Tavisuflebis instituti, 2007
Tavisuflebis instituti, 2007
Tavisuflebis instituti, 2007
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong>, <strong>2007</strong>
skolis<br />
marTvis saxelmZRvanelo<br />
<strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong><br />
Tbilisi<br />
<strong>2007</strong>
4<br />
avtorebi: qeTevan CaCxiani<br />
malxaz narindoSvili<br />
vano gogelia<br />
Tea TuTberiZe<br />
Tamar zurabiSvili<br />
Tamar gabisonia<br />
ana maTiaSvili<br />
koba TurmaniZe<br />
redaqtorebi: dali cqitiSvili<br />
lali qadagiZe<br />
gamocema momzadebulia fondebis `Ria sazogadoeba _ saqarTvelo~<br />
da `Ria sazogadoebis <strong>instituti</strong>~ finansuri<br />
mxardaWeriT. teqstSi moyvanili mosazrebebi SeiZleba ar<br />
gamoxatavdes maT Sexedulebebs.<br />
\ <strong>2007</strong>, <strong>Tavisuflebis</strong> <strong>instituti</strong><br />
ISBN 978-99940-885-4-6
Sinaarsi<br />
Tavi I. zogadsaganmanaTleblo skolis<br />
sameurveo sabWosa da direqtoris funqciebi<br />
da ufleba-movaleobebi 9<br />
nawili 1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 9<br />
1.1. ZiriTadi funqciebisa da ufleba-movaleobebis mimoxilva 9<br />
1.2. sameurveo sabWos roli skolis direqtoris daniSvnisa<br />
da masze zedamxedvelobis sferoSi 14<br />
nawili 2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 20<br />
nawili 3. sameurveo sabWosa da direqtoris<br />
angariSvaldebulebis sistema 24<br />
3.1. sameurveo sabWos angariSvaldebuleba 24<br />
3.2. direqtoris angariSvaldebuleba 25<br />
Tavi II. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba 27<br />
nawili 1. strategiuli dagegmvis arsi, saWiroeba da funqciebi 27<br />
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis sferoSi 31<br />
2.1. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />
funqciebi da ufleba-movaleobebi 31<br />
2.2. sameurveo sabWosa da direqtoris angariSvaldebuleba 32<br />
2.3. monawileoba strategiuli dagegmvis procesSi 33<br />
nawili 3. strategiuli dagegmvis procesi da etapebi 35<br />
3.1. strategiuli gegmis struqtura da misi kavSiri<br />
skolis biujetTan 35<br />
3.2. strategiuli dagegmvis ZiriTadi etapebi 37<br />
3.3. xedvisa da misiis ganacxadis SemuSaveba 37<br />
3.4. strategiuli gadawyvetilebis miReba 39<br />
3.5. skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba 44<br />
3.6. ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba 48<br />
nawili 4. skolis TviTSefaseba da xarisxis maCveneblebi 49<br />
4.1. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba 49<br />
4.2. skolis TviTSefasebis ZiriTadi komponentebi<br />
da kriteriumebi 55<br />
4.3. yovelwliuri monitoringi da Sefaseba 70<br />
4.4. ganviTarebis gegmaSi cvlilebebis Setana 73<br />
5
Tavi III. finansuri marTva 74<br />
nawili 1. finansuri marTvis arsi, miznebi, funqciebi<br />
da dafinansebis wyaroebi 74<br />
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
finansuri marTvis sferoSi 75<br />
2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 75<br />
2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 77<br />
2.3. pedagogiuri sabWos funqciebi 78<br />
nawili 3. biujetis SemuSavebis procesi 78<br />
3.1. biujetis arsi da mniSvneloba 78<br />
3.2. rogor unda SemuSavdes biujeti? 80<br />
3.3. skolis direqtoris mier biujetis proeqtis momzadeba 85<br />
nawili 4. finansuri marTva da kontroli 91<br />
4.1 biujetis monitoringis procesi 91<br />
4.2. monitoringis angariSis analizi da Sefaseba 92<br />
4.3. damtkicebuli biujetis gadasinjva<br />
da masSi cvlilebebis Setana 98<br />
4.4. Sida safinanso kontroli 99<br />
nawili 5. Sesyidvebi 100<br />
5.1 Sesyidvebis ZiriTadi principebi 100<br />
5.2 Sesyidvis procesis aRwera 102<br />
5.3 monitoringi da Sefaseba 105<br />
Tavi IV. adamianuri resursebis marTva 107<br />
nawili 1. adamianuri resursebis marTvis arsi, miznebi da funqciebi 107<br />
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
adamianuri resursebis marTvis sferoSi 108<br />
2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi 109<br />
2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi 109<br />
nawili 3. dasaqmebis politika da procedurebi 110<br />
3.1. dasaqmebis politikis ZiriTadi principebi 110<br />
3.2. axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvra da analizi 112<br />
3.3. TanamSromelTa SerCevis procesi 115<br />
3.4. sameurveo sabWos mier skolis direqtoris arCeva 115<br />
nawili 4. TanamSromelTa Sefasebis politika da procedurebi 119<br />
4.1. TanamSromelTa Sefasebis politikis ZiriTadi principebi 119<br />
4.2. TanamSromelTa Sefasebis procesis ZiriTadi etapebi 120<br />
nawili 5. maswavleblebis mozidva da SenarCuneba 128<br />
5.1 maswavleblebis mozidvis strategiebi 129<br />
5.2. maswavleblebis SenarCuneba 133<br />
nawili 6. profesiuli ganviTareba 138<br />
6.1. profesiuli ganviTarebis mniSvneloba 138<br />
6.2. profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba 138<br />
danarTi _ TanamSromelTa SerCevis procedurebi 144<br />
6
Tavi V. swavleba, swavla da saswavlo gegma 154<br />
nawili 1. swavleba, swavla da saswavlo gegma _ miznebi da funqciebi 154<br />
nawili 2. skolebis mier saxelmZRvaneloebis SerCeva 156<br />
nawili 3. maRali xarisxis swavlebisa da swavlis uzrunvelyofa 159<br />
3.1. ZiriTadi principebi 159<br />
3.2. swavlebis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa 160<br />
3.3. inkluziuri swavleba 162<br />
3.4. swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa 164<br />
nawili 4. swavlebasTan da swavlasTan dakavSirebuli<br />
organizaciuli mxareebi 165<br />
4.1. saswavlo sagnebis gansazRvra 165<br />
4.2. moswavleebis dajildoebis an sanqciebis dakisrebis<br />
procedurebi 165<br />
nawili 5. sasawavlo gegma 167<br />
5.1. pedagogiuri sabWos roli saswavlo sagnebis gansazRvraSi 167<br />
5.2. cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis<br />
efeqturobis Sefasebis meqanizmi _ swavlebis xarisxi 168<br />
5.3. SefasebasTan dakavSirebuli pasuxismgeblobis sferos<br />
gansazRvra da Sefasebis sistemis administrireba 168<br />
5.4. xarisxis maCveneblebi 169<br />
Tavi VI. eTikuri qcevis standartebis SemuSaveba, danergva<br />
da usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />
saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo skolebSi 171<br />
nawili 1. eTikuri qcevis standartebis mniSvneloba 171<br />
1.1. eTikuri garemos Seqmna skolaSi 171<br />
1.2. ratom aris qcevis standartebi mniSvnelovani? 172<br />
nawili 2. qcevis standartebis SemuSaveba 173<br />
2.1. direqtoris, sameurveo sabWosa da skolis sazogadoebis<br />
monawileoba 173<br />
2.2. araeTikuri qcevis gamomwvevi mizezebis Seswavla 174<br />
2.3. araeTikuri qcevis magaliTebis gamovlena 176<br />
nawili 3. qcevis standartebis damkvidreba skolaSi 178<br />
3.1. skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi 178<br />
nawili 4. usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />
zogadsaganmanaTleblo skolebSi 181<br />
Tavi VII. samoqalaqo uflebebi da Tavisuflebebi<br />
sajaro skolebSi 184<br />
nawili 1. gamoxatvis Tavisufleba 184<br />
1.1. saklaso diskusiebi da davalebebi 185<br />
1.2. beWdviTi gamoxatva 185<br />
1.3. sabiblioTeko literatura da interneti 186<br />
1.4. demonstraciebi 187<br />
1.5. saxelmwifo droSis aRmarTvis ceremoniali 187<br />
1.6. samosi da samkaulebi 188<br />
1.7. gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZvlebi 189<br />
7
nawili 2. rwmenis Tavisufleba 191<br />
2.1. religiuri neitraluroba 192<br />
2.2. religiuri ritualebi da locva 193<br />
2.3. religiis Sesaxeb swavleba 193<br />
2.4. religiuri simboloebi 195<br />
2.5. religiuri ideebis gavrceleba 195<br />
2.6. religiuri gaerTianebebi da Sekrebebi 196<br />
2.7. religiuri samosi 197<br />
2.8. religiuri moTxovnebis dakmayofileba 197<br />
nawili 3. piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba 198<br />
3.1. piradi saidumloeba da personaluri monacemebis<br />
Senaxvisa da gankargvis wesi 199<br />
3.2. samedicino Semowmeba 201<br />
3.3. moswavleTa akademiuri Sefaseba 202<br />
3.4. Cxreka da amoReba 203<br />
nawili 4. informaciis Tavisufleba 207<br />
4.1. sajaro informacia 207<br />
4.2. sajaro reestri 208<br />
4.3. sajaro informaciis gacemis wesi 208<br />
4.4. kolegiuri organos sxdomebis sajarooba 209<br />
4.5. yovelwliuri angariSi 211<br />
nawili 5. akademiuri Tavisufleba 211<br />
5.1. maswavleblis akademiuri Tavisufleba 212<br />
5.2. moswavlis akademiuri Tavisufleba 213<br />
5.3. mowveuli spikerebi 214<br />
nawili 6. Sekrebisa da gaerTianebis Tavisufleba 214<br />
nawili 7. Tanasworobis ufleba 216<br />
nawili 8. samarTliani mopyrobis ufleba 217<br />
8.1. gasaCivrebis ufleba 217<br />
8.2. disciplinuri devna 223<br />
Tavi VIII. proeqtebis marTva da fondebis mozidva 227<br />
nawili 1. proeqtebis SemuSaveba da marTva 227<br />
1.1. proeqtis marTvis arsi, funqciebi da mniSvneloba 227<br />
1.2. proeqtis marTvis ZiriTadi etapebi 228<br />
1.3. proeqtis marTvis mniSvnelovani faqtorebi 231<br />
1.4. proeqtis dagegmva 233<br />
1.5. problemis gansazRvra, proeqtis misiis, miznebisa<br />
da amocanebis SemuSaveba 235<br />
1.6. samuSaos gadanawilebis struqtura 237<br />
1.7. proeqtis ganxorcielebis kontroli 238<br />
1.8. proeqtis Sefaseba 240<br />
1.9. proeqtis samuSao jgufis marTva 241<br />
nawili 2. fondebis mozidva 243<br />
2.1. fondebis mozidvis arsi da daniSnuleba 243<br />
2.2. rogor daviwyoT fondebis mozidva? 244<br />
2.3. fondebis moZiebis wyaroebi 246<br />
2.4. donor organizaciebTan TanamSromloba 251<br />
danarTi _ saproeqto ganacxadis SemuSaveba: samuSao kiTxvebi 262<br />
gamoyenebuli literatura 264<br />
8
nawili 1. sameurveo sabWos funqciebi<br />
da ufleba-movaleobebi<br />
Tavi I<br />
zogadsaganmanaTleblo skolis<br />
sameurveo sabWosa da<br />
direqtoris funqciebi<br />
da ufleba-movaleobebi<br />
1.1. ZiriTadi funqciebisa da ufleba-movaleobebis mimoxilva<br />
saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo dawesebulebebi irCeven sameurveo<br />
sabWoebs, romlebic zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad<br />
Sedgeba pedagogebis, mSoblebisa da moswavleTa TviTmmarTvelobis<br />
warmomadgenlebisgan. amasTan, saqarTvelos ganaTlebisa da<br />
mecnierebis saministro da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebi<br />
uflebamosilni arian, sameurveo sabWoebSi daniSnon TiTo wevri<br />
saTaTbiro xmis uflebiT.<br />
sameurveo sabWos wevrs ar gaaCnia uflebamosileba, individualurad<br />
imoqmedos sabWos saxeliT, garda im SemTxvevisa, rodesac sameurveo<br />
sabWo axdens masze garkveuli funqciebis delegirebas, an rodesac<br />
skolis wesdeba iTvaliswinebs Sesabamis gansakuTrebul SemTxvevebs.<br />
sameurveo sabWo strategiul rols asrulebs skolis marTvaSi,<br />
rac gulisxmobs skolis miznebisa da prioritetebis gansazRvras, am<br />
miznebis misaRwevi politikis SemuSavebasa da skolis ganviTarebis<br />
zedamxedvelobas.<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia da gaaCnia kanonmdeblobiT gansazRvruli<br />
valdebuleba, xeli Seuwyos skolaSi erovnuli saswavlo<br />
gegmiT dadgenili saganmanaTleblo standartebis miRwevas. sameurveo<br />
sabWom xeli unda Seuwyos skolis ganviTarebas misi resursebis efeqturi<br />
marTviT da amasTanave unda uzrunvelyos saswavlo gegmis mravalferovneba<br />
da neitraluroba.<br />
sameurveo sabWo aRWurvilia Semdegi ZiriTadi funqciebiT:<br />
9
10<br />
direqtoris arCeva<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonisa da saqarTvelos ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros mier dadgenili wesisa da procedurebis<br />
Sesabamisad sameurveo sabWo kandidatis mier wardgenili programis<br />
safuZvelze siiTi Semadgenlobis umravlesobiT, faruli kenWisyriT,<br />
Tavisufali da Tanaswori arCevnebis safuZvelze irCevs skolis direqtors<br />
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />
wardgenili maqsimum sami (3) kandidaturidan.<br />
dagegmva da zedamxedveloba<br />
sameurveo sabWo ganixilavs da amtkicebs skolis direqtoris mier<br />
wardgenil skolis Sinaganawesis proeqts.<br />
rogorc ukve aRiniSna, sameurveo sabWo strategiul rols asrulebs<br />
skolis marTvaSi, kerZod, igi iRebs gadawyvetilebas imis Sesaxeb,<br />
ras unda miaRwios skolam da SeimuSavebs Sesabamis samoqmedo gegmas.<br />
amdenad, sameurveo sabWo:<br />
gansazRvravs skolis miznebsa da amocanebs;<br />
amtkicebs skolis politikasa da procedurebs;<br />
zedamxedvelobs dasaxuli miznebis ganxorcielebis process;<br />
gansazRvravs da gamoyofs saWiro resursebs (adamianur,<br />
teqnikur da finansur resursebs) skolis saqmianobis<br />
maqsimaluri efeqturobis misaRwevad.<br />
gadawyvetilebis miRebisas sameurveo sabWo valdebulia, ganixilos<br />
skolis direqtorisa da pedagogiuri sabWos rekomendaciebi.<br />
skolis ganviTarebis gegma, Sejerebul politikasTan erTad, marTvis<br />
strategiul CarCos warmoadgens. sameurveo sabWo zedamxedvelobs<br />
am gegmis ganxorcielebas da ganixilavs miRweuli Sedegebis angariSs,<br />
riTac gegmis efeqturobas amowmebs. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis<br />
Tanaxmad, igi yoveli wlis 10 dekembramde direqtorisgan ibarebs<br />
angariSs saswavlo procesis mimdinareobis Sesaxeb.<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, gamoiyenos skolis saqmianobis<br />
zedamxedvelobis sxvadasxva saSualebebi, raTa Seafasos skolis mu-<br />
Saobis procesi da saWiroebis SemTxvevaSi Seitanos masSi Sesabamisi<br />
cvlilebebi.<br />
finansuri marTva<br />
sameurveo sabWo amtkicebs skolis biujets da skolis direqtoris<br />
mier momzadebul wliur finansur angariSs da uzrunvelyofs maT<br />
sajaroobas.
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 52-e muxlis Tanaxmad,<br />
sameurveo sabWos Tanxmoba aucilebelia iseTi garigebebis dadebisas,<br />
romelTa Rirebulebac aRemateba skolis biujetis 5%-s.<br />
sameurveo sabWo akontrolebs agreTve skolis administraciis mier<br />
finansebis xarjvasa da qonebis gankargvas: sabWo yovel safinanso<br />
wels amtkicebs biujets, zedamxedvelobas axorcielebs danaxarjebze,<br />
sxvadasxva finansur gadawyvetilebebsa da kanonmdeblobiT nebadarTul<br />
farglebSi sabiujeto Tanxebis gadanacvlebaze, iZiebs finansur<br />
darRvevebsa da sxv.<br />
adamianuri resursebis marTva<br />
sameurveo sabWo skolis direqtorTan da pedagogebTan erTad SeimuSavebs<br />
da amtkicebs adamianuri resursebis marTvis politikas,<br />
romliTac daregulirdeba skolis TanamSromelTa dasaqmebisa da Sefasebis<br />
procedurebi. sameurveo sabWos SeuZlia, dasaqmebisa da Sefasebis<br />
procedurebis SemuSaveba daavalos skolis direqtors pedagogebTan<br />
konsultaciis Sedegad. magram aqve valdebulia, gadaamowmos,<br />
rom es konsultacia Sedga. sasurvelia, sameurveo sabWom direqtorTan<br />
da maswavleblebTan konsultaciis Semdeg yovelwliurad<br />
gadasinjos es dokumenti.<br />
sameurveo sabWos davalebis SemTxvevaSi adamianuri resursebis<br />
marTvis politikas SeimuSavebs skolis direqtori. sameurveo sabWo<br />
amtkicebs am dokuments da uzrunvelyofs mis sajaroobas.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis 36-e muxlis me-4<br />
punqtis Sesabamisad, skolis direqtorsa da mis axlo naTesavs Soris<br />
SromiTi xelSekrulebis dadeba SesaZlebelia mxolod sameurveo<br />
sabWos Tanxmobis Semdeg.<br />
sameurveo sabWo irCevs skolis direqtors ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros mier wardgenili ara umetes sami kandidaturidan<br />
da debs masTan SromiT xelSekrulebas. sameurveo sabWo aseve uflebamosilia,<br />
SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />
gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi xelSekruleba<br />
Seuwyvitos skolis direqtors. amasTanave, sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />
direqtors mosTxovos, vadamde Seuwyvitos SromiTi xelSekruleba<br />
maswavlebels, romelic daarRvevs SromiTi xelSekrulebis<br />
pirobebs, Caidens saaRmzrdelo saqmianobisaTvis Seuferebel qmedebas<br />
an kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi.<br />
sameurveo sabWo skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT irCevs<br />
disciplinur komitets, romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT<br />
11
Sedian maswavleblebi, mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi.<br />
detalebs sxvadasxva komitetebis Seqmnisa da funqcionirebis wesis<br />
Sesaxeb amave TavSi odnav mogvianebiT SevexebiT. Tumca aqve unda aRiniSnos<br />
disciplinuri da saapelacio komitetebis Seqmnisa da Semadgenlobis<br />
specifikuri moTxovnebi:<br />
12<br />
radgan skolis TanamSromelma, moswavlem an mSobelma SeiZleba gaasaCivros<br />
disciplinuri komitetis gadawyvetileba, sameurveo sab-<br />
Wo uflebamosilia, an TviTon ganixilos disciplinuri komitetis<br />
gadawyvetilebis Sesaxeb saCivari, an Seqmnas saapelacio komiteti,<br />
romelic ganixilavs TanamSromlis saCivars.<br />
saapelacio komitetis SemadgenlobaSi ar SeiZleba iyos imaze naklebi<br />
sameurveo sabWos wevri, vidre pirvel komitetSi.<br />
TiToeuli komiteti unda Sedgebodes minimum sami wevrisagan. sameurveo<br />
sabWos imisTvis, rom uSualod hqondes gansaxilvel sakiTxze<br />
warmodgena, SeuZlia komitetebSi Seiyvanos Tavisi warmomadgeneli.<br />
saapelacio komitetis SemadgenlobaSi unda Sediodnen<br />
sameurveo sabWos is wevrebi, romlebic ar monawileobdnen disciplinuri<br />
komitetis saqmianobaSi, riTac uzrunvelyofili iqneba ma-<br />
Ti gadawyvetilebis obieqturoba.<br />
swavleba, swavla da saswavlo gegma – ganaTlebis xarisxi<br />
sameurveo sabWo amtkicebs saswavlo wlis ganmavlobaSi gamosayenebeli<br />
saxelmZRvaneloebis nusxas, romelic Tavis mxriv saswavlo<br />
gegmis Semadgeneli nawilia. saxelmZRvaneloebi SerCeuli unda iyos<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris mier rekomendebuli/grifminiWebuli<br />
saxelmZRvaneloebidan. Tumca maswavlebels<br />
ufleba aqvs, swavlebisas gamoiyenos nebismieri sxva wigni, rogorc<br />
damatebiT, ise ZiriTad saxelmZRvanelod.<br />
sameurveo sabWom Tanxmoba unda gamoxatos pedagogiuri sabWos<br />
mier SemuSavebul saskolo saswavlo gegmebze. am mizniT sameurveo<br />
sabWo valdebulia:<br />
gamoxatos Tanxmoba, Seasworos an ar daamtkicos pedagogiuri sab-<br />
Wos mier momzadebuli saskolo saswavlo gegmebi. sameurveo sabWos<br />
mier saswavlo gegmebis daumtkiceblobis SemTxvevaSi pedagogiuri<br />
sabWo valdebulia, gadaxedos/Secvalos igi sabWos rekomendaci-
ebis safuZvelze da skolis wesdebaSi gansazRvruli wesis mixedviT.<br />
uzrunvelyos saskolo saswavlo gegmebis mravalferovneba, maTi<br />
dabalansebuli xasiaTi da relevanturoba, rac SesaZlebels gaxdis<br />
ganaTlebis maRali standartebis miRwevas.<br />
ganaxorcielos saskolo saswavlo gegmebis Sesrulebaze zedamxedveloba;<br />
imsjelos pedagogiuri sabWos mier wardgenil cvlilebebze<br />
da daamtkicos an ar daamtkicos igi.<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, daavalos direqtors, erovnuli<br />
