

gakveTilze gamarTeT debatebi Temaze, ra Sedegebi mohyva<br />

Tqven mier ganxorcielebul aqtivobebs. kmayofili xarT<br />

Tu ara Sexvedris SedegebiT. daakonkreteT, ra molodini<br />

gqondaT. gamarTlda Tu ara is. mTlianobaSi Sedegi kargia,<br />

damakmayofilebeli Tu aradamakmayofilebeli? rogor fiqrobT,<br />

ratom miiReT aseTi Sedegi? momavalSi kidev isurvebT<br />

Tu ara <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan <strong>TanamSromloba</strong>s?<br />

Tema 6. rogor ganvaxorcieloT TviTmmarTveloba


sasargeblo resursebi<br />

cxovreba da kanoni<br />

ilia WavWavaZe<br />

rac unda mdidari iyos qveyana bunebiT, Tu iq Cemi da Seni,<br />

ese igi kacTa ufleba da movaleoba, Znelad gasarCevia da<br />

ar aris sayovelTaod gansazRvruli cxadad da ucilod,<br />

iq xalxis warmateba da keTildReoba, Tu yoveldRe ukan ar<br />

iwevs, Seferxebuli xom aris da aris.<br />

bunebam, rac unda simdidriT morTos romelime<br />

mxare, anu qveyana, rac unda mrTeli hava misces adamians<br />

sacxovreblad da nayofieri miwa sazrdoebisaTvis,<br />

maincdamainc xalxTa keTildReobas sxva mxriTac<br />

xelis Sewyoba sdomebia. kacs magodenad vera Svelis<br />

Turme verc sikeTe haerisa, verc simsuqne miwisa,<br />

verc SeZleba yovelgvaris warmoebisa, Tuki kacTa<br />

Soris keTilad dadgenili da cxadad gansazRvruli<br />

ar aris urTierTSorisi ufleba da movaleoba. kacTa<br />

kmayofilebisaTvis, xalxTa keTildReobisaTvis, es<br />

ukanaskneli ufro aucileblad saWiroa, vidre sxva rame<br />

qveynierobazed.<br />

mTiulsa Sotlandiisas gars axvevia guldaxuruli,<br />

Raribi buneba. igi didis SromiTa da RvawliT arTmevs<br />

bu nebas im TiTo lukma purs, romelsac awvdis Tvis<br />

jalabs sazrdoebisaTvis. igi TavgadadebiT, TavgamometebiT<br />

dRedaRam ebrZvis bunebas da yoveli esreT<br />

mopoebuli lukmapuri Zlevamosilebaa misis mxneobisa,<br />

Sromismoyvareobisa. Tumca esreT aRamebs igi dRes da<br />

aTenebs Rames, magram igi ufro bednieria da kmayofili,<br />

vidre sparseli, romlisTvisac beds Semoufarglavs<br />

ukeTesi qveyana kacTa sacxovreblad da sazrdoebisaTvis.<br />

erTi aris Tavmomwone, gambedavi, Tavisufali, medgari<br />

da guldaguli kaci, meore aris gulCaTuTqvili,<br />

ilajgawyvetili, frTxali da gaTelili. erTi – imediT<br />

aRsavse sul win iyureba da yoveli misi fexis win wadgma<br />

Zlevamosilobaa xvalisaTvis, meore – sasowarkveTilia,<br />

SiSiT sul ukan iyureba da guSindels, mSvidobiT<br />

gatarebuls dRes natrulobs da ara swams xvale. erTi –<br />

suliT Tu xorciT yoveldRe warmatebaSia, Tumca Raribi<br />

buneba axvevia, meore – suliTac da xorciTac dalevaSia,<br />

Tumca mis gare buneba uxvia da mdidari. ra aris amisi<br />

mizezi? is aris, rom bednierma Sotlandielma icis „Cemi<br />

aq Tavdebao da sxvisa aq iwyebao~, ubedurs sparsels ki arc<br />

Tavisi gaegeba da arc sxvisa. rac sxvisaa – Cemi movaleobaa,<br />

rac Cemia – eg Cemi uflebaa.<br />

ufleba da movaleoba, romelnic arian pirvelni da<br />

47


48<br />

ukanasknelni saganni urTierTSoris ganwyobilebisa,<br />

daidgineba da ganisazRvreba mxolod xalxis kanon-<br />

Tmdeblobis ZaliTa da niWiTa. am mxriT, rasakvirvelia,<br />

sabuTi aqvsT maT, vinc amboben, rom momqmedTa kanonTa<br />

uvargisoba, Tu sikeTe, TiTon xalxis braliao, imitom rom<br />

Tavi da bolo kanonebisa TviT xalxiao. ramodenad misaRebia<br />

es sabuTi, Cven magis gamoZiebas ar SevudgebiT; Cven marto is<br />

gvindoda gveTqva, rom rac unda mdidari qveyana iyos bunebiT,<br />

Tu iq Cemi da Seni, ese igi kacTa ufleba da movaleoba, Znelad<br />

gasarCevia da ar aris sayovelTaod gansazRvruli cxadad da<br />

ucilod, iq xalxis warmateba da keTildReoba, Tu yoveldRe<br />

ukan ar iwevs, Seferxebuli xom aris da aris. amisi magaliTi<br />

TviT Cveni qveyanaa. erTi miTxariT, ra ar moucia RmerTs<br />

Cvenis bednierebisaTvis? yovelisferi uxvad gvaqvs, mxolod<br />

ara gvaqvs urTierTSorisi ganwyobileba...<br />

qveynierobazed marTvelobas orgvari wyoba da agebuleba<br />

hqonia da aqvs. Tu sadme raime cvlileba aris, mainc<br />

ar SeiZleba, rom mmarTveloba an erTisaken ar iyos<br />

midrekili, an meorisaken. erTgvari mmarTveloba igia, saca<br />

saxelmwifo saWiroebis saqmesac TviT mTavroba ganagebs da<br />

sazogadoebisasac, yvelgan da yovels nawilSi. am SemTxvevaSi<br />

mTavroba yovelgvaris saqmis damwyebi da moTavea,<br />

yovelgvaris saqmis mwarmoebelia, – yovelis mzrunveli da<br />

gamgea, ase rom, yovelive misgan warmosdgeba da yovelive<br />

masve erTvis. amgvarad gamgeobisaTvis mas Tavisi sakuTarni<br />

moxele-kacni hyvanan, romelTac TviT irCevs, TviT niSnavs,<br />

TviT gadaayenebs da romelnic mxolod mis winaSe aris<br />

pasuxismgebelni. amgvars mmarTvelobas centralizacias<br />

eZaxian.<br />

meore-gvari mmarTveloba igia, saca mTavrobas xelT<br />

upyria marto mTelis saxelmwifois saWiroebis saqmeni<br />

da yovelive sxva ki sazogadoebas gausakuTrebia, mere<br />

ase, rom yovels nawils Tvisni <strong>adgilobriv</strong>i saqmeni aqvs<br />

xelSeuvalad mindobilni. es sazogadoebis saWiroebis<br />

saqmeni, <strong>adgilobriv</strong>ad ganawilebulni, ganigebian<br />

usaTuod <strong>adgilobriv</strong>Ta moxeleTa SemweobiT, romelTac<br />

irCevs TviT <strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTa sazogadoeba da<br />

romelnic amave sazogadoebis winaSe pasuxismgebelni<br />

arian. amgvars gamgeobas TviTmmarTvelobas uwodeben,<br />

radganac am SemTxvevaSi TviToeuli nawili erTisa da igive<br />

saxelmwifoisa Tavis sakuTars saqmes TviT hpatronobs,<br />

TviT uvlis da TviT hmarTavs. erTis sityviT, amgvaris<br />

mmarTvelobis deda-azri igia, rom <strong>adgilobriv</strong>ni saqmeni<br />

TviT <strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTagan ganigebodes.<br />

amgvari mmarTveloba metad xels umarTavs qveynis<br />

keTildReobasa: xalxs afxizlebs, xalxs Wkuasa da gonebas<br />

uxsnis, radganac sazogado mzrunvelobisaTvis xaliss


uRviZebs da sazogado saqmisaTvis swurTnis da avarjiSebs.<br />

amgvari mmarTveloba iseTis Tvisebisaa, rom, saca ki surs<br />

adamians, yvelgan da yovels xalxSi ixeirebs da Cveulebrivs<br />

nayofs moitans. iq, saca magas gza da adgili hqonia, yvelgan<br />

cxovreba adamianisa auyvavebia da mTavrobisaTvisac mZime<br />

tvirTi qveynis gamgeobisa Seumsubuqebia, auxsnia.<br />

erTi mwerali ambobs: „istoria amtkicebs, rom TviTmmarTveloba<br />

ukeTesi wamalia xalxis yovelgvaris saWiroebisa.<br />

saca unda dargaT, igi yvelgan xeirobs: inglisSiac,<br />

saca didkacobaa yovelis wyobis safuZveli, amerikaSiac,<br />

saca ganusazRvreli Tanasworobaa miRebuli saxelmwifos<br />

qvakuTxedada. erTnairis sikeTiT da madliT moqmedebs<br />

da Tavsdeba iqac, saca imisTana patara qveyanaa, rogorc<br />

Sveicaria (739 oTxkuTxi milia) da iqaca, saca imisTana<br />

uzarmazari udabno mindvrebia, rogorc Crdilo-amerikaSi.<br />

iqac keTiladganwyobili da SeTvisebulia, saca imisTana<br />

saxelovani ganaTlebaa, rogorc londonSi da iqaca,<br />

saca imisTana gaunaTlebeli xalxia, rogorc kanadaSi,<br />

avstraliaSi da sxva inglisis koloniebSi~.<br />

Tumca esea, magram mag TviTmmarTvelobas qveyanazed<br />

bevri mteri hyavs; bevrs ufrTxobs tyuilubralod Zilsa<br />

da mosvenebasa. amboben, rom saSiSariao – sazogadoebas eg<br />

ufleba mieniWos: aurzaurs mohyveba, Tavs gaizviadebs da<br />

morCilebidam gamovao.<br />

roca prusiam waarTva safrangeTs elzasi da lotaringia<br />

da parlamentSi Camovarda saubari maszed, Tu ragvari<br />

mmarTveloba mivceTo am axlad daWerils qveynebs, bismarkma<br />

ai, ra sTqva: „Cveni saqme elzassa da lotaringiaSi<br />

TviTmmarTvelobis ganZliereba unda iyoso. <strong>adgilobriv</strong>ni<br />

sazogadoebis krebani unda davawyoTo <strong>adgilobriv</strong>is<br />

mmarTvelobisTvisao. am krebaTagan ufro ukeT gvecodineba<br />

im qveynebis saWiroeba, vidre prusiis moxeleTagana.<br />

<strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTagan amorCeulni da dayenebulni<br />

moxeleni CvenTvis araviTars SiSs ar moaswaveben. Cvengan<br />

daniSnuli moxele maTTvis ucxo kaci iqneba da erTi urigo<br />

ram qceva ucxo kacisa ukmayofilebas Camoagdebs da eg<br />

mTavrobis ganzraxvasa da survils ar eTanxmeba. me ufro<br />

isa mgonia, rom maTgan amorCeulni moxeleni ufro cotas<br />

gvavneben, vidre Cvenive prusiis moxeleni~.<br />

Tu imisTana kaci, rogorc bismarki, romelic Tavisuflebis<br />

didi momxre maindamainc ar aris, ise iRvwoda<br />

TviTmmarTvelobisaTvis, mere im qveynebis Sesaxeb, romel-<br />

Tac germaniis morCileba aramc Tu undodaT, aramed eTakilebodaT,<br />

Tu amisTana rkinis gulisa da marjvenis kaci,<br />

rogorc bismarki, sxva gziT ver axerxebda urCis xalxis<br />

gulis mogebas, Tu ar TviTmmarTvelobis miniWebiTa, sxvas<br />

raRa eTqmis...<br />

49


50<br />

yoveli saxelmwifo, Tund gvartomobiT erTisa da igive<br />

xalxiT iyos Semdgari, mainc, <strong>adgilobriv</strong>is sxvadasxvaobisa<br />

gamo, bevrs sxvadasxva Tvisebis mxares warmogvidgens. yovels<br />

mxares, yovels nawils erTisa da igive saxelmwifosas, Tavisi<br />

sakuTari Wiri da lxini aqvs, Tavisi sakuTari gaWirveba adgia,<br />

Tavisi sakuTari mzrunveloba da fiqri umZimebs gulsa, Tavisi<br />

sakuTari netareba afxizlebs da ibirebs. umaRlesis mTavrobis<br />

pirdapiri daniSnuleba igia, rom yovels qveSevrdoms misi<br />

satkivari gaugos, misi wamali dasdos, yovels sikeTisa da<br />

keTildReobis gza gauxsnas. amisaTvis saWiroa umaRlesma<br />

mTavrobam utyuarad, piruTvnelad, zedmiwevniT icodes<br />

yovelis kuTxis namdvili viTareba, misi avkargianoba, rom<br />

saca SesaZloa Svela, uSvelos, Semweoba miawvdinos. cxadia,<br />

rom umaRless mTavrobas TiTon, sxvis dauxmareblad, ver<br />

SeuZlian verc Tvali miawvdinos dasanaxavad yvelgan, verc<br />

yuri sasmenlad da verc xeli saSvelada. cxadia, rom man<br />

unda iyolios amisaTvis anu sakuTari moxeleni, yovelgan<br />

mofantulni da morigebulni, anu eg moxeleoba TviT<br />

<strong>adgilobriv</strong> mcxovrebTa unda Caabaros, miandos. pirvelma<br />

saSualebam Tavi versad ver gaimarTla, imitom rom sxvis xeliT<br />

saqmis gakeTeba arsad da arasferSi arc Tavs mosula da arc<br />

mova. sxvas, tyuilia, CemTvis ise guli ar Sestkiva, rogorc<br />

me TiTon; sxva Cems avkargianobas CemsaviT ver Seityobs, Cems<br />

tkivils CemsaviT ver mouvlis, Cems Civils CemsaviT ver ityvis;<br />

rac me vici Cemi, sxvas Tavis-dReSi ar ecodineba. es yvelgan ese<br />

scnes da amitomac eg saSualeba TiTqmis yvelgan dawunebul<br />

iqmna da uaryofili.<br />

sul sxva aris, roca umaRles mTavrobas Tvis meTvalyured,<br />

moxeled da <strong>adgilobriv</strong>Ta saqmeTa gamged TviT <strong>adgilobriv</strong>i<br />

mcxovrebni hyvanan. maT ukeT ician Tavisi viTareba, ukeT<br />

ician Tavisi saWiroeba, ukeT ician Tvisis Tavis movla, TvisTa<br />

saqmeTa patronoba. am SemTxvevaSi, erTis mxriT, yovelis<br />

kuTxis WeSmariti saWiroeba, utyuari tkivili, gulwrfeli<br />

da marTali wadili mTavrobamde miRweulia, meores mxriT<br />

– umaRlesis mTavrobis saerTo mzrunveloba erTnairis<br />

gulistkiviliT, erTnairis madliT yovels kuTxemde<br />

miwvdenilia, morigebuli da mofenili.<br />

aqedam cxadia, sad unda daidvas sazRvari umaRlesis<br />

mTavrobisa da TviTmmarTvelobis Sua. umaRlesi mTavroba,<br />

ra saxisac unda iyos, sayovelTao saqmeTa mzrunveli da<br />

moRvawea, ese igi ima saqmeTa, romelnic aramc Tu yovels<br />

nawils, aramed yovels qveSevrdoms erTnairad da erTgvarad<br />

Seexeba da romelnic saerTo, sayovelTao keTildReobisaTvis<br />

cnobilia.<br />

maggvarni saqmeni ekuTvnian sayovelTao kanonmdeblobis<br />

warmoebasa, sayovelTao finansTa (Semosaval-gasavalis)<br />

moZraobasa da sayovelTao mxedrobis ganwyobilebasa. ese


yoveli xelSeuvali kuTvnilebaa umaRlesis mTavrobisa,<br />

da TviTmmarTvelobas, rogorc kerZo sammarTvelos,<br />

am saqmeebSi xma ara aqvs: igi emorCileba yovels mas, rac<br />

umaRlesis mTavrobisagan gangebulia, dawyobili da<br />

ganwesebuli. TviTmmarTveloba xelqveiTia am SemTxvevaSi<br />

umaRlesis mTavrobisa da saerTo kanonis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

mcvelia da aRmasrulebeli.<br />

rac saxelmwifos saerTos viTarebas ar Seadgens, igi<br />

TviTmmarTvelobis ucilo kuTvnilebaa. TviTmmarTveloba<br />

Tavis adgilas yovelis Sinauris saqmis gamgebelia da<br />

meoxe; yovelive saerTo saxelmwifo xarjis da samsaxuris<br />

<strong>adgilobriv</strong>Ta mcxovrebTa Soris ganmawilebelia,<br />

<strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis rigisa da wesis damwyobia,<br />

misis zneobis, pativis, qonebis, ganaTlebis da erTob<br />

keTildReobis mzrunvelia. yovelive amis momqmedia<br />

imodenad, ramodenadac yovelive es mis sammarTvelos wreSi<br />

mcxovrebTa gankerZoebiT Seexeba da ar ewinaaRmdegeba<br />

saerTo saxelmwifo kanonsa da gankargulebasa. aqedam<br />

sCans, rom TviTmmarTveloba erTis mxriT <strong>adgilobriv</strong><br />

saqmeTa damwyobia da gamrigebeli, meores mxriT umaRlesis<br />

mTavrobis xelisufali orRanoa. am saxiT, igi erTsa da imave<br />

dros <strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis orRanoc aris umaRlesis<br />

mTavrobis winaSe, da umaRlesis mTavrobis orRanoca winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebisa.<br />

cxadia, rom rogoric unda iyos umaRlesi mTavroba –<br />

TviTmpyrobelobiTi, monarqiuli warmomadgenlobiTi, Tu<br />

respublikis saxisa, – erTSiac, meoreSiac da mesameSiac<br />

TviTmmarTveloba mSvidobianad moewyoba, sazogado<br />

wyobilebas aramc Tu xels SeuSlis, aramed xels moumarTavs,<br />

radganac TviT <strong>adgilobriv</strong>is sazogadoebis moWirnaxulea<br />

da amasTanave umaRlesis mTavrobis ukeTesi Tvali da xelia,<br />

yovel kuTxemde miwvdenili.<br />

TviTmmarTvelobam rom Tavisi Cveulebrivi nayofi<br />

moitanos da Tavis Tavs ar umtyunos, misda Sesaferad unda<br />

iyos mowyobili da darguli. am mowyobaSi arc erTi misi<br />

arsebiTi kuTvnileba daviwyebuli ar unda iqmnas, arc erTi<br />

Zireuli azri ar unda dairRves. Tu es sifrTxile ar ixmara<br />

adamianma, TviTmmarTveloba ufro uqmi sityva iqneba, ufro<br />

saxeli iqneba, vidre saxravi.<br />

51


saqarTvelos organuli kanoni<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

es kanoni saqarTvelos konstituciis me-2 muxlis me-4 punqtisa da „<strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ evropuli qartiis Sesabamisad gansazRvravs <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebriv, ekonomikur da finansur safuZvlebs,<br />

saxelmwifo garantiebs, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis Seqmnis wess, maT<br />

uflebamosilebebs da saxelmwifo organoebTan urTierTobas.<br />

თავი I<br />

ზოგადი დებულებანი<br />

muxli 1. kanonSi gamoyenebul terminTa ganmarteba<br />

am kanonSi gamoyenebul terminebs aqvs Semdegi mniSvneloba:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba – saqarTvelos moqalaqeTa ufleba da SesaZlebloba,<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis meSveobiT, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad moawesrigon da marTon <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis sakiTxebi<br />

sakuTari pasuxismgeblobiT da <strong>adgilobriv</strong>i mosaxleobis interesebis Sesabamisad;<br />

b) TviTmmarTveli erTeuli – dasaxleba (TviTmmarTveli qalaqi) an dasaxlebaTa<br />

erToblioba (municipaliteti), romelsac hyavs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

da aRmasrulebeli organoebi, aqvs sakuTari qoneba, Semosulobebi,<br />

biujeti, administraciuli centri da aris damoukidebeli sajaro samarTlis iuridiuli<br />

piri; (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

g) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

d) dasaxleba – mosaxleobis gansaxlebis pirveladi administraciuli erTeuli, romelsac<br />

hyavs mudmivi mcxovreblebi, aqvs funqcionaluri infrastruqtura da registrirebulia<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. dasaxleba Sedis TviTmmarTveli<br />

erTeulis SemadgenlobaSi an TviTmmarTveli erTeulia. dasaxlebis kategoriebia:<br />

d.a) sofeli – dasaxleba, romlis sazRvrebSic moqceulia sasoflo-sameurneo saqmianobisaTvis<br />

gaTvaliswinebuli miwa da sxva bunebrivi resursebi an/da romlis infrastruqtura<br />