saswavlo gegmebis Sesabamisad damamTavrebeli gamocdebis Catarebis<br />
mizniT mimarTos erovnuli gamocdebis centrs da dados masTan Sesabamisi<br />
xelSekruleba.<br />
saCivrebi da disciplina<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />
wesiT airCios disciplinuri komiteti. komiteti unda Sedgebodes<br />
Tanabari raodenobiT warmodgenili maswavleblebis, mSoblebisa<br />
da saSualo safexuris moswavleebisagan. sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />
Tavad ganixilos disciplinuri komitetis gadawyvetilebebis<br />
Sesaxeb saCivrebi an Seqmnas saapelacio komiteti.<br />
sameurveo sabWos komitetebi<br />
sameurveo sabWo disciplinuri gadacdomis ganxilvis mizniT skolis<br />
wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT irCevs disciplinur komitets,<br />
romlis SemadgenlobaSi Tanabari raodenobiT Sedian maswavleblebi,<br />
mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi. sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />
wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT disciplinuri komitetis<br />
gadawyvetilebebis Sesaxeb saCivrebi Tavad ganixilos an Seqmnas<br />
saapelacio komiteti. maqsimaluri obieqturobis uzrunvelsayofad<br />
sasurvelia, saapelacio komitetis SemadgenlobaSi ar Sediodnen sameurveo<br />
sabWos is wevrebi, romlebic monawileobas iRebdnen disciplinuri<br />
komitetis gadawyvetilebis miRebis procesSi. sameurveo sab-<br />
Wo ganixilavs agreTve saCivrebs, romlebic exeba direqtoris mier<br />
disciplinur gadacdomebze miRebul gadawyvetilebebs.<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, saWiroebis SemTxvevaSi Seqmnas<br />
sxvadasxva komitetebi. komitetebis Seqmnis, Semadgenlobis, saqmiano-<br />
13
isa da uflebamosilebis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs sameurveo<br />
sabWo. es gadawyvetilebebi yovelwliurad unda gadaisinjos.<br />
TiToeul komitets SeiZleba Tavmjdomareobdes sameurveo sabWos<br />
wevrTagan arCeuli pirovneba. disciplinuri komitetis Tavmjdomaris<br />
daniSvnis wesis gansazRvra sameurveo sabWos uflebamosilebaa. sameurveo<br />
sabWom, sasurvelia, weliwadSi erTxel mainc gadasinjos disciplinuri<br />
komitetis Seqmnis, Semadgenlobis, ufleba-movaleobebis<br />
Sesaxeb gadawyvetilebebi.<br />
garda disciplinuri da saapelacio komitetebisa, saWiroebis Sem-<br />
TxvevaSi sameurveo sabWo uflebamosilia, Seqmnas sxvadasxva komitetebi,<br />
magaliTad, safinanso komiteti, uflebebis dacvis komiteti,<br />
eTikis sakiTxTa Semswavleli komiteti da sxv.<br />
1.2. sameurveo sabWos roli skolis direqtoris daniSvnisa<br />
da masze zedamxedvelobis sferoSi<br />
1.2.1. kandidatTa SerCevisa da daniSvnis wesi<br />
zogadsaganmanaTleblo skolebSi direqtoris arCeva unda moxdes<br />
Ria konkursis safuZvelze, gamWvirvalobis, Tanasworobisa da samar-<br />
Tliani konkurenciis principebis dacviT. konkursi tardeba saqarTvelos<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier dadgenili wesis<br />
Sesabamisad. saministro adgens skolis direqtoris kandidatTa Ser-<br />
Cevis zogad pirobebsa da kriteriumebs. Tumca sameurveo sabWo uflebamosilia,<br />
SeimuSaos kandidatTa SerCevis specifikuri kriteriumebi<br />
da moTxovnebi (magaliTad, garkveuli enis codna, samuSao gamocdileba<br />
anda unarebi).<br />
skolis direqtorebis SesarCev konkursSi monawileobis miReba SeuZlia<br />
nebismier dainteresebul pirs, Tu igi akmayofilebs ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros mier dadgenil minimalur moTxovnebsa<br />
da sameurveo sabWos mier gansazRvrul damatebiT pirobebs.<br />
saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro sameurveo<br />
sabWos warudgens direqtorobis msurvelTa maqsimum sam kandidaturas.<br />
sameurveo sabWo direqtors Semdegi proceduris Sesabamisad ir-<br />
Cevs:<br />
14<br />
konkursis pirveli etapis dasrulebidan ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros mier gansazRvruli vadis ganmavlobaSi kandida-
tebi Sesabamis sameurveo sabWos warudgenen skolis ganviTarebis<br />
gegmas.<br />
skolis ganviTarebis gegmis miRebis bolo vadidan erTi kviris<br />
ganmavlobaSi sameurveo sabWo TiToeul proeqts damoukideblad<br />
ganixilavs.<br />
skolis ganviTarebis gegmis miRebis bolo vadidan erTi kviris Tavze<br />
sameurveo sabWos Tavmjdomare niSnavs sameurveo sabWos sxdomas,<br />
romlis drosac sabWos wevrebi siiTi Semadgenlobis umravlesobiTa<br />
da faruli kenWisyris safuZvelze irCeven skolis direqtors.<br />
Tu direqtorobis kandidati sameurveo sabWos wevria, igi ar monawileobs<br />
kenWisyraSi.<br />
sameurveo sabWos aRmasrulebeli mdivani amzadebs arCevnebis oqmsa<br />
da dadgenilebas, romelTac xels awers sameurveo sabWos Tavmjdomare<br />
da aRmasrulebeli mdivani. es dokumentebi saregistraciod<br />
egzavneba ganaTlebisa da mecnierebis saministros.<br />
zogadi ganaTlebis kanonis Sesabamisad arCevnebis Sedegebi ZalaSi<br />
Sedis am dokumentebis saministroSi registraciis momentidan.<br />
sameurveo sabWo valdebulia, ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />
mier daregistrirebul direqtorTan dados xelSekruleba. sameurveo<br />
sabWos ufleba aqvs, saministros mier registraciaSi gatarebul<br />
direqtors daudos samTviani SromiTi xelSekruleba sagamocdo<br />
vadiT. SromiTi xelSekrulebis sagamocdo vadis amowurvamde ori kviriT<br />
adre sameurveo sabWo iRebs gadawyvetilebas da atyobinebs ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros. samTviani sagamocdo vadis amowurvis<br />
Semdeg, dadebiTi gadawyvetilebis SemTxvevaSi, sameurveo sab-<br />
Wo damtkicebul direqtorTan zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Sesabamisad<br />
aformebs SromiT xelSekrulebas 5 wlisa da 9 Tvis vadiT.<br />
skolis direqtoris mier sagamocdo vadis warumateblad dasrulebis<br />
SemTxvevaSi igi Tavisufldeba dakavebuli Tanamdebobidan, ris<br />
Semdegac winaswar dadgenil vadebSi ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />
acxadebs axal konkurss.<br />
Tu sameurveo sabWom ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />
wardgenili arc erTi kandidati ar airCia, sabWos gadawyvetilebis<br />
wardgenidan ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier winaswar<br />
gansazRvrul vadebSi saministro skolis sameurveo sabWos warudgens<br />
direqtorobis axal kandidatebs. sameurveo sabWos ganmeorebiTi uaris<br />
SemTxvevaSi ganaTlebisa da mecnierebis saministro uflebamo-<br />
15
silia, daniSnos direqtoris movaleobis Semsrulebeli, romlis uflebamosilebis<br />
vada grZeldeba axali direqtoris arCevamde.<br />
vinaidan skola sajaro samarTlis iuridiuli piria, masze vrceldeba<br />
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis moTxovnebi. Sesabamisad,<br />
rogorc sameurveo sabWos, ise pedagogiuri sabWos sxdomebi<br />
skolaSi Ria da sajaroa. direqtori uflebamosilia, daeswros sameurveo<br />
sabWos sxdomebs, Tumca mas ar aqvs kenWisyraSi monawileobis<br />
da xmis micemis ufleba. sameurveo sabWos ufleba aqvs, mosTxovos<br />
direqtors rCeva/konsultacia misi kompetenciis farglebSi arsebuli<br />
sakiTxebis Sesaxeb da aseve miiRos misgan yvela saWiro informacia.<br />
16<br />
1.2.2. skolis direqtoris saqmianobis zedamxedveloba da Sefaseba<br />
sameurveo sabWo SeimuSavebs an direqtoris wardginebiT amtkicebs<br />
TanamSromelTa Sefasebisa da marTvis politikas, romelic moawesrigebs<br />
pedagogTa da skolis direqtoris saqmianobis Sefasebis sistemas.<br />
am politikisa da procedurebis Sesabamisad sameurveo sabWom yovelwliurad<br />
unda uzrunvelyos skolis direqtoris saqmianobis Sefaseba.<br />
sameurveo sabWo, saWiroebis SemTxvevaSi, uflebamosilia, daniSnos<br />
sabWos ori an sami wevri direqtoris saqmianobis Sesafaseblad. sabWos<br />
aseve SeuZlia moiwvios damoukidebeli eqsperti direqtoris saqmianobis<br />
Sefasebis mizniT.<br />
1.2.3. sameurveo sabWos sxdomebi, sxdomis procedura da sxdomis oqmi<br />
sameurveo sabWo saswavlo wlis ganmavlobaSi minimum samjer ikribeba.<br />
sasurvelia, sameurveo sabWos Sekrebebi gaimarTos saswavlo<br />
wlis yoveli mesamedis dasawyisSi da saswavlo wlis bolos (Sedegebis<br />
Sesajameblad da saboloo angariSis dasamtkiceblad) an saWiroebisamebr,<br />
sameurveo sabWos Tavmjdomaris an sabWos wevrTa erTi mesamedis<br />
moTxovnis safuZvelze. sameurveo sabWos Tavmjdomare xelmZRvanelobs<br />
da warmarTavs sabWos sxdomebs. misi aryofnisas Tavmjdomaris<br />
movaleobas asrulebs sabWos Tavmjdomaris moadgile. aseTis<br />
ararsebobis SemTxvevaSi Tavmjdomaris uflebamosilebis delegireba<br />
droebiT sabWos romelime wevrze moxdeba. sameurveo sabWos sxdomebis<br />
administraciul mxares agvareben sameurveo sabWos Tavmjdomare da<br />
sabWos mdivani.<br />
sameurveo sabWos sxdomebi Riaa nebismieri dainteresebuli pirisaTvis,<br />
garda saqarTvelos administraciuli kodeqsis 28-e muxliT
gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa. saWiroebis SemTxvevaSi konkretul<br />
sakiTxebze msjelobis mizniT sameurveo sabWo uflebamosilia, sxdomaze<br />
nebismieri piri moiwvios.<br />
rogorc ukve aRvniSneT, vinaidan skola sajaro samarTlis iuridiuli<br />
piria, masze vrceldeba saqarTvelos zogadi administraciuli<br />
kodeqsis moTxovnebi. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis<br />
34-e muxlis Tanaxmad, kolegiuri sajaro dawesebuleba valdebulia,<br />
erTi kviriT adre sajarod gamoacxados momavali sxdomis, misi Catarebis<br />
adgilis, droisa da dRis wesrigis Taobaze, xolo Sesabamisi gadawyvetilebis<br />
miRebisas _ agreTve misi daxurvis Sesaxeb.<br />
gadaudebeli aucileblobisas sameurveo sabWo uflebamosilia Caataros<br />
sxdoma am muxlis pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli wesebis<br />
daucvelad. am SemTxvevaSi igi valdebulia, dauyovnebliv gamoacxados<br />
sxdomis Catarebis adgilis, droisa da dRis wesrigis Taobaze, xolo<br />
Sesabamisi gadawyvetilebis miRebisas _ agreTve misi daxurvis Sesaxeb.<br />
sameurveo sabWos mier gadaudebeli aucileblobisas sxdomis Catarebis<br />
an sxdomis daxurvis SemTxvevaSi igi valdebulia, gadawyvetilebis<br />
miRebidan 3 dRis vadaSi ganmartos sxdomaze miRebuli gadawyvetilebis<br />
gasaCivrebis wesi. sameurveo sabWom reestrSi unda Seitanos<br />
sxdomis daxurvis Sesaxeb gadawyvetilebis misaRebad gamarTuli<br />
saxelobiTi kenWisyris Sedegebi, agreTve sxdomis oqmis monacemebi 33-e<br />
muxliT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />
rogorc zemoT ukve aRvniSneT, zogadi administraciuli kodeqsis<br />
moqmedeba vrceldeba skolebze, vinaidan skolebi sajaro samarTlis<br />
iuridiuli pirebi arian. Sesabamisad skolaSi rogorc sameurveo, ise<br />
pedagogiuri sabWos sxdomebi Ria da sajaroa, romelze daswrebis uflebac<br />
nebismier msurvels aqvs. Tu gaCndeba eWvi sxdomis arakanonierad<br />
daxurvasTan an gadaudebeli aucileblobiT CatarebasTan dakavSirebiT,<br />
sarCeli sasamarTlos unda waredginos sxdomis Catarebidan<br />
erTi Tvis vadaSi.<br />
sameurveo sabWos pirveli sxdoma, sasurvelia, Catardes sabWos<br />
arCevidan 7 dRis ganmavlobaSi. pirvel sxdomaze sabWo xmaTa umravlesobiT<br />
irCevs Tavmjdomares, Tavmjdomaris moadgiles da sabWos<br />
mdivans.<br />
zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis 38-e muxlis Tanaxmad, sameurveo<br />
sabWo:<br />
a) am kanonis 42-e muxliT gaTvaliswinebuli wesiT, siiTi Semadgenlobis<br />
umravlesobiT irCevs skolis direqtors, romelsac registraciaSi<br />
atarebs saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministro;<br />
17
) skolis direqtoris wardginebiT amtkicebs skolis biujets, agreTve<br />
amtkicebs direqtoris mier momzadebul wliur angariSs da<br />
uzrunvelyofs mis sajaroobas;<br />
g) skolis direqtoris wardginebiT amtkicebs skolis Sinaganawess,<br />
romelic amomwuravad gansazRvravs disciplinuri gadacdomebis<br />
nusxas da maTTvis gaTvaliswinebul disciplinur saxdelebs, skolidan<br />
gadayvanis pirobebs;<br />
d) gamoxatavs Tanxmobas pedagogiuri sabWos mier SemuSavebuli saskolo<br />
saswavlo gegmebisa da erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />
centris mier rekomendebuli/grifminiWebuli saxelmZRvaneloebidan<br />
pedagogebis mier SerCeuli, saswavlo wlis ganmavlobaSi<br />
gamosayenebeli saxelmZRvaneloebis nusxis Taobaze;<br />
e) akontrolebs skolis direqciis mier finansebis xarjvasa da qonebis<br />
gankargvas;<br />
v) uflebamosilia SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />
gaTvaliswinebuli moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi<br />
xelSekruleba Seuwyvitos skolis direqtors;<br />
z) inaxavs da aRricxavs sameurveo sabWoSi mSobelTa da pedagogiuri<br />
sabWos warmomadgenelTa arCevnebis biuletenebsa da oqmebs;<br />
T) skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT ganixilavs saCivrebs da<br />
iRebs Sesabamis zomebs;<br />
i) uflebamosilia erovnuli saswavlo gegmis Sesabamisad saswavlo<br />
wlis damamTavrebeli gamocdebis Catarebis mizniT daavalos direqtors,<br />
mimarTos erovnuli gamocdebis centrs da dados Sesabamisi<br />
xelSekruleba;<br />
k) uflebamosilia mosTxovos skolis direqtors, vadamde Seuwyvitos<br />
SromiTi xelSekruleba maswavlebels xelSekrulebis pirobebis<br />
darRvevisas, saaRmzrdelo saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebis<br />
Cadenisas da kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi;<br />
l) disciplinuri gadacdomebis ganxilvis mizniT, skolis wesdebiT<br />
gaTvaliswinebuli wesiT irCevs disciplinur komitets, romlis<br />
SemadgenlobaSi Sedis Tanabari raodenobis maswavlebeli, mSobeli<br />
da saSualo safexuris moswavle. sameurveo sabWo uflebamosilia<br />
wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT disciplinuri komitetis gadawyvetilebebis<br />
Sesaxeb saCivrebi Tavad ganixilos an Seqmnas saapelacio<br />
komiteti. saapelacio komiteti, sameurveo sabWo ganixilavs<br />
agreTve saCivrebs, romlebic exeba direqtoris mier disciplinur<br />
gadacdomebze miRebul gadawyvetilebebs. dauSvebelia disciplinuri<br />
komitetis an saapelacio komitetis specialuri Semadgenlobis<br />
mowveva konkretuli SemTxvevis ganxilvis mizniT;<br />
18
m) iTanxmebs skolis direqtoris mier warmodgenil skolis wesdebis<br />
proeqts.<br />
2. am muxlis pirveli punqtis „a“, „b“, „g“, „d“, „k“ da „m“ qvepunqtebiT<br />
gaTvaliswinebul gadawyvetilebebs sameurveo sabWo iRebs siiTi Semadgenlobis<br />
umravlesobiT, xolo „v“ qvepunqtiT gaTvaliswinebul<br />
gadawyvetilebas _ siiTi Semadgenlobis ori mesamediT.<br />
rogorc vxedavT, zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonis Tanaxmad, sameurveo<br />
sabWo yvela gadawyvetilebas iRebs siiT Semadgenlobis xmaTa<br />
umravlesobiT, garda erTisa, roca saqme exeba skolis direqtorisTvis<br />
xelSekrulebis Sewyvetis sakiTxs. am SemTxvevaSi sameurveo sabWo<br />
gadawyvetilebas iRebas siiTi Semadgenlobis ori mesamediT.<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, sabWos wevrTagan airCios aRmasrulebeli<br />
mdivani, romelsac daevaleba sxdomebis oqmebisa da sabWos<br />
sxdomebTan dakavSirebuli sxva dokumentebis momzadeba da Senaxva.<br />
sameurveo sabWos sxdomis daniSvnamde minimum erTi kviriT adre sab-<br />
Wos Tavmjdomare an _ misi aryofnis SemTxvevaSi _ misi moadgile aRmasrulebeli<br />
mdivnisa da skolis administraciis daxmarebiT werilobiT<br />
atyobinebs sabWos TiToeul wevrs da Setyobinebas daurTavs<br />
sxdomis dRis wesrigs, sxdomis Catarebis adgilisa da drois Sesaxeb<br />
informacias. gamonaklisi am wesidan daiSveba mxolod maSin, Tu sabWos<br />
Tavmjdomare an misi moadgile saswrafod miiCnevs konkretuli sakiTxebis<br />
ganxilvas. am SemTxvevaSi werilobiTi gafrTxileba da dRis<br />
wesrigi SedarebiT mokle vadaSi gadaegzavneba sabWos TiToeul wevrs.<br />
sxdomis oqms xels aweren sameurveo sabWos Tavmjdomare da aRmasrulebeli<br />
mdivani, Tavmjdomaris aryofnis SemTxvevaSi _ Tavmjdomaris<br />
moadgile. sameurveo sabWos sxdomis oqmi mniSvnelovani dokumentia,<br />
romelic skolaSi unda inaxebodes da tardebodes skolaSi<br />
arsebul sajaro reestrSi.<br />
sameurveo sabWo uzrunvelyofs sxdomis dRis wesrigis, xelmowerili<br />
oqmisa da sxdomasTan dakavSirebuli sxva dokumentebis (garda<br />
konfidencialuri dokumentebisa) sajaroobas nebismieri dainteresebuli<br />
pirisaTvis. igive wesi vrceldeba sameurveo sabWos mier Seqmnili<br />
nebismieri samuSao jgufis/komitetis sxdomis oqmebze.<br />
daxuruli sxdomis oqmi (konfidencialuri dokumenti) inaxeba da<br />
sajaro xdeba saqarTvelos administraciuli kodeqsis 33-e muxlis<br />
Sesabamisad. igive wesi vrceldeba komitetebis daxurul sxdomebze<br />
miRebul oqmebze. daxuruli sxdomis oqmis gonivrul farglebSi gamocalkevebadi<br />
nebismieri nawili unda gamoqveyndes.<br />
19
20<br />
nawili 2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
skolis direqtoris ZiriTadi funqciaa skolis yoveldRiuri xelmZRvaneloba<br />
da marTva, romlis saSualebiTac uzrunvelyofili iqneba<br />
skolis saqmianobis yvela sferoSi maRali standartebis miRweva.<br />
direqtorma xeli unda Seuwyos skolaSi moswavleTa warmatebisken,<br />
Tanasworobisa da maRali molodinebisaken miswrafebis kulturis<br />
damkvidrebas. direqtori valdebulia, sameurveo sabWosTan erTad<br />
SeimuSaos skolis strategiuli miznebi da amocanebi da uzrunvelyos<br />
maTi ganxorcieleba resursebis optimaluri gamoyenebiT. direqtori,<br />
sxvebTan erTad, valdebulia, Seafasos skolis zogadi saqmianoba da<br />
dasaxos prioritetebi da saqmianobis gaumjobesebisa da standartebis<br />
amaRlebis gzebi da saSualebebi.<br />
direqtori uzrunvelyofs adgilobrivi sazogadoebis CarTvas<br />
skolis cxovrebaSi sxvadasxva dainteresebul jgufebTan, magaliTad,<br />
sxva skolebTan, bavSvebisa da mozardebis sakiTxebze momuSave sxvadasxva<br />
organizaciebTan, adgilobriv TviTmmarTvelobebTan, umaRles<br />
saganmanaTleblo dawesebulebebTan da sxv. efeqturi TanamSromlobiT.<br />
amgvari saqmianobiT direqtori xels uwyobs zogadad ganaTlebis<br />
sistemis ganviTarebasa da adgilobriv doneze standartebis amaRlebas.<br />
direqtoris saqmianobis erT-erTi kritikuli aspeqti sameurveo<br />
da pedagogiur sabWoebTan erToblivi muSaobaa. isini erTad qmnian<br />
skolis saqmianobis saerTo xedvas da strategiuli ganviTarebis gegmas.<br />
strategiuli dagegmvis process gadamwyveti roli eniWeba skolis<br />
saqmianobaSi, mis winsvlasa da warmatebaSi.<br />
direqtori srulyofilad unda erkveodes skolis saswavlo procesSi.<br />
direqtoris mTavari funqciac swored isaa, rom uzrunvelyos<br />
iseTi saswavlo procesis arseboba, romelic saSualebas miscems moswavleebs,<br />
miiRon maRali xarisxis ganaTleba.<br />
direqtori, rogorc skolis xelmZRvaneli piri, valdebulia, gonivrulad<br />
gamoiyenos yvela resursi da saSualeba imisaTvis, rom skolaSi<br />
Seqmnas warmatebuli da usafrTxo saswavlo garemo.<br />
skolis wesdeba /xedva, misia /ganviTarebis gegma<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad skolis direqtori<br />
SeimuSavebs da sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />
wesdebis proeqts, xolo sabWosTan SeTanxmebul proeqts dasamtkiceblad<br />
ugzavnis ganaTlebisa da mecnierebis saministros.
garda amisa, skolis direqtoris profesiuli movaleobaa skolis<br />
xedvis/misiisa da ZiriTadi miznebis gansazRvra da Sesabamisi politikis<br />
SemuSaveba. man unda marTos skola saerTo xedviTa da mimarTulebebiT<br />
da zedamxedveloba gauwios skolis ganviTarebis gegmis Seqmnis,<br />
ganxorcielebisa da monitorinigis process. am uflebamosilebis ganxorcielebisas<br />
direqtorma unda gaiTvaliswinos sameurveo da pedagogiuri<br />
sabWoebis, skolis sxva TanamSromlebisa da mSoblebis Sexedulebebi.<br />
finansuri marTva<br />
direqtori sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />
biujets. moTxovnis safuZvelze direqtori amzadebs da sameurveo<br />
sabWos warudgens biujetSi Sesatan mniSvnelovan cvlilebebs sabWos<br />
mier SemuSavebuli miTiTebebis gaTvaliswinebiT.<br />
direqtori Tanxebs gankargavs sameurveo sabWos mier damtkicebuli<br />
skolis biujetis mixedviT. igi uflebamosilia, dados garigebebi,<br />
maT Soris skolis qonebis Sesaxeb, garda im garigebebisa, romlebisTvisac<br />
saqarTvelos kanonmdeblobiT an skolis wesdebiT gaTvaliswinebulia<br />
sameurveo sabWos an kontrolis ganmaxorcielebli organos<br />
Tanxmoba. direqtori valdebulia, moiTxovos sameurveo sabWos<br />
Tanxmoba iseTi garigebebis dadebisas, romelTa Rirebulebac skolis<br />
biujetis 5%-s aRemateba.<br />
`zogadi ganaTlebis kanonis~ Sesabamisad yoveli wlis 10 dekembramde<br />
skolis direqtori sameurveo sabWos abarebs angariSs finansuri<br />
saqmianobis Sesaxeb.<br />
adamianuri resursebis marTva<br />
direqtori sameurveo sabWos moTxovnis safuZvelze da skolis Ti-<br />
Toeul TanamSromlTan konsultaciis gavlis Semdeg valdebulia, SeimuSaos<br />
adamianuri resursebis marTvis politika da procedurebi,<br />
SeuTanxmos sameurveo sabWos da uzrunvelyos misi ganxorcieleba.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad, saqarTvelos ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros mier damtkicebuli pirobebisa da<br />
wesis Sesabamisad skolis direqtori uzrunvelyofs maswavleblebTan<br />
da skolis sxva TanamSromlebTan SromiTi xelSekrulebebis dadebasa<br />
da Sesrulebas.<br />
direqtori pasuxismgebelia rogorc saswavlo, ise teqnikuri da<br />
administraciuli personalis daqiravebasa da marTvaze da maTTvis<br />
21
funqciebis Sesabamis gadanawilebaze. funqciebis gadanawilebis dros<br />
direqtorma unda gaiTvaliswinos TiToeuli TanamSromlis daqiravebis<br />
pirobebi. amasTanave, maswavlebelTa funqciebi imgvarad unda gadaanawilos,<br />
rom maswavleblebs saswavlo procesis warmarTvisa da<br />
moswavleebTan individualurad muSaobis paralelurad profesiuli<br />
ganviTarebisaTvis saWiro drois resursebi hqondeT.<br />
maswavleblis aryofnis SemTxvevaSi direqtori mis funqciebs anawilebs<br />
skolis yvela sxva maswavlebelze (administraciis warmomadgenlebisa<br />
da sakuTari Tavis CaTvliT) maTi samuSao datvirTvis gaTvaliswinebiT.<br />
igi aseve uzrunvelyofs skolis maswavlebelTaTvis<br />
yvela saWiro informaciis miwodebas, rac maT miscemT profesionaluri<br />
movaleobis efeqturad ganxorcielebis SesaZleblobas.<br />
adamianuri resursebis marTvis politikisa da procedurebis Sesabamisad<br />
direqtori uzrunvelyofs skolis TanamSromelTa saqmianobis<br />
Sefasebas. amasTanave, man sameurveo sabWos unda warudginos<br />
wliuri angariSi TanamSromelTa Sefasebis Sedegebis Sesaxeb.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad skolis direqtori<br />
uflebamosilia, vadamde Seuwyvitos maswavlebels SromiTi xel-<br />
Sekruleba xelSekrulebis pirobebis darRvevis, saaRmzrdelo saqmianobisaTvis<br />
Seuferebeli qmedebis Cadenis an kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli<br />
wesiT arakvalificiurobis dadasturebis SemTxvevaSi.<br />
direqtori valdebulia, uzrunvelyos treningebisa da profesiuli<br />
ganviTarebis sxva SesaZleblobebis xelmisawvdomoba skolis<br />
TiToeuli TanamSromlisaTvis maTi moTxovnilebebisa da saWiroebebis<br />
gaTvaliswinebiT. am TvalsazrisiT gansakuTrebuli yuradReba unda<br />
mieqces damwyeb pedagogebs. direqtorma sameurveo sabWos yovelwliurad<br />
unda warudginos angariSi, romelSic asaxuli iqneba maswavlebelTa<br />
profesiuli ganviTarebis xarisxi da misi Sedegebi swavlebisa<br />
da swavlis procesze.<br />
22<br />
saCivrebi da disciplina<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad direqtori uflebamosilia,<br />
ganixilos saCivrebi skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />
procedurebis mixedviT.<br />
sameurveo sabWos/disciplinuri komitetis mier SemuSavebuli zogadi<br />
principebis Sesabamisad skolis direqtori valdebulia, Seimu-<br />
Saos da ganaxorcielos Sesabamisi politika da procedurebi skolaSi<br />
moswavleTa disciplinisa da eTikuri standartebis damkvidrebis miz-
niT. direqtori valdebulia, es procedurebi xelmisawvdomi gaxados<br />
TiToeuli moswavlisaTvis da uzrunvelyos maTi dacva da ganxorcieleba.<br />
direqtori valdebulia, SeinarCunos wesrigi da disciplina skolis<br />
teritoriaze da maSinac, roca moswavleebi skolis mier nebadar-<br />
Tul saqmianobas axorcieleben, rogorc skolis teritoriaze, ise mis<br />
gareT (mag.: eqskursiisas da a. S.).<br />
saswavlo gegmis SemuSaveba da ganxorcieleba<br />
direqtori skolis pedagogiur sabWosTan erTad SeimuSavebs skolis<br />
saswavlo gegmas da amasTanave zedamxedvelobas uwevs skolaSi<br />
mimdinare saswavlo-saaRmzrdelo process, kerZod, direqtori:<br />
gansazRvravs, SeimuSavebs, dasamtkiceblad warudgens skolis sameurveo<br />
sabWos da SemdgomSi axorcielebs skolis saswavlo gegmas,<br />
romelic unda efuZnebodes moswavleTa moTxovnilebebs, interesebs,<br />
SesaZleblobebsa da ganviTarebis dones da amasTanave skolaSi<br />
arsebul Sesabamis resursebs. direqtori saskolo saswavlo<br />
gegmis SemuSavebaSi rTavs pedagogiur sabWos. Tu direqtoris mier<br />
wardgenil saswavlo gegmas sameurveo sabWo ar daamtkicebs, xdeba<br />
axali saswavlo gegmis SemuSaveba da wardgena an arsebulSi cvlilebebis<br />
Setana;<br />
SeimuSavebs saskolo saswavlo gegmis politikas da uTanxmebs sameurveo<br />
sabWos;<br />
uzrunvelyofs skolis saswavlo gegmis mravalferovnebas, neitralurobasa<br />
da misi saSualebiT maRali standartebis miRwevis SesaZleblobas;<br />
yovelwliurad gadasinjavs skolis saswavlo gegmis politikas da<br />
saWiroebis SemTxvevaSi sameurveo sabWos warudgens rekomendaciebs<br />
saWiro cvlilebebis Sesaxeb.<br />
swavlebasa da swavlaze zedamxedveloba<br />
direqtori valdebulia, mudmivad ganaxorcielos zedamxedveloba<br />
skolis saqmianobaze, Seafasos swavlebisa da swavlis standartebi da<br />
uzrunvelyos Sesabamisi profesiuli standartebis miRweva da Senar-<br />
Cuneba.<br />
skola mudmivad unda eZebdes saWiro gzebsa da axal saSualebebs<br />
moswavleTa Sedegebis gaumjobesebisaTvis. am process uSualo xelm-<br />
23
ZRvaneloba unda gauwios skolis direqtorma. efeqturi swavleba<br />
mTlianad aris damokidebuli TiToeuli moswavlis moTxovnilebebis<br />
dakmayofilebaze, rac pedagogisgan im pirobebis detalur codnas<br />
moiTxovs, romelSic moswavle saukeTesod iTvisebs sagnebs. garda<br />
amisa, pedagogs unda SeeZlos moswavleTa motivaciisa da aqtiurobis<br />
waxaliseba sxvadasxva saklaso samuSaoebiTa Tu meTodebiT. savaldebulo<br />
ar aris, direqtori Tavad iyos profesionali pedagogi, magram<br />
mas unda SeeZlos swavlebis efeqturi meTodebis gansazRvra da maTi<br />
efeqturad gamoyeneba sxvadasxva saswavlo garemoSi.<br />
24<br />
nawili 3. sameurveo sabWosa da direqtoris<br />
angariSvaldebulebis sistema<br />
rogorc ukve aRiniSna, sameurveo sabWos skolis marTvaSi strategiuli<br />
roli akisria, xolo direqtori yoveldRiurad xelmZRvanelobs<br />
skolas da uzrunvelyofs dasaxuli miznebisa da amocanebis<br />
efeqturad ganxorcielebas. imisaTvis, rom rogorc direqtorma, ise<br />
sameurveo sabWom kvalificiurad da keTilsindisierad ganaxorcielon<br />
sakuTari ufleba-movaleobebi, aucilebelia Sesabamisi angariSvaldebulebis<br />
sistemis Seqmna skolaSi. angariSvaldebuleba unda<br />
xorcieldebodes marTvis sxvadasxva doneebze sxvadasxva meqanizmebis<br />
saSualebiT, rogoricaa Sexvedrebis organizeba, angariSebis momzadeba<br />
da wardgena, monitoringi, Semowmeba/Sefaseba da sxv. sasurvelia,<br />
rom direqtorma da sameurveo sabWom erToblivad SeimuSaon skolis<br />
angariSvaldebulebis sistema.<br />
3.1. sameurveo sabWos angariSvaldebuleba<br />
sameurveo sabWo angariSvaldebulia skolisa da mTeli sazogadoebis<br />
winaSe. igi mzad unda iyos, mis mier miRebuli gadawyvetilebebisa<br />
da gatarebuli RonisZiebebis Sesaxeb axsna-ganmarteba misces nebismier<br />
legitimurad dainteresebul pirs, iqneba es skolis TanamSromeli,<br />
moswavle, mSobeli, presisa Tu ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />
warmomadgeneli, Tu resurs-centris warmomadgeneli.<br />
sameurveo sabWos SeuZlia, Tavad SeimuSaos sakuTari angariSvaldebulebis<br />
meqanizmebi da procedurebi, romlebic SeiZleba gulisxmobdes<br />
mSoblebTan, pedagogebTan an zogadad skolis sazogadoebas-<br />
Tan (regularuli an yovelwliuri) Sexvedrebis organizebas, an wli-
uri (kvartaluri) angariSebis momzadebasa da mis gamoqveynebas. sameurveo<br />
sabWos angariSvaldebulebis meqanizmebi da procedurebi Se-<br />
Tanxmebuli unda iyos skolis direqtorTan, pedagogebTan da sxva dainteresebul<br />
pirebTan.<br />
3.2. direqtoris angariSvaldebuleba<br />
angariSvaldebuleba sameurveo sabWos winaSe<br />
direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe skolis<br />
saqmianobisa da skolis miznebis misaRwevad saWiro resursebis efeqturad<br />
gamoyenebis Taobaze.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad direqtori yoveli<br />
wlis 10 dekembramde angariSs abarebs sameurveo sabWos finansuri<br />
saqmianobisa da saswavlo procesis mimdinareobis Sesaxeb. direqtori<br />
valdebulia, sakmarisi informacia miawodos sameurveo sabWos, raTa<br />
man Seamowmos da Seafasos skolis miRwevebi da ganviTarebis tendenciebi.<br />
garda amisa, skolis direqtori sameurveo sabWos yovelwliurad<br />
warudgens angariSs maswavlebelTa saqmianobis Sefasebisa da profesiuli<br />
ganviTarebis Sesaxeb.<br />
sameurveo sabWom konstruqciulad unda iTanamSromlos direqtorTan<br />
da saWiroebis SemTxvevaSi mas Sesabamisi daxmareba gauwios.<br />
Tumca amasTanave, skolis interesebis maqsimalurad dacvis uzrunvelsayofad<br />
sameurveo sabWo uflebamosilia, winaaRmdegoba gauwios<br />
direqtoris ama Tu im iniciativas, moiTxovos misgan damatebiTi informacia<br />
da axsna-ganmartebebi da Sesworebebi Seitanos direqtoris<br />
mier warmodgenil iniciativebsa Tu rekomendaciebSi.<br />
angariSv aldebuleba skolis sazogadoebis/mSoblebis winaSe<br />
direqtori angariSvaldebulia farTo sazogadoebis winaSe, gansakuTrebiT<br />
ki moswavleTa da mSobelTa winaSe. direqtors akisria<br />
pasuxismgebloba, uzrunvelyos moswavleebis mier maRali xarisxis<br />
ganaTlebis miReba da skolaSi solidaruli pasuxismgeblobis principis<br />
damkvidreba. direqtori aseve valdebulia, mSoblebisa da moswavleebisaTvis<br />
xelmisawvdomi gaxados informacia saswavlo gegmebis,<br />
moswavleTa miRwevebisa da skolasTan dakavSirebuli sxva sakiTxebis<br />
Sesaxeb.<br />
25
angariSvaldebulebis warmatebiT ganxorcielebis mizniT direqtorma:<br />
keTilsindisierad unda Seasrulos sameurveo sabWosTan dadebuli<br />
xelSekrulebiT nakisri valdebulebebi;<br />
xeli unda Seuwyos iseTi garemos Seqmnas, sadac SesaZlebelia konstruqciuli<br />
TanamSromloba, codnis gaziareba da arsebul Sedegebze<br />
pasuxismgeblobis aReba;<br />
unda uzrunvelyos angariSvaldebulebis sistemis damkvidreba<br />
skolis yvela doneze da aRniSnuli sistemis regularuli gadasinjva<br />
da saWiroebis SemTxvevaSi masSi cvlilebebis Setana;<br />
unda SeimuSaos da skolis sazogadoebas (kerZod, sameurveo sabWos,<br />
maswavleblebs, mSoblebs, moswavleebs, ganaTlebis saministros)<br />
warudginos angariSi skolis saqmianobisa da ZiriTadi miRwevebis<br />
Sesaxeb.<br />
26
Tavi II<br />
strategiuli dagegmva<br />
da TviTSefaseba<br />
nawili 1. strategiuli dagegmvis arsi,<br />
saWiroeba da funqciebi<br />
strategiuli dagegmva nebismieri organizaciis, maT Soris skolis,<br />
normaluri funqcionirebis ganuyofeli nawilia. strategiuli dagegmvis<br />
mizania, gansazRvros skolis xedva da misia, misi grZelvadiani<br />
miznebi da maTi miRwevis saukeTeso da realisturi saSualebebi.<br />
strategiuli gegma momavlis erTgvari prognozia, arsebuli realuri<br />
viTarebisa da perspeqtivebis gaTvaliswinebiT. igi warmoadgens<br />
detalur, kompleqsur gegmas, romlis daniSnulebaa skolis misiis<br />
ganxorcieleba da mis mier dasaxuli miznebis miRweva. strategiuli<br />
dagegmva efuZneba prognozirebadi mimarTulebebisa da momavlis<br />
alternatiuli scenarebis, aseve Sida da gare maCveneblebis analizs.<br />
mas unda axasiaTebdes moqniloba da mravalmxrivi orientacia. strategiuli<br />
dagegmva skolas Tavis garemosTan akavSirebs, radgan qmnis<br />
misi miznebis miRwevisaTvis saWiro konteqsts da mimarTulebas skolis<br />
sasurveli momavlis gansazRvrisaTvis.<br />
strategiuli dagegmva uwyveti procesia: misi arsi ar aris skolis<br />
saqmianobis srulyofili gegmis ganviTareba; igi mimdinare, uwyveti<br />
saswavlo procesia, organizaciuli dialogia, romelic scdeba winaswar<br />
gansazRvruli miznebis miRwevas. amasTanave, strategiuli dagegmva<br />
xarisxobrivi da ideebze orientirebuli procesia. igi iseT monacemebs<br />
moicavs (magaliTad, gamocdilebas, intuicias da ideebs), romlebic<br />
yovelTvis cifrebiT araa gamyarebuli anda gamoxatuli.<br />
strategiuli dagegmvis daniSnulebaa, sameurveo sabWo, direqcia,<br />
pedagogebi da mSoblebi daafiqros imaze, Tu ras surT, rom skolam<br />
miaRwios momavalSi da ra saSualebebiT. amdenad, dagegmvis procesi<br />
mimarTulia organizaciuli fiqrisa da saqmianobis gzebis Camoyali-<br />
27
ebisaken. erTob mniSvnelovania strategiuli dagegmvisa da miT ufro,<br />
ganxorcielebis etapze Sesabamisi pirebisa da jgufebis CarTulobis<br />
uzrunvelyofa. rogorc wesi, warmatebis SemTxvevaSi strategiuli<br />
dagegmva gavlenas iqoniebs skolis saqmianobis nebismier sferoze<br />
da, amasTan, igi organizaciis msoflmxedvelobisa da kulturis nawilad<br />
iqceva.<br />
saganmanaTleblo standartebi fundamentur rols asrulebs<br />
skolis saswavlo sistemaSi. saqarTveloSi saganmanaTleblo standartebi<br />
erovnul doneze muSavdeba. sameurveo sabWos SeuZlia, skolis<br />
doneze damatebiTi standartebi daadginos, romlebic TanxvedraSi<br />
iqneba erovnul standartebTan, magram amasTan ufro detalur gansazRvrebebs<br />
miscems skolas. standartebi saerTo mimarTulebebs iZleva<br />
saklaso swavlebis, Sefasebis sistemisa da resursebis gamoyenebisTvis.<br />
igi exmareba pedagogsa da skolis direqtors, gansazRvros<br />
prioritetebi saswavlo drois gamoyenebis TvalsazrisiT. standartebi<br />
qmnis molodins imisas, rom TiToeulma moswavlem maRali xarisxis<br />
ganaTleba miiRos.<br />
strategiulma gegmam unda asaxos saganmanaTleblo standartebis<br />
`ra~ da `ramdenad kargad~ aspeqtebi; anu skolam unda gansazRvros<br />
konkretuli damokidebulebebi, codna, unarebi da Cvevebi, romelTa<br />
demonstrirebasac igi moelis TiToeuli moswavlisgan (`ra~). amasTan,<br />
skolam unda gansazRvros codnisa da unar-Cvevebis xarisxis minimaluri<br />
donec, romelic TiToeul moswavles moeTxoveba (`ramdenad<br />
kargad~). kargad damuSavebuli standartebi mxolod moswavlis moswrebis<br />
mosalodnel Sedegebs ki ar unda asaxavdes, aramed unda Seicavdes<br />
moswavlis namuSevrebis magaliTebs Sesabamisi SefasebiTa da<br />
komentarebiT.<br />
skolis strategiuli gegma Semdeg SekiTxvebs unda pasuxobdes:<br />
ra aris skolis misia da xedva? ratom arsebobs skola da ris miRweva<br />
surs mas moklevadian da grZelvadian periodSi?<br />
ra momsaxurebas sTavazobs skola sazogadoebas? ra momsaxureba<br />
unda SesTavazos momavalSi?<br />
vin iRebs sargebels skolis momsaxurebiT? rogor SeiZleba Seicvalos<br />
samizne jgufebis moTxovnilebebi momavalSi? rogor upasuxebs<br />
skola am cvlilebebs?<br />
arsebuli garemosa da skolis mimdinare SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT,<br />
romel konkretul sakiTxze unda moaxdinos skolam<br />
sakuTari Zalisxmevisa da resursebis mobilizeba, raTa samomavlo<br />
gegmebi ganaxorcielos?<br />
28
a kriteriumebi iqneba gamoyenebuli dasaxuli miznebis Sesrulebis<br />
kontrolisa da SefasebisaTvis?<br />
ra Zalisxmevas gaiRebs skola dasaxuli miznebisa da prioritetebis<br />
gadasasinjad, Tu garemo pirobebi Seicvleba?<br />
nimuSi 1 asaxavs strategiuli dagegmvis procesis wriul xasiaTs.<br />
procesi iwyeba xedvis Sesaxeb ganacxadiT, romelic asaxavs skolis<br />
ganviTarebis sasurvel momavals. xedvis Sesaxeb ganacxadis safuZvelze<br />
yalibdeba skolis misia, anu daarsebis miznebi da daniSnuleba, da<br />
amasTanave _ mimdinare prioritetebi da saqmianobis ZiriTadi mimar-<br />
Tulebebi. misiis ganmsazRvreli dokumenti asaxavs aseve organizaciul<br />
Rirebulebebs _ rwmenasa da eTikas, romlebic skolis funqcionirebis<br />
mamoZravebel Zalasa da fundaments warmoadgens.<br />
xedvisa da misiis ganacxadis Semdeg muSavdeba skolis strategia,<br />
romelSic asaxulia momdevno periodSi skolis ZiriTadi prioritetebi<br />
da mimarTulebebi. strategiiT ganisazRvreba organizaciis Ti-<br />
Toeuli komponentis uaxloesi mimarTulebebi da miznebi. isini aisaxeba<br />
skolis ganviTarebis gegmaSi, romelsac skolis xedva da prioritetebi<br />
momdevno wlis gansaxorcielebel saqmianobaSi gadahyavs.<br />
ganxorcielebis etapze monitoringis saSualebiT mowmdeba, ramdenad<br />
kargad muSaobs gegma, miiRweva Tu ara sasurveli maCveneblebi<br />
da ra cvlilebebia gasatarebeli maT misaRwevad. momdevno etapze skolis<br />
TviTSefasebis gamoyenebiT fasdeba skolis ganviTarebis gegmis<br />
zegavlena standartebze, xarisxze, moswavleTa miRwevebze, dainteresebuli<br />
pirebis monawileobaze, xelmZRvanelobaze, skolis marTvasa<br />
da skolis saqmianobis sxva sferoebze. amdenad, skolis TviTSefasebis<br />
procesi miuTiTebs, ramdenad warmatebulia skola Tavisi misiis miRwevaSi.<br />
TviTSefasebis Sedegad miRebuli informaciis safuZvelze<br />
cvlilebebi Sedis xedvis/misiis ganmsazRvrel dokumentsa da strategiaSi<br />
da mzaddeba skolis ganviTarebis axali gegma.<br />
29
30<br />
nimuSi 1. strategiuli dagegmvis procesi<br />
TviTSefaseba<br />
t<br />
t<br />
t<br />
ganxorcieleba<br />
t<br />
xedva<br />
misia<br />
monitoringi<br />
t<br />
t<br />
strategia da<br />
prioritetebi<br />
skolis<br />
ganviTarebis<br />
gegma<br />
t<br />
amdenad, strategiuli dagegmva skolisaTvis umniSvnelovanesi<br />
procesia, radganac:<br />
qmnis safuZvels, rom skolam Tavad gansazRvros, Tu ra mimarTuleba<br />
unda airCios sasurveli Sedegebis misaRwevad;<br />
qmnis konkurentuli upiratesobis miRwevis safuZvels;<br />
saSualebas aZlevs yvela dainteresebul pirs, monawileoba miiRos<br />
da sakuTari wvlili Seitanos saerTo miznebis miRwevaSi;<br />
qmnis strategiuli gegmis pirovnuli da organizaciuli kuTvnilebis<br />
gancdas;<br />
saSualebas aZlevs skolas, arsebuli garemos gaTvaliswinebiT dasaxos<br />
samomavlo prioritetebi.
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis sferoSi<br />
2.1. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />
funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
skolis strategiuli ganviTarebis gegma skolis strategiuli safuZvelia.<br />
strategiul sakiTxebis zogadi xelmZRvaneloba sameurveo<br />
sabWos akisria. man unda gamoiyenos monitoringis yvela saSualeba,<br />
raTa Seafasos skolis progresi dasaxul miznebTan mimarTebaSi, gansazRvros,<br />
ramdenad efeqturad xorcieldeba strategiuli gegma da<br />
aris Tu ara saWiro cvlilebebis Setana. Tumca sameurveo sabWos Tavad<br />
ar ekisreba monitoringis monacemebis Segroveba. sabWom direqtorTan<br />
erTad unda SeimuSaos monacemebis Segrovebis meqanizmebi da<br />
procedurebi da uzrunvelyos maTi regularuli ganxilva da analizi.<br />
maqsimaluri Sedegebis miRwevisa da skolis saqmianobis efeqturobis<br />
uzrunvelsayofad aucilebelia pasuxismgeblobisa da angariSvaldebulebis<br />
Sesabamisi sistemis Seqmna. sameurveo sabWom da direqtorma<br />
erToblivad unda imuSaon pasuxismgeblobebis gansazRvrasa<br />
da angariSvaldebulebis procedurebis Seqmnaze. sameurveo sabWo ZiriTadad<br />
strategiul rols asrulebs skolis marTvaSi, xolo direqtori<br />
skolis profesionalur xelmZRvanelobasa da marTvas axorcielebs,<br />
raTa uzrunvelyos skolis prioritetebisa da miznebis realizeba.<br />
angariSvaldebulebis sistema unda Seiqmnas skolis sxvadasxva<br />
doneebze da unda xorcieldebodes sxvadasxva meqanizmis gamoyenebiT,<br />
rogoricaa Sexvedrebi, angariSebis momzadeba, Semowmeba da sxv.<br />
skolis ZiriTadi sferoebis saqmianobis monitoringis mizniT, sasurvelia,<br />
sameurveo sabWom SeimuSaos skolis TviTSefasebis politika.<br />
sabWom yovelwliurad unda gadasinjos es politika da saWiroebisamebr<br />
cvlilebebi Seitanos masSi. sameurveo sabWom amasTanave<br />
unda uzrunvelyos skolis direqtoris saqmianobis regularuli Sefaseba.<br />
ufro metic, sameurveo sabWos SeuZlia sakuTari Semadgenlobidan<br />
ori an sami wevris gamoyofa, romelTac daekisrebaT skolis<br />
direqtoris saqmianobis Sefaseba. sameurveo sabWos SeuZlia aseve, direqtoris<br />
Sefasebis mizniT moiwvios mrCeveli. garda amisa, sasurvelia,<br />