ZiriTadad orientirebulia sasoflo-sameurneo saqmianobis ganxorcielebaze;<br />

d.b) daba – aranakleb 3000 mosaxlisagan Semdgari dasaxleba, romlis teritoriazedac<br />

arsebobs samrewvelo sawarmoebi, komunaluri meurneoba, samkurnalo da socialurkulturul<br />

dawesebulebaTa qseli, riTac igi asrulebs <strong>adgilobriv</strong>i ekonomikur-kulturuli<br />

centris funqciebs, amasTanave, ar gaaCnia sasoflo-sameurneo saqmianobisaTvis<br />

sakmarisi miwis savargulebi. dabis kategorias SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, romlis<br />

mosaxleTa ricxvi 3000-ze naklebia, Tu igi aris TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri;<br />

52


d.g) qalaqi – aranakleb 5000 mosaxlisagan Semdgari msxvili dasaxleba, romelsac<br />

aqvs saqalaqo meurneoba da ekonomikur-kulturuli centria. qalaqis kategorias<br />

SeiZleba miekuTvnos dasaxleba, romlis mosaxleTa ricxvi 5000-ze naklebia, Tu igi<br />

aris TviTmmarTveli erTeulis administraciuli centri an aqvs Semdgomi ekonomikuri<br />

ganviTarebisa da mosaxleobis zrdis uaxloesi perspeqtiva. qalaqebs, maTTvis dakisre-<br />

buli specifikuri funqciebidan da saxelmwifo mniSvnelobidan gamomdinare, SeiZleba<br />

mieniWos specialuri statusi;<br />

e) municipaliteti – dasaxlebaTa erToblioba, romelsac am kanonis Sesabamisad aqvs<br />

TviTmmarTveli erTeulis statusi;<br />

v) TviTmmarTveli qalaqi – qalaqis kategoriis dasaxleba, romelsac am kanonis Sesa-<br />

bamisad aqvs TviTmmarTveli erTeulis statusi;<br />

z) administraciuli erTeuli – TviTmmarTveli erTeulis nawili, sadac iqmneba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis teritoriuli organo. administraciuli erTeulebia:<br />

z.a) dasaxleba (sofeli, daba, qalaqi);<br />

z.b) dasaxlebaTa gaerTianeba (Temi);<br />

z.g) dasaxlebis nawili (ubani);<br />

T) sakuTari uflebamosileba – TviTmmarTveli erTeulis am kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

uflebamosileba, romelsac igi axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT, damoukideblad da sakuTari pasuxismgeblobiT; (28.12.2009. N2515 amoqmeddes<br />

2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

i) delegirebuli uflebamosileba – saxelmwifo mmarTvelobis organos uflebamosileba,<br />

romelic am kanoniT dadgenili wesiT, kanonis Tanaxmad an <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa<br />

da saxelmwifo mmarTvelobis organoebs Soris dadebuli xelSekrulebis<br />

safuZvelze gansaxorcieleblad gadaecema TviTmmarTvel erTeuls;<br />

k) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 2. saqarTvelos moqalaqeTa mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebis<br />

ganxorcieleba<br />

1. saqarTvelos moqalaqeni <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebas axorcieleben<br />

saqarTvelos konstituciisa da am kanonis Sesabamisad.<br />

2. saqarTvelos moqalaqeebs ufleba aqvT:<br />

a) airCion da arCeul iqnen <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoSi, am kanoniT da<br />

saarCevno kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoSi daikavon nebismieri Tanamdeboba, Tu<br />

akmayofileben saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil moTxovnebs;<br />

g) miiRon sajaro informacia <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organosgan da<br />

Tanamdebobis pirebisgan;<br />

d) winaswar gaecnon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organos gadawyvetilebebis<br />

53


proeqtebs; monawileoba miiRon maT ganxilvaSi; moiTxovon gadawyvetilebaTa<br />

proeqtebis gamoqveyneba da sajaro ganxilva;<br />

e) mimarTon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organos da Tanamdebobis pirebs;<br />

v) ganaxorcielon saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli sxva ufleba-<br />

mosilebani.<br />

muxli 3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebrivi<br />

safuZvlebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis samarTlebrivi safuZvlebia<br />

saqarTvelos konstitucia, „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ evropuli qartia,<br />

es kanoni da sxva normatiuli aqtebi.<br />

2. qalaq TbilisSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis wesi da TviTmmar-<br />

Tvelobis organoebis uflebamosilebani ganisazRvreba am kanoniTa da „saqarTvelos<br />

dedaqalaqis – Tbilisis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT (28.12.2007. N5661).<br />

3. maRalmTian regionebSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damatebiTi<br />

uflebamosilebani da Taviseburebani ganisazRvreba saqarTvelos kanonmdeblobiT.<br />

4. aWaris avtonomiur respublikaSi <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

uflebamosilebani, am kanoniT dadgenili pirobebis gaTvaliswinebiT, ganisazRvreba<br />

aWaris avtonomiuri respublikis kanonmdeblobiT.<br />

54<br />

muxli 4. saxelmwifo politika da saxelmwifo xelisuflebis valdebuleba<br />

TviTmmarTvelobis sferoSi<br />

1. saxelmwifo xelisuflebis organoebi uzrunvelyofen <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis ganviTarebisaTvis saWiro, Sesabamisi samarTlebrivi, organizaciuli<br />

da materialur-finansuri pirobebis Seqmnas da xels uw yoben saqarTvelos<br />

moqalaqeebs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebis ganxorcielebaSi.<br />

2. saxelmwifo xelisuflebis organoebi valdebuli arian, im sakiTxebze<br />

gadawyvetilebis miRebamde, romlebic Seexeba am kanoniT dadgenil<br />

uflebamosilebebs, moTxovnis SemTxvevaSi gamarTon winaswari konsultaciebi im<br />

arasamewarmeo (arakomerciul) iuridiul pirebTan, romlebic aerTianeben qveynis<br />

TviTmmarTveli erTeulebis naxevarze mets (14.12.2006. N3991).<br />

3. TviTmmarTveli erTeulebis warmomadgenelTa oficialuri mimarTva saxelmwifo<br />

xelisuflebis organoebisadmi, romelic Seexeba TviTmmarTvelobis interesebs,<br />

ganxiluli unda iqnes arsebiTad, saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenil vadebSi.<br />

4. saxelmwifo xelisuflebis uflebamosilebas <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

sferoSi ganekuTvneba:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli kanonebis miReba, maTSi<br />

cvlilebebis Setana da maTi Sesrulebis kontroli;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganviTarebisa da xelSewyobis Sesaxeb saxelmwifo<br />

programebis damtkiceba da ganxorcieleba;<br />

g) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sferoSi kanoniT dadgenili saxelmwifo<br />

valdebulebebis Sesrulebis uzrunvelyofa;<br />

d) minimaluri saxelmwifo socialuri standartebis dadgena da uzrunvelyofa;


e) saxelmwifo da TviTmmarTveli erTeulis biujetebis urTierTobis regulireba;<br />

gamoTanabrebiTi transferis gansazRvra da uzrunvelyofa;<br />

v) TviTmmarTveli erTeulebisaTvis im damatebiTi gadasaxdelebis kompensacia,<br />

romlebic gaweuli iqna saxelmwifo xelisuflebis organoTa gadawyvetilebebis<br />

Sedegad (30.12.2008. N950 amoqmeddes 2009 wlis 1 ianvridan);<br />

z) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis finansuri damoukideblobis uzrunvelyofa;<br />

T) TviTmmarTveli erTeulisa da dasaxlebebis Seqmnisa da gauqmebis,<br />

administraciuli sazRvrebis Secvlis, saxelis miniWebisa da Secvlis wesebis<br />

dadgena da TviTmmarTveli erTeulebis registracia;<br />

i) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis uflebamosilebaTa gamijvnis<br />

uzrunvelyofa da dacva;<br />

k) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebaze saqarTvelos moqalaqeTa<br />

kanoniT dadgenili uflebebis regulireba da dacva;<br />

l) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis wesis<br />

gansazRvra da maTi Catarebis uzrunvelyofa; moqalaqeTa saarCevno uflebebis<br />

dacva;<br />

m) maRalmTian regionebsa da kanoniT gansazRvrul saqarTvelos sxva teritoriebze<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis Taviseburebebis sakanonmdeblo<br />

uzrunvelyofa.<br />

n) amoRebulia (18.12.2009. N2441 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan).<br />

muxli 5. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis ZiriTadi principebia:<br />

a) saqarTvelos moqalaqeTa ufleba, monawileoba miiRon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

ganxorcielebaSi;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damoukidebloba kanoniT gansazRvrul<br />

<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis sakiTxTa gadawyvetaSi;<br />

g) saqarTvelos moqalaqeTa kanonieri uflebebisa da Tavisuflebebis dacva;<br />

d) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis sajarooba;<br />

e) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis damoukidebeli pasuxismgebloba<br />

sakuTari funqciebis ganxorcielebaze;<br />

v) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmar-<br />

Tvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

z) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa an gariS-<br />

valdebuleba mosaxleobis winaSe;<br />

T) saxelmwifosa da TviTmmarTvel erTeuls Soris, agreTve TviTmmarTvel<br />

erTeulebs Soris urTierTobaTa dafuZneba daxmarebasa da <strong>TanamSromloba</strong>ze,<br />

saerTo problemebis erToblivad nebayoflobiT gadaWraze;<br />

i) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis gamijvna;<br />

k) saxelmwifosa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa Soris davis<br />

sasamarTlo wesiT gadawyveta;<br />

l) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis safinanso-ekonomikuri damoukidebloba.<br />

55


muxli 6. TviTmmarTveli erTeulebis ufleba erToblivi samsaxurebis Seqmnaze<br />

urTierTmosazRvre TviTmmarTvel erTeulebs kanoniT dadgenil uflebamosile-<br />

baTa efeqtiani ganxorcielebis mizniT, sakrebulos TanxmobiT ufleba aqvT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT, xelSekrulebis safuZvelze Seqmnan<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis uzrunvelmyofi erToblivi samsaxurebi, romlebsac<br />

gadascemen maT uflebamosilebaSi arsebul calkeul erTgvarovan funqciebs da am<br />

funqciaTa SesrulebisaTvis saWiro materialur da finansur resursebs.<br />

muxli 7. TviTmmarTvel erTeulTa arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli<br />

pirebi (14.12.2006. N3991)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulebs TavianTi saqmianobis koordinaciis mizniT ufleba aqvT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT Seqmnan gaerTianeba arasamewarmeo (ara-<br />

komerciuli) iuridiuli piris organizaciul-samarTlebrivi formiT.<br />

2. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli pirebi uflebamosili arian gamarTon<br />

konsultaciebi saxelmwifo xelisuflebis organoebTan TviTmmarTveli erTeulebis<br />

saxeliT, monawileoba miiRon <strong>adgilobriv</strong> TviTmmarTvelobasTan dakavSirebuli kanon-<br />

proeqtebis winaswar ganxilvasa da konsultaciebSi.<br />

3. TviTmmarTvel erTeulTa arasamewarmeo (arakomerciul) iuridiul pirebs ufleba<br />

aqvT saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT iTanamSromlon TviTmmarTveli<br />

erTeulebis saerTaSoriso kavSirebTan (asociaciebTan) an/da gaerTiandnen aseT kav-<br />

SirebSi (asociaciebSi).<br />

muxli 8. TviTmmarTveli erTeulis simboloebi (20.04.2010 N2946)<br />

1. saqarTvelos saxelmwifo simboloTa gamoyenebis wesis dacviT TviTmmarTvel<br />

erTeuls aqvs gerbi da droSa.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis gerbs da droSas saqarTvelos parlamentTan arsebuli<br />

heraldikis saxelmwifo sabWosTan winaswari konsultaciebis safuZvelze da misi<br />

TanxmobiT adgens TviTmmarTveli erTeulis sakrebulo. TviTmmarTveli erTeulis<br />

simboloebi eqvemdebareba saqarTvelos kanonmdeblobiT gansazRvruli wesiT<br />

saxelmwifo registracias.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis simboloTa gamoyenebis wesi ganisazRvreba saqarTvelos<br />

prezidentis brZanebulebiT.<br />

muxli 9. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis samuSao da<br />

saqmiswarmoebis ena<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis samuSao da saqmiswarmoebis enaa<br />

saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />

56


თავი II<br />

თვითმმართველი ერთეული<br />

muxli 10. TviTmmarTveli erTeulis statusi<br />

1. TviTmmarTveli erTeuli aris damoukidebeli iuridiuli piri, romelsac hyavs<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebi, aqvs am kanoniT<br />

dadgenili uflebamosilebani, sakuTari qoneba da biujeti.<br />

2. dasaxlebis an dasaxlebaTa erTobliobis TviTmmarTveli erTeulis statuss<br />

saqarTvelos mTavrobis wardginebiT, dadgenilebiT amtkicebs saqarTvelos<br />

parlamenti.<br />

muxli 11. TviTmmarTveli erTeulis Seqmna da gauqmeba<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis safuZvelia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis gayofa or an met TviTmmarTvel erTeulad;<br />

b) ori an meti urTierTmosazRvre TviTmmarTveli erTeulis gaerTianeba erT<br />

TviTmmarTvel erTeulad.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis gauqmebis safuZvelia:<br />

a) ori an meti urTierTmosazRvre TviTmmarTveli erTeulis gaerTianeba erT<br />

TviTmmarTvel erTeulad;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulis gayofa or an met TviTmmarTvel erTeulad.<br />

3. saqarTvelos mTavroba sakuTari iniciativiT, TviTmmarTveli erTeulis<br />

(erTeulebis) sakrebulosTan (sakrebuloebTan) an mosaxleobasTan konsultaciis an<br />

TviTmmarTveli erTeulis (erTeulebis) sakrebulos (sakrebuloebis) wardginebis<br />

safuZvelze mimarTavs saqarTvelos parlaments TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an<br />

gauqmebis Sesaxeb wardginebiT.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis gayofis gziT axali TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis<br />

SemTxvevaSi wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis gayofis saWiroebis dasabuTeba;<br />

b) gayofis Sedegad Sesaqmnel TiToeul TviTmmarTvel erTeulSi Semavali<br />

dasaxlebebis da mosaxleTa ricxovnoba;<br />

g) gayofis Sedegad Sesaqmneli TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis<br />

administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis gayofis Taobaze gasayofi TviTmmarTveli erTeulis<br />

mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

e) gayofis Sedegad Sesaqmneli TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri da misi Sesabamisoba administraciuli centrisTvis sa qar-<br />

Tvelos kanonmdeblobiT dadgenil moTxovnebTan;<br />

v) axalSeqmnil TviTmmarTvel erTeulebze finansuri da sxva saxis uflebamovaleobebisa<br />

da qonebis ganawilebis wesi.<br />

5. ori an meti TviTmmarTveli erTeulis erT TviTmmarTvel erTeulad gaerTianebis<br />

SemTxvevaSi wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulebis gaerTianebis saWiroebis dasabuTeba;<br />

b) gaerTianebis Sedegad Sesaqmnel TviTmmarTvel erTeulSi Semavali dasaxlebebis<br />

da mosaxleTa ricxovnoba;<br />

57


g) gaerTianebis Sedegad Sesaqmneli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

centri;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulebis gaerTianebis Taobaze gaerTianebis msurveli<br />

TiToeuli TviTmmarTveli erTeulis mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

e) gaerTianebis Sedegad Sesaqmneli TviTmmarTveli erTeulis administraciuli<br />

sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

6. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an gauqmebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs<br />

saqarTvelos parlamenti saqarTvelos mTavrobis wardginebis safuZvelze.<br />

7. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis Sesaxeb saqarTvelos parlamentis dadgenileba<br />

amoqmeddeba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis morigi arCevnebis daniSvnis dRes da<br />

Sesabamis TviTmmarTvel erTeulSi arCevnebi Catardeba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

morig arCevnebTan erTad (10.11.2006. N3680).<br />

muxli 12. TviTmmarTveli erTeulis administraciuli sazRvrebis Secvla<br />

1. saqarTvelos mTavroba sakuTari iniciativiT, TviTmmarTveli erTeulebis sak-<br />

rebuloebTan an mosaxleobasTan konsultaciis an TviTmmarTveli erTeulebis sak-<br />

rebuloebis wardginebis safuZvelze mimarTavs saqarTvelos parlaments TviTmmarTveli<br />

erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb war dgi nebiT. TviTmmarTveli<br />

erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs<br />

saqarTvelos parlamenti.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb<br />

wardginebaSi unda mieTiTos:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis saWiroebis<br />

dasabuTeba;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebis Secvlis Taobaze<br />

TviTmmarTveli erTeulebis mosaxleobis gamokiTxvis Sedegebi;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulebis axali administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

muxli 13. TviTmmarTveli erTeulis registracia<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis registracias saregistracio monacemebis mixedviT<br />

axorcielebs saqarTvelos iusticiis saministro.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulis saregistracio monacemebia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis dasaxeleba;<br />

b) TviTmmarTvel erTeulSi Semavali dasaxlebebi;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis registraciis TariRi da registraciis saidentifikacio<br />

kodi;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis administraciuli sazRvrebi da sqematuri ruka.<br />

muxli 14. TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an gauqmebis, misi administraciuli<br />

sazRvrebis Secvlis Sesaxeb davis gadawyvetis wesi<br />

saqarTvelos parlamentis gadawyvetileba TviTmmarTveli erTeulis Seqmnis an<br />

gauqmebis, misi administraciuli sazRvrebis Secvlis Sesaxeb SeiZleba gasaCivrdes<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT.<br />

58


muxli 14 1 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis SezRudva Tavisufal<br />

industriul zonebSi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis uflebamosilebani ar vrceldeba<br />

Tavisufal industriul zonebze (3.07.2007. N5177 amoqmeddes 2008 wlis 1 ianvridan).<br />

თავი III<br />

თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებანი<br />

muxli 15. TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebaTa saxeebi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebaTa saxeebia:<br />

a) sakuTari uflebamosilebebi;<br />

b) delegirebuli uflebamosilebebi.<br />

2. TviTmmarTveli erTeuli sakuTar da delegirebul uflebamosilebebs<br />

axorcielebs warmomadgenlobiTi da aRmasrulebeli organoebis meSveobiT, romelTa<br />

uflebamosilebani, struqtura da saqmianobis wesi am kanonis Sesabamisad ganisazRvreba<br />

sakrebulos debulebiT (reglamentiT) da gamgeobis (meriis) debulebiT.<br />

3. dauSvebelia TviTmmarTveli erTeulis mier sakuTar uflebamosilebaTa imgvarad<br />

gamoyeneba, ramac SeiZleba gamoiwvios saqarTvelos sakanonmdeblo aqtis moTxovnaTa<br />

darRveva, saxelmwifo organoebis, agreTve organizaciebisa da dawesebulebebis<br />

gamarTuli funqcionirebis Seferxeba, TviTmmarTvel erTeulebs Soris Tavisufali<br />

vaWrobis SezRudva, an safrTxe Seuqmnas moqalaqeTa konstituciuri uflebebisa da<br />

Tavisuflebebis ganxorcielebas.<br />

muxli 16. TviTmmarTveli erTeulis sakuTari uflebamosilebebi (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeuli sakuTar uflebamosilebebs axorcielebs saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, damoukideblad da sakuTari pasuxismgeblobiT.<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTari uflebamosilebebi ganisazRvreba am kanoniT.<br />