sameurveo sabWom daawesos Sefasebis ciklis konkretuli vadebi.<br />
skolis direqtori valdebulia, zedamxedveloba gauwios skolis<br />
muSaobas, Seafasos saswavlo standartebi da uzrunvelyos saTanado<br />
profesiuli standartebis damkvidreba da SenarCuneba. sameurveo sab-<br />
31
Wos moTxovnis SemTxvevaSi direqtori valdebulia, pedagogiur sab-<br />
WosTan konsultacis Semdeg SeimuSaos skolis TviTSefasebis politika<br />
da sameurveo sabWos miTiTebis safuZvelze uzrunvelyos am politikis<br />
ganxorcieleba. direqtors aseve evaleba sagnebis xelmZRvanelebis<br />
SerCeva, romelTac daekisrebaT swavlebisa da swavlis xarisxis<br />
Sesaxeb angariSis momzadeba.<br />
nimuSi 2 mokled asaxavs sameurveo sabWos, direqtoris, pedagogebisa<br />
da sxva TanamSromlebis ZiriTad ufleba-movaleobebsa da angariSvaldebulebebs<br />
startegiuli gegmis SemuSavebisa da ganxorcielebis<br />
procesSi.<br />
32<br />
nimuSi 2. sameurveo sabWos, direqtorisa da pedagogiuri sabWos<br />
funqciebi strategiuli dagegmvis procesSi<br />
sameurveo sabWo direqtori pedagogebi/<br />
TanamSromlebi<br />
gansazRvravs skolis SeimuSavebs skolis SeimuSaveben pirad<br />
misiasa da xedvas. xedvasa da misias. profesiul miznebs.<br />
amtkicebs strategiuli SeimuSavebs strategiuli axorcieleben<br />
ganviTarebis gegmas. ganviTarebis gegmas. dakisrebul<br />
mimarTulebas aZlevs xelmZRvanelobs amocanebs.<br />
direqtoris saqmianobas. skolis TanamSromlebs. afaseben saqmianobas<br />
afasebs gamoyofili moiTxovs da anawilebs moiTxoven saWiro<br />
resursebis miznobriobas. resursebs. resursebs,<br />
afasebs progress da ganixilavs Sefasebis treningebsa da sxva<br />
skolis saqmianobas. Sedegebsa da mignebebs. daxmarebas.<br />
sTavazobs rekomendaciebsa<br />
da cvlilebebs.<br />
2.2. sameurveo sabWosa da direqtoris angariSvaldebuleba<br />
sameurveo sabWo angariSvaldebulia skolisa da farTo sazogadoebis<br />
winaSe. igi mzad unda iyos, yvela legitimurad dainteresebul<br />
pirs auxsnas Tavisi gadawyvetilebebi da qmedebebi, iqneba es skolis<br />
TanamSromeli, moswavle, mSobeli, presa, ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros adgilobrivi resurs-centri Tu ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministro.<br />
direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe skolis<br />
saqmianobasa da arsebuli resursebis efeqturi gamoyenebiT skolis<br />
miznebis miRwevaze. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad,
direqtori yovelwliurad, araugvianes 10 dekembrisa, warudgens angariSs<br />
sameurveo sabWos skolis finansuri saqmianobisa da saswavlo<br />
procesis Sesaxeb. direqtori valdebulia, srulyofili informacia<br />
miawodos sameurveo sabWos, raTa man SeZlos skolis miRwevebisa da<br />
zogadi saqmianobis Semowmeba da Sefaseba.<br />
ufro metic, direqtori angariSvaldebulia ufro farTo sazogadoebis<br />
winaSe, gansakuTrebiT ki moswavleTa da mSoblebis winaSe. igi<br />
valdebulia, uzrunvelyos moswavleebisaTvis maRali xarisxis ganaTlebis<br />
miwodeba da skolaSi saerTo pasuxismgeblobis sistemis damkvidreba.<br />
direqtori aseve valdebulia, Seqmnas iseTi meqanizmi, rom<br />
mSoblebs/skolis sazogadoebas regularulad miewodebodes informacia<br />
skolis saswavlo gegmis, maTi Svilebis progresisa da sxva sakiTxebis<br />
Taobaze.<br />
dabolos, yvela sajaro skola angariSvaldebulia mTavrobis wina-<br />
Se. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad, yoveli wlis araugvianes<br />
1-li maisisa TiToeuli sajaro skola valdebulia, ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros warudginos angariSi saswavlo procesis,<br />
skolis ganviTarebis gegmisa da finansuri saqmianobis Sesaxeb.<br />
angariSis wardgenis formas gansazRvravs saministro.<br />
2.3. monawileoba strategiuli dagegmvis procesSi<br />
rogorc wesi, Tu strategiuli gegma mravali adamianis Sromisa da<br />
kargad koordinirebuli procesis Sedegia, igi SeiZleba skolis saqmianobis<br />
gaumjobesebis sakmaod Zlieri iaraRi gamodges, ramdenadac<br />
yvela SeigrZnobs sakuTar wvlils aRniSnul procesSi. miuxedavad<br />
amisa, ar arsebobs strategiuli gegmis Seqmnis erTi saukeTeso meTodi,<br />
romelic SeiZleba sameurveo sabWom gamoiyenos. zogierTi skolis<br />
gegma didi xnis ganmavlobaSi iwereba da mis SemuSavebaSi araerTi jgufi<br />
monawileobs. magaliTad, direqtori SeiZleba amzadebdes gegmis<br />
erT nawils, romelic skolis Senaxvasa da garemontebas Seexeba, xolo<br />
gegmis nawili, romelic wera-kiTxvis standartebis amaRlebas Seexeba,<br />
SeiZleba pedagogiurma sabWom an sagnis xelmZRvanelma moamzados.<br />
TiToeuli skolis gadasawyvetia, vis sTxovos rCeva da rogor Seagrovos<br />
monacemebi strategiuli gegmis SemuSavebis procesSi. Tumca<br />
moswavleTa, mSoblebisa da damxmare uwyebebis CarTva erTob mniSvnelovania.<br />
monacemebi SeiZleba sxvadasxva saSualebiT Segrovdes, magaliTad,<br />
gamokiTxvebis, fokus jgufebis, saskolo krebebis, yovelwliuri<br />
Sefasebebisa da interviuebis Sedegad. zogierT skolaSi mSoblebs<br />
33
iwveven gakveTilebze dasaswrebad da Sesafaseblad, rac TavisTavad<br />
efeqturi saSualebaa imisTvis, rom maswavlebeli yovelTvis angariSvaldebulad<br />
grZnobdes Tavs moswavleTa mSoblebis winaSe; amave dros<br />
es xels Seuwyobs moswavleebs, ukeTesad warmoaCinon sakuTari SesaZleblobebi<br />
klasis winaSe. Tavis mxriv, es SesaZleblobas iZleva, Sefasdes,<br />
Tu ramdenad momzadebuli Sedis maswavlebeli gakveTilze.<br />
sasurvelia, skolas SemuSavebuli hqondes maswavlebelTa Sefasebis<br />
formebi, romelsac miscems mSobels gakveTilis mimdinareobis procesSi<br />
Sesavsebad. es skolas saSualebas miscems, ukeT Sefasos pedagogTa<br />
SesaZleblobebi.<br />
sameurveo sabWom SeiZleba miiRos gadawyvetileba strategiuli<br />
gegmis SemuSavebis procesSi maqsimalurad bevri dainteresebuli piris<br />
CarTvis Sesaxeb. zogadad cnobilia, rom, rodesac adamianebi gegmis<br />
SemuSavebaSi monawileoben, isini ufro TviTdajerebulni arian<br />
mis SesrulebaSi. Tumca gasaTvaliswinebelia, rom gadaudebeli aucileblobis<br />
SemTxvevaSi farTo sazogadoebasTan konsultaciebi SeiZleba<br />
skolisaTvis saziano aRmoCndes. amitom sameurveo sabWom kargad<br />
unda Seafasos arsebuli mdgomareoba da gaakeTos marTlzomieri ar-<br />
Cevani sazogadoebasTan konsultaciasa da gadawyvetilebis damoukideblad<br />
miRebas Soris.<br />
mravali skola qmnis sameurveo sabWos wevrebis, skolis direqciisa<br />
da pedagogiuri sabWos wevrebisagan dakompleqtebul mcire samuSao<br />
jgufebs, romlebsac strategiuli gegmis samuSao variantis SemuSaveba<br />
evalebaT. rogorc wesi, es praqtika efeqtiania. mniSvnelovania,<br />
rom samurveo sabWos wevrebi srulfasovnad iyvnen CarTuli dagegmvis<br />
procesSi da hqondeT SekiTxvebis dasmisa da rekomendaciebis Semu-<br />
Savebis SesaZlebloba, sanam gegma sabolood iqneba SeTanxmebuli skolis<br />
sxva danarCen jgufebTan (mSoblebTan, moswavleebTan da a. S.).<br />
aRsaniSnavia, rom strategiuli gegmis SemuSaveba mniSvnelovan<br />
drosa da energias moiTxovs. imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli<br />
konkretuli pirebis zedmetad gadatvirTva, sxvadasxva sakiTxebi sxvadasxva<br />
jgufebze unda gadanawildes. ase magaliTad, sasurvelia, arsebobdes<br />
saswavlo gegmis jgufi, sameurneo sakiTxebze momuSave jgufi,<br />
sabiujeto jgufi da sxv.<br />
mniSvnelovania strategiuli dagegmvis jgufebSi mSobelTa, pedagogTa<br />
sabWos, moswavleTa TviTmmarTvelobisa da sxva dainteresebuli<br />
jgufebis warmomadgenlebis CarTva, raTa strategia/biujeti asaxavdes<br />
skolis saerTo xedvas da yvela zemoT moyvanili dainteresebuli<br />
jgufis moTxovnebs akmayofilebdes. garda amisa, sasurvelia,<br />
34
om dagegmvis procesSi saTaTbiro xmis uflebiT monawileobas iRebdnen<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros warmomadgenelebi.<br />
nawili 3. strategiuli dagegmvis procesi da etapebi<br />
3.1. strategiuli gegmis struqtura da misi kavSiri<br />
skolis biujetTan<br />
strategiuli gegmis fiqsirebuli struqtura da formati ar arsebobs,<br />
Tumca SeiZleba gamoiyos is ZiriTadi komponentebi, romlebic<br />
aucileblad unda warmoadgendes strategiuli gegmis nawils.<br />
nimuSi 3. strategiuli gegmis struqtura<br />
nawili Sinaarsi<br />
Sesavali / mokle mimoxilva skolis misiis, faseulobebisa<br />
da konteqstis mokle mimoxilva.<br />
SeTavazebuli mimarTulebebisa<br />
da maTi momgebianobis xazgasma.<br />
misia da xedva srulyofili ganacxadi skolis<br />
xedvisa da misiis Sesaxeb.<br />
strategiuli gegmis<br />
mniSvnelobisa da misi<br />
ganxorcielebis vadebis<br />
gansazRvra.<br />
informacia skolis Sesaxeb skolis mokle istoria da im<br />
ZiriTadi faqtebis mimoxilva,<br />
romlebic mkiTxvels zogad<br />
warmodgenas Seuqmnis skolis<br />
Sesaxeb. skolis warmatebebis<br />
xazgasma.<br />
skolis Sefaseba skolis Zlieri mxareebis,<br />
miRwevebisa da aRiarebebis<br />
xazgasma, aseve susti mxareebis<br />
praqtikuli Sefaseba. xSirad<br />
gamoiyeneba e. w. `svotis~ (SWOT)<br />
analizis Sedegebi.<br />
35
36<br />
samomavlo gegmebi skolis momavali ganviTarebis<br />
mimoxilva. moswavleTa da<br />
zogadad skolis samomavlo<br />
moTxovnilebebisa da<br />
saWiroebebis aRwera.<br />
strategiuli mimarTulebebi skolis samomavlo saqmianobis<br />
ZiriTadi mimarTulebebis<br />
mimoxilva.<br />
strategiuli miznebi saSualo vadaze gaTvlili<br />
miznebis Sesaxeb ganacxadi.<br />
konkretuli miznebis<br />
miRwevasTan dakavSirebuli<br />
amocanebis CamonaTvali.<br />
dafinansebis sakiTxebi gegmis dafinansebis wyaroebi.<br />
pirveli wlis Semosavlebisa da<br />
danaxarjebis prognozi da<br />
momdevno wlebis gaTvlebi.<br />
organizaciuli kompetencia skolis organizaciuli<br />
da gamocdileba kompetenciisa da<br />
gamocdilebis mimoxilva,<br />
romelic SesaZlebels gaxdis<br />
strategiuli gegmis<br />
warmatebiT ganxorcielebas.<br />
samoqmedo gegma skolis wliuri ganviTarebis<br />
gegma prioritetebis,<br />
angariSvaldebuli pirebisa da<br />
vadebis miTiTebiT.<br />
savaldebuloa, rom strategiuli gegma da skolis ganviTarebis<br />
gegma SesabamisobaSi iyos skolis biujetTan. biujeti gansazRvravs<br />
gegmiT gaTvaliswinebuli saqmianobis ganxorcielebisaTvis saWiro<br />
finansur resursebs. amitom direqtori valdebulia, uzrunvelyos<br />
gegmiT gaTvaliswinebuli ZiriTadi sakiTxebis Sesabamisoba wliuri<br />
biujetis prognozirebad SemosavlebTan da xarjebTan. amasTan, biujetis<br />
Sedgenis procesSi direqtorma unda uzrunvelyos gegmiT gaTvaliswinebuli<br />
ZiriTadi sakiTxebis prioritetuloba. skolis gegmisa<br />
da biujetis daxvewis mizniT saWiroa, pedagogiurma sabWom, moswavleTa<br />
warmomadgenlebma da mSobelTa komitetma winaswar ganixilon
es gegma. sasurvelia, ganaTlebis adgilobrivi organoebisa da ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros warmomadgenlebma, romlebic amavdroulad<br />
SeiZleba sameurveo sabWos wevrebi iyvnen, aqtiuri monawileoba<br />
miiRon strategiuli dagegmvis procesSi.<br />
3.2. strategiuli dagegmvis ZiriTadi etapebi<br />
mniSvnelovania, rom skolis marTva, misi finansuri, materialuri,<br />
inteleqtualuri da sxva resursebis gamoyeneba mimarTuli iyos skolaSi<br />
warmatebuli saganmanaTleblo garemos Seqmnisaken. strategiuli<br />
dagegmva skolis saqmianobis uklebliv yvela sakiTxs moicavs.<br />
miuxedavad imisa, rom strategiuli dagegmvis procesi TiToeuli skolis<br />
moTxovnilebebis Sesabamisad muSavdeba, yvela warmatebuli `modeli~<br />
Semdeg nabijebs moicavs:<br />
xedvisa da misiis ganacxadebis SemuSaveba;<br />
strategiuli gadawyvetilebebis miReba;<br />
samoqmedo gegmisa da skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba;<br />
gegmis ganxorcieleba;<br />
monitoringi da Sefaseba.<br />
dagegmvis ciklis xangrZlivoba damokidebulia imaze, aqvs Tu ara<br />
skolas dagegmvis gamocdileba, ramdeni strategiuli sakiTxia gadasawyveti<br />
da ra drois gamoyofas miiCnevs skola saWirod am procesisaTvis.<br />
Tumca sasurvelia, strategiuli dagegmva or an sam TveSi dasruldes.<br />
sxva SemTxvevaSi SeiZleba enTuziazmi gaqres da dagegmvis<br />
procesi CaiSalos. gegmis momzadebasTan dakavSirebuli Sexvedrebi,<br />
sasurvelia, erT-an orkviriani intervaliT imarTebodes. dagegmvis<br />
procesis mniSvnelovani Sedegebi ki farTo sazogadoebisTvis unda<br />
gaxdes cnobili.<br />
skolis wliuri ganviTarebis gegma yoveli saswavlo wlis dawyebamde<br />
unda momzaddes da damtkicdes. iqidan gamomdinare, rom yoveli<br />
wlis pirvel maisamde skola valdebulia, ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros wliuri angariSi warudginos, strategiuli gegmis momzadebisa<br />
da damtkicebisaTvis sakeTeso periodi iqneba maisidan seqtembramde<br />
(axali akademiuri wlis dawyebamde).<br />
3.3. xedvisa da misiis ganacxadis SemuSaveba<br />
nebismieri saxis strategiuli dagegmvis procesis pirveli etapi<br />
moicavs organizaciis xedvisa da misiis gansazRvras. xedva aris ganac-<br />
37
xadi optimalurad sasurveli momavlis Sesaxeb. es im ZiriTadi Sedegebis<br />
erTobliobaa, romelTa miRwevac surs skolas grZelvadian periodSi.<br />
xedvis ganacxadi exmareba skolas organizaciuli miznebis<br />
dasaxvaSi. xedva xels uwyobs skolas winsvlaSi, maSinac ki, rodesac<br />
arsebuli realoba arasaxarbieloa. igi skolis sazogadoebis motivaciis<br />
gazrdis saukeTeso saSualebaa. Tu skolis xedva sakmarisad ambiciuri<br />
da mkafiod Camoyalibebulia da amasTanave misaRebia skolis<br />
sazogadoebisaTvis, misma TiToeulma wevrma SeiZleba uzarmazari<br />
Sroma da energia Cados mis realizebaSi.<br />
misiis ganacxadi ganmartavs skolis daniSnulebasa da arsebobis<br />
mizezebs, skolis ZiriTad miznebsa da saqmianobis mimarTulebebs.<br />
skolis misiis SemuSavebisas pasuxi unda gaeces Semdeg kiTxvebs:<br />
vin varT Cven? (skolis saxeli da iuridiuli statusi)<br />
ra aris Cveni miznebi? (miznebi, faseulobebi, sasurveli cvlilebebi)<br />
vis vemsaxurebiT? (samizne jgufebi da maTi moTxovnilebebi)<br />
sad vemsaxurebiT? (skolis saqmianobis geografiuli areali)<br />
ras vakeTebT Cven? (samizne jgufebze da maT moTxovnilebebze mimarTuli<br />
saqmianoba).<br />
38<br />
kargad formulirebuli misia:<br />
iZleva saqmianobis mimarTulebas;<br />
gansazRvravs skolis umTavres daniSnulebas;<br />
lakonuri da damajerebelia;<br />
advilad gasagebia skolis sazogadoebis TiToeuli wevrisaTvis;<br />
aZlierebs adamianebis motivacias da aerTianebs maT erTi saerTo<br />
miznis garSemo;<br />
gamoxatavs skolis faseulobebs.<br />
skolis direqtori aris pirovneba, romelsac evaleba skolis misiisa<br />
da xedvis ganacxadis proeqtis momzadeba. mniSvnelovania am procesSi<br />
mSoblebis, pedagogebis, moswavleebisa da sxva dainteresebuli<br />
pirebis CarTva. Tavad procesi mniSvnelovania im mxrivac, rom igi xsnis<br />
komunikaciis arxebs _ iwvevs pedagogebsa da TanamSromlebs saerTo<br />
dialogSi. is faqti, rom yvela dainteresebuli piri CarTulia strategiul<br />
azrovnebaSi, ufro mniSvnelovania, vidre saboloo produqti<br />
_ xedva da misia. droTa ganmavlobaSi skolis TanamSromlebi mieCvevian<br />
gadawyvetilebebis miRebas organizaciis strategiuli xedvisa da misiis<br />
farglebSi. strategiuli dagegmva organizaciis mier gadawyve-
tilebis miRebis procesis ganuyofeli nawili gaxdeba da misi monawileebic<br />
yoveldRiuri saqmianobis ganxorcielebisas strategiulad<br />
azrovnebis unar-Cvevebs SeiZenen da gamoiyeneben.<br />
3.4. strategiuli gadawyvetilebis miReba<br />
strategiuli dagegmvis Semdgomi etapia strategiuli gadawyvetilebis<br />
miReba, rac gulisxmobs skolis strategiul analizsa da strategiuli<br />
miznebis SemuSavebas.<br />
3.4.1. skolis strategiuli analizi<br />
skolis strategiuli analizi ZiriTadad moicavs Sida da gare faqtorebis<br />
analizs da SedarebiT (anu konkurentebis saqmianobis) analizs.<br />
Sida faqtorebis analizi gulisxmobs skolis Sida organizaciuli<br />
faqtorebis analizs, xolo gare faqtorebi moicavs ekonomikuri, socialuri,<br />
demografiuli, politikuri, iuridiuli da saerTaSoriso<br />
faqtorebis analizs.<br />
skolis Sida faqtorebis klasificireba SeiZleba or kategoriad<br />
_ Zlier da sust mxareebad, xolo gare faqtorebis _ SesaZleblobebad<br />
da safrTxeebad. am saxis analizs `svot~ analizi (SWOT) ewodeba.<br />
`svot~ analizi skolas exmareba, organizaciis resursebi da SesaZleblobebi<br />
sworad gamoiyenos konkurentul garemoSi. `svoti~ umniSvnelovanes<br />
rols asrulebs strategiis SerCevasa da formulirebaSi.<br />
nimuSi 4 asaxavs garemo faqtorebis analizs `svot~ sqemis mixedviT.<br />
39
40<br />
nimuSi 4. `svot~ analizis struqtura<br />
Sida<br />
faqtorebis<br />
analizi<br />
t<br />
Zlieri<br />
mxareebi<br />
t<br />
t<br />
t<br />
susti<br />
mxareebi<br />
t<br />
garemo<br />
faqtorebis<br />
analizi<br />
t<br />
`svoti~<br />
SesaZleblobebi<br />
gare<br />
faqtorebis<br />
analizi<br />
safrTxeebi<br />
am saxis analizis procesSi Semdeg kiTxvebs unda gaeces pasuxi:<br />
Zlieri mxareebi susti mxareebi<br />
ra upiratesoba aqvs skolas? ra unda gamoasworos<br />
ra mimarTulebiT saqmianobs skolam?<br />
skola warmatebiT? ra mimarTulebiT<br />
ra wyaroebze miuwvdeba saqmianobs skola<br />
skolas xeli? warumateblad?<br />
ra sirTuleebi<br />
xvdeba skolas<br />
saqmianobis procesSi?<br />
SesaZleblobebi safrTxeebi<br />
ra mimarTulebiT xedavs skola ra winaaRmdegobebi<br />
ganviTarebisa da warmatebis xvdeba skolas?<br />
perspeqtivebs? icvleba Tu ara skolis<br />
t<br />
t<br />
t<br />
t<br />
t
a mniSvnelovani politikuri, momsaxurebasTan<br />
socialur-ekonomikuri, dakavSirebuli moTxovnebi?<br />
demografiuli da sxva cvlilebebi SeuZlia Tu ara skolis<br />
arsebobs an mosalodnelia, sust mxareebs<br />
ramac SeiZleba dadebiTad imoqmedos seriozuli safrTxis<br />
skolis saqmianobaze? Seqmna misi<br />
saqmianobisaTvis?<br />
`svot~ analizis dros skolam gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmos<br />
misi momxmareblebis, anu moswavleebisa da mSoblebis, saWiroebebisa<br />
da moTxovnilebebis Seswavlas. am informaciis miReba SesaZlebelia<br />
mSoblebisa da moswavleebis gamokiTxvisa da maTTan Sexvedrebis<br />
saSualebiT. momxmarebelTa Sexedulebebis Sefasebis dros pasuxi<br />
unda gaeces Semdeg ZiriTad kiTxvebs:<br />
vin aris Cveni skolis ZiriTadi momxmarebeli?<br />
ra aris maTi saWiroebebi da ras elian skolis mier gaweuli momsaxurebidan?<br />
mSoblebisa da moswavleebis azriT, ra aris skolis Zlieri an susti<br />
mxareebi? ra gzebiT aris SesaZlebeli skolis yoveldRiuri saqmianobis<br />
gamosworeba?<br />
ra aris sazogadoebis is molodini, romelsac skola ver amarTlebs?<br />
rogoria ganaTlebis bazris ZiriTadi tendenciebi?<br />
skolis adamianuri, socialuri da teqnikuri resursebis marTvis<br />
strategiuli dagegmvisaTvis xSirad gamoiyeneba SedarebiTi, anu konkurentebis<br />
saqmianobis, analizi, romelic warmoadgens organizaciis<br />
saqmianobis, gamocdilebisa da mimarTulebebis Sedarebas imave<br />
sferoSi momuSave sxva dawesebulebis maCveneblebTan. SedarebiTi<br />
analizis gasakeTeblad skolis sameurveo sabWom da direqtorma unda<br />
scadon maT raionSi arsebuli msgavsi profilis mqone skolebis strategiuli<br />
ganviTarebis Sesaxeb informaciis mopoveba, rac maT zogad<br />
warmodgenas Seuqmnis am skolebis mier SeTavazebuli momsaxurebis<br />
specifikis Sesaxeb. am informaciis pirdapiri wesiT Segroveba arc<br />
ise martivi iqneba da amisTvis sameurveo sabWom da direqtorma mWidro<br />
TanamSromloba unda daamyaron am skolebis maswavleblebTan da<br />
mSoblebTan. es informacia skolas daexmareba ganviTarebis iseTi<br />
mimarTulebebis gansazRvraSi, romlebic mas konkurentebisagan gamo-<br />
41
arCevs da sakuTar originalur adgils daumkvidrebs mocemul raionsa<br />
Tu qalaqSi. SedarebiTi analizis saSualebiT skola SeZlebs, miiRos<br />
pasuxebi Semdeg kiTxvebze:<br />
42<br />
romeli skolebi muSaoben msgavs sferoSi qalaqSi, raionSi, regionSi?<br />
rogor gavlenas axdens maTi saqmianoba Tqvens skolaze?<br />
arsebobs Tu ara sxva skolebTan partnioruli urTierTobebis damayarebisa<br />
da erTobliv programebSi monawileobis SesaZlebloba?<br />
riT gansxvavdeba Tqveni da sxva skolebis saqmianoba erTmane-<br />
Tisagan?<br />
romelia Tqveni da sxva skolebis saqmianobis Zlieri da susti mxareebi?<br />
strategiuli analizis farglebSi skola gansazRvravs Tavis<br />
strategiul miznebs, romelic Tanxvdeba mis xedvasa da misias. strategiuli<br />
miznebi is umniSvnelovanesi sakiTxebia, romlebic organizaciis<br />
misiisa da sasurveli momavlis miRwevas emsaxureba. `svotisa~<br />
da SedarebiTi analizis mixedviT strategiebis momzadebisas SesaZlebelia<br />
Semdegi sqemis gamoyeneba:<br />
nimuSi 5. `svotis~ sqema<br />
Zlieri mxareebi susti mxareebi<br />
SesaZleblobebi 1. Zlieri mxareebisa 2. susti mxareebisa<br />
da SesaZleblobebis da SesaZleblobebis<br />
strategia. strategia.<br />
safrTxeebi 3. Zlieri mxareebisa 4. susti mxareebisa da<br />
da safrTxeebis safrTxeebis strategia.<br />
strategia.<br />
1. gamoiyeneT SesaZleblobebi, romelic Tanxvdeba skolis Zlier mxareebs.<br />
2. gamoasworeT susti mxareebi arsebuli SesaZleblobebis gamoyenebis<br />
mizniT.<br />
3. gamoavlineT, rogor SeiZleba gamoiyenos skolam Tavisi<br />
Zlieri mxareebi gare safrTxeebis Tavidan asacileblad.<br />
4. SeimuSaveT Tavdacvis gegma, romelic daexmareba skolas, Tavidan aicilos<br />
gare safrTxeebi skolis sust mxareebTan mimarTebaSi.
unda aRiniSnos, rom ar aris savaldebulo, skolam yvela aSkara<br />
SesaZlebloba dauyovnebliv gamoiyenos. zogierT SemTxvevaSi skolam,<br />
SesaZloa, susti mxareebis gamosworeba gadawyvitos, raTa ukeT moemzados<br />
momavalSi SesaZleblobebis warmatebiT gamoyenebisaTvis.<br />
skolis ganviTarebis gegmis SemuSavebasTan erTad yovelwliurad<br />
unda ganxorcieldes skolis strategiuli analizi, raTa ganisazRvros,<br />
Tu sad imyofeba igi ganviTarebis gegmasTan mimarTebaSi da<br />
ratom. amrigad, skolam unda Seafasos gansxvaveba mis mimdinare mdgomareobasa<br />
da sasurvel momavals Soris. yovelive amis Sedegad skolas<br />
SesaZlebloba miecema, ganaviTaros konkretuli strategiebi da mimarTos<br />
resursebi gansxvavebis aRmosafxvrelad da sasurveli Sedegebis<br />
misaRwevad.<br />
3.4.2. strategiuli miznebis SemuSaveba<br />
strategiuli miznebi aris skolis ganacxadi imis Sesaxeb, ris miRwevac<br />
igegmeba uaxloesi sami an xuTi wlis ganmavlobaSi. konkretuli<br />
strategiuli miznebis SemuSavebamde saWiroa skolam gaakeTos arCevani<br />
strategiuli mimarTulebebis Sesaxeb. arCevani SeiZleba exebodes<br />
Semdeg sakiTxebs:<br />
masStabi gvinda, rom gavfarTovdeT, SevmcirdeT<br />
Tu ucvleli davrCeT?<br />
saqmianoba ra saxis saqmianobebs unda davuTmoT meti,<br />
naklebi yuradReba? ra saxis axali saqmianobebi<br />
unda daviwyoT?<br />
saqmianobis igive Tu gansxvavebuli?<br />
geografiuli<br />
areali<br />
samizne jgufi? igive Tu gafarToebuli?<br />
partniorebi meti, naklebi, sxva?<br />
specializacia/ ramdenad specializebuli an ganzogadebuli gaxdes<br />
ganzogadeba midgoma?<br />
strategiuli mimarTulebebis gansazRvraSi skolas daxmarebas gauwevs<br />
Semdegi obieqturi kriteriumebis gamoyeneba:<br />
skolis xedvasTan, misiasTan da RirebulebebTan Sesabamisoba;<br />
43
44<br />
skolis warsul saqmianobasTan da miRwevebTan Tavsebadoba;<br />
skolis momxmarebelTa arsebul moTxovnilebebTan Tavsebadoba;<br />
Sesabamisi resursebis xelmisawvdomoba;<br />
organizaciuli gamocdilebisa da profesionalizmis Sesabamisoba;<br />
iuridiuli garemo;<br />
riskis albaToba.<br />
strategiuli mimarTulebebis gansazRvris Semdeg skolas SeuZlia<br />
daiwyos muSaoba Sesabamisi strategiuli miznebis SemuSavebaze, romlebic<br />
skolis misiasa da xedvas unda Seesabamebodes. ufro metic,<br />
strategiuli miznebi skolis misiisa da xedvis realobad qcevasa da<br />
ganxorcielebas unda emsaxurebodes. kargad Camoyalibebuli miznebi<br />
unda iyos:<br />
gazomvadi/Sefasebadi;<br />
realuri da miRwevadi;<br />
konkretuli/specifikuri;<br />
konkretul Sedegebze orientirebuli;<br />
droSi gansazRvruli.<br />
strategiul miznebTan erTad skolam unda SeimuSaos samoqmedo<br />
gegma da strategia. samoqmedo gegma gansazRvravs strategiuli miznebis<br />
ganxorcielebis gzebsa da saSualebebs, anu amocanebs. amocanebi<br />
aris konkretuli da gazomvadi formulireba imisa, Tu ra unda gakeTdes<br />
TiToeuli strategiuli miznis misaRwevad. amocanebi unda pasuxobdes<br />
Semdeg kiTxvebs: ra gakeTdeba? vin gaakeTebs? ra vadebSi?<br />
ra resursebi iqneba saWiro? rogor gaizomeba amocanis Sesrulebis<br />
xarisxi?<br />
strategiebi is ZiriTadi midgomebi da meTodebia, romlebic gamoyenebuli<br />
iqneba dasaxuli miznebis misaRwevad da konkretuli problemebis<br />
mosagvareblad. strategiebi erTgvar xids warmoadgens strategiul<br />
miznebsa da samoqmedo gegmaSi aRweril amocanebs Soris.<br />
3.5. skolis ganviTarebis gegmis SemuSaveba<br />
skolis misiis, xedvis, strategiuli analizisa da grZelvadiani<br />
strategiuli miznebis SemuSavebis Semdeg, sasurvelia, dagegmvis<br />
jgufma muSaoba daiwyos skolis ganviTarebis moklevadian, erTwlian,<br />
gegmaze. skolis ganviTarebis gegmis SemuSavebisaTvis saWiroa, skolam
strategiul miznebze dayrdnobiT gansazRvros wlis prioritetebi<br />
da gansaxorcielebeli mimarTulebebi. ganviTarebis gegma naTel warmodgenas<br />
aZlevs skolis sazogadoebas imis Sesaxeb, Tu ra unda gakeTdes<br />
momdevno wlis ganmavlobaSi; gegmis mixedviT xdeba skolis resursebis<br />
koordinacia da amasTanave misi arseboba xels uwyobs angariSgebas<br />
imis Sesaxeb, Tu rogor da ra doneze Sesrulda misi esa Tu is<br />
komponenti.<br />
skolis ganviTarebis warmatebuli gegma erTmaneTTan unda akavSirebdes<br />
mocemuli wlis prioritetul sakiTxebsa da skolis grZelvadian<br />
miznebs. misi formati da struqtura naTeli unda iyos da mkafiod<br />
unda gansazRvravdes, ratom aris konkretuli sakiTxi prioritetuli.<br />
yovel prioritetul sakiTxs Tan unda axldes strategiebisa<br />
da amocanebis nusxa, romelTa saSualebiTac SesaZlebeli gaxdeba momdevno<br />
wlis ganmavlobaSi skolis Semdgomi ganviTareba da gaumjobeseba.<br />
amocanebi rac SeiZleba zustad unda ganisazRvros, raTa SesaZlebeli<br />
iyos Sedegis Sefaseba _ anu gegmis ra nawilia realizebuli<br />
da ramdenad efeqturad. aqedan gamomdinare, aucilebelia, ganisazRvros<br />
amocanebis formulirebis kriteriumebi. amocanebi unda pasuxobdes<br />
Semdeg kiTxvebs:<br />
- konkretulad ra unda gakeTdes?<br />
- ramdeni?<br />
- rodis, ra vadebSi?<br />
- vis mier? visi xelmZRvanelobiT?<br />
- sad?<br />
- visTvis?<br />
- ra resursebiT?<br />
- vis mier ganxorcieldeba monitoringi da Sefaseba?<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom skolam uzrunvelyos skolis<br />
ganviTarebisa da finansuri gegmebis Sesabamisoba. skolis ganvi-<br />
Tarebis gegma detalurad unda aRwerdes misi ganxorcielebisaTvis<br />
saWiro resursebsa da xarjebs (TiToeuli amocanis mixedviT). finansuri<br />
resursebis simciris SemTxvevaSi skolam Sesabamisi cvlilebebi<br />
unda Seitanos amocanebSi. garda amisa, aRsaniSnavia, rom skolas, romelic<br />
efeqturad marTavs sakuTar resursebs, erTwliani detaluri<br />
gegmis garda, unda hqondes strategiuli miznebis Sesabamisi samwliani<br />
finansuri gegmis monaxazi. es skolis stabilurobisa da warmatebis<br />
erT-erT mniSvnelovani winapirobaa.<br />
45
gegmis ganxorcielebis TiToeul etapze naTlad unda iyos Camoyalibebuli<br />
mTavari moqmedi pirebis pasuxismgebloba. gegmis aRsrulebaze<br />
zogadi zedamxedveloba skolis direqtors evaleba. Tumca mas<br />
SeuZlia, garkveuli sakiTxebis Sesrulebis zedamxedveloba sxva xelmZRvanel<br />
pirebs, sagnis xelmZRvanels an pedagogiur sabWos daavalos.<br />
Tu saqmianobis ganxorcielebaSi erTze meti piria CarTuli, maSin<br />
TiToeuli maTganis pasuxismgeblobis sfero cal-calke unda iyos<br />
gawerili. magaliTad, Sefasebis axali sistemis danergvis procesSi<br />
Sefasebis koordinatorsa da sagnis xelmZRvanels SeiZleba sxvadasxva<br />
funqciebi daekisroT. ganviTarebis gegmis Sesrulebis angariSebSi,<br />
romlebic sxvadasxva pasuxismgebeli pirebis mier momzaddeba, asaxuli<br />
unda iyos Semdegi sakiTxebi:<br />
46<br />
vis ekisreba zogadi pasuxismgebloba da xelmZRvaneloba gegmis<br />
ama Tu im komponentis ganxorcielebaze?<br />
kidev vin iyo CarTuli gegmis ganxorcielebaSi da rogor? vin ra<br />
gaakeTa, rodis da rogor?<br />
ganisazRvra Tu ara pasuxismgeblobis vertikali? magaliTad; direqtori,<br />
sagnis xelmZRvaneli/ganyofilebis ufrosi.<br />
aris Tu ara individualuri samuSao Sesrulebadi?<br />
SemuSavebulia Tu ara angariSvaldebulebis sistema _ vin vis winaSe<br />
aris angariSvaldebuli, ra formebiT da ra sixSiriT?<br />
ganviTarebis gegma unda Seicavdes detalur informacias im konkretuli<br />
amocanebisa da RonisZiebebis Sesaxeb, romelTa ganxorcielebiT<br />
SesaZlebeli gaxdeba strategiuli miznebis realizeba. momdevno<br />
wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebeli RonisZiebebi rac ufro<br />
konkretulad iqneba SemuSavebuli, miT ufro gauadvildeba skolas<br />
ganviTarebis erTwliani gegmis ganxorcieleba.<br />
konkretuli amocanebisa da RonisZiebebis gansazRvris Semdeg skolam<br />
unda SeimuSaos samoqmedo ganrigi, romelic skolis strategiul<br />
prioritetebs unda efuZnebodes. samoqmedo ganrigi unda asaxavdes<br />
TiToeuli RonisZiebis dawyebis, dasrulebisa da Semowmebis vadebs.<br />
ganrigi daexmareba TanamSromlebsa da sameurveo sabWos, Seafasos,<br />
ramdenad miRwevadia gegma. sasurvelia, gegmas garkveulwilad daCqarebuli<br />
xasiaTi hqondes, Tumca amasTan, saWiroa, RonisZiebebi etapobrivad<br />
da Tanmimdevrulad xorcieldebodes. rogorc wesi, ganrigSi<br />
asaxuli unda iyos Semdegi sakiTxebi:
gansazRvrulia Tu ara ganviTarebis gegmis ZiriTadi etapebi da<br />
maTi ganxorcielebis vadebi?<br />
gansazRvrulia Tu ara wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebeli<br />
RonisZiebebis vadebi?<br />
naTelia Tu ara, rodis moxdeba progresis Semowmeba, monitoringi<br />
da Sefaseba?<br />
daTvlilia Tu ara, ra dros dauTmobs TiToeuli piri dakisrebuli<br />
funqciebis Sesrulebas?<br />
aris Tu ara skola mzad, droulad miiRos zomebi arsebuli siZneleebis<br />
aRmosafxvrelad?<br />
aris Tu ara RonisZiebebi, maT Soris monitoringi da Sefaseba, etapobrivad<br />
da Tanmimdevrulad gawerili? Seesabameba Tu ara samoqmedo<br />
ganrigi skolis prioritetebs?<br />
skolis ganviTarebis gegmis warmatebiT ganxorcielebisaTvis sa-<br />
Wiroa misi monitoringisa da Sefasebis sistemis SemuSaveba. monitoringisa<br />
da Sefasebis sistemas safuZvlad unda edos mkafiod gansazRvruli<br />
indikatorebi, romelTa saSualebiTac SesaZlebeli iqneba<br />
miRweuli Sedegebis Sefaseba, rogorc raodenobrivi, ise xarisxobrivi<br />
TvalsazrisiT. indikatorebis daniSnuleba problemebis mizezebisa<br />
da maTi mogvarebis gzebis gamovlena ar aris. indikatorebis saSualebiT<br />
skolas SeuZlia, winaswari informacia miiRos imis Sesaxeb, Tu ra<br />
mimarTulebiT saqmianobs skola warmatebiT an warumateblad da sad<br />
unda eZios problemebi da maTi gamomwvevi mizezebi.<br />
qvemoT mocemulia indikatorebis nusxa, romelic SeiZleba saerTo<br />
iyos skolaTa umravlesobisaTvis.<br />
nimuSi 6. indikatorebi<br />
miRwevebi kiTxvasa da maTematikaSi;<br />
kiTxvasa da maTematikaSi miRwevebs Soris sxvaobis aRmofxvra<br />
gansxvavebuli ekonomikuri statusisa da eTnikuri kuTvnilebis<br />
moswavleTa qvejgufebs Soris;<br />
moswavleTa mozidva _ skolis unari, moizidos moswavleebi<br />
konkurenciisa da Tavisufali arCevanis pirobebSi;<br />
moswavleTa CarTuloba _ moswavleTa CarTulobis indeqsi,<br />
daswrebis, dagvianebis, saskolo RonisZiebebSi monawileobis<br />
CaTvliT;<br />
47
48<br />
moswavleTa SenarCuneba / skolis damTavreba _ swavlebis<br />
safexuris mixedviT: dawyebiTi, sabazo da saSualo;<br />
pedagogTa mozidva da maTi SenarCuneba _ maswavleblis<br />
vakansiaze miRebuli gancxadebebis raodenoba; im pedagogTa<br />
raodenoba, romlebic skolas pensiaze gasvlis mizniT<br />
ar toveben.<br />
skolis ganviTarebis gegmisa da samoqmedo ganrigis srulyofilad<br />
SemuSavebis Semdeg skolis xelmZRvanelobam unda daiwyos Sesabamisi<br />
wlis biujetis SemuSaveba. gasaTvaliswinebelia, rom biujetis Semu-<br />
Savebis procesSi SeiZleba saWiro gaxdes cvlilebebis Setana wliuri<br />
ganviTarebis gegmaSi, radganac Semosavlebisa da xarjebis gaTvlebma<br />
SesaZloa aCvenos, rom skolas ar gaaCnia dagegmili saqmianobisaTvis<br />
sakmarisi Tanxebi an, piriqiT, Tanxebi sakmarisze metia.<br />
3.6. ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba<br />
ganviTarebis gegmis monitoringi da Sefaseba iseve mniSvnelovania,<br />
rogorc strategiuli mimarTulebebisa da miznebis gansazRvra. monitoringisa<br />
da Sefasebis mTavari arsia strategiuli miznebisa da amocanebis<br />
warmatebiT ganxorcielebis uzrunvelyofa. monitoringisa<br />
da Sefasebis procesis meSveobiT skolam unda gansazRvros, ra doneze<br />
Sesrulda wina wlis miznebi da ramdenad efeqturi iyo skolis mier<br />
arCeuli strategia.<br />
monitoringi aris skolis ganviTarebis gegmis Sesrulebaze dakvirvebis<br />
procesi. igi gulisxmobs informaciis Segrovebas, romlis safuZvelzec<br />
Semdgom xdeba wliuri gegmisa da strategiuli gegmis saboloo<br />
Sefaseba. yoveli wlis bolos skolis ganviTarebis gegma unda<br />
ganaxldes monitoringisa da Sefasebis Sedegebis gaTvaliswinebiT.<br />
garda amisa, amgvari Sefasebis Sedegad SeiZleba grZelvadiani strategiuli<br />
miznebic Seicvalos.<br />
monitoringis sixSire damokidebulia skolis xasiaTsa da im garemoze,<br />
romelSic igi funqcionirebs. skolebi, romlebic swraf Sida an<br />
gare cvlilebebs ganicdian, sasurvelia, yovelTviurad axdendnen<br />
skolis ganviTarebis gegmis monitorings. rekomendebulia, rom sameurveo<br />
sabWom kvartalSi erTxel mainc ganixilos monitoringis Sedegebi,<br />
direqtorma ki _ TveSi erTxel.<br />
skolis ganviTarebis warmatebuli gegma emyareba skolisa da misi<br />
mTavari dainteresebuli jgufebis moTxovnilebebis Seswavlas. sko-
lis sazogadoebis moTxovnilebebis Sesaswavlad sasargebloa skolis<br />
TviTSefasebis meqanizmebis gamoyeneba. rogorc wesi, es gulisxmobs<br />
skolis TanamSromlebis, direqtoris, mSoblebisa da, zogierT SemTxvevaSi,<br />
moswavleebis gamokiTxvis Catarebas. am gziT skola srulyofil<br />
informacias iRebs skolis sazogadoebis saWiroebebisa da moTxovnilebebis<br />
Sesaxeb, romlebic Semdeg skolis strategiul da wliur<br />
ganviTarebis gegmebSi aisaxeba. Sesabamisad, skolis ganviTarebis gegmis<br />
Sefaseba xdeba mSoblebis, maswavleblebis, moswavlebisa da sxva<br />
dainteresebuli jgufebis Sexedulebebisa da moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT.<br />
TviTSefasebis dros pasuxi unda gaeces Semdeg kiTxvebs:<br />
ramdenad kargia moswavleTa moswreba?<br />
ramdenad kargad xorcieldeba skolis marTva?<br />
ramdenad kargad muSaobs skola?<br />
skolis garda, misi saqmianobis monitoringsa da Sefasebas axorcielebs<br />
aseve ganaTlebisa da mecnierebis saministro. am dros, rogorc<br />
wesi, gare Semfaseblebi Sefasebis imave meTodologiasa da kriteriumebs<br />
iyeneben, rasac skola (ramdenad kargia moswavleebis moswreba?<br />
ramdenad kargad xorcieldeba skolis marTva? ramdenad kargad<br />
muSaobs skola?). amdenad, TviTSefaseba da gare Sefaseba skolas saSualebas<br />
aZlevs, akontrolos sakuTari saqmianoba da drouli zomebi<br />
miiRos problemebis aRmosafxvrelad da maRali standartebis misaRwevad.<br />
nawili 4. skolis TviTSefaseba da xarisxis maCveneblebi<br />
4.1. strategiuli dagegmva da TviTSefaseba<br />
skola mudmivad unda iyos CarTuli axali midgomebisa da ideebis<br />
Ziebisa da danergvis procesSi. Sesabamisad icvleba skolis sazogadoebis<br />
Sexedulebebi imasTan dakavSirebiT, Tu rogor unda ganaxorcielos<br />
skolam Tavisi saqmianoba `kargad~ an `saukeTesod~. amdenad,<br />
mudmivi TviTSefaseba, cvlilebebi da inovaciebi mniSvnelovania skolis<br />
efeqturobis uzrunvelsayofad.<br />
rogorc ukve aRiniSna, strategiuli dagegmvis procesi iwyeba skolis<br />
strategiuli analiziT, anu skola cdilobs gaigos, ganviTarebis<br />
ra stadiaze imyofeba igi, ra aris misi susti da Zlieri mxareebi, Se-<br />
49
saZleblobebi da safrTxeebi. amis Semdeg muSavdeba strategiuli mimarTulebebi<br />
da miznebi, romelTa safuZvelzec skola adgens ganviTarebis<br />
gegmas, sadac detalurad aris asaxuli momdevno erTi wlis<br />
samoqmedo gegma. ganviTarebis gegma Seicavs samoqmedo ganrigs, pasuxismgebel<br />
pirebsa da maT funqciebs, ganxorcielebis, monitoringisa<br />
da Sefasebis meqanizmebs. aRsaniSnavia, rom monitoringisa da TviTSefasebis<br />
analizis Sedegad mopovebuli monacemebi strategiuli dagegmvis<br />
procesis erT-erTi mniSvnelovani resursia.<br />
TviTSefasebis procesis erT-erTi umTavresi SekiTxvaa: ramdenad<br />
kargad muSaobs skola? pasuxi am kiTxvaze SesaZlebelia gaices skolis<br />
miRwevebisa da skolis miznebTan dakavSirebuli molodinebis urTierTSedarebis<br />
Sedegad. TviTSefasebis am etapze skolas SeuZlia xarisxis<br />
maCveneblebis gamoyeneba, romlebic skolis saqmianobis xarisxis<br />
Sefasebis saSualebas iZleva. zogadad xarisxis maCveneblebi gansazRvravs<br />
saqmianobis xarisxs dadgenil standartebTan mimarTebaSi.<br />
konkretulad ki es exmareba skolas, gamoavlinos is sferoebi, romlebsac<br />
detaluri monitoringi da Semowmeba sWirdeba, skolis xelmZ-<br />
Rvanelobas ki saSualebas aZlevs, Seafasos skolis saqmianobis susti<br />
da Zlieri mxareebi (xarisxis maCveneblebis magaliTisaTvis ixileT<br />
nimuSi 7).<br />
Semdegi etapia skolis saqmianobis Sesafaseblad damajerebeli<br />
mtkicebulebebis mopoveba. samuSao procesis marTvisaTvis monacemebis<br />
mopoveba da gamoyeneba gulisxmobs konkretul saqmianobasTan<br />
dakavSirebiT monacemTa sistemis SemuSavebas (magaliTad, kompiuteruli<br />
programebis, sabuRaltro aRricxvis da sxva) da am monacemebis<br />
regularul (kviraSi erTxel an yovelTviurad) monitorings. es sa-<br />
Sualebas aZlevs skolas, Seafasos, ramdenad warmatebiT xorcieldeba<br />
skolis miznebi da amocanebi da konkretuli programebi. es monacemebi<br />
da masze dayrdnobiT gakeTebuli Sefasebebi gamoiyeneba programebisa<br />
da momsaxurebaTa efeqturobisa da efeqtianobis Sesafaseblad da<br />
skolis programul, administraciul da finansur saqmianobaSi cvlilebebis<br />
Sesatanad.<br />
skolis strategiuli dagegmvisa da TviTSefasebis procesis zogad<br />
xelmZRanelobas axorcielebs sameurveo sabWo. kerZod ki, sameurveo<br />
sabWo Tanxmobas gamoxatavs xarisxis maCveneblebis sistemaze, ganixilavs<br />
skolis programuli da finansuri saqmianobis Sesaxeb direqtoris<br />
mier momzadebul angariSebs da SeimuSavebs konkretul sferoebSi<br />
skolis saqmianobis gaumjobesebis strategiebs.<br />
direqtori xelmZRvanelobas uwevs xarisxis maCveneblebis sistemis<br />
SemuSavebis process. sameurveo sabWos mier xarisxis maCveneblebze<br />
50
Tanxmobis gamoxatvis Semdeg igi xelmZRvanelobs monacemebis Segrovebis,<br />
analizisa da Sedegebis Sesaxeb angariSis momzadebis process.<br />
monacemTa SegrovebasTan da analizTan dakavSirebuli valdebulebebi<br />
direqtorma SeiZleba pedagogiuri sabWos an skolis administraciis<br />
warmomadgenlebs gadaabaros.<br />
skolis TviTSefasebis Sedegebi da skolis ganviTarebis gegma xelmisawvdomi<br />
unda iyos farTo sazogadoebisaTvis, maT Soris, sameurveo<br />
sabWos wevrebisaTvis, maswavleblebis, mSoblebis, skolis sxva Tanam-<br />
Sromlebis, ganaTlebisa da mecnierebis saministros adgilobrivi<br />
resurs-centrisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebisTvis.<br />
amasTan, sameurveo sabWo, skolis xelmZRvaneloba da sxva<br />
profesionalebi TviTSefasebisa da skolis ganviTarebis gegmis srul<br />
detalebsa da monacemebs unda flobdnen; xolo moswavleebisaTvis,<br />
mSoblebisa da zogadad sazogadoebisaTvis sakmarisia bukletis saxiT<br />
TviTSefasebisa da skolis ganviTarebis gegmis Sedegebis, mimarTulebebisa<br />
da masTan dakavSirebuli cvlilebebis Sesaxeb zogadi informaciis<br />
miwodeba.<br />
nimuSi 7. xarisxis maCveneblebi<br />
Zalian kargi (meoTxe done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic Ziri-<br />
Tadad Zlieri mxareebiT xasiaTdeba. SeiniSneba umniSvnelo sisusteebi,<br />
Tumca es xels ar uSlis moswavleTa ganviTarebas. Sefaseba<br />
`Zalian kargi~ niSnavs, rom skolam mniSvnelovani cvlilebebis<br />
gareSe unda ganagrZos saqmianoba. Tumca skolisgan mainc moelian<br />
saqmianobis gamosworebasTan dakavSirebuli SesaZleblobebis<br />
maqsimalurad gamoyenebas.<br />
kargi (mesame done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic garkveuli Zlieri<br />
mxareebiT xasiaTdeba. arsebobs sisusteebi, Tumca isini mniSvnelovan<br />
zegavlenas ar axdenen moswavleTa ganviTarebaze. Sefaseba<br />
`kargi~ niSnavs, rom skola warmatebulad muSaobs, Tumca saWiroa<br />
damatebiTi RonisZiebebis gatareba moswavleTa moTxovnebis dakmayofilebisa<br />
da maTi SesaZleblobebis maqsimalurad gamovlenisa<br />
da gamoyenebisTvis.<br />
damakmayofilebeli (meore done) _ asaxavs iseT Sedegebs, romlebic<br />
ufro meti susti mxareebiT xasiaTdeba, vidre ZlieriT. es sisusteebi<br />
mniSvnelovan uaryofiT gavlenas iqonieben moswavleTa ganviTarebaze.<br />
Sefaseba `damakmayofilebeli~ gulisxmobs, rom skolas<br />
struqturuli da drouli RonisZiebebis ganxorcieleba esa-<br />
Wiroeba mdgomareobis gamosasworeblad.<br />
51
aradamakmayofilebeli (pirveli done) _ asaxavs skolis saqmianobis<br />
mniSvnelovan sisusteebs, romlebic dauyovnebliv unda gamoswordes.<br />
im TanamSromlebma, romelTa saqmianobis Sedegad skolam `aradamakmayofilebeli~<br />
Sefaseba miiRo, skolis xelmZRvanelobisgan<br />
mniSvnelovani daxmareba unda miiRon profesiuli saqmianobis<br />
gaumjobesebisaTvis.<br />
52<br />
nimuSi 8. Sedegebis nimuSebi xarisxis maCveneblebis mixedviT<br />
meoTxe done: ganviTarebisa da miRwevebis<br />
monitoringis Sedegebi<br />
TanamSromlebi sistematurad afaseben TiToeuli moswavlis ganviTarebasa<br />
da miRwevebs. regularulad xdeba dagegmili da ganxorcielebuli<br />
saqmianobis urTierTSedareba; skolaSi arsebul tendenciebze<br />
(rogorc dadebiTze, ise uaryofiTze) reagireba xdeba<br />
moswavleebTan da, saWiroebisamebr, mSoblebTan gasaubrebis Sedegad.<br />
moswavleebs saSualeba aqvT, Seafason sakuTari miRwevebi da<br />
TavianTi wvlili Seitanon saswavlo gegmebSi.<br />
moswavleebis moswrebis maCveneblebi (dagegmili da realuri) sistematurad<br />
aRiricxeba. moswavleebis monawileobiT mzaddeba Ti-<br />
Toeuli moswavlis SesaZleblobebis, miRwevebisa da ganviTarebis<br />
amsaxveli srulyofili angariSi. saWiroebisamebr, es angariSi asaxavs<br />
moswavlis klasgareSe miRwevebsac.<br />
realisturi da miRwevadi saswavlo miznebis SesamuSaveblad TanamSromlebi<br />
efeqturad iyeneben Segrovebul informacias da sa-<br />
Sualebas aZleven moswavleebs, monawileoba miiRon sakuTari saswavlo<br />
gegmis SemuSavebaSi. efeqturad xorcieldeba moswavleTa<br />
miRwevebis Sesaxeb informaciis gacvla skolis xelmZRvanelobas,<br />
klasis/sagnis xelmZRvanels, damxmare TanamSromlebsa da mSoblebs<br />
Soris.<br />
pirveli done: TviTSefasebis Sedegebi<br />
TviTSefaseba aRiqmeba, rogorc mxolod xelmZRvaneli pirebis<br />
pasuxismgebloba da am procesSi ar aris CarTuli skolis TanamSromlebis<br />
mniSvnelovani nawili. TviTSefaseba Tanmimdevrulad da<br />
sistematurad ar xorcieldeba. TviTSefasebis ZiriTadi susti mxareebi<br />
moicavs arasakmaris koncentracias moswavleTa ganviTare-
asa da miRwevebis standartebze. Segrovebuli monacemebi arasrulia<br />
an naklebad sandoa saTanado xarisxis uzrunvelsayofad. profesiuli<br />
saqmianobis Sefasebisas TiTqmis ar aris gaTvaliswinebuli<br />