2. mxolod TviTmmarTveli erTeulia uflebamosili, miiRos gadawyvetileba Semdeg<br />

sakiTxebze:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis momzadeba, ganxilva da damtkiceba,<br />

damtkicebul biujetSi cvlilebebisa da damatebebis Setana, biujetis Sesrulebis<br />

angariSis mosmena da Sefaseba;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da mosakreblebis SemoReba da gauqmeba, maTi<br />

ganakveTebis dadgena kanoniT gaTvaliswinebuli zRvruli odenobebis farglebSi;<br />

g) investirebis mimarTulebebis, sakuTari, agreTve erToblivi miznobrivi<br />

programebis gansaxorcieleblad saWiro saxsrebis gansazRvra da TviTmmarTvel<br />

erTeulSi investiciebis xelSewyoba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

xelSekrulebis damtkiceba erToblivi proeqtebis ganxorcielebis mizniT sxva<br />

TviTmmarTvel erTeulTan sabiujeto saxsrebis gaerTianebis Sesaxeb;<br />

59


d) <strong>adgilobriv</strong>i mosakreblebis amoReba;<br />

e) dasaqmebis xelSewyobis municipaluri programebis damtkiceba;<br />

v) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli qonebis marTva da gankargva;<br />

TviTmmarTveli erTeulis qonebis flobis, gankargvis da qonebiT sargeblobis wesebis<br />

dadgena saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

z) TviTmmarTveli erTeulis uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT kanoniT<br />

gansazRvruli iuridiuli pirebis Seqmna, reorganizacia da likvidacia;<br />

T) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli miwis resursebis marTva da<br />

gankargva saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

i) miwaTsargeblobis dagegmva, TviTmmarTveli erTeulis teritoriis zonebad<br />

(gamwvanebis, dasvenebis, samrewvelo, savaWro da sxva specialuri zonebi) dayofa, maTi<br />

sazRvrebis dadgena da Secvla;<br />

k) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tyis da <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis wylis resursebis<br />

marTva;<br />

l) mSeneblobis nebarTvis gacema, TviTmmarTveli erTeulis teritoriis farglebSi<br />

mimdinare mSeneblobaze zedamxedveloba kanoniT dadgenili wesiT;<br />

m) saqarTvelos kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi sagzao moZraobisa<br />

da avtosatransporto gadayvanis regulireba, kanoniT dadgenili nebarTvebis<br />

gacema da mosaxleobis samgzavro transportiT momsaxurebis organizeba (15.12.2010.<br />

N4056).<br />

n) gare vaWrobis, bazrebisa da bazrobebis regulireba;<br />

o) gare reklamis ganTavsebis regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT;<br />

p) avtomanqanebis parkirebis adgilebis gansazRvra da parkirebis wesebis dadgena;<br />

dasaxlebebSi quCebis dasufTaveba, gare ganaTeba, saniaRvre meurneobis, kanalizaciis,<br />

nagavsayrelebis mowyoba, sayofacxovrebo narCenebis Segrovebisa da utilizaciis<br />

samuSaoTa warmoebis dagegmva da ganxorcieleba an maT ganxorcielebaze municipaluri<br />

Sesyidvis organizeba; sasaflaoebis movla-patronoba;<br />

J) TviTmmarTveli erTeulis teritoriis keTilmowyoba da gamwvaneba, Sesabamisi<br />

programebis damtkiceba, programiT gaTvaliswinebul RonisZiebaTa ganxorcieleba an<br />

maT ganxorcielebaze municipaluri Sesyidvis organizeba;<br />

r) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebis Senaxva, mSenebloba da ganviTarebis<br />

uzrunvelyofa;<br />

s) TviTmmarTveli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmva da TviTmmarTveli<br />

erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis normebisa da wesebis gansazRvra;<br />

miwaTsargeblobis generaluri gegmis, ganaSenianebis regulirebis gegmis, dasaxlebaTa<br />

teritoriebis gamoyenebisa da ganaSenianebis regulirebis wesebis damtkiceba;<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriis keTilmowyobisa da sainJinro infrastruqturis<br />

ganviTarebis programebis damtkiceba;<br />

t) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis biblioTekebis, muzeumebis, Teatrebis, gamofenebis,<br />

sportul-gamajansaRebeli obieqtebis saqmianobis organizeba;<br />

u) municipaluri arqivis Seqmna da saarqivo momsaxurebis tarifebis dadgena<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

60


f) skolamdeli da skolisgareSe saaRmzrdelo dawesebulebebis arasamewarmeo<br />

(arakomerciuli) iuridiuli piris formiT Seqmna da maTi wesdebebis damtkiceba;<br />

q) TviTmmarTveli erTeulis municipaluri programebisa da gegmebis SemuSaveba da<br />

damtkiceba;<br />

R) saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze<br />

janmrTelobisa da socialuri dacvis sferoSi municipaluri resursebis mobilizeba,<br />

Sesabamisi RonisZiebebis (adamianis janmrTelobisaTvis usafrTxo garemos Seqmna,<br />

cxovrebis jansaRi wesis damkvidreba, janmrTelobis riskfaqtorebis identificireba)<br />

SemuSaveba, ganxorcieleba da amis Taobaze mosaxleobis informireba;<br />

y) TviTmmarTveli erTeulis municipaluri saxanZro usafrTxoebisa da samaSvelo<br />

RonisZiebebis uzrunvelyofa;<br />

S) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis saavtomobilo<br />

gzebisa da sagzao moZraobis dagegmareba;<br />

C) Sekrebebis, mitingebis, demonstraciebis CatarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis<br />

regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

c) <strong>adgilobriv</strong>i Sesyidvebis ganxorcieleba;<br />

Z) quCebisa da moednebis saxeldeba da numeracia.<br />

3. garda am muxlis me-2 punqtiT gansazRvruli sakiTxebisa, TviTmmarTveli erTeuli<br />

uflebamosilia miiRos gadawyvetileba iseT sakiTxze, romelic kanonis Tanaxmad ar<br />

ganekuTvneba xelisuflebis sxva organos uflebamosilebas da ar aris akrZaluli<br />

TviTmmarTveli erTeulisaTvis.<br />

muxli 17. uflebamosilebebis delegirebis wesi da pirobebi<br />

1. saxelmwifo mmarTvelobis organoebis mier TviTmmarTveli erTeulisaTvis<br />

uflebamosilebaTa delegireba daiSveba saqarTvelos sakanonmdeblo aqtebis, agreTve<br />

xelSekrulebebis safuZvelze, Sesabamisi materialuri da finansuri resursebis<br />

gadacemiT.<br />

2. saxelmwifo mmarTvelobis organos mier delegirebuli uflebamosilebis<br />

gan xorcielebisas TviTmmarTvel erTeuls zedamxedvelobas uwevs saqarTvelos<br />

kanon mdeblobis Sesabamisad uflebamosili saxelmwifo organo an Tanamdebobis<br />

piri (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 18. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan)<br />

muxli 18 1 . amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT-<br />

mmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan)<br />

61


თავი IV<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები და თანამდებობის პირები<br />

muxli 19. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoa sakrebulo.<br />

2. sakrebulos gadawyvetilebis Sesrulebas uzrunvelyofs gamgeoba (meria) (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 20. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirebi arian:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomare, municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile,<br />

TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da<br />

moadgile, romlebsac am kanoniT dadgenili wesiT irCevs sakrebulo sakuTari<br />

Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT (17.12.2010. N4131);<br />

b) sakrebulos komisiaTa Tavmjdomareebi, romlebsac am kanoniT dadgenili wesiT<br />

irCevs sakrebulo sakuTari Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT;<br />

g) sakrebulos fraqciaTa Tavmjdomareebi;<br />

d) municipalitetis gamgebeli da TviTmmarTveli qalaqis meri, romlebsac Tanamdebobaze<br />

niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs sakrebulos Tavmjdomare<br />

sakrebulos TanxmobiT. sakrebulos Tanxmoba miRebulad CaiTvleba, Tu gadawyvetilebas<br />

mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

gamgeblis (meris) moadgile (moadgileebi), romelsac (romlebsac) „sajaro samsaxuris<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze (Tanamdebobebze)<br />

niSnavs da Tanamdebobidan (Tanamdebobebidan) aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri) (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan);<br />

e) gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli, romelsac „sajaro<br />

samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs<br />

da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli (meri);<br />

v) gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli – gamgeobis (meriis)<br />

rwmunebuli, romelsac „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT<br />

dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri).<br />

თავი V<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოს<br />

უფლებამოსილებები და საქმიანობის წესი<br />

muxli 21. sakrebulo<br />

1. sakrebulo Sedgeba Sesabamis teritoriaze mcxovreb saqarTvelos moqalaqeTa<br />

mier saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT, pirdapiri, sayovelTao,<br />

62


Tanaswori saarCevno uflebis safuZvelze, faruli kenWisyriT, 4 wlis vadiT arCeuli<br />

wevrebisagan.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos wevrTa raodenobaa: (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan.)<br />

a) proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli TxuTmeti da maJoritaruli wesiT<br />

arCeuli aTi wevri, Tu TviTmmarTvel qalaqSi amomrCevelTa raodenoba aRemateba<br />

75000-s;<br />

b) proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli aTi da maJoritaruli wesiT arCeuli<br />

xuTi wevri, Tu TviTmmarTvel qalaqSi amomrCevelTa raodenoba ar aRemateba 75000-s.<br />

3. municipalitetis sakrebulos wevrTa raodenoba ganisazRvreba Sesabamis<br />

municipalitetSi Semavali yoveli Temidan maJoritaruli wesiT arCeuli TiTo wevriT<br />

da municipalitetis mTel teritoriaze proporciuli sistemis safuZvelze arCeuli<br />

aTi wevriT.<br />

4. sakrebulos arCevis wesi ganisazRvreba am kanoniT da saqarTvelos organuli<br />

kanoniT „saqarTvelos saarCevno kodeqsi“.<br />

muxli 22. sakrebulos gansakuTrebuli uflebamosileba (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos gansakuTrebul uflebamosilebas ganekuTvneba:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris, municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis, TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilisa<br />

da moadgilis arCeva (17.12.2010. N4131);<br />

b) sakrebulos komisiebis Seqmna, komisiaTa Tavmjdomareebis arCeva, komisiebis<br />

debulebebisa da personaluri Semadgenlobis damtkiceba da masSi cvlilebebis Setana;<br />

g) sakrebulos droebiTi samuSao jgufebis Seqmna da gauqmeba, samuSao jgufebis<br />

personaluri Semadgenlobis damtkiceba da masSi cvlilebebis Setana;<br />

d) sakrebulos wevrTa uflebamosilebis cnobisa da maTi uflebamosilebis vadamde<br />

Sewyvetis Sesaxeb gadawyvetilebebis miReba;<br />

e) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebisa da Tanamdebobis<br />

pirebis saqmianobis kontroli, maTi angariSebis mosmena da Sefaseba;<br />

v) gamgeblis (meris) Tanamdebobaze daniSvnisa da Tanamdebobidan ganTavisuflebis<br />

Taobaze Tanxmobis micema sakrebulos TavmjdomarisaTvis;<br />

z) TviTmmarTvel erTeulSi administraciuli erTeulebis Seqmna, maTi sazRvrebis<br />

dadgena da maTi gauqmeba;<br />

T) sakrebulos debulebis (reglamentis) da sakrebulos aparatis debulebis<br />

damtkiceba; am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, gamgeobis (meriis), misi struqturuli<br />

erTeulebisa da teritoriuli organoebis debulebebis damtkiceba;<br />

i) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili normativebis farglebSi <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis mosamsaxureTa Tanamdebobrivi sargos ganakveTebis gansazRvra;<br />

k) saqarTvelos sabiujeto kodeqsiTa da am kanonis 39-e muxliT gaTvaliswinebuli<br />

wesiT TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis ganxilva da damtkiceba;<br />

63


damtkicebul biujetSi cvlilebebisa da damatebebis Setana; biujetis Sesrulebis<br />

angariSis mosmena da Sefaseba;<br />

l) sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT TviTmmarTveli erTeulis programebis<br />

damtkiceba da maTi Sesrulebis kontroli;<br />

m) sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da<br />

mosakreblebis SemoReba da maTi ganakveTebis gansazRvra kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

zRvruli odenobebis farglebSi, saarqivo momsaxurebis tarifebis dadgena saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

n) saqarTvelos kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi<br />

avtosatransporto gadayvanis wesebis, regulirebadi tarifebis, avtosatransporto<br />

saSualebaTa parkirebis, gare vaWrobis, gare reklamis ganTavsebis maregulirebeli<br />

normebis dadgena (15.12.2010. N4056);<br />

o) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli tyisa da wylis resursebis<br />

marTvis wesis gansazRvra saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad;<br />

p) TviTmmarTveli erTeulis qonebis flobis, gankargvis da qonebiT sargeblobis<br />

wesebis dadgena saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

J) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT<br />

TviTmmarTveli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmva da am mizniT TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriis zonebad dayofa, maTi sazRvrebis dadgena da Secvla, saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis dokumentebis damtkiceba;<br />

r) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis saavtomobilo<br />

gzebisa da sagzao moZraobis dagegmareba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili<br />

wesiT;<br />

s) Sekrebebis, mitingebis, demonstraciebis CatarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis<br />

regulireba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

t) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT<br />

<strong>adgilobriv</strong>i Sesyidvebis gegmis damtkiceba;<br />

u) quCebisa da moednebis saxeldeba saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

f) TviTmmarTveli erTeulis qonebis saprivatizebo obieqtebis nusxis damtkiceba;<br />

q) saqarTvelos prezidentis mier dadgenili wesiT saxelmwifos da TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli miwis normatiuli fasis dadgena; TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis saprivatizebo sawyisi fasisa da sargeblobis qiris odenobis dadgena;<br />

R) TviTmmarTveli erTeulis qonebis auqcionis formiT privatizebisas auqcionSi<br />

gamarjvebis damadasturebeli oqmis tipuri formis dadgena;<br />

y) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT grantis miRebasTan dakavSirebiT,<br />

agreTve saqarTvelos mTavrobisagan an saqarTvelos mTavrobis nebarTviT sesxis<br />

aRebasTan dakavSirebiT gadawyvetilebis miReba;<br />

S) kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSi Tanxmobis micema TviTmmarTveli erTeulis<br />

saxeliT SeTanxmebebisa da xelSekrulebebis dadebaze, agreTve Tanxmobis micema iseTi<br />

garigebebis dadebaze, romelTa Rirebuleba aRemateba TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetis 5%-s;<br />

C) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT kerZo samarTlis iuridiuli<br />

pirebis dafuZneba;<br />

c) TviTmmarTveli erTeulis sapatio jildoebisa da wodebebis SemoRebisa da<br />

miniWebis wesis dadgena;<br />

64


Z) am kanoniT gaTvaliswinebuli sxva uflebamosilebebi.<br />

2. am muxliT gaTvaliswinebuli sakrebulos uflebamosilebebi ar SeiZleba gadaeces<br />

sxva organoebs.<br />

muxli 23. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma da Sekreba<br />

1. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma imarTeba Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

mier arCevnebis Sedegebis Semajamebeli oqmis gamoqveynebidan 2 kviris ganmavlobaSi.<br />

axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdomis dRes niSnavs Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

Tavmjdomare. sakrebulo muSaobas Seudgeba, Tu Sesabamisi saarCevno komisia<br />

daadasturebs (arCeulad gamoacxadebs) sakrebulos sruli Semadgenlobis aranakleb<br />

ori mesamedis arCevas.<br />

2. axalarCeuli sakrebulos pirveli sxdoma SeiZleba gaixsnas, Tu mas eswreba<br />

(registracia gaiara) axalarCeuli sakrebulos sruli Semadgenlobis naxevarze<br />

meti. axalarCeuli sakrebulos pirvel sxdomas xsnis Sesabamisi saarCevno komisiis<br />

Tavmjdomare. sakrebulos sxdomebs Tavmjdomaris arCevamde uZRveba sakrebulos<br />

uxucesi wevri.<br />

3. axalarCeuli sakrebulos pirveli Sekreba Semdgarad CaiTvleba, Tu sakrebulos<br />

wevrTa raodenoba, romelTa uflebamosilebac cno sakrebulom, aris sakrebulos<br />

sruli Semadgenlobis aranakleb ori mesamedisa. am droidan uflebamosileba uwydeba<br />

wina mowvevis sakrebulos.<br />

4. Tu im sakrebulos wevrTa raodenoba, romelTa uflebamosilebac cno sakrebulom,<br />

sakrebulos sruli Semadgenlobis or mesamedze naklebia, sakrebulos sxdoma<br />

wydeba. axalarCeuli sakrebulos momdevno sxdomas iwvevs Sesabamisi saarCevno<br />

komisiis Tavmjdomare im dRidan 10 dRis ganmavlobaSi, rodesac SesaZlebeli gaxdeba<br />

sakrebulos winaSe imdeni piris uflebamosilebis cnobis sakiTxis dasma, ramdenic<br />

sakmarisia sakrebulos sruli Semadgenlobis or mesamedamde Sesavsebad.<br />

5. Tu am muxlis me-4 punqtiT gaTvaliswinebul vadaSi ver moxerxda sakrebulos<br />

wevrTa Sesabamisi raodenobis uflebamosilebis cnoba, iniSneba xelaxali arCevnebi.<br />

muxli 24. sakrebulos sxdomis muSaobis organizeba<br />

1. sakrebulos morig sxdomebs TveSi erTxel mainc iwvevs sakrebulos Tavmjdomare,<br />

xolo am kanoniT gansazRvrul SemTxvevebSi – sakrebulos Tavmjdomaris moadgile.<br />

2. sakrebulos riggareSe sxdoma moiwveva:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris winadadebiT;<br />

b) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

g) sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb erTi mesamedis moTxovniT;<br />

d) sakrebulos fraqciis winadadebiT;<br />

e) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze registrirebul amomrCevelTa saerTo<br />

raodenobis aranakleb 3%-is moTxovniT.<br />

3. sakrebulos riggareSe sxdomas moTxovnis (winadadebis) wardgenidan 1 kviris<br />

vadaSi iwvevs sakrebulos Tavmjdomare. sakrebulos Tavmjdomaris mier riggareSe<br />

sxdomis am vadaSi mouwvevlobis SemTxvevaSi sakrebulo uflebamosilia Seikribos.<br />

65


sakrebulos wevrTa gafrTxilebas riggareSe sxdomis mowvevis Taobaze iniciatoris<br />

werilobiTi mimarTvis safuZvelze uzrunvelyofs sakrebulos Tavmjdomare. riggareSe<br />

sxdomaze sakrebulos Tavmjdomarisa da sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis<br />

(moadgileebis) gamoucxadeblobis SemTxvevaSi sxdomas Tavmjdomareobs damswreTagan<br />

uxucesi wevri (17.12.2010. N4131).<br />

4. sakrebulos muSaobis wesi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT (reglamentiT).<br />

muxli 25. sakrebuloSi sakiTxebis ganxilvis wesi<br />

1. sakrebulos sxdomas, rogorc wesi, warmarTavs sakrebulos Tavmjdomare, xolo<br />

misi aryofnis SemTxvevaSi – sakrebulos Tavmjdomaris moadgile.<br />

2. sakrebulos sxdoma uflebamosilia, Tu mas eswreba sakrebulos sruli Semadgenlobis<br />

naxevarze meti.<br />

3. sakrebulos sxdoma Riaa.<br />

4. sakrebulos sxdoma daxurulad cxaddeba sakrebulos gankargulebiT, Tu sxdomaze<br />

gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebuli monacemebis gaxmaureba akrZaluli an SezRudulia<br />

kanoniT.<br />

muxli 26. sakrebulos sxdomaze kenWisyris wesi<br />

1. sakrebulos sxdomaze mis kompetencias mikuTvnebuli sakiTxebi, rogorc wesi, Ria<br />

kenWisyriT wydeba (10.11.2006. N3680).<br />

2. sakrebulos gadawyvetilebebi (dadgenilebebi da gankargulebebi) miiReba<br />

damswreTa xmebis umravlesobiT, magram aranakleb sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />

erTi mesamedisa, Tu am kanoniT sxva wesi ar aris dadgenili.<br />

3. sakrebulos wevri xmas aZlevs piradad. dauSvebelia xmis micemis uflebis sxvisTvis<br />

gadacema.<br />

muxli 27. sakrebulos sxdomis oqmi<br />

1. sakrebulos sxdomis oqmSi aRiniSneba sxdomis Catarebis dro da adgili, damswreTa<br />

gvarebi, gansaxilveli da ganxiluli sakiTxebi, miRebuli gadawyvetilebebi, agreTve<br />

damswreTa gansakuTrebuli mosazrebebi.<br />

2. sakrebulos sxdomis oqms xels awers sxdomis Tavmjdomare.<br />

3. sakrebulos sxdomis oqmi unda Seesabamebodes administraciuli dokumentaciisaTvis<br />

dadgenil moTxovnebs.<br />

muxli 28. sakrebulos komisiebi<br />

1. sakrebuloSi sakiTxebis winaswari momzadebis, gadawyvetilebaTa SesrulebisaTvis<br />

xelis Sewyobis, gamgeobis (meriis) da misi struqturuli erTeulebis kontrolis mizniT<br />

iqmneba ara umetes 5 komisiisa (10.11.2006. N3680).<br />

2. sakrebulos komisiaTa Tavmjdomareebi airCevian sakrebulos wevrTagan. komisiebis<br />

wevrebs Sesabamisi komisiis Tavmjdomaris wardginebiT, fraqciaTa proporciuli<br />

warmomadgenlobis dacviT, amtkicebs sakrebulo. komisiis wevri SeiZleba iyos mxolod<br />

sakrebulos wevri. komisiis Tavmjdomaris mier sakrebulos debulebiT (reglamentiT)<br />

66


dadgenili wesiT komisiaSi samuSaod, droebiT an komisiis uflebamosilebis vadiT,<br />

SeiZleba mowveulni iqnen sxva pirebic anazRaurebiT an anazRaurebis gareSe.<br />

3. sakrebulos komisiebis saqmianobis wesi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT), saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad.<br />

muxli 29. droebiTi samuSao jgufi<br />

1. calkeul sakiTxTa Seswavlis mizniT sakrebulo uflebamosilia saWiroebis<br />

SemTxvevaSi Seqmnas droebiTi samuSao jgufebi.<br />

2. droebiTi samuSao jgufis wevrebs da Tavmjdomares samuSao jgufis ufleba-<br />

mosilebis vadiT, romelic ar unda aRematebodes 3 Tves, Tavisi Semadgenlobidan<br />

irCevs sakrebulo.<br />

muxli 30. sakrebulos biuro<br />

1. sakrebulos biuro Sedgeba sakrebulos Tavmjdomaris, sakrebulos Tav mjdomaris<br />

moadgilis (moadgileebis), sakrebulos komisiebisa da fraqciebis Tavmjdomareebisagan<br />

(17.12.2010. N4131).<br />

2. sakrebulos biuro:<br />

a) adgens sakrebulos sxdomis dRis wesrigis, aseve sakrebulos samuSao gegmisa da<br />

samuSao programis proeqtebs;<br />

b) koordinacias uwevs sakrebulos komisiebisa da droebiTi samuSao jgufebis<br />

muSaobas; amtkicebs samuSao jgufebis debulebebs;<br />

g) ganixilavs sakrebulos sxdomaze gasatani samarTlebrivi aqtebis proeqtebze<br />

sakrebulos komisiebisa da droebiTi samuSao jgufebis daskvnebsa da winadadebebs;<br />

d) amoRebulia(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan.)<br />

e) ismens <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirTa angariSebs (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan);<br />

v) axorcielebs sakrebulos debulebiT (reglamentiT) gansazRvrul sxva<br />

uflebamosilebebs.<br />

muxli 31. sakrebulos fraqcia<br />

1. sakrebulos wevrebi SeiZleba gaerTiandnen sakrebulos fraqciaSi. fraqciis<br />

Seqmnisa da saqmianobis wesi, misi uflebamosileba ganisazRvreba sakrebulos<br />

debulebiT (reglamentiT).<br />

2. fraqciis wevrTa raodenoba ar unda iyos samze naklebi.<br />

3. sakrebulos wevri SeiZleba gaerTiandes mxolod 1 fraqciaSi.<br />

4. fraqciis Camoyalibeba SesaZlebelia rogorc partiul, ise arapartiul<br />

safuZvelze.<br />

5. dauSvebelia fraqciebad gaerTianeba erovnuli, teritoriuli an sxva kerZo<br />

(religiuri, profesiuli da a.S.) niSniT.<br />

67


muxli 32. sakrebulos wevris statusi (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevris statusi aris misi kanoniT gansazRvruli samarTlebrivi<br />

mdgomareoba, romelic moicavs sakrebulos wevris uflebamosilebas, pasuxismgeblobas,<br />

saqmianobis wessa da garantiebs.<br />

2. sakrebulos wevri sargeblobs Tavisufali mandatiT da misi gawveva dauSvebelia.<br />

Tavisi movaleobebis Sesrulebisas sakrebulos wevri SezRuduli ar aris amomrCevlebisa<br />

da misi warmdgeni politikuri gaerTianebis ganawesebiTa da davalebebiT.<br />

3. dauSvebelia sakrebulos wevris uflebamosilebis sxva pirisaTvis gadacema.<br />

4. Tavisufali mandati sakrebulos wevrs ar aTavisuflebs amomrCevlebTan muSaobisa<br />

da masTan dakavSirebuli pasuxismgeblobisagan sakrebulos debulebiT (reglamentiT)<br />

dadgenili wesiT.<br />

5. sakrebulos wevris uflebamosileba iwyeba misi uflebamosilebis cnobis<br />

dRidan da mTavrdeba axalarCeuli sakrebulos pirveli SekrebisTanave an am wevris<br />

uflebamosilebis vadamde SewyvetisTanave.<br />

6. sakrebulos wevris uflebamosileba, saqmianobis wesi da garantiebi ganisazRvreba<br />

am kanoniTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

7. sakrebulos wevri valdebulia iyos sakrebulos erTi, magram ara umetes ori<br />

komisiis SemadgenlobaSi mainc.<br />

muxli 32 1 . sakrebulos wevris saqmianobis anazRaureba (17.12.2010. N4131)<br />

sakrebulos wevri Tavis uflebamosilebas axorcielebs samsaxurebrivi<br />

saqmianobisagan mouwyvetlad da usasyidlod. anazRaurebadia mxolod sakrebulos<br />

Semdeg Tanamdebobis pirTa saqmianoba:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomare;<br />

b) municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile;<br />

g) TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile;<br />

d) sakrebulos komisiis Tavmjdomare;<br />

e) sakrebulos fraqciis Tavmjdomare.<br />

muxli 322 . sakrebulos wevris uflebamosilebis vadamde Sewyveta (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

sakrebulos wevrs uflebamosileba vadamde Seuwydeba, Tu:<br />

a) piradi gancxadebiT moexsna uflebamosileba;<br />

b) mis mimarT sisxlis samarTlis saqmeze kanonier ZalaSi Sevida sasamarTlos<br />

gamamtyunebeli ganaCeni;<br />

g) sasamarTlom cno qmeduunarod, aRiara ugzo-ukvlod dakargulad an gamoacxada<br />

gardacvlilad;<br />

d) Seuwyda saqarTvelos moqalaqeoba;<br />

68


e) arasapatio mizeziT 6 Tvis ganmavlobaSi ar monawileobda sakrebulos muSaobaSi;<br />

v) dainiSna, arCeul an damtkicebul iqna am muxliT gaTvaliswinebul, sakrebulos<br />

wevrisTvis SeuTavsebel Tanamdebobaze;<br />

z) gardaicvala.<br />

muxli 32 3 . sakrebulos wevris SezRudvebi da saqmianobis formebi (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevrs ufleba ara aqvs:<br />

a) iyos sxva warmomadgenlobiTi organos wevri;<br />

b) ekavos Tanamdeboba, romelzedac arCeva, daniSvna an damtkiceba xdeba saqarTvelos<br />

parlamentis mier;<br />

g) ekavos Tanamdeboba, romelzedac daniSvna xdeba saqarTvelos prezidentis an<br />

saqarTvelos premier-ministris mier;<br />

d) ekavos Tanamdeboba, romelzedac arCeva, daniSvna an damtkiceba xdeba afxazeTisa<br />

da aWaris avtonomiuri respublikebis umaRlesi warmomadgenlobiTi organoebis<br />

mier;<br />

e) imuSaos saqarTvelos sasamarTlo xelisuflebis, prokuraturis, kontrolis<br />

palatis, Sinagan saqmeTa da Tavdacvis saministroebis organoebSi;<br />

v) iyos saqarTvelos saarCevno administraciis moxele;<br />

z) imuSaos im saxelmwifo organoSi, romelic saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad saxelmwifo zedamxedvelobas uwevs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebs;<br />

T) imuSaos sakrebulos aparatSi da gamgeobaSi (meriaSi);<br />

i) monawileoba miiRos TviTmmarTveli erTeulis sawarmoebis marTvaSi (iyos<br />

direqtori, direqtoris moadgile, sameTvalyureo an direqtorTa sabWos wevri da<br />

sxva), agreTve iyos Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis biujetiT dafinansebuli<br />

dawesebulebis direqtori an direqtoris moadgile, garda saganmanaTleblo<br />

(saskolo dawesebulebebi da sxva), kulturis (Teatrebi da sxva) da janmrTelobis<br />

dacvis (saavadmyofoebi da sxva) dawesebulebebisa.<br />

2. sakrebulos wevris uflebamosilebis vadamde Sewyvetis sakiTxs, garda am kanonis<br />

32 2 muxlis „e“ qvepunqtiT gaTvaliswinebuli SemTxvevisa, sakrebulo iRebs cnobad,<br />

kenWisyris gareSe.<br />

3. sakrebulos wevrs am muxlisa da am kanonis 32 2 muxlis „v“ qvepunqtis Sesabamisad<br />

uflebamosileba vadamde Seuwydeba SeuTavsebel Tanamdebobaze daniSvnis, arCevis an<br />

damtkicebis Sesaxeb Sesabamisi aqtis ZalaSi Sesvlidan meore dRes.<br />

4. Tu sakrebulos wevri arasapatio mizeziT 6 Tvis ganmavlobaSi ar monawileobda<br />

sakrebulos muSaobaSi, sakrebulos erT-erTi komisia sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) gaTvaliswinebuli wesiT arkvevs gacdenis mizezs da Tu dadasturda,<br />

rom mizezi arasapatioa, amzadebs daskvnas da warudgens sakrebulos uaxloes sxdomas,<br />

romelic iRebs Sesabamis gadawyvetilebas.<br />

5. sakrebulos wevrs ufleba ara aqvs, kanoniT dadgenili uflebamosilebani an maTTan<br />

dakavSirebuli SesaZleblobebi gamoiyenos piradi interesebis dasakmayofileblad.<br />

69


sakrebulos wevri valdebulia uari ganacxados sakrebulos sxdomaze im sakiTxze<br />

gadawyvetilebis miRebaSi monawileobasa da kenWisyraze, romlis mimarTac mas qonebrivi<br />

an sxva piradi interesi aqvs.<br />

6. sakrebulos wevris saqmianobis formebia:<br />

a) sakrebulos sxdomebSi monawileoba;<br />

b) sakrebulos organoebis muSaobaSi monawileoba;<br />

g) sakrebulos gadawyvetilebaTa proeqtebis momzadeba da maTi inicireba;<br />

d) sakrebulos komisiebis, fraqciebisa da droebiTi samuSao jgufebis muSaobaSi<br />

monawileoba;<br />

e) sakrebulos winaSe angariSvaldebuli Tanamdebobis pirebisadmi kiTxviT mimarTva;<br />

v) amomrCevelTa miReba, maTi werilebis, winadadebebisa da saCivrebis ganxilva;<br />

z) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva formebi.<br />

muxli 324 . sakrebulos wevris urTierToba amomrCevlebTan (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevris urTierToba amomrCevlebTan moicavs:<br />

a) amomrCevelTa uflebebis, Tavisuflebebisa da interesebis dacvis mizniT<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis ganxorcielebas;<br />

b) moqalaqeTa miRebas;<br />

g) sazogadoebrivi azris Seswavlas;<br />

d) saxelmwifo xelisuflebisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebTan,<br />

sazogadoebriv organizaciebTan da politikur gaerTianebebTan <strong>TanamSromloba</strong>s;<br />

e) gaweuli muSaobis Sesaxeb amomrCevelTa informirebas;<br />

v) amomrCevlebTan Sexvedras sam TveSi erTxel mainc.<br />

2. saqarTvelos kanonmdeblobiTa da sakrebulos debulebiT (reglamentiT) dadgenili<br />

wesiT sakrebulos wevrs ufleba aqvs, inicirebis wesiT sakrebuloSi:<br />

a) Seitanos sakrebulos samarTlebrivi aqtis proeqti, garda am kanoniT gaTvaliswinebuli<br />

SemTxvevebisa;<br />

b) waradginos winadadeba sakrebulos samarTlebrivi aqtis Sesaxeb;<br />

g) waradginos winadadeba sakrebulos mier miRebuli samarTlebrivi aqtis gauqmebis<br />

an masSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis Sesaxeb.<br />

3. sakrebulo valdebulia ganixilos am muxlis me-2 punqtiT inicirebis wesiT<br />

sakrebulos sxdomaze Setanili sakiTxebi.<br />

4. sakrebulos wevri sakrebulos kompetenciisTvis mikuTvnebuli yvela sakiTxis<br />

ganxilvisas sargeblobs gadamwyveti xmis uflebiT. sakrebulos wevri saTaTbiro xmis<br />

uflebiT sargeblobs sakrebulos im organoebis muSaobaSi monawileobisas, romlis<br />

wevric ar aris.<br />

muxli 325 . sakrebulos wevris uflebamosilebebis ganxorcieleba sakrebulos<br />

sxdomaze (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. sakrebulos wevrs ufleba aqvs sakrebulos sxdomaze:<br />

70


a) dasvas sakiTxi gansaxilvelad;<br />

b) Seitanos SeniSvnebi da winadadebebi sakrebulos kompetenciisTvis mikuTvnebul<br />

yvela sakiTxze;<br />

g) monawileoba miiRos kamaTSi, SekiTxviT mimarTos momxsenebelsa da sxdomis<br />

Tavmjdomares, moiTxovos pasuxi da Seafasos igi;<br />

d) gaacnos sakrebulos moqalaqeTa werilebi da mimarTvebi;<br />

e) gamoTqvas azri sakrebulos mier Sesaqmneli organoebisa da im Tanamdebobis<br />

pirTa kandidaturebis Sesaxeb, romelTac irCevs, niSnavs, amtkicebs an romelTa<br />

daniSvnazedac Tanxmobas aZlevs sakrebulo;<br />

v) monawileoba miiRos TviTmmarTveli erTeulis biujetis, masSi cvlilebebisa da<br />

damatebebis Setanis sakiTxis ganxilvaSi;<br />

z) ganaxorcielos saqarTvelos kanonmdeblobiTa da sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) gaTvaliswinebuli sxva uflebamosilebebi.<br />

2. sakrebulos wevris mier sakrebulos sxdomaze Tavisi uflebamosilebis ganxor<br />

cielebis proceduruli sakiTxebi ganisazRvreba sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT).<br />

muxli 32 6 . sakrebulos wevris zogadi uflebamosilebebi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos wevri uflebamosilia:<br />

a) kiTxviT mimarTos sakrebulos winaSe angariSvaldebul organos, gamgebels (mers),<br />

sxva Tanamdebobis pirs da miiRos pasuxi. Sesabamisi organo da Tanamdebobis piri<br />

valdebulni arian, erTi kviris vadaSi upasuxon sakrebulos wevris kiTxvas.<br />

kiTxvis avtorTan SeTanxmebiT es vada SeiZleba gagrZeldes ara umetes aTi dRisa;<br />

b) Seuferxeblad Sexvdes sakrebulos winaSe angariSvaldebul Tanamdebobis pirebs;<br />

g) uSualod miiRos monawileoba Tavis mier dasmuli sakiTxebis ganxilvaSi;<br />

d) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT isargeblos nebismieri<br />

informaciiT, romelic aucilebelia misi uflebamosilebis gansaxorcieleblad;<br />

e) sakrebulos aparats dadgenili wesiT mosTxovos saTanado informacia da<br />

organizaciul-teqnikuri momsaxurebiT uzrunvelyofa;<br />

v) isargeblos im masobrivi informaciis saSualebebisTvis informaciis miwodebis<br />

upiratesi uflebiT, romlebic finansdeba Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetidan.<br />

2. sakrebulos wevri valdebulia:<br />

a) daicvas saqarTvelos konstitucia da kanonebi;<br />

b) sakrebulos debulebiT (reglamentiT) dadgenili wesiT Sexvdes moqalaqeebs;<br />

g) monawileoba miiRos sakrebulos sxdomebSi da sakrebulos komisiaTa muSaobaSi;<br />

d) ar gaaxmauros da piradi interesebisaTvis ar gamoiyenos saxelmwifo saidumloebis<br />

Semcveli an konfidencialuri informacia.<br />

3. sakrebulos wevris dakavebis an dapatimrebis SemTxvevaSi mas uCerdeba sakrebulos<br />

wevris uflebamosileba sisxlis samarTlis saqmis Sesaxeb saboloo gadawyvetilebis<br />

gamotanamde.<br />

71


4. sisxlis samarTlis saqmis Sewyvetis an sasamarTlos mier gamamarTlebeli ganaCenis<br />

gamotanis SemTxvevaSi sakrebulos wevrs:<br />

a) aRudgeba sakrebulos wevris uflebamosileba, Tu gasuli ar aris im sakrebulos<br />

uflebamosilebis vada, romlis wevric igi aris, da miecema kompensacia saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

b) Tu gasulia im sakrebulos uflebamosilebis vada, romlis wevric igi iyo, dakavebis<br />

an dapatimrebis vada CaeTvleba sakrebulos wevrad yofnis saerTo vadaSi da miecema<br />

Sesabamisi kompensacia.<br />

5. sakrebulos wevri ar SeiZleba administraciis iniciativiT daiTxovon sajaro<br />

dawesebulebidan an disciplinuri wesiT gadaiyvanon dabalxelfasian samuSaoze<br />

sakrebulos Tanxmobis gareSe, xolo sakrebulos sxdomebs Soris periodSi – sakrebulos<br />

Tavmjdomaris Tanxmobis gareSe.<br />

6. sakrebulos wevri sakrebulos sxdomebSi an mis organoTa muSaobaSi monawileobis<br />

misaRebad, amomrCevlebTan Sesaxvedrad, sakrebulos an sakrebulos Tavmjdomaris<br />

davalebaTa Sesasruleblad sakrebulos Tavmjdomaris oficialuri Setyobinebis<br />

safuZvelze Sesabamisi vadiT Tavisufldeba sajaro dawesebulebaSi samsaxurebrivi<br />

movaleobis Sesrulebisagan saSualo xelfasis SenarCunebiT da Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujetidan unazRaurdeba sakrebulos wevris saqmianobis<br />

ganxorcielebasTan dakavSirebuli xarjebi.<br />

7. sajaro mosamsaxureebis, sawarmoebis, dawesebulebebis, organizaciebis, sazo-<br />

gadoebriv da politikur gaerTianebaTa mier sakrebulos wevris saqmianobasTan<br />

da kavSirebuli kanonieri moTxovnebis Seusrulebloba an misi saqmianobis gan xor-<br />

cielebisaTvis xelis SeSla iwvevs pasuxismgeblobas saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT.<br />

muxli 33. sakrebulos Tavmjdomare (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos Tavmjdomare aris TviTmmarTveli erTeulisa da sakrebulos<br />

xelmZRvaneli.<br />

2. sakrebulos Tavmjdomares Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis<br />

vadiT, sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo. sak rebulos<br />

Tavmjdomaris kandidaturis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos wevrs. sakrebulos<br />

Tavmjdomaris kandidaturebis dasaxelebis Semdeg sakrebulos sxdomis Tavmjdomare<br />

acxadebs kandidatTa sias da iTxovs maT Tanxmobas, kenWi iyaron sakrebulos Tavmjdomaris<br />

Tanamdebobaze. sxdomis Tavmjdomare kenWisyrisaTvis adgens kandidatTa erTian sias<br />

maTi wardgenis rigiTobis mixedviT. sakrebulos Tavmjdomared arCeulad CaiTvleba<br />

kandidati, romelsac mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma. Tu<br />

arCevnebSi monawileobda erTi an ori kandidati da sakrebulos Tavmjdomare ver airCa,<br />

tardeba xelaxali arCevnebi. erTi da igive kandidati SeiZleba dasaxeldes mxolod orjer.<br />