adgilobriv da erovnul doneze arsebuli saukeTeso praqtika.<br />
skola TiTqmis ar ecnoba mSoblebis, moswavleebisa da sxva pirebis<br />
Sexedulebebs skolis saqmianobis xarisxTan dakavSirebiT da<br />
ar uzrunvelyofs maT CarTulobas konsultaciebis procesSi.<br />
TanamSromelTa mier skolis saqmianobis Sefaseba sxvadasxva me-<br />
TodebiT xorcieldeba, Tumca am procesSi mniSvnelovani meTodebis<br />
mxolod umniSvnelo nawils iyeneben. aRniSnuli meTodologia<br />
umniSvnelo yuradRebas aqcevs moswavleTa ganviTarebisa da miRwevebis<br />
Sefasebas. xelmZRvaneli pirebi zedamxedveloben jgufur<br />
muSaobas skolaSi, Tumca regularulad ar afaseben am muSaobis<br />
efeqturobas da ar aanalizeben Sedegebs. aseve regularulad ar<br />
fasdeba ganviTarebis gegmaSi asaxuli miznebis ganxorcieleba, ar<br />
xdeba arsebuli problemebis gamovlena da ar tardeba Sesabamisi<br />
zomebi.<br />
skola TviTSefasebis Sedegebs standartebisa da xarisxis Sesaxeb<br />
angariSis mosamzadeblad iyenebs, magram informacia, romelsac igi<br />
eyrdnoba, zusti da yovlismomcveli ar aris. zogierT ZiriTad<br />
sakiTxs yuradReba eqceva, magram zogi sruliad ugulebelyofilia.<br />
standartebisa da xarisxis Sesaxeb angariSi arazustad afasebs<br />
skolis Zlier da gamosasworebel mxareebs. igi ZiriTadad aRweriT<br />
da ara SefasebiT xasiaTs atarebs.<br />
TviTSefaseba erTjeradi movlena ar aris. igi mimdinare procesi<br />
da skolis saqmianobis gaumjobesebis safuZvelia. skolis xelmZRvaneloba<br />
unda Seecados, monitoringisa da Sefasebis efeqturi da<br />
naklebad biurokratiuli meqnizmebi da procedurebi SeimuSaos, rac<br />
maT saSualebas miscems, yvela saWiro informacia da monacemebi moipovon.<br />
TviTSefasebis Sedegad miRebuli Sedegebi unda aisaxos skolis<br />
yoveldRiur saqmianobaSi, gansakuTrebiT ki Semdegi mimarTulebiT:<br />
TanamSromlebis profesiuli saqmianobis marTva;<br />
profesiuli ganviTarebis uzrunvelyofa;<br />
moswavleTa akademiuri da personaluri ganviTarebis Sefaseba da<br />
standartebis SemuSaveba.<br />
warmatebuli TviTSefasebis safuZvels warmoadgens moswavleTa<br />
miRwevebis analizi. moswavleebis miRwevebisa da Sesabamisi monaceme-<br />
53
is analizi skolas saSualebas aZlevs, skolaSi arsebuli standartebi<br />
da moswavleTa realuri miRwevebi sxva skolebis monacemebs Seadaros.<br />
igi aseve exmareba skolas, gamoavlinos da daisaxos Zneli, magram miRwevadi<br />
prioritetebi da amocanebi skolis saqmianobis gaumjobesebisaTvis.<br />
warmatebuli skolebi SedarebiT analizs iyeneben msgavs mdgomareobaSi<br />
myofi, magram kargi Sedegebis mqone skolebis gamosavlenad<br />
da dawvrilebiT Seiswavlian maTi gamocdilebis detalebs. SedarebiTi<br />
analizis Sedegebi ubiZgebT maswavleblebs, gadaxedon TavianT praqtikas<br />
da yvela Rone ixmaron moswavleTa miRwevebis gasaumjobeseblad.<br />
Tu xelmZRvaneli pirebi arasaTanadod iTvaliswineben SedarebiTi<br />
analizis Sedegebs, maSin naklebad savaraudoa, rom skolam SeZlos<br />
standartebis amaRleba da moswavleTa miRwevebis gaumjobeseba.<br />
skolis sxvadasxva saqmianobis Sesaxeb monacemebi sxvadasxvagvarad<br />
grovdeba. aqedan gamomdinare, skolam, SesaZloa, saqmianobis erT sferoSi<br />
maRali Sefaseba miiRos, meoreSi ki _ gacilebiT dabali. skolam<br />
unda gamoikvlios qulebs Soris uTanasworobis mizezebi da uzrunvelyos,<br />
rom saqmianobis gaumjobesebisaken mimarTuli prioritetebi<br />
da qmedebebi relevantur da statistikurad gamarTul monacemebs<br />
efuZnebodes.<br />
gamocdileba cxadyofs, rom yvelaze efeqturia is skola, romelsac<br />
monacemebis Segrovebis, analizisa da Sefasebis kargad organizebuli<br />
sistema aqvs. am monacemebis mopovebis wyaroebi SeiZleba iyos:<br />
54<br />
mimdinare miRwevebisa da ZiriTad sferoebSi ganxorcielebuli<br />
saqmianobis maCveneblebis monitoringisa da analizis Sedegebi moswavleTa<br />
jgufebis an sagnebis mixedviT, erovnuli maCveneblebis<br />
CaTvliT.<br />
moswavleebis, mSoblebis, maswavleblebisa da sxva dainteresebuli<br />
jgufebis Sexedulebebis Segroveba skolis saqmianobis Sesaxeb da<br />
maTi gaTvaliswineba;<br />
moswavleebis, TanamSromlebisa da xelmZRvaneli pirebis profesiuli<br />
miznebisa da maTi ganxorcielebis xarisxis Sefaseba;<br />
moswavlis individualuri ganviTarebis, weriTi da sxva namuSevrebis<br />
Sefaseba;<br />
TiToeuli moswavlis akademiuri ganviTarebisa da miRwevebis aRricxva;<br />
saswavlo procesis monitoringi da Sefaseba, maT Soris imis Sefaseba,<br />
Tu ramdenad kargad gamoiyeneba mopovebuli monacemebi saswavlo<br />
procesis gasaumjobeseblad;
finansebis, sakadro sakiTxebis, daswrebisa da garicxvis adgilobrivi<br />
da erovnuli maCveneblebis SedarebiTi analizi;<br />
moswavlis ganaTlebasa da mis usafrTxoebaze skolis gaxangrZlivebuli<br />
programebis zegavlenis Sefaseba;<br />
skolis sazogadoebis an skolis partniori organizaciebis mier<br />
momzadebuli angariSebi.<br />
skolis TviTSefasebis angariSis Semdeg skolam unda SeimuSaos an<br />
ganaaxlos erTwliani samoqmedo gegma, romelSic asaxuli unda iyos<br />
TviTSefasebis Sedegad gamovlenili prioritetebi. samoqmedo gegma<br />
mniSvnelovnad gansxvavdeba skolis ganviTarebis gegmisagan. samoqmedo<br />
gegma asaxavs TviTSefasebis Sedegad gamovlenil sust mxareebs<br />
da maTi mogvarebis gzebsa da saSualebebs. ganviTarebis gegma ki skolis<br />
mier erTi wlis ganmavlobaSi gansaxorcielebli saqmianobisa da<br />
RonisZiebebis detaluri aRweraa. imisaTvis, rom skolam warmatebiT<br />
imuSaos da drouli da efeqturi zomebi miiRos arsebuli problemebis<br />
gadasaWrelad, saWiroa, samoqmedo gegma ufro farTo ganviTarebis<br />
gegmis nawili gaxdes.<br />
4.2. skolis TviTSefasebis ZiriTadi komponentebi da kriteriumebi<br />
skolis TviTSefasebis ganxorcielebis mizniT sameurveo sabWo adgens<br />
kriteriumebs Semdegi komponentebis Sesafaseblad:<br />
skolis zogadi maxasiaTeblebi;<br />
moswavleebis, maTi ojaxebisa da sxva dainteresebuli pirebis Sexedulebebi;<br />
miRwevebi da standartebi;<br />
moswavleTa individualuri ganviTareba da usafrTxoeba;<br />
xarisxiani ganaTleba / xarisxis uzrunvelyofa;<br />
xelmZRvaneloba da marTva;<br />
zogadi efeqturoba da efeqtianoba<br />
4.2.1. skolis zogadi maxasiaTeblebi<br />
zogadi maxasiaTeblebis nawili Semdeg sakiTxebs unda moicavdes:<br />
skolis ZiriTadi maxasiaTeblebi, msoflmxedvelobis, xedvisa da<br />
misiis CaTvliT;<br />
55
56<br />
garemo, romelSic skola saqmianobs, misi gansakuTrebuli maxasiaTeblebis<br />
CaTvliT;<br />
nebismieri saxis gansakuTrebuli maxasiaTeblebi an momsaxurebis<br />
damatebiTi sferoebi.<br />
am nawiliT xdeba skolis wardgena, amitom igi unda moicavdes skolis<br />
Sesaxeb ZiriTad informacias, romlis ganvrcoba moxdeba TviT-<br />
Sefasebis sxva komponentebis mixedviT. es nawili SesaZleblobas aZlevs<br />
mkiTxvels, gaecnos skolis garemos da im sirTuleebs, romelic<br />
skolas xvdeba. zogadi maxasiaTeblebis nawilSi skolam unda daadginos<br />
ZiriTadi garemo faqtorebi, romelTa gaTvaliswinebac aucilebelia<br />
skolis ganviTarebis prioritetebis dasasaxad. am komponentis<br />
Sefaseba SesaZlebelia 5 ZiriTadi kiTxvis mixedviT, romlebic moicavs<br />
moswavleTa ZiriTad maxasiaTeblebs, skolis specifikur maxasiaTeblebs,<br />
konkretul garemos an sxva sakiTxebs, romlebic skolis saqmianobaze<br />
aisaxeba, skolis ganviTarebis gegmis ZiriTad mimarTulebebsa<br />
da sxva sakiTxebs, romelebzec skolas surs yuradRebis gamaxvileba.<br />
1. skolis zogadi maxasiaTeblebi<br />
ra aris Tqveni skolis ZiriTadi maxasiaTeblebi?<br />
1.1. aRwereT moswavleTa ZiriTadi maxasiaTeblebi, maT Soris:<br />
_ skolaSi miRebisas maTi miRwevebi da saidan flobT am<br />
informacias.<br />
_ maTi socialuri da ekonomiuri mdgomareoba,<br />
SeZlebulobisa da siRatakis donis maCveneblebis<br />
miTiTebiT.<br />
1.2. mokled SeajameT skolis gansakuTrebuli miznebi da<br />
skolis nebismieri specifikuri maxasiaTeblebi,<br />
magaliTad:<br />
_ apirebs Tu ara skola, gadakeTdes specializebuli an<br />
gansakuTrebuli statusis mqone skolad, an Tu skola ukve<br />
romelime am statusis mqonea, ra ZiriTadi cvlilebebi<br />
gamoiwvia statusis cvlilebam.
_ warmoadgens Tu ara skola zogadi ganaTlebis rigiT<br />
dawesebulebas gansakuTrebuli maxasiaTeblebis gareSe.<br />
_ specialuri ganyofilebebi, damatebiTi sazogadoebrivi<br />
momsaxureba an gaxangrZlivebuli programebi.<br />
_ mniSvnelovani TanamSromloba sxva mimwodeblebTan an<br />
uwyebebTan.<br />
1.3. aRwereT specifikuri garemo pirobebi an sxva sakiTxebi,<br />
romlebic xels uwyobs an xels uSlis skolis<br />
gaumjobesebas, magaliTad:<br />
_ TanamSromlebis an sameurveo sabWos wevrebis mozidvasa<br />
da SenarCunebasTan dakavSirebuli sirTuleebi.<br />
_ bolo periodSi ganxorcielebuli an dagegmili<br />
reorganizacia.<br />
_ moswavleTa mobiluroba.<br />
_ uaxloesi warsulis gansakuTrebiT mniSvnelovani faqtebi,<br />
magaliTad, xelmZRvanelobis cvlileba da sxv.<br />
1.4. aRwereT Tqveni skolis sxva damatebiTi mniSvnelovani<br />
maxasiaTeblebi.<br />
1.5. mokled daaxasiaTeT skolis ganviTarebis gegmis<br />
prioritetebi da maTi gavlena skolis saqmianobis garemoze.<br />
57
58<br />
4.2.2. moswavleebis, maTi ojaxebisa da sxva dainteresebuli<br />
pirebis Sexedulebebi<br />
moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa da sxva dainteresebuli pirebis<br />
Sexedulebebi saSualebas iZleva, skolam Seafasos, ramdenad<br />
iTvaliswinebs igi skolis sazogadoebis azrs. am komponentis Sefaseba<br />
SesaZlebelia 3 SekiTxvis saSualebiT: rogor axdens skola azris gamokiTxvas<br />
da ra sixSiriT; rogoria dainteresebul pirTa Sexedulebebi;<br />
ra RonisZiebebi ganaxorciela skolam am Sexedulebebis sapasuxod.<br />
skolas SeuZlia, efeqturi komunikacia daamyaros mSoblebTan regularuli<br />
gamokiTxvebis, mSobelTa saRamoebis mowyobis an personaluri<br />
kontaqtebis saSualebiT. xSirad am saxis gamokiTxvebis Sedegebi<br />
gaTvaliswinebulia skolis ganviTarebis gegmaSi. ufro metic, moswavleebs<br />
saSualeba eZlevaT, moswavleTa TviTmmarTvelobis saSualebiT<br />
gamoxaton sakuTari Sexedulebebi.<br />
2. moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa<br />
da sxva dainteresebuli pirebis Sexedulebebi<br />
rogoria moswavleebis, maTi ojaxis wevrebisa da sxva pirTa<br />
Sexedulebebi da saidan flobT am informacias?<br />
2.1. ra saSualebebiT da sixSiriT moipovebT moswavleebis, maTi<br />
ojaxis wevrebisa da sxva pirTa Sexedulebebs da rogor<br />
uzrunvelyofT informaciis miukerZoeblobasa da<br />
obieqturobas?<br />
2.2. ra Sexedulebebi aqvT moswavleebs, mSoblebsa da sxva<br />
pirebs moswavleTa standartebze, maT personalur<br />
ganviTarebasa da usafrTxoebaze da skolis saqmianobis<br />
xarisxze?
2.3. rogor uziarebT mSoblebsa da sxva dainteresebul pirebs<br />
Segrovebuli informaciis Sedegebs?<br />
2.4. moiyvaneT im RonisZiebebis magaliTebi, romlebic<br />
ganaxorciela skolam moswavleebis, mSoblebisa da sxva<br />
pirTa Sexedulebebis gaTvaliswinebis mizniT.<br />
aRwereT, ramdenad efeqturi iyo es RonisZiebebi.<br />
_ iyo Tu ara SemTxvevebi, rodesac skolam uari Tqva<br />
sapasuxo RonisZiebebis gatarebaze? ra mizezebiT?<br />
_ arsebobs Tu ara magaliTebi imisa, rogori zegavlena<br />
moaxdina skolis sazogadoebis Sexedulebebma pirvel<br />
kiTxvaSi miTiTebul prioritetebze (gTxovT, aqve<br />
miuTiToT Sesabamisi komentarebi xelmZRvanelobisa da<br />
marTvis nawilSi gaTvaliswinebul sakiTxebze).<br />
4.2.3. miRwevebi da standartebi<br />
miRwevebis maCveneblebiT izomeba moswavlis codna, aTvisebisa da<br />
sxva SesaZleblobebTan dakavSirebuli unarebi. miRwevebi asaxavs moswavleTa<br />
progress da maT mier sakuTari SesaZleblobebis gamoyenebis<br />
xarisxs.<br />
standartebi ki asaxavs moswavlis codnis, aTvisebisa da sxva unarebis<br />
donis Sedarebas imave asakis moswavleebTan mTeli qveynis mas-<br />
StabiT. sruli suraTis Sesaqmnelad Sefasebebi wina akademiuri wlis<br />
monacemebs unda daeyrdnos. Tu skola Tvlis, rom garkveuli monacemebi<br />
mcdari an araobieqturia, man unda ganacxados amis Sesaxeb da<br />
Tavisi mosazrebebi Sesabamisi mtkicebulebebiT daasabuTos.<br />
ufro metic, Sefasebebi skolis moswavleTa sxvadasxva jgufebis<br />
progressa da standartebs unda efuZnebodes. skolis saqmianobis zo-<br />
59
gadi standartebis SefasebasTan erTad, aucilebelia, mokle Sefasebebi<br />
sagnebis mixedviTac xorcieldebodes.<br />
60<br />
3. miRwevebi da standartebi<br />
rogori miRwevebi aqvT moswavleebs?<br />
momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoiyenoT mkafio<br />
mtkicebulebebi, romlebzec damyarebulia Tqveni Sefaseba,<br />
magaliTad: saqmianobis monacemebi, moswavleTa ganviTarebis<br />
monacemebi da Canawerebi da sxv.<br />
3.1. rogoria moswavleebis miRwevebi da standartebi<br />
swavlis procesSi?<br />
_ moswavleebis mier standartebis miRweva testebisa da<br />
gamocdebis Sedegebis mixedviT, Semdegi faqtorebis<br />
gaTvaliswinebiT: moswavleTa jgufebis, saswavlo sagnebisa<br />
da mTavar safexurebs Soris mniSvnelovani gansxvavebebi, sxva<br />
skolebTan SedarebiTi Sefasebebi, moswavleTa mier<br />
SedarebiT rTuli miznebis ganxorcieleba.<br />
_ moswavleTa muSaobis mimdinare saswavlo standartebi maT<br />
saganmanaTleblo miznebTan mimarTebaSi (mimdinare muSaobasa<br />
da uaxloesi warsulis Sefasebebs Soris mniSvnelovani<br />
gansxvavebebis CaTvliT).<br />
_ moswavleTa progresis maCveneblebi maT sawyis donesa da<br />
unarebTan mimarTebaSi, moswavleTa jgufebs Soris<br />
mniSvnelovani gansxvavebebis CaTvliT (aris Tu ara iseTi<br />
jgufebi, romlebic saswavlo procesSi mniSvnelovnad<br />
CamorCebian, Tumca SeuZliaT ukeTesi Sedegebis miRweva).<br />
3.2. sadac es Sesaferisia: rogor swavloben moswavleebi<br />
me-6 klasSi?
3.3. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />
ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />
gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />
moswavleTa miRwevebi zogadad<br />
da maTi swavlis me-6 klasSi<br />
standartebi<br />
Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />
4.2.4. moswavleTa individualuri ganviTareba da usafrTxoeba<br />
daswrebisa da garicxvebis monacemebi saSualebas aZlevs skolas,<br />
Seafasos skolis mier ganxorcielebuli saqmianobis zegavlena moswavleTa<br />
individualur ganviTarebaze, maT miRwevebsa da progresze.<br />
moswavleTa individualuri ganviTarebis sxva monacemebi naklebad<br />
xelmisawvdomia, garda im SemTxvevebisa, Tu skolas ukve gaaCnia amgvari<br />
monacemebis Segrovebis sistema. am nawilSi gamoTqmuli Sefasebebi<br />
mtkice da utyuari unda iyos, radgan skolis wvlili moswavleTa<br />
individualur ganviTarebaSi umniSvnelovanesia. skolis saqmianobis<br />
warmateba moswavleTa ganviTarebis xarisxiT fasdeba.<br />
4. moswavleTa individualuri ganviTareba<br />
da usafrTxoeba<br />
zogadad ramdenad damakmayofilebelia moswavleTa<br />
indvidualuri ganviTareba da usafrTxoeba?<br />
momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoiyenoT mkafio<br />
mtkicebulebebi, romlebzec damyarebulia Tqveni Sefaseba.<br />
4.1. ramdenad misdeven moswavleebi cxovrebis jansaR wess?<br />
_ aqvT Tu ara Sesabamisi fizikuri momzadebis gakveTilebi<br />
da iReben Tu ara jansaR sakvebs?<br />
61
62<br />
_ moswavleTa damokidebuleba cxovrebis jansaRi wesisadmi.<br />
4.2. ramdenad daculad grZnoben moswavleebi Tavs da ra zomebs<br />
mimarTavs skola maTi usafrTxoebis dasacavad?<br />
_ arian Tu ara moswavleebi daculi zewolisa da eTnikuri/<br />
nacionaluri niSniT gaRvivebuli SemTxvevebisgan?<br />
_ ramdenad arian mzad moswavleebi, riskis arsebobis<br />
SemTxvevaSi gaesaubron skolis TanamSromlebs,<br />
pedagogebs, administraciis warmomadgenlebs da sxva<br />
Sesabamis pirebs?<br />
4.3. ramdenad moswonT moswavleebs saganmanaTleblo procesi?<br />
_ gaiTvaliswineT moswavleTa Sexedulebebi, saqcieli da<br />
daswreba.<br />
_ moswavleTa sulieri, moraluri, socialuri, emociuri da<br />
kulturuli ganviTareba.<br />
4.4. ra dadebiTi wvlili SeaqvT moswavleebs sazogadoebriv<br />
cxovrebaSi?<br />
_ moswavleTa damokidebuleba sakuTari da sxva pirebis<br />
uflebebisa da movaleobebisadmi.<br />
_ ramdenad aqtiurad gamoxataven moswavleebi sakuTar<br />
Sexedulebebs da iReben monawileobas sazogadoebriv<br />
saqmianobaSi.<br />
4.5. rogor emzadebian moswavleebi momavali ekonomikuri<br />
keTildReobis misaRwevad?
_ ramdenad kargad muSaoben moswavleebi sakuTari unar-<br />
Cvevebis ganviTarebaze da pirovnul Tvisebebze momavali<br />
ekonomikuri keTildReobis uzrunvelsayofad.<br />
_ moswavleTa damokidebuleba profesiul arCevanTan<br />
dakavSirebiT; Sesabamisi samuSao unar-Cvevebis<br />
gamomuSaveba.<br />
4.6. sadac es Sesaferisia: ramdenad damakmayofilebelia<br />
moswavleTa individualuri ganviTareba da keTildReoba<br />
me-6 klasSi?<br />
4.7. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />
ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />
gTxovT, mocemuli grafa Sesabamisi niSnebiT SeavsoT<br />
moswavleTa miRwevebi zogadad<br />
da maTi swavlis me-6 klasSi<br />
standartebi<br />
Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />
4.2.5. xarisxiani ganaTleba / xarisxis uzrunvelyofa<br />
swavlebis xarisxis Sefasebebi mWidrod ukavSirdeba uSualod<br />
swavlis xarisxs. igi utyuar mticebulebebs unda eyrdnobodes. ase<br />
magaliTad, skolam unda gaiTvaliswinos moswavleTa mier miRweuli<br />
standartebi da progresi da aqedan gamomdinare Seafasos, Tu ra gavlena<br />
iqonia swavlebis xarisxma maT miRwevaze. Tu skola xedavs, rom<br />
63
progresi aris da swavlis xarisxi izrdeba, maSin SeuZlia gazardos<br />
swavlebis standartebi.<br />
swavlebis Sesafaseblad skolebs naTeli warmodgena unda hqondeT<br />
swavlebis xarisxze. Semfaseblebs gansakuTrebiT moeTxovebaT, daaxasiaTon,<br />
ramdenad Seesabameba saswavlo procesi moswavleebis moTxovnilebebs.<br />
es gulisxmobs imis Sefasebas, Tu ramdenad kargad xdeba<br />
monitoringis Sedegad mopovebuli informaciis gamoyeneba. kiTxva:<br />
`saidan flobT am informacias?~ am SemTxvevaSic umniSvnelovanesia.<br />
skolebma aseve unda ganaxorcielon skolis saswavlo gegmis da mzrunvelobisa<br />
da daxmarebis aspeqtebTan dakavSirebuli skolis saqmianobis<br />
naTeli da argumentirebuli Sefaseba.<br />
64<br />
5. xarisxiani ganaTleba/xarisxis uzrunvelyofa<br />
saqmianobis xarisxis Sefasebisas unda gaiTvaliswinoT<br />
maTi gavlena moswavleTa mier miRweul standartebze<br />
da maT individualur ganviTarebasa da keTildReobaze.<br />
momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari<br />
mtkicebulebebi, romelTac emyareba Tqveni Sefaseba,<br />
ase magaliTad, swavlebis monitoringis Sedegebi da sxva.<br />
5.1. rogoria swavlebisa da swavlis xarisxi?<br />
_ ramdenad Seefereba pedagogTa saqmianoba moswavleTa<br />
moTxovnilebebsa da saswavlo programis moTxovnebs.<br />
_ Sefasebis sistemis Tanxvedra swavlebis dagegmarebasTan da<br />
moswavleTa progresis monitoringTan.<br />
_ individualuri saswavlo moTxovnilebebis Sefaseba da<br />
uzrunvelyofa.<br />
_ mSoblebisa da mzrunvelebis CarTuloba maTi Svilebis<br />
ganaTlebasa da ganviTarebaSi.<br />
5.2. ramdenad pasuxobs saswavlo gegma<br />
moswavleTa moTxovnilebebsa da interesebs?<br />
_ ramdenad pasuxobs saswavlo gegma da sxva saqmianobebi<br />
moswavleTa moTxovnilebebs, miznebsa da SesaZleblobebs,<br />
maTi miRwevebisa da gamocdilebis gaTvaliswinebiT.
_ ramdenad Seesabameba saswavlo gegma gare moTxovnebs da<br />
ramdenad iTvaliswinebs igi adgilobriv viTarebas.<br />
_ ramdenad uwyobs xels skolis saqmianoba moswavleTa<br />
janmrTelobasa da keTildReobas.<br />
_ aqvT Tu ara moswavleebs samewarmeo da finansuri unar-<br />
Cvevebisa da jgufuri muSaobis Seswavlis SesaZlebloba.<br />
_ ra zegavlena aqvs skolis gaumjobesebul momsaxurebas,<br />
magaliTad gaxangrZlivebul programebs, moswavleTa<br />
miRwevebze.<br />
5.3. ramdenad efeqturad xorcieldeba moswavleebis<br />
xelmZRvaneloba/mentoroba da maTTvis saWiro daxmarebis<br />
aRmoCena?<br />
_ mzrunveloba (dRis mzrunvelobis programebis CaTvliT),<br />
rCeva, mimarTulebis micema da sxva saxis daxmareba<br />
moswavleTa usafrTxoebis, individualuri ganviTarebisa da<br />
swavlaSi progresis miRwevis uzrunvelsayofad.<br />
_ moswavlisaTvis saswavlo programebTan (da saWiroebisamebr<br />
_ profesiul zrdasTan) dakavSirebuli informaciis, rCevisa<br />
da mimarTulebis micemis xarisxi da xelmisawvdomoba.<br />
_ ra gavlena aqvs skolas da skolis sxva damatebiT<br />
momsaxurebas moswavleTa janmrTelobaze.<br />
5.4. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi skolis<br />
saqmianobis xarisxi?<br />
5.5. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />
ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />
gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />
65
66<br />
swavlebisa da zogadad<br />
swavlis xarisxi me-6 klasSi<br />
saswavlo gegmisa da zogadad<br />
sxva saqmianobis me-6 klasSi<br />
xarisxi<br />
moswavleebze zogadad<br />
mzrunvelobis, me-6 klasSi<br />
maTTvis mimarTulebis<br />
micemisa da<br />
daxmarebis aRmoCenis<br />
xarisxi<br />
4.2.6. xelmZRvaneloba da marTva<br />
Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />
es nawili skolis xelmZRvanelobasa da marTvas Seexeba. direqtorisa<br />
da skolis xelmZRvaneli pirebisaTvis am sakiTxebis Sefaseba erTerTi<br />
yvelaze rTuli procesia. amdenad, am nawilis Sevsebisas gare<br />
Sefasebebis moSvelieba sakmaod gamosadegia. rogorc wesi, xelmZRvaneloba<br />
da marTva maTi Sedegebidan gamomdinare fasdeba. xelmZRvanelobisa<br />
da marTvis xarisxis Sefaseba Tanmimdevruli unda iyos TviT-<br />
Sefasebis yvela nawilSi. Tu skolaSi yvelaferi warmatebiT xorcieldeba,<br />
didia albaToba, rom skolis xelmZRvanelobac da marTvac<br />
yvela doneze efeqturad xorcieldebodes, da piriqiT.<br />
ar aris sakmarisi mxolod imis aRniSvna, rom sameurveo sabWo da<br />
skolis direqtori kargad muSaoben; amgvari Sefasebebi argumentirebuli<br />
unda iyos. saWiroa mtkicebulebebze dafuZnebuli Sefasebebis<br />
gakeTeba. magaliTad: saidan icis xelmZRvanelobam, rom skolaSi<br />
xdeba SesaZleblobebis diskriminaciis gareSe gamoyeneba? ra saxis<br />
monitoringi xorcieldeba da rogor pasuxobs skola wamoWril problemebs?<br />
rogor xorcieldeba gare uwyebebTan kavSiris xarisxze<br />
monitoringi? da sxv.