Tu arCevnebSi monawileobda orze meti kandidati da maTgan verc erTma ver miiRo xmebis<br />

saWiro raodenoba, tardeba arCevnebis momdevno turi im or kandidats Soris, romlebmac<br />

yvelaze meti xma mii Res. Tu arCevnebis pirvel turSi pirvel adgilze gavida orze meti<br />

kandidati, tardeba xelaxali arCevnebi. Tu arCevnebis pirvel turSi meore adgilze<br />

72


gavida ori an meti kandidati, meore turSi kenWi eyreba mxolod pirvel adgilze gasul<br />

kandidats. Tu arCevnebis meore turSi ver airCa sakrebulos Tavmjdomare, tardeba<br />

xelaxali arCevnebi.<br />

3. sakrebulos Tavmjdomare:<br />

a) axorcielebs TviTmmarTveli erTeulis warmomadgenlobiT uflebamosilebebs;<br />

b) xels awers sakrebulos da TviTmmarTveli erTeulis saxeliT dadebul xel-<br />

Sekrulebebsa da SeTanxmebebs;<br />

g) xels awers sakrebulos dadgenilebebsa da gankargulebebs, misi sxdomebis<br />

oqmebsa da sxva oficialur dokumentebs; warmoadgens TviTmmarTvel erTeuls<br />

da moqmedebs misi saxeliT oficialuri urTierTobebisas; asrulebs sxva<br />

warmomadgenlobiT funqciebs;<br />

d) saerTo koordinacias uwevs TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis mom-<br />

zadebas da damtkicebuli biujetis Sesrulebas;<br />

e) iwvevs, xsnis, Tavmjdomareobs da warmarTavs sakrebulos sxdomebs;<br />

v) Tavmjdomareobs sakrebulos biuros sxdomebs;<br />

z) Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs sakrebulos aparatis<br />

mosamsaxureebs;<br />

T) sakrebulos TanxmobiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs<br />

gamgebels (mers);<br />

i) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos yovelwliurad dasamtkiceblad<br />

warudgens TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqts; Tanxmobas aZlevs gamgebels<br />

(mers), damtkicebul biujetSi cvlilebebis Seutanlad, saqarTvelos<br />

sabiujeto kodeqsis Sesabamisad gadaanawilos Tanxebi mxarjavi dawesebulebis<br />

sabiujeto klasifikaciis muxlebsa da kodebs Soris;<br />

k) am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos warudgens TviTmmarTveli<br />

erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis da am mizniT TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriis zonebad dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da<br />

Secvlis, saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis<br />

dokumentebis Sesaxeb samarTlebrivi aqtebis proeqtebs;<br />

l) sakrebulos warudgens angariSs gaweuli muSaobis Sesaxeb sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) dadgenili wesiT;<br />

m) sakrebulos dasamtkiceblad warudgens sakrebulos aparatis debulebas; am<br />

kanonis 39-e muxlis Sesabamisad, sakrebulos dasamtkiceblad warudgens<br />

gamgeobis (meriis) debulebas, gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa da<br />

teritoriuli organoebis debulebebs;<br />

n) amtkicebs sakrebulos aparatis Sinaganawess, saStato nusxasa da Tanamdebobriv<br />

instruqciebs; am kanonis 39-e muxlis Sesabamisad amtkicebs gamgeobis (meriis)<br />

Sinaganawess, saStato nusxasa da Tanamdebobriv instruqciebs;<br />

o) iRebs gadawyvetilebebs sakrebulos aparatis mosamsaxureTa waxalisebisa da<br />

maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis Sesaxeb; am kanonis 39-e<br />

muxlis Sesabamisad iRebs gadawyvetilebebs gamgeobis (meriis) mosamsaxureTa<br />

waxalisebis da maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis Sesaxeb;<br />

p) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT da am kanonis 39-e muxlis<br />

Sesabamisad iRebs gadawyvetilebebs:<br />

73


p.a) gamgeobis marTvaSi arsebuli sawarmoebis sawesdebo kapitalSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis Setanis Taobaze;<br />

p.b) TviTmmarTveli erTeulis qonebis privatizebis, sargeblobis uflebiT gadacemis<br />

an sxvagvarad gankargvis Taobaze;<br />

p.g) TviTmmarTveli erTeulis qonebis auqcionis formiT privatizebis, TviT-<br />

mmarTveli erTeulis qonebis sargeblobis uflebiT pirdapiri gankargvis wesiT<br />

gadacemis Sesaxeb;<br />

J) uzrunvelyofs TviTmmarTveli erTeulis saprivatizebo qonebis Sesaxeb<br />

informaciis xelmisawvdomobas saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT;<br />

r) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg lamentiT)<br />

da gamgeobis (meriis) debulebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

4. sakrebulos Tavmjdomare angariSvaldebulia sakrebulos winaSe.<br />

5. sakrebulos Tavmjdomare SeiZleba sakrebulom gadaayenos Tanamdebobidan.<br />

sakrebulos Tavmjdomaris gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba<br />

dasvas sakrebulos sruli Semadgenlobis aranakleb erTma mesamedma. sakrebulos<br />

Tavmjdomare gadayenebulad CaiTvleba, Tu misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari<br />

dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

6. Tu am muxlis me-5 punqtis Sesabamisad sakrebulom ver SeZlo sakrebulos<br />

Tavmjdomaris gadayeneba, dauSvebelia momdevno 3 Tvis ganmavlobaSi sakrebulos<br />

Tavmjdomaris gadayenebis proceduris xelmeored dawyeba.<br />

7. sakrebulos Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba saxelmwifo<br />

sam saxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi gani-<br />

sazRvreba am kanoniT. sakrebulos Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze daniSvnis, ar Ce vis<br />

an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos Tavmjdomaris uf lebamosileba.<br />

muxli 34. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile (17.12.2010. N4131)<br />

1. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgiles Tavisi Semadgenlobidan,<br />

sakrebulos uflebamosilebis vadiT, sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT<br />

irCevs sakrebulo.<br />

2. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis kandidaturis dasaxelebis<br />

ufleba aqvs sakrebulos Tavmjdomares.<br />

3. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile sakrebulos Tavmjdomaris<br />

davalebiT asrulebs mis movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris aryofnisas, mis mier<br />

uflebamosilebis ganxorcielebis SeuZleblobis SemTxvevaSi an Tanamdebobidan misi<br />

gadadgomisas anda gadayenebisas.<br />

4. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile sakrebulom SeiZleba<br />

gadaayenos Tanamdebobidan. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis<br />

gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba dasvas sakrebulos<br />

Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb erTma mexuTedma.<br />

municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile gadayenebulad CaiTvleba, Tu<br />

misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis<br />

naxevarze metma.<br />

5. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgiles ufleba ara aqvs, ekavos<br />

raime Tanamdeboba saxelmwifo samsaxurSi an axorcielebdes samewarmeo saqmianobas.<br />

74


SeuTavseblobis SemTxvevebi ganisazRvreba am kanoniT. municipalitetis sakrebulos<br />

Tavmjdomaris moadgile imavdroulad ar SeiZleba iyos sakrebulos komisiis an<br />

sakrebulos fraqciis Tavmjdomare. municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis mier samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis an municipalitetis<br />

sakrebulos Tavmjdomaris moadgilis sxva Tanamdebobaze daniSvnis, arCevis an<br />

damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris<br />

moadgilis uflebamosileba. aRniSnul sakiTxze sakrebulo gadawyvetilebas iRebs<br />

cnobad kenWisyris gareSe.<br />

muxli 341 . TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile<br />

da moadgile (17.12.2010. N4131)<br />

1. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirvel moadgiles da<br />

moadgiles Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos uflebamosilebis vadiT, sakrebulos<br />

siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilis da<br />

moadgilis kandidaturebis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos Tavmjdomares.<br />

3. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile sakrebulos<br />

Tavmjdomaris davalebiT asrulebs mis movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris<br />

aryofnisas, mis mier uflebamosilebis ganxorcielebis SeuZleblobis SemTxvevaSi<br />

an Tanamdebobidan misi gadadgomisas anda gadayenebisas. TviTmmarTveli qalaqis<br />

sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile sakrebulos Tavmjdomaris<br />

mier funqciaTa ganawilebis Sesabamisad koordinacias uweven sakrebulos komisiebis<br />

da sakrebulos droebiTi samuSao jgufebis saqmianobas.<br />

4. TviTmmarTveli qalaqis sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile da moadgile<br />

sakrebulom SeiZleba gadaayenos Tanamdebobidan. sakrebulos Tavmjdomaris pirveli<br />

moadgilis an/da moadgilis gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe werilobiT SeiZleba<br />

dasvas sakrebulos Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi Semadgenlobis aranakleb<br />

erTma mexuTedma. sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile an/da moadgile<br />

gadayenebulad CaiTvleba, Tu misi gadayenebis Sesaxeb winadadebas mxari dauWira<br />

sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

5. sakrebulos Tavmjdomaris pirvel moadgiles da moadgiles ufleba ara aqvT,<br />

ekavoT raime Tanamdeboba saxelmwifo samsaxurSi an axorcielebdnen samewarmeo<br />

saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgile da moadgile imavdroulad ar SeiZleba iyvnen sakrebulos<br />

ko mi siis an sakrebulos fraqciis Tavmjdomareebi. sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgilis an/da moadgilis mier samewarmeo saqmianobis ganxorcielebis an<br />

sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgilis an/da moadgilis sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos Tavmjdomaris<br />

pirveli moadgilis an/da moadgilis uflebamosileba. aRniSnul sakiTxze sakrebulo<br />

gadawyvetilebas iRebs cnobad, kenWisyris gareSe.<br />

muxli 35. sakrebulos komisiis Tavmjdomare<br />

1. sakrebulos komisiis Tavmjdomares Tavisi Semadgenlobidan, sakrebulos<br />

uflebamosilebis vadiT, siiTi Semadgenlobis naxevarze metiT irCevs sakrebulo.<br />

75


komisiis Tavmjdomaris kandidaturis dasaxelebis ufleba aqvs sakrebulos siiTi<br />

Semadgenlobis erT mexuTeds.<br />

2. sakrebulos komisiis Tavmjdomare:<br />

a) iwvevs, xsnis, Tavmjdomareobs da warmarTavs komisiis sxdomebs;<br />

b) uzrunvelyofs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg-<br />

lamentiT) da komisiis debulebiT dadgenili procedurebis dacvas;<br />

g) adgens komisiis sxdomis dRis wesrigis proeqts, gansaxilvel sakiTxze gamosvlis<br />

msurvelTa sias, sakrebulos debulebiT (reglamentiT) da komisiis debulebiT<br />

dadgenili wesiT gansazRvravs gamomsvlelTa rigiTobas da aZlevs maT sityvas;<br />

d) svams sakiTxs kenWisyraze da acxadebs kenWisyris Sedegebs;<br />

e) xels awers komisiis sxdomis oqmebs;<br />

v) moqmedebs komisiis saxeliT;<br />

z) angariSvaldebulia sakrebulos winaSe;<br />

T) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiT, sakrebulos debulebiT (reg lamentiT)<br />

da komisiis debulebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

3. sakrebulos komisis Tavmjdomare sakrebulom SeiZleba gadaayenos Tanam-<br />

debobidan. sakrebulos komisiis Tavmjdomaris gadayenebis sakiTxi sakrebulos winaSe<br />

werilobiT SeiZleba dasvas sakrebulos Tavmjdomarem, biurom, sakrebulos siiTi<br />

Semadgenlobis aranakleb erTma mexuTedma, Sesabamisi komisiis Semadgenlobis orma<br />

mesamedma. sakrebulos komisiis Tavmjdomare gadayenebulad CaiTvleba, Tu winadadebas<br />

misi gadayenebis Sesaxeb mxari dauWira sakrebulos siiTi Semadgenlobis naxevarze metma.<br />

4. sakrebulos komisiis Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba<br />

saxelmwifo samsaxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi<br />

ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos komisiis Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos komisiis<br />

Tavmjdomaris uflebamosileba (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 36. fraqciis Tavmjdomare<br />

1. sakrebulos fraqcias xelmZRvanelobs fraqciis Tavmjdomare, romlis arCevis wesi<br />

da uflebamosilebani ganisazRvreba fraqciis wesdebiT.<br />

2. sakrebulos fraqciis Tavmjdomares ufleba ara aqvs, ekavos raime Tanamdeboba<br />

saxelmwifo samsaxurSi an eweodes samewarmeo saqmianobas. SeuTavseblobis SemTxvevebi<br />

ganisazRvreba am kanoniT. sakrebulos fraqciis Tavmjdomaris sxva Tanamdebobaze<br />

daniSvnis, arCevis an damtkicebis SemTxvevaSi mas Seuwydeba sakrebulos fraqciis<br />

Tavmjdomaris uflebamosileba (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 37. sakrebulos aparati<br />

1. sakrebulos saqmianobis organizaciul uzrunvelyofas axorcielebs sakrebulos<br />

aparati.<br />

2. sakrebulos aparatis debulebas amtkicebs sakrebulo (28.12.2009. N2515 amoqmeddes<br />

76


2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

3. sakrebulos aparatis ufross da aparatis mosamsaxureebs saqarTvelos kanon-<br />

mdeblobiT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs<br />

sakrebulos Tavmjdomare.<br />

თავი VI<br />

გამგეობის (მერიის) სტრუქტურა და უფლებამოსილებები<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan.)<br />

muxli 38. gamgeoba (meria)<br />

1. gamgeoba (meria) aRasrulebs sakrebulos gadawyvetilebebs.<br />

2. gamgeoba (meria) Sedgeba struqturuli erTeulebisa da teritoriuli<br />

or ganoebisagan.<br />

3. gamgeobis (meriis) saqmianobas uZRveba gamgebeli (meri).<br />

4. gamgeobis (meriis) struqtura da uflebamosilebebi ganisazRvreba gamgeobis<br />

(me riis) debulebiT, romelsac am kanonis 39-e muxliT gaTvaliswinebuli wesis<br />

Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris wardginebiT amtkicebs sakrebulo.<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

5. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebi Sesabamisi sferoebis mixedviT<br />

aRasruleben sakrebulosa da sakrebulos Tavmjdomaris gadawyvetilebebs da<br />

gamgeblis (meris) davalebebs. (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

6. TviTmmarTvel erTeulSi Semaval administraciul erTeulebSi marTvis<br />

optimizaciisa da mosaxleobis sazogadoebrivi momsaxurebiT uzrunvelyofis<br />

mizniT, sakrebulos gadawyvetilebiT iqmneba gamgeobis (meriis) teritoriuli<br />

organoebi (20.11.2007. N5463).<br />

7. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis<br />

uflebamosilebani ganisazRvreba Sesabamisi debulebebiT, romlebsac am kanonis<br />

39-e muxliT gaTvaliswinebuli wesis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris<br />

wardginebiT amtkicebs sakrebulo (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis<br />

Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

8. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebis da teritoriuli organoebis<br />

xel mZRvanelebs, gamgeobis (meriis) sxva TanamSromlebs Tanamdebobaze niSnavs da<br />

Tanam debobidan aTavisuflebs gamgebeli (meri).<br />

77


muxli 39. gamgeblis (meris) Tanamdebobaze daniSvnis wesi da uflebamosilebebi<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis war-<br />

momadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. gamgebeli (meri) aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro moxele, romelsac<br />

„sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad, sakrebulos TanxmobiT<br />

Tanamdebobaze niSnavs sakrebulos Tavmjdomare.<br />

2. sakrebulos Tavmjdomare uflebamosilia sakrebulos TanxmobiT Tanamdebobidan<br />

gaaTavisuflos gamgebeli (meri) „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis<br />

Sesabamisad an sakrebulos Tavmjdomaris mier misi saqmianobis aradamakmayofileblad<br />

Sefasebis SemTxvevaSi.<br />

78<br />

3. gamgebeli (meri):<br />

a) koordinaciasa da organizebas uwevs gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulebisa<br />

da teritoriuli organoebis saqmianobas;<br />

b) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens TviTmmarTveli erTeulis<br />

biujetis (damtkicebul biujetSi Sesatani cvlilebebisa da damatebebis) proeqts<br />

sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

g) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa<br />

da <strong>adgilobriv</strong>i mosakreblebis SemoRebis, cvlilebebisa da gauqmebis Sesaxeb<br />

winadadebebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

d) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs <strong>adgilobriv</strong>i<br />

Sesyidvebis gegmis damtkicebis Taobaze, samarTlebrivi aqtebis proeqtebs<br />

sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

e) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs TviTmmarTveli<br />

erTeulis damtkicebul biujetSi cvlilebebis Seutanlad, saqarTvelos<br />

sabiujeto kodeqsis Sesabamisad, sakrebulos Tavmjdomaris TanxmobiT mxarjavi<br />

dawesebulebis sabiujeto klasifikaciis muxlebsa da kodebs Soris Tanxebis<br />

gadanawilebis Taobaze;<br />

v) SeimuSavebs da sakrebulos Tavmjdomares warudgens TviTmmarTveli erTe-<br />

ulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis da am mizniT TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriis zonebad dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da Secvlis, saqar Tvelos<br />

kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli qalaqTmSeneblobis dokumentebis Sesaxeb<br />

samarTlebrivi aqtebis proeqtebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

z) sakrebulos Tavmjdomares warudgens gamgeobis (meriis) debulebis, gamgeobis<br />

(meriis) struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis debulebebis<br />

proeqtebs sakrebulos mier dasamtkiceblad;<br />

T) „sajaro samsaxuris Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze<br />

niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgeobis (meriis) struqturuli<br />

erTeulebisa da teritoriuli organoebis xelmZRvanelebs, gamgeobis (meriis)<br />

sxva TanamSromlebs;<br />

i) anawilebs funqciebs gamgeobis (meriis) mosamsaxureTa Soris, aZlevs davalebebs<br />

struqturuli erTeulebisa da teritoriuli organoebis xelmZRvanelebs da ismens<br />

maT angariSebs gaweuli muSaobis Sesaxeb;


k) sakrebulos Tavmjdomares warudgens angariSs gamgeobis (meriis) mier gaweuli<br />

muSaobis Sesaxeb;<br />

l) sakrebulos samuSao gegmebidan da sxdomebis dRis wesrigidan gamomdinare,<br />

koordinacias uwevs Sesabamis sakiTxTa momzadebas; sakrebulos Tavmjdomares<br />

gansaxilvelad warudgens gamgeobis (meriis) mier momzadebul sakiTxebs,<br />

winadadebebs, daskvnebsa da rekomendaciebs; koordinacias uwevs sakrebulos<br />

gadawyvetilebaTa Sesrulebas;<br />

m) sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs gamgeobis (meriis)<br />

mosamsaxureTa waxalisebisa da maTTvis disciplinuri pasuxismgeblobis<br />

dakisrebis Sesaxeb;<br />

n) sakrebulos Tavmjdomares warudgens winadadebebs da samarTlebrivi aqtebis<br />

proeqtebs TviTmmarTveli erTeulis qonebis marTvasTan da gankargvasTan<br />

dakavSirebiT;<br />

o) Tavisi kompetenciis farglebSi gamoscems samarTlebriv aqtebs;<br />

p) axorcielebs gamgeobis (meriis) debulebiTa da sakrebulos samarTlebrivi<br />

aqtebiT gansazRvrul sxva uflebamosilebebs.<br />

4. gamgeblis (meris) aryofnisas, mis mier uflebamosilebis ganxorcielebis<br />

SeuZleblobisas, an Tanamdebobidan misi gadadgomisas an gaTavisuflebisas gamgeblis<br />

(meris) movaleobas sakrebulos Tavmjdomaris davalebiT asrulebs gamgeblis (meris)<br />

moadgile.<br />

5. sakrebulos wevrs ekrZaleba gamgeblis (meris) saqmianobaSi Careva personalur<br />

sakiTxebze gadawyvetilebis miRebisas.<br />

muxli 40. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

muxli 41. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli<br />

1. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli aris <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis sajaro moxele, romelsac „sajaro samsaxuris Sesaxeb“<br />

saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan<br />

aTavisuflebs gamgebeli (meri) (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

2. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis xelmZRvaneli:<br />

a) warmarTavs struqturuli erTeulis saqmianobas da pasuxismgebelia am erTeulis<br />

mier dakisrebuli amocanebisa da funqciebis Sesrulebaze;<br />

b) anawilebs funqciebs struqturuli erTeulis mosamsaxureTa Soris;<br />

g) gamgebels (mers) warudgens winadadebebs struqturuli erTeulis sakadro<br />

sa kiTxebTan dakavSirebiT; mosamsaxureTa waxalisebis da maTTvis disciplinuri<br />

pasuxismgeblobis dakisrebis, mosamsaxureTa mier morigi da damatebiTi<br />

Sve bulebebis gamoyenebis, mosamsaxureTa samsaxurebrivi mivlinebebis,<br />

kvalifikaciis amaRlebisa da swavlebis Sesaxeb;<br />

d) gansazRvravs struqturuli erTeulis saqmianobis organizebisa da dagegmvis wess,<br />

79


formebsa da meTodebs; struqturuli erTeulis mosamsaxureTa Tanamdebobriv<br />

movaleobebs;<br />

e) gamgebels (mers) warudgens struqturuli erTeulis mier momzadebul sakiTxebs,<br />

winadadebebs, daskvnebsa da rekomendaciebs;<br />

v) gamgebels (mers) periodulad warudgens angariSs struqturuli erTeulis mier<br />

Sesrulebul samuSaoTa Sesaxeb;<br />

z) angariSvaldebulia gamgeblis (meris) winaSe.<br />

3. gamgeobis (meriis) struqturuli erTeulis saqmianobaze samsaxurebriv<br />

zedamxedvelobas axorcielebs gamgebeli (meri).<br />

muxli 42. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli (11.07.2009.<br />

N1383)<br />

1. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos xelmZRvaneli – gamgeobis (meriis)<br />

rwmunebuli (SemdgomSi – rwmunebuli) aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro<br />

moxele, romelsac Tanamdebobaze niSnavs da Tanamdebobidan aTavisuflebs gamgebeli<br />

(meri).<br />

2. rwmunebuli Tavis uflebamosilebas axorcielebs TviTmmarTveli erTeulis<br />

Sesabamis administraciul erTeulSi (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis kompetenciis farglebSi rwmunebuli saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiTa da debulebiT dadgenili wesiT:<br />

80<br />

a) warmarTavs teritoriuli organos saqmianobas;<br />

b) uzrunvelyofs administraciuli erTeulis mosaxleobis kavSirs sakrebulosTan,<br />

gamgeobasTan (meriasTan) da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis<br />

pirebTan;<br />

g) organizebas uwevs, akontrolebs da gamgebels (mers) warudgens informacias<br />

Sesa bamis teritoriaze sakrebulos da gamgeblis (meris) mier miRebul gadaw yve-<br />

tilebaTa Sesrulebis mimdinareobis Sesaxeb;<br />

d) gamgebels (mers) warudgens winadadebebs Sesabamis teritoriaze arsebuli<br />

problemebisa da maTi SesaZlo gadawyvetis gzebis Sesaxeb;<br />

e) uzrunvelyofs statistikur da sxva monacemTa Segrovebas, <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis samarTlebrivi aqtebis mosaxleobisaTvis gacnobas;<br />

v) organizebas uwevs administraciuli erTeulis mosaxleobis gamokiTxvas da saxalxo<br />

ganxilvebis Catarebas;<br />

z) moqalaqeebze gascems saqonlis adgilwarmoSobis da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

gaTvaliswinebul sxva cnobebs;<br />

T) monawileobs TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis SedgenaSi, amzadebs<br />

winadadebebs administraciul erTeulSi <strong>adgilobriv</strong>i biujetidan dasafinansebeli<br />

RonisZiebebis Sesaxeb; organizebas uwevs administraciuli erTeulis<br />

mosaxleobisaTvis biujetis proeqtis gacnobas da sajaro ganxilvebs; axorcielebs<br />

biujetis proeqtTan dakavSirebiT mosaxleobis SeniSvnebisa da winadadebebis<br />

sistematizacias da gamgeblisTvis (merisTvis) maT miwodebas;<br />

i) akontrolebs administraciul erTeulSi <strong>adgilobriv</strong>i biujetidan dafinansebuli


programebisa da RonisZiebebis ganxorcielebis mimdinareobas da Sesabamis<br />

informacias periodulad warudgens gamgebels (mers) da sakrebulos;<br />

k) amzadebs winadadebebs administraciul erTeulSi investirebis mimarTulebebis<br />

da miznobrivi programebis Sesaxeb, uzrunvelyofs maTi ganxorcielebis<br />

koordinacias;<br />

l) monawileobs safinanso balansebis, moTxovnisa da miwodebis Tanafardobebisa<br />

da administraciuli erTeulis sxva dokumentebis momzadebaSi (18.12.2009. N2442<br />

amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan);<br />

m) SeimuSavebs winadadebebs administraciul erTeulSi arsebuli TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebaSi arsebuli qonebiT sargeblobisa da misi gankargvis<br />

sakiTxebze;<br />

n) koordinacias uwevs administraciul erTeulSi TviTmmarTveli erTeulis qonebis<br />

aRricxvas, akontrolebs am qonebis dacvasa da miznobriv gamoyenebas;<br />

o) SeimuSavebs winadadebebs administraciuli erTeulis teritoriis zonebad<br />

dayofis, maTi sazRvrebis dadgenisa da Secvlis, dasaxlebebis, quCebis, moednebis<br />

saxeldebisa da numeraciis Sesaxeb;<br />

p) monawileobs administraciuli erTeulis sivrciT-teritoriul dagegmvaSi,<br />

administraciuli erTeulis sivrciT-teritoriuli dagegmvis normebisa da<br />

wesebis, miwaTsargeblobis generaluri gegmis, ganaSenianebis regulirebis gegmis,<br />

dasaxlebaTa teritoriebis gamoyenebisa da ganaSenianebis regulirebis wesebis,<br />

teritoriis keTilmowyobisa da sainJinro infrastruqturis ganviTarebis<br />

programaTa proeqtebis momzadebaSi da maTi ganxorcielebisa da dacvis uzrunvelyofis<br />

RonisZiebebSi;<br />

J) Tvalyurs adevnebs administraciuli erTeulis teritoriaze bunebis, kulturis<br />

da istoriuli Zeglebis mdgomareobas da informacias warudgens Sesabamis<br />

or ganoebs;<br />

r) monawileobs moqalaqeTa samxedro aRricxvaze ayvanis da samxedro savaldebulo<br />

samsaxurSi gawvevis, samxedro saswavlo Sekrebebis Catarebis, dawyebiTi samxedro<br />

swavlebis, samxedro-patriotuli aRzrdis da samoqalaqo Tavdacvis organizebis<br />

sakiTxebSi;<br />

s) asrulebs „notariatis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT misTvis miniWebul uflebamosilebebs;<br />

t) axorcielebs saqarTvelos kanonmdeblobiTa da debulebiT gansazRvrul sxva<br />

uflebamosilebebs.<br />

4. rwmunebuli valdebulia periodulad, dadgenili formiT warudginos gamgebels<br />

(mers) informacia administraciul erTeulSi:<br />

a) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi mosaxleobis raodenobis Sesaxeb;<br />

b) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi pirebis dabadebisa da gardacvalebis da<br />

am samoqalaqo aqtebis registraciis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

g) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi uZrav nivTze fizikur pirTa uflebebis<br />

registraciis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

d) municipalitetis Sesabamis dasaxlebaSi dasaqmebisa da migraciis Sesaxeb;<br />

e) im pirTa Sesaxeb, romelTa daxmareba xdeba saxelmwifo an TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetidan;<br />

81


v) Casaxlebuli ekomigrantebisa da devnilebis raodenobis da maTi sayofacxovrebo<br />

da sameurneo pirobebiT uzrunvelyofis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

z) mosaxleobis eleqtroenergiiT, gaziT, SeSiT, sasmeli da sarwyavi wyliT<br />

uzrunvelyofis mdgomareobis Sesaxeb;<br />

T) socialuri (jandacvis, ganaTlebis, kulturis, dasvenebis, keTilmowyobis da sxva)<br />

da infrastruqturis obieqtebis (gzebi, xidebi, stiqiisagan damcavi nagebobebi<br />

da sxva) mdgomareobisa da maT sareabilitaciod pirvel rigSi gasatarebeli<br />

RonisZiebebis Sesaxeb.<br />

5. rwmunebuls aqvs beWedi, romlis gamoyenebis wess gansazRvravs sakrebulo.<br />

6. rwmunebuli angariSvaldebulia gamgeblis (meris) winaSe.<br />

7. gamgeobis (meriis) teritoriuli organos saqmianobaze samsaxurebriv zedamxedvelobas<br />

axorcielebs gamgebeli (meri).<br />

თავი VII<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის სამართლებრივი აქტები<br />

muxli 43. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis<br />

samarTlebrivi aqtebi<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi da Tanamdebobis pirebi saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi gamoscemen Sesabamis<br />

samarTlebriv aqtebs.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos normatiuli aqtia<br />

sakrebulos dadgenileba. sakrebulos dadgenilebis momzadebis, miRebis, gamoqveynebis,<br />

moqmedebis, aRricxvisa da sistematizaciis wesi ganisazRvreba am kanoniT, „normatiuli<br />

aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

debulebebiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis individualuri<br />

samarTlebrivi aqtebia:<br />

a) sakrebulos Tavmjdomaris brZaneba;<br />

b) sakrebulos gankarguleba;<br />

g) gamgeblis (meris) brZaneba am kanoniT gansazRvrul SemTxvevaSi (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

4. samarTlebrivi aqtebis momzadebis, miRebis, gamoqveynebis, moqmedebis, aRricxvisa<br />

da sistematizaciis wesi ganisazRvreba am kanoniT, <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

organoebis debulebebiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

muxli 44. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis<br />

gadawyvetilebaTa SeCereba da gauqmeba<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis gadawyvetilebani<br />

SeiZleba Secvalos mxolod am gadawyvetilebaTa mimRebma organom an<br />

Tanamdebobis pirma.<br />

2. sakrebulos gadawyvetileba SeiZleba gauqmdes misive gadawyvetilebiT an<br />

sasamarTlo wesiT.<br />

82


3. im saxelmwifo organoebs, romlebmac <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebs<br />

gadasces TavianT gamgeblobaSi arsebuli calkeuli uflebamosilebebi, SeuZliaT<br />

SeaCeron an/da gaauqmon <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisTvis gadacemuli<br />

uflebamosilebebis farglebSi miRebuli gadawyvetilebebi.<br />

4. sakrebulos Tavmjdomarisa da gamgeblis (meris) samarTlebrivi aqtebis SeCe-<br />

rebisa da gauqmebis ufleba aqvs sakrebulos, agreTve sasamarTlos – saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT. sakrebulos Tavmjdomaris samarTlebrivi aqtis<br />

SeCerebisa da gauqmebis Taobaze sakrebulos gadawyvetilebebs municipalitetSi xels<br />

awers municipalitetis sakrebulos Tavmjdomaris moadgile, xolo TviTmmarTvel<br />

qalaqSi – sakrebulos Tavmjdomaris pirveli moadgile (17.12.2010. N4131).<br />

თავი VIII<br />

თვითმმართველი ერთეულის საფინანსო-ეკონომიკური საფუძვლები<br />

muxli 45. TviTmmarTveli erTeulis ekonomikuri safuZvlebi<br />

TviTmmarTveli erTeulis ekonomikur safuZvlebs qmnis TviTmmarTveli erTeulis<br />

qoneba da finansebi, saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli is qoneba, romelic marTvis<br />

uflebiT gadacemuli aqvs TviTmmarTvel erTeuls, agreTve kanoniT dadgenili sxva<br />

qoneba, romelic gaTvaliswinebulia TviTmmarTveli erTeulis mosaxleobis sajaro<br />

interesebis dasakmayofileblad.<br />

muxli 46. TviTmmarTveli erTeulis qoneba<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis qonebas ganekuTvneba:<br />

a) am kanoniT TviTmmarTveli erTeulisaTvis mikuTvnebuli qoneba;<br />

b) saxelmwifos mier TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi gadacemuli qoneba;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis mier saqarTvelos kanonmdeblobiT Seqmnili an SeZenili<br />

qoneba (25.12.2009. N2479).<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebi sakuTrebis uflebis ganxorcielebisas damoukidebelni<br />

arian. dauSvebelia saxelmwifo xelisuflebis organoebis Careva TviTmmarTveli<br />

erTeulis qonebis flobis, marTvisa da gankargvis sakiTxebSi, garda<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili SemTxvevebisa.<br />

3. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi TviTmmarTveli erTeulis qonebis<br />

flobisa da gankargvis, misiT sargeblobis dros valdebulni arian daicvan<br />

TviTmmarTveli erTeulis, rogorc mesakuTris, kanonieri interesebi.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis qonebis Seqmnis wesi, wyaroebi da kategoriebi,<br />

ag reTve TviTmmarTveli erTeulisaTvis saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli qonebis<br />

gadacemis wesi ganisazRvreba „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis qonebis Sesaxeb“<br />

saqarTvelos kanoniT.<br />

muxli 47. miwa da bunebrivi resursebi TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSia:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

daniSnulebis miwa (<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebi, quCebi, xeivnebi, skverebi<br />

83


da a.S.), garda kerZo sakuTrebaSi arsebuli, saxelmwifo qonebaze damagrebuli<br />

da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze damagrebuli<br />

miwebisa, agreTve is miwebi, romlebic eqvemdebareba dasaxelebuli kategoriis<br />

qonebaze (saxelmwifo qoneba da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli<br />

sazogadoebis qoneba) saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT damagrebas;<br />

b) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebul obieqtebze mimagrebuli miwa;<br />

g) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli sasoflo-samurneo daniSnulebis<br />

miwa, garda:<br />

g.a) saZovrebisa da pirutyvis gadasareki trasebisa (21.07.2010. N3515);<br />

g.b) 500-metrian sasazRvro zolSi arsebuli sasoflo-sameurneo daniSnulebis<br />

miwisa;<br />

g.g) daculi teritoriebis miwisa;<br />

g.d) istoriis, kulturis, bunebisa da sakulto-religiuri ZeglebisaTvis gankuTvnili<br />

miwisa;<br />

g.e) saxelmwifo tyis fondis miwisa;<br />

g.v) sabiujeto dafinansebaze myofi dawesebulebebisa da sajaro samarTlis<br />

iuridiuli pirebisaTvis uzufruqtis formiT sargeblobis uflebiT gadacemuli<br />

miwisa;<br />

g.z) wylis fondis miwisa;<br />

g.T) kerZo sakuTrebaSi arsebuli miwisa;<br />

g.i) sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwisa, romelic eqvemdebareba privatizebas<br />

„saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis<br />

privatizebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad;<br />

d) TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli, <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tye<br />

da <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis wylis resursebi.<br />

muxli 48. <strong>adgilobriv</strong>i Sesyidva<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis biujetiT gaTvaliswinebuli TanxebiT momsaxurebis<br />

Sesyidvas <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi axorcieleben „saxelmwifo<br />

Sesyidvebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT.<br />

2. mosaxleobis sazogadoebrivi momsaxurebiT uzrunvelyofis mizniT <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis organoebi Sesabamisi uflebamosilebis farglebSi adgenen<br />

sazogadoebrivi momsaxurebis gawevis wesebs, deben xelSekrulebebs iuridiul da<br />

fizikur pirebTan, akontroleben maT mier xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli pirobebis<br />

da momsaxurebis gawevis dadgenili wesebis dacvas.<br />

3. amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan).<br />

muxli 49. TviTmmarTveli erTeulis biujetis formirebis ZiriTadi principebi<br />

(18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis biujeti aris <strong>adgilobriv</strong>i xelisuflebis funq-<br />

ciebisa da valdebulebebis Sesrulebis mizniT misaRebi Semosulobebis, gasawevi<br />

gadasaxdelebisa da naSTis cvlilebis erToblioba, romelic damtkicebulia<br />

ad gilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organos (sakrebulos) mier.<br />

84


2. TviTmmarTveli erTeulis biujeti damoukidebelia rogorc sxva TviTmmarTveli<br />

erTeulis biujetisgan, ise saqarTvelos saxelmwifo biujetisgan, afxazeTisa da<br />

aWaris avtonomiuri respublikebis respublikuri biujetebisgan.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis biujetis proeqtis Sedgenisa da ganxilvis, biujetis<br />

Sesrulebisa da angariSgebis wesi ganisazRvreba am kanoniT, saqarTvelos sabiujeto<br />

ko deqsiTa da sxva normatiuli aqtebiT.<br />

4. TviTmmarTveli erTeulis biujetis Semosulobebi Sedgeba sakuTari da arasakuTari<br />

Semosulobebisagan. sakuTar Semosulobebs ganekuTvneba <strong>adgilobriv</strong>i<br />

gadasaxadebi da mosakreblebi, gaTanabrebiTi transferi da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

TviTmmarTveli erTeulebisaTvis gankuTvnili sxva Semosulobebi, xolo<br />

arasakuTar Semosulobebs ganekuTvneba specialuri da miznobrivi transferebi da<br />

saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili sxva Semosulobebi.<br />

5. TviTmmarTvel erTeuls sakuTari Semosulobebis xarjva SeuZlia ganaxorcielos<br />

damoukideblad da Tavisi Sexedulebisamebr.<br />

6. <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebisa da mosakreblebis odenobebs gansazRvravs sakre<br />

bu lo saqarTvelos kanonmdeblobiT dawesebuli zRvruli ganakveTebis gaT-<br />

valiswinebiT. TviTmmarTveli erTeulis biujetSi <strong>adgilobriv</strong>i gadasaxadebis<br />

amoRebas uzrunvelyofen sagadasaxado organoebi saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT, xolo TviTmmarTveli erTeulis sxva Semosavlebisa da arafinansur<br />

aqtivebze ganxorcielebuli operaciebidan misaRebi saxsrebis amoRebas – Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulis samsaxurebi, Tu saqarTvelos kanonmdeblobiT sxva ram ar<br />

aris dadgenili.<br />

7. saqarTvelos saxelmwifo xelisuflebis umaRlesi organoebis, agreTve afxazeTisa<br />

da aWaris avtonomiuri respublikebis saxelmwifo xelisuflebis organoebis mier<br />

iseTi gadawyvetilebis miReba, romelic zrdis TviTmmarTveli erTeulis biujetis<br />

gadasaxdelebis odenobas an amcirebs mis Semosavlebs, kompensirebuli unda iqnes am<br />

gadawyvetilebis mimRebi organoebis mier.<br />

8. TviTmmarTvel erTeuls Tavisi uflebamosilebis farglebSi SeuZlia, „grantebis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis Sesabamisad miRebuli grantebis, specialuri da<br />

miznobrivi transferebis garda, damoukideblad da sakuTari Sexedulebisamebr<br />

gamoiyenos yvela sxva wyarodan miRebuli Semosulobebi.<br />

9. TviTmmarTveli erTeuli damoukideblad gansazRvravs am kanoniT dadgenili<br />

eqskluziuri da nebayoflobiTi uflebamosilebebis ganxorcielebisaTvis dasafinansebeli<br />

gadasaxdelebis mimarTulebebs.<br />

10. saxsrebis is nawili, romelic fiskaluri wlis ganmavlobaSi ar iqna aTvisebuli,<br />

gamoiyeneba momdevno wels.<br />

muxli 50. amoRebulia (18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

muxli 51. amoRebulia (18.12.2009. N2442 amoqmeddes 2010 wlis 1 ianvridan)<br />

85


თავი IX<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების გარანტიები<br />

muxli 52. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebis uzrunvelyofis<br />

sistema<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa uflebebis ganxorcielebis uzrunvelsayofad<br />

saxelmwifo xelisuflebis organoebi valdebulni arian Seqmnan kanoniT<br />

dadgenili, aucilebeli safinanso-ekonomikuri, organizaciuli da samarTlebrivi<br />

pirobebi.<br />

muxli 53. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

gadawyvetilebebis Sesrulebis savaldebulooba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis mier TavianTi<br />

kompetenciis farglebSi miRebuli gadawyvetilebebi savaldebuloa Sesasruleblad<br />

TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze yvela fizikuri da iuridiuli pirisaTvis,<br />

miuxedavad organizaciul-samarTlebrivi formisa, agreTve administraciuli<br />

or ganoebisaTvis.<br />

muxli 54. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

mimarTvebis ganxilva<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa mimarTvebi<br />

savaldebuloa gansaxilvelad saxelmwifo xelisuflebis organoebisa da Tanamdebobis<br />

pirebisaTvis, agreTve im iuridiuli pirebis, dawesebulebebisa da organizaciebisaTvis,<br />

romlebsac es mimarTvebi egzavneba.<br />

თავი X<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა და თანამდებობის პირთა საქმიანობის<br />

კონტროლი<br />

muxli 55. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

saqmianobis kontrolis formebi<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis saqmianobis<br />

kontrolis formebia:<br />

a) saxelmwifo zedamxedveloba;<br />

b) safinanso kontroli;<br />

g) Sida kontroli.<br />

muxli 56. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

saqmianobis saxelmwifo zedamxedveloba<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebisa da Tanamdebobis pirebis saqmianobis<br />

saxelmwifo zedamxedvelobis ganxorcielebis zomebi da wesi ganisazRvreba<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis saxelmwifo zedamxedvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT.<br />

86


muxli 57. safinanso kontrolis formebi<br />

1. safinanso kontrolis formebia:<br />

a) auditoruli Semowmeba;<br />

b) safinanso Semowmeba.<br />

2. auditoruli Semowmeba aris <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

safinanso dokumentaciis auditoruli Semowmeba, romelsac sakrebulos erTi<br />

mesamedis werilobiTi moTxovniT, ara umetes weliwadSi erTxel atarebs mowveuli<br />

auditori.<br />

3. auditoris angariSi da daskvna waredgineba sakrebulos Tavmjdomares, romelic<br />

maT gaacnobs sakrebulos. angariSs da daskvnas auditori gzavnis saqarTvelos<br />

kontrolis palataSi. auditoris daskvna sajarod qveyndeba.<br />

4. safinanso Semowmebas axorcielebs sakrebulos safinanso komisia saxsrebis<br />

gamoyenebis Semdeg, maTi miReba-gamoyenebis kanonierebis, mizanSewonilobisa<br />

da efeqtianobis dadgenis mizniT. safinanso Semowmeba agreTve SesaZlebelia<br />

ganaxorcielos saqarTvelos kanoniT gansazRvrulma sxva organom (30.12.2008. N950<br />

amoqmeddes 2009 wlis 1 ianvridan).<br />

muxli 58. Sida kontroli<br />

1. Sida kontroli moicavs <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis, Tanamdebobis<br />

pirebisa da TanamSromlebis mier <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa<br />

debulebebis, Sinaganawesebis, instruqciebis da samuSao procesis maregulirebeli<br />

sxva normatiuli aqtebis dacvis kontrols.<br />

2. Sida kontrols axorcielebs Sesabamisi struqturuli erTeulis xelmZRvaneli.<br />

თავი X 1<br />

მოქალაქეთა მონაწილეობა თვითმმართველობის განხორციელებაში<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmo<br />

madgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

muxli 58 1 . TviTmmarTvelobis ganxorcielebaSi moqalaqeTa monawileobis<br />

uz runvelyofa (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis<br />

oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobaSi moqalaqeTa monawileobis<br />

uzrunvelsayofad <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi, <strong>adgilobriv</strong>i samsaxurebi<br />

da Tanamdebobis pirebi valdebulni arian, Seqmnan organizaciuli<br />

da materialur-teqnikuri pirobebi moqalaqeTa miRebis, TviTmmarTvelobis<br />

or ganoebis sxdomebSi moqalaqeTa monawileobisa da gadawyvetilebaTa kontrolis<br />

gamWvirvalobisaTvis kanoniT dadgenili wesiT:<br />

87


a) <strong>adgilobriv</strong>i masobrivi informaciis saSualebebiT an sakrebulos debulebiT<br />

(reglamentiT) dadgenili wesiT gamoaqveynon:<br />

a.a) iniciirebuli gadawyvetilebaTa proeqtebi;<br />

a.b) iniciirebuli gadawyvetilebaTa proeqtebis ganxilvis procedurebi da vadebi;<br />

a.g) sakrebulos, agreTve sakrebulos komisiis sxdomebis dRis wesrigi, Catarebis<br />

adgili da TariRi;<br />

a.d) miRebuli normatiuli, agreTve sxva administraciuli aqtebi, maTi gasaCivrebis<br />

vadebi da procedurebi;<br />

a.e) gadawyvetilebaTa Sesrulebis kontrolSi moqalaqeTa monawileobis vadebi da<br />

procedurebi;<br />

b) uzrunvelyon miRebuli normatiuli aqtebis saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT kodificireba da maTi xelmisawvdomoba.<br />

muxli 582 . sakrebulos dadgenilebis proeqtis iniciireba peticiis wesiT<br />

(28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis<br />

dRidan)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevelTa aranakleb 1%-s ufleba<br />

aqvs, moamzados da Seitanos sakrebulos dadgenilebis proeqti, an waradginos<br />

winadadeba sakrebulos normatiuli aqtis gauqmebis, normatiul aqtSi cvlilebebis an<br />

damatebebis Setanis Sesaxeb.<br />

2. peticiis wesiT sakiTxi Setanili unda iqnes werilobiT, sakrebulos dadgenilebis<br />

proeqtis saxiT.<br />

3. peticiis wesiT Setanil proeqts xels unda awerdes TviTmmarTvel erTeulSi<br />

registrirebul amomrCevelTa aranakleb 1%.<br />

4. peticiis wesiT Setanil proeqts Tan unda erTodes am gadawyvetilebis miRebis<br />

saWiroebis dasabuTeba, proeqtis avtoris (avtorebis) da sakrebulos sxdomaze<br />

daniSnuli momxseneblis vinaoba da misamarTi.<br />

5. kanoniT dadgenili wesiT Setanil peticias registraciaSi atarebs sakrebulos<br />

aparati.<br />

6. sakrebulo valdebulia peticiis wesiT Semotanili proeqti registraciidan erTi<br />

Tvis vadaSi ganixilos sakrebulos sxdomaze.<br />

7. sakrebulos sxdomaze peticiis wesiT Semotanili proeqtis ganxilvaSi momxseneblis<br />

statusiT, saTaTbiro xmis uflebiT monawileobs proeqtis iniciatorTa mier daniSnuli<br />

momxsenebeli.<br />

muxli 583 . sakrebulos da sakrebulos komisiis sxdomebSi monawileoba (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevels ufleba aqvs, sakrebulos<br />

debulebiT (reglamentiT) dadgenili wesiT monawileoba miiRos sakrebulos da<br />

sakrebulos komisiis sxdomebSi.<br />

88


muxli 58 4 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirisa da sakre-<br />

bulos wevris sajaro angariSebis mosmena (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010<br />

wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi organoebis<br />

arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. TviTmmarTvel erTeulSi registrirebul amomrCevels ufleba aqvs,<br />

SeuzRudavad daeswros <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis pirisa da<br />

sakrebulos wevris sajaro angariSebis mosmenas.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Tanamdebobis piri da sakrebulos wevri<br />

valdebulni arian, weliwadSi erTxel mainc moawyon sajaro Sexvedra amomrCevlebTan<br />

da wardgnen maT winaSe gaweuli saqmianobis Sesaxeb angariSiT, upasuxon angariSis<br />

mosmenisas amomrCevelTa mier dasmul SekiTxvebs.<br />

თავი XI<br />

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოთა და თანამდებობის პირთა<br />

პასუხისმგებლობა<br />

muxli 59. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba saxelmwifos winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebsa da Tanamdebobis pirebs pasu xis-<br />

mgebloba saxelmwifos winaSe ekisrebaT saqarTvelos konstituciis da saqarTvelos<br />

kanonebis darRvevis SemTxvevaSi.<br />

muxli 60. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba mosaxleobis winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebi da Tanamdebobis pirebi valdebulni<br />

arian kanoniT da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa debulebebiT dadgenili<br />

wesiT warudginon mosaxleobas angariSi gaweuli saqmianobis Sesaxeb.<br />

muxli 61. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoTa da Tanamdebobis pirTa<br />

pasuxismgebloba fizikuri da iuridiuli pirebis winaSe<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebsa da Tanamdebobis pirebs pasuxis-<br />

mgebloba fizikuri da iuridiuli pirebis winaSe ekisrebaT saqarTvelos kanon-<br />

mdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />

თავი XII<br />

საკრებულოს დათხოვნა, საქმიანობის შეჩერება, უფლებამოსილების ვადამდე შეწყვეტა<br />

muxli 62. sakrebulos daTxovna an misi saqmianobis SeCereba<br />

1. sakrebulos daTxovna an misi saqmianobis SeCereba xdeba saqarTvelos konstituciis<br />

73-e muxlis pirveli punqtis „i“ qvepunqtiT gaTvaliswinebul Sem-<br />

TxvevebSi, Tu warmomadgenlobiTi organos moqmedebiT safrTxe Seeqmna qveynis<br />

89


suverenitets, teritoriul mTlianobas, saxelmwifo xelisuflebis organoebis<br />

konstituciur uflebamosilebaTa ganxorcielebas.<br />

2. sakrebulos daTxovnis an misi saqmianobis SeCerebis Sesaxeb saqarTvelos pre-<br />

zidenti saqarTvelos parlamentis TanxmobiT gamoscems brZanebulebas. sakrebulos<br />

daTxovnis an misi saqmianobis SeCerebis SemTxvevaSi TviTmmarTveli erTeulis marTva<br />

xorcieldeba kanoniT dadgenili wesiT.<br />

muxli 63. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyveta (28.12.2009. N2515<br />

amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan)<br />

1. sakrebulos uflebamosileba vadamde Sewydeba, Tu:<br />

a) TviTmmarTveli erTeuli gauqmebulia saqarTvelos parlamentis dadgenilebiT;<br />

b) sakrebulos wevrTa raodenoba Semcirda naxevarze metiT.<br />

2. saqarTvelos prezidenti uflebamosilia kanoniT dadgenili wesiT daiTxovos<br />

sakrebulo, Tu sakrebulom saqarTvelos saxelmwifo biujetis proeqtis miRebidan 3<br />

TveSi ar daamtkica saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli wesiT Sedgenili<br />

TviTmmarTveli erTeulis biujeti.<br />

3. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyvetis Sesaxeb saqarTvelos prezidenti<br />

gamoscems brZanebulebas.<br />

4. sakrebulos uflebamosilebis vadamde Sewyvetis SemTxvevaSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis marTva xorcieldeba kanoniT dadgenili wesiT.<br />

თავი XIII<br />

გარდამავალი დებულებანი<br />

muxli 64. TviTmmarTveli erTeulis statusis miniWebis droebiTi wesi<br />

1. TviTmmarTveli erTeulis statusi eniWebaT 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT:<br />

a) saqarTvelos im qalaqebs, romlebic ar Sedian raionis SemadgenlobaSi;<br />

b) saqarTvelos raionebs;<br />

g) eredvis, qurTis, TiRvis da aJaris Temebs.<br />

2. municipalitetis, romelic warmoadgens dasaxlebaTa erTobliobas,<br />

administraciul centrad ganisazRvreba 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT Sesabamisi<br />

raionis administraciuli centri, xolo eredvis, qurTis, TiRvis da aJaris<br />

municipalitetebis administraciul centrad – 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT<br />

Sesabamisi Temebis administraciuli centrebi.<br />

3. saqarTvelos im teritoriaze, sadac ar vrceldeba saqarTvelos iurisdiqcia,<br />

<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis Seqmnis wesi da uflebamosileba, am kanoniT<br />

dadgenili pirobebis gaTvaliswinebiT, ganisazRvreba saqarTvelos iurisdiqciis<br />

aRdgenis Semdeg.<br />

muxli 65. samarTalmemkvidreoba<br />

1. municipaliteti aris 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT Sesabamis raionSi Semavali<br />

TviTmmarTveli erTeulebis samarTalmemkvidre.<br />

2. TviTmmarTveli qalaqi aris im qalaqis samarTalmemkvidre, romelic 2006 wlis 1<br />

ianvris mdgomareobiT ar Sedis raionis SemadgenlobaSi.<br />

90


muxli 65 1 . <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organosa da TviTmmarTveli erTeulis<br />

likvidacia (10.11.2006. N3680)<br />

1. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanonis amoq-<br />

medebis dRidan likvidirebulia „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis<br />

organo da raionis SemadgenlobaSi Semavali TviTmmarTveli erTeuli.<br />

2. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli raionis, im qalaqis, romelic ar Sedis raionis<br />

SemadgenlobaSi, gamgebeli (meri) an misi movaleobis Semsrulebeli saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT gamoscems salikvidacio aqtebs da axorcielebs<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organuli<br />

kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organoebisa da raionis<br />

SemadgenlobaSi Semavali <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulebis sxva salikvidacio<br />

RonisZiebebs 2006 wlis 15 dekembramde.<br />

3. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organos da raionis<br />

SemadgenlobaSi Semavali <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis salikvidacio<br />

RonisZiebebs 2006 wlis 15 dekembridan axorcielebs „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos organuli kanoniT gansazRvruli sakrebulos Tavmjdomare.<br />

4. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli raionis, im qalaqis, romelic ar Sedis raionis<br />

SemadgenlobaSi, da TviTmmarTveli erTeulis 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i biujetiT<br />

dadgenili uflebebi da valdebulebebi gadaecema Sesabamis TviTmmarTvel erTeuls.<br />

5. saqarTvelos mTavrobam 2007 wlis 1 ianvramde mTavrobis dadgenilebiT<br />

gansazRvros „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis mier<br />

warmoqmnili davalianebebis restruqturizaciisa da mmarTvelobis organoebis mier<br />

warmoqmnili davalianebebis dafarvis wesi.<br />

6. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

organuli kanoniT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis<br />

organoebis balansze ricxuli Senoba-nagebobebi maTze damagrebuli miwiT<br />

„<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulis qonebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT<br />

dadgenili xelSekrulebis gareSe sakuTrebaSi gadaeces Sesabamis TviTmmarTvel<br />

erTeuls.<br />

61 . 2006 wlis 1 ianvris mdgomareobiT <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da<br />

mmarTvelobis organoebis balansze ricxuli moZravi nivTebi aris Sesabamisi<br />

TviTmmarTveli erTeulebis sakuTreba (11.07.2007. N5296).<br />

62 . qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaa qalaq Tbilisis TviTmmarTvelobis<br />

organoebis an/da TviTmmarTvelobis 100%-iani monawileobiT da fuZ-<br />

nebuli iuridiuli pirebis balansze ricxuli Senoba-nagebobebi an/da maTi nawilebi,<br />

romlebzedac sajaro reestrSi ar aris daregistrirebuli fizikuri an iuridiuli<br />

piris sakuTrebis ufleba, maTze damagrebuli miwiT (25.12.2009. N2479).<br />

6 3 . qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad sajaro reestrSi<br />

saqarTvelos mTavrobis Tanxmobis safuZvelze daregistrirdes is saerTo sac-<br />

91


xovreblebi, romlebic aRricxulia teqnikuri aRricxvis biuroSi, rogorc saerTo<br />

sacxovrebeli, agreTve im saerTo sacxovreblebis Senoba-nagebobebi an/da maTi nawilebi,<br />

romlebzedac sajaro reestrSi ar aris daregistrirebuli fizikuri an iuridiuli piris<br />

sakuTrebis ufleba (25.12.2009. N2479).<br />

7. salikvidacio RonisZiebebis ganxorcielebis meToduri daxmareba daevalos<br />

saqarTvelos finansTa da iusticiis saministroebs. salikvidacio RonisZiebebis<br />

koordinacia administraciul-teritoriul erTeulebSi ganaxorcielon Sesabamisad<br />

saqarTvelos prezidentis saxelmwifo rwmunebulebma.<br />

8. 2007 wlis 1 ianvramde „normatiuli aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis 54-e<br />

muxlis pirveli punqtiT gansazRvruli <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis<br />

normatiuli aqtebis registraciis 5-dRiani vada Seicvalos 20-dRianiT.<br />

muxli 65 2 . <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis droebiTi uflebamosileba<br />

1. <strong>adgilobriv</strong>ma TviTmmarTvelobebma saqarTvelos kanonmdeblobiT dadgenili wesiT<br />

ganaxorcielon:<br />

a) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobebis aRmasrulebelma organoebma – kanonieri<br />

mosargebleebisaTvis gadasacemi araprivatizebuli sacxovrebeli da ara sac-<br />

xovrebeli (izolirebuli da araizolirebuli) farTobebis kanonieri mosar-<br />

gebleebisaTvis usasyidlod sakuTrebaSi gadacema;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobebis warmomadgenlobiTma organoebma – marTl-<br />

zomier mflobelobaSi an sargeblobaSi arsebul, agreTve TviTneburad dakavebul<br />

miwaze sakuTrebis uflebis aRiareba (11.07.2007. N5275).<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis aRmasrulebelma organoebma saqarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesis Sesabamisad ganaxorcielon mravalbiniani sacxovrebeli<br />

saxlebisaTvis misakuTvnebeli miwis nakveTebis farTobebisa da sazRvrebis dadgena<br />

(11.07.2007. N5296).<br />

3. am kanonis amoqmedebidan TviTmmarTveli erTeulisaTvis Sesabamisi qonebis<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT gadacemamde is biblioTeka, muzeumi, sabavSvo baRi,<br />

kulturis saxli, klubi, skolisgareSe saxelovnebo da sasporto saswavleblebi,<br />

romlebsac afinansebda Sesabamisi <strong>adgilobriv</strong>i mmarTvelobis organo, dafinansdes<br />

Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis biujetidan (27.04.2007. N4688).<br />

4. 2011 wlis 1 ianvramde TviTmmarTvel erTeuls ufleba aqvs, gansakuTrebul<br />

SemTxvevebSi, nebayoflobiT gadawyvitos saxelmwifo mmarTvelobis organoebisaTvis<br />

materialur-teqnikuri daxmarebis gawevis sakiTxi. es norma gavrceldes 2006 wlis 1<br />

ianvridan warmoSobil samarTlebriv urTierTobebze (11.02.2011 N 4181).<br />

5. axalgoris, eredvis, qurTis, TiRvisa da aJaris TviTmmarTvel erTeulebs<br />

ufleba aqvT, sxva TviTmmarTveli erTeulis teritoriaze, sadac kompaqturad arian<br />

gansaxlebuli iZulebiT gadaadgilebuli is pirebi, romlebic mudmivad cxovroben<br />

axalgoris, eredvis, qurTis, TiRvisa da aJaris TviTmmarTveli erTeulebis<br />

teritoriebze, ganaxorcielon maTi sakuTari da delegirebuli uflebamosilebebisadmi<br />

daqvemdebarebuli mxolod is RonisZiebebi, romlebic pirdapir ukavSirdeba aRniSnul<br />

pirTa daxmarebas da maTTvis socialuri da sayofacxovrebo pirobebis gaumjobesebas,<br />

maT mudmiv sacxovrebel adgilebze dabrunebamde (3.05.2011 N 4568).<br />

92


muxli 66. dasaxlebaTa da TviTmmarTvel erTeulTa administraciuli<br />

sazRvrebis dadgenis droebiTi wesi<br />

1. dasaxlebebis administraciul sazRvrebad dgindeba am kanonis miRebis droisaTvis<br />

dadgenili administraciuli sazRvrebi.<br />

2. TviTmmarTveli erTeulebis administraciuli sazRvrebi dgindeba TviTmmarTvel<br />

erTeulSi Semavali dasaxlebebis am kanonis amoqmedebis droisaTvis arsebuli<br />

administraciuli sazRvrebis mixedviT.<br />

3. TviTmmarTveli erTeulis registraciis Sesaxeb gancxadebas da saregistracio<br />

monacemebs iusticiis saministros warudgens Sesabamisi TviTmmarTveli erTeulis<br />

sakrebulos Tavmjdomare. TviTmmarTveli erTeulis registracia xdeba am kanonis<br />

me-13 muxlis me-2 punqtis „a“, „b“ da „g“ qvepunqtebiT gaTvaliswinebuli monacemebis<br />

safuZvelze.<br />

4. sajaro samarTlis iuridiulma pirma – sajaro reestris saagentom saqarTvelos<br />

parlamentis regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa da maRalmTiani regionebis<br />

komi tet Tan konsultaciiT saqarTvelos mTavrobas warudginos sakanonmdeblo ini-<br />

ciativis proeqti, romliTac ganisazRvreba <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveli erTeulebis<br />

sazRvrebis dadgenis wesi da procedurebi ara ugvianes 2011 wlis 1 ianvrisa (28.12.2009.<br />