6. xelmZRvaneloba da marTva<br />
xelmZRvanelobisa da marTvis Sefasebisas unda<br />
gaiTvaliswinoT maTi gavlena moswavleTa Sedegebsa da<br />
saqmianobis xarisxze.<br />
momdevno SekiTxvebze pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari<br />
mtkicebulebebi, romelTac Tqveni Sefaseba emyareba.<br />
6.1. rogoria xelmZRvanelobisa da marTvis zogadi efeqturoba<br />
da efeqtianoba?<br />
_ ramdenad efeqturad axerxeben xelmZRvaneli pirebi, yvela<br />
doneze mkafiod gansazRvron skolis saqmianobis<br />
gasaumjobesebeli mimarTulebebi da xeli Seuwyon maRali<br />
xarisxis mzrunvelobasa da ganaTlebas.<br />
_ ramdenad efeqturad xorcieldeba skolis saqmianobaze<br />
zedamxedveloba da Sesabamisi cvlilebebis gatareba, raTa<br />
xarisxis uzrunvelyofisa da TviTSefasebis meSveobiT<br />
miRweul iqnes yvela rTuli mizani.<br />
_ ramdenad uwyobs xels skola SesaZleblobebis Tanasworobas<br />
yovelgvari diskriminaciis gareSe, raTa TiToeulma<br />
moswavlem SeZlos sakuTari SesaZleblobebis srulyofilad<br />
gamoyeneba.<br />
_ TanamSromlebis, specialuri mowyobilobebis, saswavlo<br />
resursebisa da farTis Sesabamisoba.<br />
_ ramdenad efeqturad da ekonomiurad gamoiyeneba resursebi.<br />
_ ramdenad efeqturad xorcieldeba sxva momwodeblebTan,<br />
TanamSromlebTan da sxva organizaciebTan kavSirebis<br />
damyareba mzrunvelobis, saswavlo procesisa da<br />
gaxangrZlivebuli programebis Serwymis da am gziT<br />
saganmanaTleblo procesis gaumjobesebis mizniT.<br />
6.2. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi<br />
xelmZRvanelobisa da marTvis efeqturoba da<br />
ekonomiuroba?<br />
67
68<br />
6.3. Tqveni Sefasebis Sedegebze dayrdnobiT, ra aris<br />
ganviTarebis ZiriTadi prioritetebi?<br />
gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />
xelmZRvanelobisa zogadad<br />
da marTvis zogadi me-6 klasSi<br />
efeqturoba da<br />
ekonomiuroba<br />
4.2.7. efeqturoba da efeqtianoba<br />
Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />
TviTSefasebis bolo nawilSi Sejamebulia wina TavebSi gamoTqmuli<br />
Sefasebebi. am nawilSi mocemulia 3 kiTxva, romlebic Seexeba:<br />
zogadad skolis saqmianobis efeqturobas (gaxangrZlivebuli momsaxurebis<br />
CaTvliT) da mis Zlier da sust mxareebs.<br />
ukanaskneli Semowmebis Semdeg saqmianobis gaumjobesebis mizniT<br />
gatarebuli RonisZiebebis efeqturobas.<br />
skolis SesaZleblobebs saqmianobis Semdgomi gaumjobesebis kuTxiT.<br />
Sefasebebi da damxmare mtkicebulebebi yvelgan msgavsi unda iyos.<br />
amasTan, Zalian mniSvnelovania, gulwrfelad Sefasdes, Tu rogor<br />
gaumjobesda skolis saqmianoba ukanaskneli Semowmebis/inspeqtirebis<br />
Semdeg, ra aris gasakeTebeli momavali gaumjobesebisaTvis da ra SesaZleblobebs<br />
flobs skola.<br />
7. zogadi efeqturoba da efeqtianoba<br />
ramdenad efeqturi da efeqtiania skolis saqmianoba<br />
saganmanaTleblo, mzrunvelobisa da gaxangrZlivebuli<br />
programebis sferoSi moswavleTa moTxovnilebebis<br />
dasakmayofileblad da ratom?
formis am nawilSi dasmul SekiTxvebze pasuxisas SeajameT wina<br />
nawilebSi gamoTqmuli Sefasebebi. momdevno SekiTxvebze<br />
pasuxisas, gTxovT, gamoyoT mTavari mtkicebulebebi,<br />
romelTac Tqveni Sefaseba emyareba.<br />
7.1. rogoria zogadad skolis saqmianobis efeqturoba<br />
(gaxangrZlivebuli momsaxurebis CaTvliT) da misi Zlieri<br />
da susti mxareebi?<br />
7.2. rogoria ukanaskneli Semowmebis/TviTSefasebis Semdeg<br />
saqmianobis gaumjobesebis mizniT gadadgmuli nabijebis<br />
efeqturoba?<br />
7.3. ra SesaZleblobebi aqvs skolas saqmianobis Semdgomi<br />
gaumjobesebisaTvis?<br />
7.4. ramdenad efeqturia kavSiri sxva organizaciebTan<br />
moswavleTa keTildReobis uzrunvelsayofad?<br />
7.5. ra RonisZiebebi unda gatardes skolis saqmianobis<br />
Semdgomi gaumjobesebisaTvis?<br />
7.6. sadac es Sesaferisia: rogoria me-6 klasSi skolis<br />
saqmianobis efeqturoba da efeqtianoba?<br />
gTxovT, mocemuli grafa SeavsoT Sesabamisi niSnebiT<br />
69
70<br />
zogadad efeqturoba<br />
SesaZleblobebi Semdgomi<br />
gaumjobesebisTvis<br />
ukanaskneli Semowmebis Semdeg<br />
saqmianobis gaumjobesebis Sedegebi<br />
me-6 klasSi saqmianobis efeqturoba<br />
da efeqtianoba<br />
4.3. yovelwliuri monitoringi da Sefaseba<br />
Zalian kargi kargi damakmay. aradamakmay.<br />
yoveli wlis bolos skolam unda gadasinjos sakuTari saqmianoba.<br />
skolis ganviTarebis gegmis monitoringisa da SefasebisaTvis, sasurvelia,<br />
sameurveo sabWom Seqmnas monitoringisa da Sefasebis jgufi.<br />
man unda uzrunvelyos skolis sazogadoebidan Sesabamisi informaciis<br />
Segroveba. am mizniT samuSao jgufs SeuZlia gamoiyenos komunikaciis<br />
sxvadasxva formebi, rogoricaa skolis direqtorTan Sexvedrebi,<br />
ganxilvebi pedagogebTan, mSoblebTan, moswavleebTan da sxv.<br />
sameurveo sabWom ki skolis ganviTarebis gegmis Sesrulebaze zedamxedveloba<br />
unda ganaxorcielos skolis direqtoris wliuri da, sasurvelia,<br />
yovelTviuri anda kvartaluri angariSebis ganxilviT.<br />
monitoringi gulisxmobs imis Semowmebas, Tu ramdenad gegmazomierad<br />
da droulad xorcieldeba saqmianoba. Sefaseba aris procesi,<br />
romlis Sedegadac fasdeba saqmianobis zegavlena, anu saqmianobis<br />
efeqti, magaliTad, moswavleTa swavlis gaumjobesebis doneze an maT<br />
miRwevebze. Sefasebis ganxorcieleba skolis xelmZRvaneli pirebisa<br />
da skolis direqtoris pasuxismgeblobaa.<br />
monitoringis etapze aucilebelia Semdegi sakiTxebis gaTvaliswineba:<br />
vin ganaxorcielebs saqmianobis samoqmedo gegmaSi miTiTebuli ganrigis<br />
monitorings?<br />
rodis daiwyeba monitoringi?
ogor momzaddeba monitoringis Sedegebis angariSi?<br />
ra roli akisria skolis xelmZRvanelobas am procesSi?<br />
skolis ganviTarebis gegmaSi miTiTebuli unda iyos, vin da rogor<br />
axorcielebs Sefasebas da rogor momzaddeba Sefasebis angariSi. magaliTad,<br />
naTlad unda iyos asaxuli, ra sixSiriT moxdeba saswavlo<br />
procesze dakvirveba, miiReben Tu ara pedagogebi (da Tu miiReben, ra<br />
formiT) informacias Sefasebis Sedegebis Sesaxeb da momzaddeba Tu<br />
ara erTiani angariSi sameurveo sabWosaTvis, resurs-centrebisaTvis<br />
da a. S. amasTanave, aucilebelia, ganviTarebis gegmaSi asaxuli iyos testebisa<br />
da gamocdebis Sedegebis ganxilvisa da Sefasebis procedurebi.<br />
amdenad, SefasebasTan dakavSirebiT skolis ganviTarebis gegma unda<br />
akonkretebdes Semdeg sakiTxebs:<br />
vin Seafasebs ganxorcielebuli RonisZiebebis gavlenas skolis<br />
saqmianobaze? Sefasebis ra kriteriumebi iqneba gamoyenebuli?<br />
rodis da rogor ganxorcieldeba Sefaseba?<br />
rogor da visTvis momzaddeba Sefasebis Sedegebis angariSi?<br />
skolis direqtorma unda uzrunvelyos skolis ganviTarebis gegmis<br />
Sesruleba, xolo sameurveo sabWom zedamxedveloba unda gauwios<br />
gegmis Sesrulebas da Sefasebis process. saqmianobis xarisxis uzrunvelsayofad<br />
sameurveo sabWos SeuZlia, Seqmnas damatebiTi samuSao<br />
jgufebi, sxvadasxva mimarTulebiT monitoringisa da Sefasebis gansaxorcieleblad<br />
(magaliTad, swavlebisa da swavlis, adamianuri resursebis,<br />
xelmZRvanelobisa da marTvis, safinanso da sxva sakiTxebTan<br />
dakavSirebiT).<br />
sasurvelia, rom sameurveo sabWom da direqtorma erToblivad gansazRvron<br />
Sefasebis SedegebTan dakavSirebuli angariSis momzadebis<br />
formati da procedurebi. Sefasebis angariSSi asaxuli unda iyos Semdegi<br />
sakiTxebi:<br />
miRweul iqna Tu ara sasurveli miznebi da amocanebi? Tu pasuxi<br />
dadebiTia, angariSma dawvrilebiT unda asaxos miRweuli warmatebebi.<br />
uaryofiTi Sedegebis SemTxvevaSi pasuxi unda gaeces Semdeg<br />
kiTxvebs:<br />
miiRweva Tu ara miznebi gegmaSi gaTvaliswinebuli vadebis ganmavlobaSi?<br />
Tu ara _ ratom da ra xelis SemSleli faqtorebi arsebobs?<br />
71
72<br />
xom ar unda Seicvalos Sesrulebis vadebi?<br />
aqvT Tu ara TanamSromlebs miznebis misaRwevad saWiro resursebi<br />
(Tanxebi, teqnikuri aRWurviloba, Senoba, treningebi da sxva)?<br />
kvlavac aris Tu ara miznebi da amocanebi realisturi da miRwevadi?<br />
unda Seicvalos Tu ara prioritetebi, raTa SesaZlebeli gaxdes<br />
dasaxuli miznebis miRweva?<br />
unda Seicvalos Tu ara miznebi?<br />
ra daskvnebi SeiZleba gakeTdes monitoringisa da Sefasebis Sedegad,<br />
saqmianobis dagegmvisa da momavali monitoringisa da Sefasebis<br />
gaumjobesebis mizniT?<br />
bunebrivia, skolis saqmianobis romelime komponentis monitoringi<br />
ar SeiZleba daevalos im pirebs, romlebic aRniSnuli komponentebis<br />
ganxorcielebaze arian pasuxismgebelni. sameurveo sabWom zedamxedveloba<br />
unda gauwios monitoringis process da gansazRvros, ganxorcielda<br />
Tu ara gegmiT gaTvaliswinebuli saqmianoba miTiTebul vadebSi<br />
Sesabamisi pasuxismgebeli pirebis mier. monitoringis procesSi<br />
CarTuli pirebi, kerZod skolis direqtori, sagnis xelmZRvanelebi<br />
an sxva xelmZRvaneli pirebi, valdebulni arian, angariSiT wardgnen<br />
sameurveo sabWos Sesabamisi komitetis winaSe (Tu aseTi arsebobs).<br />
skolebis nawilma SeiZleba sasargeblod CaTvalos skolis ganviTarebis<br />
gegmis monitoringis gansaxorcieleblad konkretuli jgufis<br />
Seqmna. aseTi jgufebi SeiZleba Seqmnas rogorc sameurveo sabWom, ise<br />
skolis direqtorma. jgufebis SemadgenlobaSi SeiZleba Sevidnen pedagogebi,<br />
moswavleTa mSoblebi, moswavleebi, ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros teritoriuli erTeulebis warmomadgenlebi, direqtori<br />
an misi moadgileebi, sameurveo sabWos wevrebi, mowveuli specialistebi<br />
(saWiroebis SemTxvevaSi).<br />
sameurveo sabWo aqtiurad unda iyos CarTuli monitoringis procesSi.<br />
sameurveo sabWom unda Seamowmos, ganxorcielda Tu ara da ramdenad<br />
droulad ganxorcielda dagegmili RonisZiebebi. sasurvelia,<br />
sameurveo sabWom naklebad miiRos monawileoba swavlis standartebze<br />
ganxorcielebuli RonisZiebebis gavlenis SefasebaSi. warmatebuli<br />
SefasebisaTvis saWiroa xelmZRvaneli pirebis, maT Soris direqtoris,<br />
mier swori daskvnebis gamotana, romelic amasTanave dafuZnebuli<br />
iqneba ganaTlebis saministros teritoriuli erTeulebis _ resurscentrebis<br />
damoukidebeli Sefasebebis Sedegebze.
4.4. ganviTarebis gegmaSi cvlilebebis Setana<br />
Cveulebriv, organizaciebis umravlesoba droTa ganmavlobaSi<br />
icvlis Tavis mimarTulebas. rogorc wesi, gegmis amgvari cvlileba<br />
gare faqtorebisa da pirveladi gegmis ganxorcielebasTan dakavSirebuli<br />
resursebis xelmisawvdomobis cvlilebebzea damokidebuli.<br />
skolis ganviTarebis gegma asaxavs, rogor unda mivaRwioT strategiul<br />
miznebs drois garkveul monakveTSi. Tu skolis TviTSefasebis<br />
Sedegad gairkva, rom dagegmili RonisZiebebis gavlena aradamakmayofilebelia,<br />
skolam gegmaSi cvlilebebi unda Seitanos. cvlilebebis<br />
ganxorcielebis yvelaze mniSvnelovani aspeqtia imis codna, ratom<br />
xdeba gegmidan gadaxveva, anu codna imisa, Tu ra xdeba da ratom?<br />
cvlilebebis ganxorcielebaze msjelobisas skolam unda gaiTvaliswinos<br />
Semdegi sakiTxebi:<br />
ra aris cvlilebebis gamomwvevi mizezebi?<br />
ratom aris cvlileba saWiro?<br />
ra SeiZleba Seicvalos (miznebi, amocanebi, pasuxismgebeli pirebi,<br />
vadebi)?<br />
ra daskvnebis gakeTeba SeiZleba strategiuli dagegmvis warsuli<br />
gamocdilebidan, raTa momdevno dagegmvis, monitoringisa da Sefasebis<br />
procesi ufro efeqturi iyos?<br />
wlis ganmavlobaSi skolis ganviTarebis gegmasa da biujetSi ganxorcielebuli<br />
cvlilebebi damtkicebuli unda iyos sameurveo sabWos<br />
mier. skolis ganviTarebis momavali wlis gegmaSi ganxorcielebuli<br />
cvlilebebi monitoringisa da Sefasebis Sedegebs da maT analizs unda<br />
daeyrdnos.<br />
73
74<br />
Tavi III<br />
finansuri marTva<br />
nawili 1. finansuri marTvis arsi, miznebi, funqciebi<br />
da dafinansebis wyaroebi<br />
skolis finansuri resursebis mniSvnelovan nawils saxelmwifo<br />
Tanxebi Seadgens, amdenad, skola yuradRebiT unda axorcielebdes<br />
mTavrobis mier ganaTlebis miznebisaTvis gamoyofili Tanxebis<br />
marTvas. saswavlo programebis raodenoba da xarisxi mTlianad aris<br />
damokidebuli gamoyofil dafinansebasa da mis swor marTvaze. sajaro<br />
skolis dafinanseba ZiriTadad Semdegi wyaroebidan xorcieldeba:<br />
moswavleTa raodenobis mixedviT saxelmwifos mier gamoyofili<br />
dafinansebidan (erT moswavleze gaTvlili finansuri normativis<br />
Sesabamisi vauCeruli dafinanseba); kerZo Semowirulobebidan; saxelmwifo<br />
anda Sesabamisi adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujetidan<br />
gamoyofili miznobrivi saxsrebiT; Tanxebis mozidvis Sedegad<br />
an komerciuli saqmianobidan. miRebuli saxsrebi kanonmdeblobis Sesabamisad<br />
mxolod skolis miznebisa da funqciebis ganxorcielebas<br />
xmardeba.<br />
sajaro skolis finansuri marTva gulisxmobs yvela resursis (anu<br />
moswavleTa raodenobis mixedviT saxelmwifos mier gamoyofili dafinansebis,<br />
kerZo Semowirulobebis, moziduli, ekonomikuri an komerciuli<br />
saqmianobidan miRebuli Tanxebis) efeqtur da amavdroulad<br />
efeqtian gamoyenebas, raTa miRweul iqnes skolis saganmanaTleblo<br />
misia. swori finansuri marTva ganapirobebs skolis warmatebas<br />
da saSualebas aZlevs mas, ukeTesad ganaxorcielos saganmanaTleblo<br />
funqcia. skolis strategiuli politikis gansazRvris, miznebisa<br />
da ganviTarebis gegmis Camoyalibebis Sesaxeb vrclad wina Taveb-<br />
Si visaubreT; am TavSi ki dawvrilebiT mogiTxrobT, rogor unda miaRwios<br />
sajaro skolam gansazRvrul miznebs finansebis efeqturi
da efeqtiani marTvis Sedegad. efeqturoba am SemTxvevaSi kavSirSia<br />
dasaxuli miznebis miRwevasTan, xolo finansebis efeqtian marTvaSi<br />
igulisxmeba skolis miznebis misaRwevad resursebis optimaluri<br />
gamoyeneba. maSasadame, sajaro skolis finansuri marTva gulisxmobs<br />
ara marto sasurveli Sedegebis miRwevas, aramed maT miRwevas resursebis<br />
optimalurad gamoyenebiT.<br />
mocemuli Tavi ar asaxavs skolis finansuri marTvis yvela mxares.<br />
masSi yuradReba gamaxvilebulia finansuri marTvis mxolod ZiriTad<br />
sakiTxebze, kerZod ki, biujetis Sedgenasa da dagegmvaze, Sesyidvebze,<br />
xarjebis monitoringze, finansur kontrolsa da angariSvaldebulebaze.<br />
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
finansuri marTvis sferoSi<br />
finansuri marTvis sferoSi skolis TanamSromelTa Soris funqciebisa<br />
da movaleobebis naTeli gadanawileba gadamwyvet rols TamaSobs<br />
zogadsaganmanaTleblo skolis misiis Sesrulebasa da miznebis<br />
miRwevaSi.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni da saqarTvelos<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier gansazRvruli wesebi<br />
zogadad asaxavs skolis mmarTvel organoebsa da pirebs Soris finansuri<br />
marTvis sakiTxebSi funqciebisa da movaleobebis gadanawilebas;<br />
Tumca TiToeul skolas SeuZlia aseve, zemoT aRniSnuli aqtebis<br />
Sesabamisad damatebiTi Sida saskolo procedurebi SeimuSaos. am<br />
procedurebis Camoyalibebisas skolam unda gaiTvaliswinos, rom finansuri<br />
marTva warmatebulad mxolod im SemTxvevaSi xorcieldeba,<br />
roca masSi profesionalebi monawileoben. amdenad, mniSvnelovania,<br />
rom finansur sakiTxebze gadawyvetilebis miRebisa da misi ganxorcielebis<br />
dros sameurveo sabWos, misi komitetebis, skolis direqtorisa<br />
da sxva TanamSromlebis funqciebi da movaleobebi konkretulad<br />
Camoyalibebuli, gawerili da yvela dainteresebuli pirisaTvis<br />
cnobili da xelmisawvdomi iyos.<br />
2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
finansuri marTvis kuTxiT sameurveo sabWos ZiriTadi funqciaa<br />
skolis misiisa da miznebis ganxorcieleba finansurad gamarTlebu-<br />
75
li, efeqturi da ekonomiuri gzebis gamoyenebiT. am mizniT sameurveo<br />
sabWo:<br />
76<br />
SeimuSavebs anda amtkicebs skolis strategiuli ganviTarebis<br />
gegmas, romelSic asaxulia skolis misia, miznebi, prioritetebi<br />
da grZelvadiani (sasurvelia minimum samwliani) finansuri gegma.<br />
monawileobs sabiujeto politikis SemuSavebaSi, rac gulisxmobs<br />
yovelwliuri sabiujeto procesis administrirebis, sabiujeto<br />
kalendris, angariSvaldebuli pirebisa da vadebis gansazRvras.<br />
skolis direqtoris wardginebiT, siiTi Semadgenlobis umravlesobiT,<br />
amtkicebs skolis biujets, agreTve direqtoris mier momzadebul<br />
wliur angariSs da uzrunvelyofs mis sajaroobas;<br />
ganixilavs skolis finansuri saqmianobis Sesaxeb dirqtoris mier<br />
warmodgenil wliur angariSs da saWiroebis SemTxvevaSi Sesworebebi<br />
Seaqvs skolis biujetSi. aseve rekomendebulia, rom finansuri<br />
angariSebis ganxilvis dros skolis monacemebi Sedarebuli<br />
iyos gare maCveneblebTan da prognozirebad niSnulebTan.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad, Tanxmobas acxadebs<br />
iseTi garigebebis dadebisas, romelTa Rirebulebac skolis<br />
biujetis 5%-s aRemateba.<br />
am uflebebisa da movaleobebis ukeT SesrulebisaTvis rekomendebulia,<br />
rom sameurveo sabWom Seqmnas safinanso komiteti, romlis<br />
Semadgenloba, sasurvelia, ar aRematebodes eqvs wevrs. mcire zomis<br />
skolebSi SeiZleba ar iyos aucilebeli safinanso komitetis Seqmna<br />
da Sesabamisad misi funqciebi mTlianad sameurveo sabWom SeiTavsos.<br />
aseve sasurvelia, rom safinanso komitets xelmZRvanelobdes sameurveo<br />
sabWos Tavmjdomare.<br />
rekomendebulia, rom skolis finansuri komiteti Semdegi funqciebiT<br />
iyos aRWurvili:<br />
uzrunvelyos wliuri sabiujeto procesis efeqturi ganxorcieleba;<br />
gansazRvros skolis sabiujeto politika;<br />
ganixilos direqtoris mier wardgenili yovelwliuri biujetis<br />
proeqti;<br />
ganixilos direqtoris mier wardgenili kvartaluri finansuri<br />
angariSi da uflebamosilebis farglebSi Seitanos Sesabamisi<br />
cvlilebebi skolis biujetSi;
monitoringi gauwios Sesyidvebis process.<br />
2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
skolis direqtori angariSvaldebulia sameurveo sabWos winaSe,<br />
romelic mas bevr finansur sakiTxTan dakavSirebiT pasuxismgeblobas<br />
akisrebs. skolis direqtors finansuri marTvis sferoSi Semdegi<br />
funqciebi aqvs:<br />
SeimuSavebs da sameurveo sabWos dasamtkiceblad warudgens skolis<br />
Sinaganawess;<br />
SeimuSavebs wliuri biujetis proeqts da dasamtkiceblad warudgens<br />
sameurveo sabWos;<br />
gankargavs Tanxebs sameurveo sabWos mier damtkicebuli skolis<br />
biujetis mixedviT;<br />
monawileobs skolis strategiuli ganviTarebis gegmis SemuSavebaSi<br />
da iZleva Sesabamis rekomendaciebs;<br />
monawileobs sabiujeto politikisa da procedurebis gansazRvraSi;<br />
sameurveo sabWos mier damtkicebuli politikisa da procedurebis<br />
Sesabamisad axorcielebs skolis finansur marTvas;<br />
uzrunvelyofs sabiujeto vadebis Sesrulebas;<br />
yoveli wlis 10 dekembramde sameurveo sabWos warudgens wliur<br />
angariSs skolis finansuri saqmianobis Sesaxeb.<br />
skolis direqtors SeuZlia finansur marTvasTan dakavSirebuli<br />
garkveuli funqciebis delegireba moaxdinos masze daqvemdebarebul<br />
pirebze. Tumca igi yovelTvis valdebulia, uzrunvelyos biujetis<br />
sizuste, misi Sesabamisoba sabWos mier gansazRvrul politikasTan<br />
da sabWosTvis biujetis proeqtisa da finansuri angariSis droulad<br />
wardgena. mas Semdeg, rac sabWo daamtkicebs skolis biujets, direqtori<br />
valdebulia:<br />
gaacnos skolis administraciasa da sxva TanamSromlebs damtkicebuli<br />
biujeti;<br />
uzrunvelyos biujetis sajarooba da xelmisawvdomoba yvela dainteresebuli<br />
pirisaTvis;<br />
ganaxorcielos regularuli finansuri kontroli, Seadaros Semosavlebi<br />
da xarjebi biujetiT gaTvaliswinebul monacemebs, am<br />
77
78<br />
informaciaze dayrdnobiT awarmoos kvartaluri da wliuri finansuri<br />
angariSi da warudginos igi safinanso komitetsa (Tu ase-<br />
Ti arsebobs) da sameurveo sabWos;<br />
gaanawilos da gamoiyenos resursebi damtkicebuli biujetis mixedviT.<br />
2.3. pedagogiuri sabWos funqciebi<br />
pedagogiuri sabWos monawileoba wliuri biujetis an grZelvadiani<br />
finansuri gegmis SemuSavebaSi erTob mniSvnelovania. sagnis<br />
xelmZRvanels yvelaze ukeT SeuZlia miawodos skolis direqtors<br />
informacia saswavlo programis moTxovnilebebisa da xarjebis Sesaxeb,<br />
aseve informacia imis Sesaxeb, Tu rogor aisaxeba dafinansebis<br />
gazrda an Semcireba konkretuli sagnis swavlebaze. garda amisa, sagnis<br />
xelmZRvaneli monawileobas unda iRebdes axali programebis biujetis<br />
gansazRvraSi.<br />
skolis direqtors aseve SeuZlia, konkretuli sagnis biujetis<br />
momzadeba mTlianad sagnis xelmZRvanels daavalos. amasTan, skolis<br />
administracia valdebulia, moisminos da gaiTvaliswinos sagnis xelmZRvanelis<br />
mier konkretuli sagnis dafinansebasTan dakavSirebiT<br />
gamoTqmuli SeniSvnebi da rekomendaciebi.<br />
nawili 3. biujetis SemuSavebis procesi<br />
3.1. biujetis arsi da mniSvneloba<br />
skolebSi biujetis SemuSavebis procesi ramdenime ZiriTad sferodaa<br />
dayofili. es safexurebia:<br />
1. sameurveo sabWosa da skolis direqtoris mier prioritetebis,<br />
sabiujeto politikisa da sabiujeto kalendris gansazRvra;<br />
2. biujetis proeqtis momzadeba;<br />
3. sameurveo sabWos an safinanso komitetis (Tu aseTi arsebobs) mier<br />
biujetis proeqtis ganxilva;<br />
4. sajaro sabiujeto mosmenebis organizeba;<br />
5. sameurveo sabWos an safinanso komitetisa (Tu aseTi arsebobs)<br />
da skolis direqtoris mier proeqtis saboloo ganxilva;<br />
6. sameurveo sabWos mier biujetis saboloo ganxilva da damtkiceba.