N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmomadgenlobiTi<br />

organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad gamocxadebis dRidan).<br />

muxli 67. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis ganxorcielebisaTvis aucilebeli<br />

samarTlebrivi bazis Seqmna<br />

1. 2006 wlis 1 seqtembramde miRebul iqnes:<br />

a) saqarTvelos kanoni „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis organoebis saqmianobis<br />

saxelmwifo zedamxedvelobis Sesaxeb“;<br />

b) saqarTvelos kanoni „TviTmmarTveli erTeulis biujetis Sesaxeb“;<br />

g) amoRebulia (28.12.2009. N2515 amoqmeddes 2010 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviT mmar-<br />

Tvelobis warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan).<br />

1 1 . 2007 wlis 1 martamde saqarTvelos prezidentma brZanebulebiT uzrunvelyos<br />

„kanonieri mosargebleebisaTvis gadasacemi araprivatizebuli sacxovrebeli da<br />

arasacxovrebeli (izolirebuli da araizolirebuli) farTobebis <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis aRmasrulebeli organoebis mier kanonieri mosargebleebisaTvis<br />

usasyidlod sakuTrebaSi gadacemis wesis“ damtkiceba.<br />

12 . am kanonis amoqmedebasTan dakavSirebiT saqarTvelos mTavrobam 2007 wlis 1<br />

maisamde miiRos dadgenilebebi:<br />

a) TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi arsebuli arasasoflo-sameurneo<br />

daniSnulebis miwisa da saxelmwifo qonebaze (wiaRis CaTvliT) damagrebuli<br />

da saxelmwifos wilobrivi monawileobiT arsebuli sazogadoebis qonebaze<br />

damagrebuli miwebis, agreTve im miwebis, romlebic saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesiT eqvemdebareba dasaxelebuli kategoriis qonebaze damagrebas,<br />

gansazRvrisa da gamijvnis wesis Sesaxeb;<br />

b) <strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis tyis, wylis resursebis, gzebisa da obieqtebis<br />

93


94<br />

(biblioTeka, muzeumi, saganmanaTleblo da saaRmzrdelo dawesebulebebi<br />

da sxva) gansazRvris wesis Sesaxeb (16.07.2009. N1459 amoqmeddes 2010 wlis 1<br />

ianvridan).<br />

1 3 . am kanonis 47-e muxliT gansazRvruli qoneba sajaro reestrSi TviTmmarTveli<br />

erTeulis sakuTrebad daregistrirdes am muxlis 12 punqtis „a“ da „b“ qvepunqtebiT<br />

gaTvaliswinebuli wesebis SemuSavebis Semdeg.<br />

1 4 . am muxlis 12 punqtis „a“ da „b“ qvepunqtebiT gaTvaliswinebuli wesebis<br />

Semu Savebamde am kanonis 47-e muxliT gansazRvruli, TviTmmarTveli erTeulis<br />

teritoriaze arsebuli arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwa da qoneba<br />

(<strong>adgilobriv</strong>i mniSvnelobis gzebi, quCebi, xeivnebi, skverebi da a.S.) sajaro reestrSi<br />

TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad daregistrirdes mxolod kanonmdeblobiT<br />

dadgenili wesis Tanaxmad gankargvis mizniT, saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis<br />

saministros TanxmobiT, am kanonis safuZvelze, saqarTvelos kanonmdeblobis<br />

Sesabamisad (5.04.2011 N 4486).<br />

1 5 . saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministro uflebamosilia TviT-<br />

mmarTvel erTeuls misces am muxlis 14 punqtiT gansazRvruli qonebis saministros<br />

Tanxmobis gareSe gankargvis ufleba (5.04.2011 N 4486).<br />

2. am kanonis miRebidan 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis warmo-<br />

madgenlobiTi organoebis arCevnebis Catarebamde uzrunvelyofil iqnes<br />

saqarTvelos kanonmdeblobis am kanonTan Sesabamisoba.<br />

3. saqarTvelos prezidentma 2010 wlis 1 ivnisamde uzrunvelyos am kanonis me-8<br />

muxlis me-3 punqtiT gansazRvruli brZanebulebis gamocema (20.04.2010 N2946).<br />

muxli 67 1 (10.12.2010. N3965 amoqmeddes 2011 wlis 1 ianvridan)<br />

1. is miwis nakveTebi, romlebic, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad,<br />

iTvleba im fizikur pirTa sakuTrebad, romelTa kanonier sargeblobaSic imyofeba<br />

isini, da romlebzedac individualuri saxlebia ganlagebuli, regulirdeba<br />

saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 1513-e muxliT.<br />

2. miwa, romelic eqvemdebareba sakuTrebis uflebiT gadacemas „fizikuri da<br />

kerZo samarTlis iuridiuli pirebis mflobelobaSi (sargeblobaSi) arsebul<br />

miwis nakveTebze sakuTrebis uflebis aRiarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis<br />

Sesabamisad, sakuTrebaSi gadaicema „fizikuri da kerZo samarTlis iuridiuli<br />

pirebis mflobelobaSi (sargeblobaSi) arsebul miwis nakveTebze sakuTrebis<br />

uflebis aRiarebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT dadgenili wesiT.<br />

3. im arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebTan dakavSirebiT, romelTa<br />

gankargvis mizniT administraciuli warmoeba daiwyo am kanonis amoqmedebamde,<br />

gadawyvetileba miRebuli unda iqnes administraciuli warmoebis dawyebis<br />

droisaTvis moqmedi sakanonmdeblo aqtis safuZvelze.<br />

4. dauregistrirebeli an/da saxelmwifo sakuTrebad registrirebuli miwis nakveTebi,<br />

rom lebic, qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis ganaSenianebis regu-<br />

lirebis gegmis mixedviT, arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwebia, sajaro<br />

reestrSi registrirdeba qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad.<br />

5. qalaq Tbilisis administraciul sazRvrebSi arsebuli arasasoflo-sameurneo


daniSnulebis miwis nakveTebi, romlebzedac saTanado dokumentaciis gareSe gan-<br />

Tavsebulia Senoba-nagebobebi, garda kerZo sakuTrebaSi arsebuli, saxelmwifo an saxel-<br />

mwifos wilobrivi monawileobiT arsebul qonebaze damagrebuli an/da sa qarTvelos<br />

kanonmdeblobiT dadgenili wesiT damagrebas daqvemdebarebuli miwebisa, registrirdeba<br />

qalaq Tbilisis TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebad.<br />

თავი XV<br />

დასკვნითი დებულებანი<br />

muxli 68. kanonis amoqmedeba<br />

1. es kanoni, garda 64-e–67-e muxlebisa, amoqmeddes 2006 wlis <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organoebis arCevnebis Sedegebis oficialurad<br />

gamocxadebis dRidan.<br />

2. am kanonis 64-e–67-e muxlebi amoqmeddes gamoqveynebisTanave.<br />

3. am kanonis amoqmedebisTanave Zaladakargulad CaiTvalos saqarTvelos organuli<br />

kanoni „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb“.<br />

saqarTvelos prezidenti mixeil saakaSvili<br />

Tbilisi,<br />

2005 wlis 16 dekemberi.<br />

N 2304 - rs<br />

95


96<br />

angariSvaldebuleba<br />

anglosaqsuri qveynebi<br />

arCevnebi<br />

ტერმინთა ანბანური ლექსიკონი<br />

aqtiuri saarCevno ufleba<br />

dasavleTis qveynebi<br />

demokratia<br />

demokratiuli wyobileba<br />

TviTmmarTveli qalaqi<br />

ierarqiuloba<br />

kolegia<br />

komunaluri<br />

<strong>adgilobriv</strong>i xelisuflebis mier mosaxleobisTvis gan-<br />

xorcielebuli saqmianobis Sesaxeb sruli informaciis<br />

miwodeba. es aris gza, romliTac mosaxleoba mTavrobis<br />

saqmianobas afasebs.<br />

inglisurenovani qveynebi: aSS, britaneTi, avstralia, kana-<br />

da da sxva.<br />

saarCevno procesi, romlis daniSnuleba da Sedegia sajaro<br />

xelisuflebis warmomadgenlobiTi organoebis da saja-<br />

ro xelisuflebis Tanamdebobis pirTa arCeva sayovelTao<br />

arCevnebiT.<br />

moqalaqis ufleba, xmis micemis meSveobiT monawileoba mii-<br />

Ros sajaro xelisuflebis warmomadgenlobiT organoSi<br />

xalxis warmomadgenelTa asarCevad da sajaro xelisuf-<br />

lis Tanamdebobis dasakaveblad Catarebul sayovelTao<br />

arCevnebsa da referendumSi.<br />

igulisxmeba dasavleT evropisa da CrdiloeT amerikis qvey-<br />

nebi.<br />

(berZ. xalxis mmarTveloba) saxelmwifosa da xelisuflebis,<br />

politikuri reJimis progresuli forma, rome lic damyare-<br />

bulia `umravlesobis mmarTvelobaze~.<br />

saxelmwifo wyobileba, romelic dafuZnebulia demokra-<br />

tiul mmarTve lobaze.<br />

qalaqis kategoriis dasaxleba, romelsac <strong>adgilobriv</strong>i<br />

TviTmmarTvelobis Sesaxeb saqarTvelos organuli ka nonis<br />

Sesabamisad aqvs TviTmmarTveli erTeulis statusi.<br />

(ierarqia – berZ. wminda mmarTveloba) marTvis principi<br />

saxelisuflebo struqturebSi. dabali saxelisuflebo<br />

organoebis daqvemdebarebis wesi ufro maRali saxeli-<br />

suflebo organoebisadmi.<br />

pirTa jgufi, romelic ayalibebs administraciul an<br />

saTaTbiro organos.<br />

saqalaqo meurneobasTan dakavSirebuli.


kolegialoba<br />

maJoritaruli saarCevno<br />

sistema<br />

mosakrebeli<br />

municipaliteti<br />

organuli kanoni<br />

marTvis principi, romlis drosac xelmZRvaneloba xor-<br />

cieldeba ara erTpirovnulad, aramed pirTa jgufis mier,<br />

romelTac gadawyvetilebis miRebis dros aqvT Ta nabari<br />

uflebebi.<br />

saqarTvelos parlamentisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarT-<br />

velobis warmomadgenlobiTi organos – sakrebulos wevre-<br />

bis arCevnebi erTmandatiani an mravalmandatiani saarCevno<br />

olqebis mixedviT.<br />

aucilebeli gadasaxdeli biujetSi, romelsac ixdian fiziku-<br />

ri da iuridiuli pirebi saxelmwifos mier maTTvis kanoniT<br />

gansazRvruli saqmianobis ganxorcielebisa Tu sargeblobis<br />

uflebis miniWebisaTvis, agreTve saxelmwifo organoebis<br />

mier gaweuli garkveuli momsaxurebisaTvis. mosakreblebis<br />

zogadi principebi gansazRvrulia saqarTvelos 1998 wlis<br />

6 Tebervlis kanoniT `mosakreblebis sistemis safuZvlebis<br />

Sesaxeb~.<br />

qalaqis an soflis TviTmmarTvelobis organo.<br />

1. konstituciis pirdapiri miTiTebis Tanaxmad, konstituciuri<br />

da Cveulebrivi kanonisgan gansxvavebuli wesiT<br />

miRebuli kanoni.<br />

2. saqarTvelos konstitucia organuli kanonis miRebas<br />

iTvaliswinebs Semdeg sferoebSi: <strong>adgilobriv</strong>i TviT m-<br />

marTvelobis organoebis Seqmnis wesi, uflebamosileba da<br />

saxelmwifo organoebTan urTierToba; saqarTvelos par-<br />

lamentis palatebis Semadgenlobis, uflebamosile bisa da<br />

arCevis wesi; saqarTvelos saxelmwifo simboloebi; saqarTve-<br />

los moqalaqeobis mopovebisa da dakargvis wesi; saxalxo dam-<br />

cvelis uflebamosileba; parlamentis wevris arCevis wesi,<br />

agreTve arCevnebSi kandidatad mo nawileobis dauSvebloba;<br />

prezidentis arCevnebis wesi da pirobebi, agreTve, arCevnebSi<br />

kandidatad monawileobis dauSvebloba; saerTo sasamarT-<br />

loebis sistema da organizacia, mosamarTlis samarTlebrivi<br />

mdgomareoba; referendumis daniSvnasa da CatarebasTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebi; saqarTvelos prokuraturis ufle-<br />

bamosileba da saqmianobis wesi; sakonstitucio sasamarTlos<br />

uflebamosileba, Seqmnisa da saqmianobis wesi; erovnuli bank-<br />

is ufleba-movaleoba, saqmianobis wesi da damoukideblobis<br />

garantia; erovnuli uSiSroebis sabWos Semadgenloba, ufle-<br />

bamosileba da saqmianobis wesi;<br />

97


98<br />

pasiuri saarCevno<br />

ufleba<br />

polisi<br />

proporciuli<br />

saarCevno sistema<br />

ratifikacia (ratificireba)<br />

saarCevno bloki<br />

sazogadoebrivi<br />

gamokiTxva<br />

3. organuli kanonis proeqti miRebulad iTvleba, Tu mas<br />

mxars dauWers parlamentis siiTi Semadgenlobis naxe varze<br />

meti (saqarTvelos konstitucia, muxli 66);<br />

4. organul kanons aqvs upiratesi iuridiuli Zala ka nonis,<br />

saqarTvelos prezidentis dekretisa da kanonqvemdebare<br />

aqtebis mimarT („normatiuli aqtebis Sesaxeb“ saqarTvelos<br />

kanoni, muxli 22).<br />

moqalaqis ufleba, kenWi iyaros sajaro xelisufle bis war-<br />

momadgenlobiT organoSi asarCevad da sajaro xelisuf-<br />

lebis Tanamdebobis dasakaveblad.<br />

berZnuli qalaq-saxelmwifo.<br />

saqarTvelos parlamentisa da <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis<br />

warmomadgenlobiTi organos – sakrebulos wevrebis<br />

arCevnebi partiuli siebis safuZvelze.<br />

1. saxelmwifos umaRlesi xelisuflebis organos mier saer-<br />

TaSoriso xelSekrulebis damtkiceba, romelic xelmowerilia<br />

am saxelmwifos sruluflebiani warmomadgenlis mier,<br />

rac xelSekrulebas aZlevs iuridiul Zalas;<br />

2. saqarTvelos mier misTvis saerTaSoriso xelSekrule bis<br />

savaldebulod aRiarebaze Tanxmobis gamoxatvis erT- erTi<br />

forma (Tanxmobis gamoxatvis sxva formebia: damtkiceba,<br />

SeerTeba (`saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebis<br />

Sesaxeb“ saqarTvelos kanoni, muxli 3)).<br />

saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis mier regis t -<br />

rirebuli 2 an meti partiis gaerTianeba.<br />

ama Tu im sakiTxTan dakavSirebiT moqalaqeebis damokide-<br />

bulebisa Tu poziciis garkveva; Tumca, es termini amo mr-<br />

CevelTa gamokiTxvis aRsaniSnavadac gamoiyeneba; sazogadoe-<br />

brivi azris gamokiTxvis damkveTni arian masobrivi infor-<br />

maciis saSualebebi, politikuri partiebi, sociologiuri<br />

institutebi, arasamTavrobo organizaciebi, lobisturi<br />

jgufebi da sxva. media gamokiTxvebs sxvadasxva sakiTxebisadmi<br />

sazogadoebis damokidebulebis gasaSuqeb lad iyenebs,<br />

xolo partiebi – politikuri ganwyobilebebis dasadgenad.<br />

amdenad, sazogadoebrivi azris gamokiTxva araoficialur<br />

referendumadac SeiZleba CaiTvalos.


sajaro informacia<br />

sajaro momsaxureba<br />

segregacia<br />

qartia<br />

SuamdinareTi<br />

centralizacia<br />

oficialuri dokumenti (maT Soris: naxazi, maketi, sqema,<br />

gegma, fotosuraTi, eleqtronuli informacia, video<br />

da audioCanawerebi), anu sajaro dawesebulebaSi dacu-<br />

li, agreTve sajaro dawesebulebis an mosamsaxuris mier<br />

samsaxureobriv saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli,<br />

damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia. saja-<br />

roa nebismieri informacia, romelic daculia sajaro<br />

dawesebulebaSi. yvelas SeuZlia gaecnos sajaro dawese-<br />

bulebaSi arsebul sajaro informacias, Tu is ar Seicavs<br />

saxelmwifo, komerciul an pirad saidumlos. sajaro dawe-<br />

sebuleba valdebulia, uzrunvelyos sajaro informaciis<br />

aslis xelmisawvdomoba.<br />

momsaxureba da produqti, romlis aucilebloba gan-<br />

pirobebulia sazogadoebis saWiroebebiT da romlis<br />

miwodebac xelewifeba mxolod saxelmwifos.<br />

diskriminaciis ukiduresi forma. niSnavs kanonis an wes-<br />

Cveulebis safuZvelze eTnikuri jgufebis gancalkevebas.<br />

garkveuli eTnikuri an rasobrivi jgufis izolacia<br />

sazogadoebrivi cxovrebisagan, damabrkolebeli samarT-<br />

lebrivi an faqtobrivi SezRudvebis Sefardeba am jgufe-<br />

bisaTvis, maTi wevrebisaTvis; specialuri dasaxlebis<br />

punqtebSi moTavseba, gadaadgilebis SezRudva, sazoga-<br />

doebrivi cxovrebis yvelaze dabal safexurze iZulebiT<br />

Sekaveba, ganaTlebis sferoSi gancalkevebuli swavlebis<br />

SemoReba da sxv.<br />

1. sazogadoebriv-politikuri mniSvnelobis mqone zogi-<br />

erTi dokumentis saxelwodeba;<br />

2. saerTaSoriso samarTalSi deklaraciis sinonimi.<br />

teritoria md. tigrossa da evfrats Soris, dRevandeli<br />

erayis teritoriaze. Sumeri – uZvelesi qveyana SuamdinareTis<br />

teritoriaze.<br />

1. erT centrSi Tavmoyra, erT adgilas gaerTianeba.<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis kompetenciis<br />

SezRudvis xarjze saxelmwifo xelisuflebis<br />

koncentracia umaRles mmarTvelobis organoebSi.<br />

99


centralizebuli<br />

mmarTveloba<br />

heraldika<br />

100<br />

iseTi tipis mmarTveloba, rodesac mTeli Zalaufleba erTi<br />

adamianis an erTi jgufis xelSia Tavmoyrili; saxelmwifo<br />

imarTeba erTi centridan.<br />

gerbTmcodneoba; gerbis Sedgena da ganmarteba.


gamoyenebuli literatura<br />

1. „<strong>adgilobriv</strong>i demokratiis gzamkvlevi saqarTvelosTvis~ – evropis<br />

sabWos sainformacio biuro saqarTveloSi, 2004<br />

2. <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis evropuli qartia<br />

3. „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis sajaro moxeleTa kvalifikaciis<br />

amaRlebis erovnuli strategia~ – evropis sabWos sainformacio biuro<br />

saqarTveloSi, 2004<br />

5. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi<br />

6. saqarTvelos kanoni maRalmTiani regionebis socialur-ekonomikuri da<br />

kulturuli ganviTarebis Sesaxeb<br />

7. saqarTvelos konstitucia<br />

8. saqarTvelos organuli kanoni <strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTvelobis Sesaxeb<br />

9. saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTekis samoqalaqo<br />

ganaTlebis eleqtronuli leqsikoni<br />

10. saqarTvelos saarCevno kodeqsi<br />

11. xmalaZe vaxtang, „<strong>adgilobriv</strong>i TviTmmarTveloba saqarTveloSi:<br />

warsuli, Tanamedroveoba, tendencia~ – gaeros programa; saqarTvelo,<br />

Tbilisi, 1997<br />

101

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!