iujeti aris finansuri gegma, mimarTuli drois garkveul monakveTSi<br />
konkretuli miznebis misaRwevad. kargad momzadebuli biujeti<br />
skolas saSualebas aZlevs:<br />
ekonomiurad gamoiyenos da daxarjos finansuri resursebi;<br />
ganaxorcielos winaswar gansazRvruli miznebi da amocanebi;<br />
miiRos `sufTa~ auditis (finansuri Semowmebis) Sedegebi.<br />
garda amisa, efeqturi biujeti saSualebas aZlevs skolis TiToeul<br />
TanamSromels, icodes:<br />
skolis mier dasaxuli miznebi, romelTa ganxorcielebaSic maT<br />
uSualod unda miiRon monawileoba;<br />
miznebis miRwevisaTvis gansaxorcielebeli samuSao;<br />
samuSaos ganxorcielebisaTvis saWiro da arsebuli resursebis<br />
odenoba;<br />
gansaxorcielebeli samuSaos ganrigi da vadebi;<br />
samuSaos ganxorcielebaze pasuxismgebeli da angariSvaldebuli<br />
pirebis vinaoba.<br />
biujeti aseve saSualebas iZleva, mudmivad gakontroldes danaxarjebi<br />
da Tavidan iqnes acilebuli deficiti. realuri Semosavlisa<br />
da xarjis biujetTan Sedarebis Sedegad sameurveo sabWos da direqtors<br />
SesaZlebloba eZlevaT, Seafason skolis finansuri mdgomareoba<br />
da saWiroebisamebr cvlilebebi Seitanos skolis biujetSi.<br />
kargad momzadebuli biujeti mniSvnelovan gavlenas iqoniebs<br />
skolis imijzec. skolas, romelic finansurad gonivrulad imar-<br />
Teba, savaraudod ukeTesi imiji eqneba, vidre skolas, romelsac finansuri<br />
problemebi aqvs. konkurenciis pirobebSi (resursebis, moswavleTa,<br />
TanamSromelTa an dafinansebis mozidvis kuTxiT) skolas,<br />
romelsac dadebiTi imiji aqvs, warmatebis meti Sansi aqvs.<br />
maSasadame, biujetis dagegmvis procesi mniSvnelovan rols asrulebs<br />
zogadsaganmanaTleblo skolis finansuri marTvisa da saganmanaTleblo<br />
miznebis miRwevisaTvis. Tumca biujetis dagegmvis procesis<br />
efeqturobisaTvis saWiroa Semdegi ZiriTadi principebis dakmayofileba:<br />
biujetis dagegmvis procesi unda iyos saTanadod gaazrebuli<br />
da mizanmimarTuli. biujetis dagegmvis procesi unda moicavdes<br />
79
80<br />
miznebisa da ganviTarebis gegmis zedmiwevniT gansazRvras da resursebis<br />
ganawilebis logikur process.<br />
biujetis dagegmvis procesi unda iyos inkluziuri da yovlismomcveli.<br />
biujeti optimalurad unda asaxavdes yvela dainteresebuli<br />
piris _ moswavlis, mSoblisa Tu skolis TanamSromlis<br />
_ interesebs. biujetis SemuSavebis sawyisi etapidanve aucilebelia<br />
yvela dainteresebuli mxaris CarTva. biujetis damtkicebis<br />
Semdeg ki misi miznebis, prioritetebisa da gegmebis Sesaxeb<br />
dawvrilebiT unda ecnobos yvela dainteresebul jgufs.<br />
biujetis dagegmva mimdinare procesia. skolis xelmZRvanelobam<br />
ar unda CaTvalos, rom biujetis damtkicebis Semdeg misi dagegmvis<br />
procesi momaval wlamde dasrulebulia. biujetis dagegmva<br />
mimdinare procesia da moicavs zedamxedvelobas, monacemebis<br />
Segrovebas, analizs, cvlilebebis Setanasa da SesaZlo alternativebze<br />
msjelobas.<br />
biujeti SesabamisobaSi unda iyos skolis ganviTarebis grZelvadian<br />
gegmasTan. biujeti ar SeiZleba momzaddes skolis strategiisagan<br />
izolirebulad an mimarTuli iyos mxolod moklevadiani<br />
miznebis Sesrulebisken. igi unda aRiqmebodes grZelvadiani<br />
procesis erT-erT komponentad, romelic skolas droTa ganmavlobaSi<br />
Tavisi strategiuli miznebis ganxorcielebamde miiyvans.<br />
3.2. rogor unda SemuSavdes biujeti?<br />
biujetis efeqturobisaTvis mniSvnelovania misi sworad dagegmva.<br />
am mizniT yoveli saswavlo wlis dasrulebamde 3-4 TviT adre<br />
sameurveo sabWom da skolis direqtorma, sasurvelia, pirveli sabiujeto<br />
Sexvedra moawyon. am Sexvedraze sameurveo sabWom da direqtorma<br />
unda gansazRvron:<br />
a) momdevno wlisaTvis mosalodneli saerTo Semosavali da xarjebi;<br />
b) momdevno wlis prioritetebi da miznebi. SeiZleba saWiro gaxdes<br />
skolis grZelvadiani ganviTarebis gegmis gadasinjva da axlad<br />
warmoqmnili garemoebebis gaTvaliswinebiT masSi cvlilebebis<br />
Setana.<br />
g) sabiujeto politika da sabiujeto kalendari.
3.2.1. momdevno wlisaTvis mosalodneli saerTo Semosavlisa<br />
da xarjebis gansazRvra<br />
rogorc ukve aRvniSneT, sajaro skolis dafinansebis ZiriTadi<br />
wyaroebia: skolis moswavleTa raodenobis mixedviT gamoyofili saxelmwifo<br />
dafinanseba; skolis kerZo samewarmeo (biznes) saqmianobidan<br />
Semosuli Tanxebi; kerZo Semowirulobebi (mSobelTa mier skolisaTvis<br />
Sewiruli Tanxebi). saxelmwifo anda Sesabamisi adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis biujetidan gamoyofili miznobrivi saxsrebi;<br />
saqarTvelos kanonmdeblobiT nebadarTuli sxva finansuri<br />
saxsrebi, maT Soris Semosavali ekonomikuri saqmianobidan, da aseve<br />
sxva gzebiT moziduli Tanxebi (magaliTad, donor organizaciebTan<br />
TanamSromlobiT miRebuli Tanxebi). momavali Semosavlis prognozireba<br />
exmareba sameurveo sabWosa da skolis direqtors zogadi prioritetebis<br />
CamoyalibebaSi. miuxedavad imisa, rom am etapze araa savaldebulo<br />
Semosavlebisa da xarjebis detaluri da zusti daangariSeba,<br />
sameurveo sabWosa da skolis direqtors daaxloebiTi warmodgena<br />
unda hqondeT momavali wlis mosalodnel Semosavlebze.<br />
am etapze aseve SesaZlebelia iseTi tipis saqmianobis dagegmva,<br />
romlis Sedegadac SesaZlebeli iqneba Semosavlis miReba, Tanxebis<br />
mozidvisaTvis saWiro kampaniis warmoeba, proeqtebis SemuSaveba<br />
donor organizaciebTan warsadgenad da sxv. am saqmianobebis realurad<br />
ganxorcielebis SesaZlebloba skolis direqtorma unda Seafasos.<br />
3.2.2. momdevno wlis prioritetebisa da miznebis gansazRvra<br />
skolis direqtorma da sameurveo sabWom, skolis grZelvadiani<br />
ganviTarebis gegmis mixedviT, unda gansazRvron momdevno wlis<br />
biujetSi gasaTvaliswinebeli prioritetebi da miznebi. am etapze<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovania konkretuli programebis, prioritetebisa<br />
da miznebis, Semosavlisa da xarjebis maCveneblebis gansazRvra.<br />
am etapzeve SeiZleba saWiro gaxdes skolis misiis gadasinjva.<br />
skolis misiis ganmsazRvrel dokuments gadamwyveti mniSvneloba<br />
aqvs wliuri prioritetebis CamoyalibebaSi. igi exmareba skolas saskolo<br />
da programuli miznebis, aseve konkretuli saqmianobis gagr-<br />
Zelebis an Sewyvetis gansazRvraSi. garda amisa, mniSvnelovania yvela<br />
dainteresebuli mxaris (moswavlis, mSoblis, maswavleblis) moTxovnebis<br />
gaTvaliswineba da SesaZleblobebis farglebSi maTi dakmayofileba.<br />
81
zogadi prioritetebis gansazRvris garda, aucilebelia konkretuli<br />
amocanebis gansazRvrac. magaliTisaTvis, konkretuli amocanebis<br />
gansazRvra gulisxmobs skolis TanamSromlebisaTvis xelfasis<br />
momatebas, skolis saswavlo gegmaSi axali sagnis damatebas da sxv.<br />
mniSvnelovania, rom konkretul sakiTxebze gadawyvetileba Seesabamebodes<br />
skolis mier gansazRvrul prioritetebsa da miznebs. amas-<br />
Tanave, gadawyvetilebis miRebisas saWiroa gaTvaliswinebul iqnes<br />
maTTan dakavSirebuli xarjebi, rac gulisxmobs Semdegs:<br />
82<br />
xarjebis gazrda: gaizrdeba Tu ara TanamSromelTa da pedagogTa<br />
xelfasebi? Tu gaizrdeba, ramdeniT? apirebs Tu ara skola axali<br />
inventaris yidvas, da Tu apirebs, ra iqneba misi Rirebuleba? apirebs<br />
Tu ara skola axali sagnebis swavlebas, da Tu apirebs, ra<br />
Sesabamisi damatebiTi xarjebi eqneba skolas?<br />
Tanxebis mozidvis mizniT ganxorcielebuli RonisZiebebis xarjebi:<br />
Tu biujeti asaxavs momavalSi mosalodnel Semosavals, ase-<br />
Ti Semosavlebis miRebasTan dakavSirebuli xarjebi detalurad<br />
unda iyos asaxuli biujetSi. magaliTad, proeqtis SemuSavebisaTvis<br />
an garkveuli tipis RonisZiebis CatarebisaTvis saWiro finansuri<br />
resursebi.<br />
skolis moklevadiani miznebisa da prioritetebis Sesaxeb nebismieri<br />
gadawyvetileba ganxiluli unda iyos Sesabamis xarjebTan da<br />
skolis strategiuli ganviTarebis gegmasTan kavSirSi. am etapze ar<br />
aris savaldebulo, detalurad iqnes Seswavlili konkretuli xarjebis<br />
sizuste. mniSvnelovania mxolod prioritetebisa da miznebis<br />
gansazRvra mosalodneli Semosavlis TvalsazrisiT da maT misaRwevad<br />
saWiro xarjebis daaxloebiT daangariSeba. xarjebis zust daangariSebas<br />
wliuri biujetis proeqtis formiT skolis direqtori<br />
sameurveo sabWosa da safinanso komitets (Tu aseTi arsebobs) momdevno<br />
etapze warudgens dasamtkiceblad.<br />
3.2.3. sabiujeto kalendris SemuSaveba<br />
biujetis SemuSavebis politikis ganmsazRvreli dokumenti aregulirebs<br />
biujetis proeqtis momzadebisa da formulirebis wess,<br />
kerZod ki gansazRvravs:<br />
a) konkretul amocanebs, maT ganxorcielebaze angariSvaldebul pirebsa<br />
da vadebs;
) sameurveo sabWosaTvis warsadgen biujetis formats;<br />
g) biujetis proeqtis momzadebasTan dakavSirebul procedurebs.<br />
radgan biujeti garkveul vadaSi unda damtkicdes, saWiroa SemuSavdes<br />
sabiujeto kalendari, romelic gansazRvravs:<br />
1. konkretul amocanebs;<br />
2. TiToeuli amocanis Sesrulebis vadebs;<br />
3. amocanis Sesrulebaze pasuxismgebel pirs.<br />
sabiujeto kalendari yovelwliurad unda gadaisinjos da wina<br />
wlis gamocdilebaze dayrdnobiT saWiroebisamebr Seicvalos. sabiujeto<br />
kalendris SemuSavebisaTvis saWiroa:<br />
a) SemuSavdes mTavari amocanebis nusxa. amasTan aucilebelia, gadamowmdes<br />
konkretuli saqonlis fasebi da biujetiT gaTvaliswinebuli<br />
Semosavlis miRebis realuroba. skolis TanamSromlebs<br />
unda ecnoboT sabiujeto procedurebis Sesaxeb. skolis sazogadoebasTan<br />
konsultaciebisa da sabiujeto mosmenebis safuZvelze<br />
unda SemuSavdes biujetis proeqti da dasamtkiceblad waredginos<br />
sameurveo sabWos.<br />
b) ganisazRvros TiToeuli amocanis Sesrulebis vadebi. zogierTi<br />
amocanis Sesrulebaze vadebs awesebs kanoni da aseve ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros mier SemuSavebuli wesebi. Tumca iq,<br />
sadac es vadebi ar aris konkretulad dadgenili an drois garkveul<br />
monakveTzea gawerili, rekomendebulia, rom igi konkretuli<br />
TariRiTa da vadebiT Seicvalos.<br />
g) ganisazRvros TiToeuli amocanis Sesrulebaze pasuxismgebeli<br />
piris vinaoba. miuxedavad imisa, rom kanonmdebloba asaxavs Ziri-<br />
Tad sferoebze pasuxismgebel pirTa wres (magaliTad, direqtoris<br />
funqciaa, SeimuSaos biujetis proeqti, sameurveo sabWos<br />
funqciaa, ganixilos da daamtkicos skolis biujeti da a. S.), aseve<br />
mniSvnelovania, ganisazRvros SedarebiT umniSvnelo amocanebis<br />
ganxorcielebaze pasuxismgebeli pirebi, magaliTad, vin gadaamowmebs<br />
im saqonlis fasebs, romlis SeZenasac apirebs skola.<br />
mas Semdeg, rac ganisazRvreba momavali wlis miznebi da prioritetebi,<br />
SemuSavdeba sabiujeto politika da kalendari, skolis direqtori<br />
skolis TanamSromlebs acnobs pirvel sabiujeto Sexvedraze<br />
miRebul gadawyvetilebebs. garda amisa, direqtori valdebulia,<br />
moisminos da sameurveo sabWos warudginos TanamSromelTa ko-<br />
83
mentarebi da rekomendaciebi. sameurveo sabWom SesaZleblobebis<br />
farglebSi unda gaiTvaliswinos es rekomendaciebi da ganaxorcielos<br />
saWiro cvlilebebi.<br />
nimuSi 9. sabiujeto kalendari<br />
84<br />
TariRi amocana pasuxismgebeli piri<br />
1-2 Tebervali pirveli sabiujeto Sexvedra _ sameurveo sabWo /<br />
sameurveo sabWo/strategiuli direqtori<br />
gegmis gadasinjva, prioritetis<br />
gansazRvra, sabiujeto politikis<br />
gansazRvra<br />
15 Tebervali miznebisa da prioritetebis Sesaxeb sameurveo sabWo /<br />
skolis TanamSromelTa direqtori<br />
rekomendaciebis ganxilva<br />
20-30 Tebervali Semosavlebisa da xarjebis direqtori /<br />
prognozireba buRalteri<br />
3-7 marti sagnis xelmZRvanelebTan da skolis direqtori<br />
sxva TanamSromlebTan konsultacia<br />
10 marti ganaTlebis adgilobriv direqtori<br />
organoebTan konsultacia<br />
15 marti biujetis finansuri gadasinjva direqtori /<br />
buRalteri<br />
20 marti biujetis proeqtis direqtori<br />
safinanso komitetSi wardgena<br />
25-30 marti ganxilva finansuri komiteti<br />
5 aprili biujetis proeqtis sameurveo direqtori<br />
sabWoSi wardgena<br />
10 aprili sajaro mosmena sameurveo sabWo /<br />
sabWo direqtori<br />
20 aprili saboloo ganxilva da damtkiceba sameurveo sabWo
3.3. skolis direqtoris mier biujetis proeqtis momzadeba<br />
skolis TanamSromlebTan biujetis zogad miznebze da sabiujeto<br />
kalendarze SeTanxmebis Semdeg skolis direqtorma unda moamzados<br />
wliuri detaluri biujeti. biujetis proeqtis momzadebis etapze<br />
direqtorma unda uzrunvelyos dainteresebuli mxareebis, anu maswavleblebis,<br />
mSoblebis, moswavleebis, ganaTlebis adgilobrivi organos<br />
_ resurs-centris warmomadgenlis, monawileoba, rac SeiZleba<br />
sabiujeto mosmenebis formiT ganxorcieldes. direqtors aseve SeuZlia,<br />
konkretuli sagnis biujetis momzadeba (magaliTad, maTematikis)<br />
Sesabamisi sagnis xelmZRvanels da kaTedras daavalos.<br />
3.3.1. Semosavlebis prognozireba<br />
rogorc wesi, biujetis Semosavlebis prognozireba pirvel sabiujeto<br />
Sexvedraze xdeba skolis direqtorisa da sameurveo sabWos<br />
mier. am Sexvedraze Semosavlebis prognozirebas zogadi xasiaTi aqvs<br />
da miznad isaxavs gansazRvros, aqvs Tu ara skolas saSualeba, ganaxorcielos<br />
sxvadasxva miznebi da amocanebi. am etapze ki sabiujeto<br />
Semosavlebze zogadi, daaxloebiTi warmodgenis qona sakmarisi araa.<br />
amdenad, direqtorma momavali wlis Semosavlebi maqsimalurad sworad<br />
unda daiangariSos.<br />
Semosavlebis zusti prognozirebis sirTule is aris, rom gaurkvevelia,<br />
namdvilad miiRebs Tu ara skola prognozirebul Tanxebs.<br />
amdenad, direqtoris gadasawyvetia, Seitanos Tu ara sabiujeto Semosavlebis<br />
nawilSi iseTi Tanxebi, romelTa miRebis SesaZlebloba<br />
arsebobs, magram ar arsebobs realuri garantiebi. am saxis gaurkveveli<br />
Semosavali SeiZleba iyos grantebi, romelTa mosapovebladac<br />
skolam proeqtebi SeimuSava, an mosalodneli Semowirulobebi, skolis<br />
mier ganxorcielebuli saqmianobidan Semosavali, magaliTad,<br />
farTis gaqiravebis Sedegad an Tanxebis mozidvis mizniT gamarTuli<br />
RonisZiebebidan misaRebi Tanxebi da sxv. am SemTxvevaSi direqtorma<br />
unda Seafasos amgvari Semosavlis miRebis realuroba da Tu am Tanxebis<br />
miRebis maRali winapiroba arsebobs, maSin igi asaxuli unda iyos<br />
biujetis Semosavlebis nawilSi.<br />
nimuSi 10 detalurad asaxavs Semosavlis wyaroebs, maT odenobasa<br />
da aseTi Semosavlis miRebis albaTobis xarisxs.<br />
85
nimuSi 10. Semosavlis wyaroebi<br />
Tanxa miRebis albaToba aisaxos Tu ara<br />
(larebSi) (procentebSi) biujetSi?<br />
1.<br />
wyaroebi:<br />
saxelmwifo dafinanseba<br />
ra gavlenas moaxdens<br />
universitetSi<br />
studentTa raodenobis<br />
mosalodneli cvlileba<br />
Semosavlebis zrdaze<br />
(klebaze)<br />
————— —————% diax ara<br />
2. komerciuli saqmianobidan miRebuli Semosavali<br />
a. ————— —————% diax ara<br />
b. ————— —————% diax ara<br />
3. kerZo Semowirulobebi<br />
a. ————— —————% diax ara<br />
b. ————— —————% diax ara<br />
4. Tanxebis mozidvis Sedegad miRebuli Semosavlebi (grantebi)<br />
a. ————— —————% diax ara<br />
b.<br />
5. sxva<br />
————— —————% diax ara<br />
a. ————— —————% diax ara<br />
b. ————— —————% diax ara<br />
biujetSi gasaTvaliswinebeli Semosavlis odenobaa ________——___—<br />
aqedan gaTvaliswinebulia gaurkveveli mTliani<br />
Semosavlis odenoba ________——————<br />
gaTvaliswinebuli ar iqna gaurkveveli Semosavlis<br />
Semdegi odenoba ________——————<br />
momdevno wlis dadasturebuli Semosavlis odenobaa ________——————<br />
86<br />
3.3.2. xarjebis prognozireba<br />
zogadsaganmanaTleblo skolis wliuri biujetis yvelaze didi<br />
nawili xelfasebis momsaxurebas uWiravs, rac daaxloebiT skolis<br />
mTliani biujetis 60-80% Seadgens. amitom gansakuTrebiT mniSvnelovania<br />
saxelfaso xarjebis zusti prognozireba, raTa Tavidan iqnes<br />
acilebuli wlis ganmavlobaSi moulodneli finansuri problemebi.
saxelfaso danaxarjebis aRricxvis saukeTeso saSualebaa yvela<br />
dakavebuli da aseve vakanturi Tanamdebobis siis Sedgena. siaSi mi-<br />
TiTebuli unda iyos saaTobrivi anazRaureba, samuSao saaTebi da<br />
xelfasi.<br />
saxelfaso xarjebis garda, aseve aucilebelia, yovelwliurad<br />
Seicvalos sxva saoperacio xarjebi. rogorc wesi, wlidan wlamde<br />
saoperacio xarjebi sxvdasxvagvaria, imitom rom:<br />
a) icvleba sabazro fasebi saqonelsa da momsaxurebaze;<br />
b) icvleba skolis mier moxmarebuli saqonlisa da momsaxurebis<br />
moxmarebis odenoba.<br />
fasebis cvlilebis daangariSebis saukeTeso meTodia konkretuli<br />
saqonlis mwarmoebelTan an momsaxurebis momwodebelTan dakav-<br />
Sireba da mosalodneli fasis cvlilebis Sesaxeb maTi gamokiTxva.<br />
es meTodi gansakuTrebiT efeqturia, Tu skolas didi xnis urTier-<br />
Toba aqvs konkretul momwodebelTan. Tu momwodebeli ar iZleva<br />
aRniSnul informacias, skolam sakuTar gamocdilebaze dayrdnobiT<br />
Tavad unda daiangariSos fasis mosalodneli cvlileba da gaiTvaliswinos<br />
igi biujetis proeqtSi. garkveuli tipis saqonelze moxmarebis<br />
zrdasTan dakavSirebiT ki saWiroa dadgindes am konkretul<br />
produqciaze moxmarebis zrdis mizezebi. garda amisa, SesaZloa gaizardos<br />
moTxovnileba axali tipis produqciaze, magaliTad, im Sem-<br />
TxvevaSi, Tu skola axali sagnis swavlebas iwyebs an mniSvnelovnad<br />
Seicvala moswavleTa raodenoba.<br />
wliuri biujetis xarjviTi nawilis SemuSavebisas, aucilebelia,<br />
gaTvaliswinebul iqnes, rom, rodesac sajaro skola saswavlo gegmaSi<br />
axali sagnis damatebas gegmavs, masTan dakavSirebuli xarjebi,<br />
garda imisa, rom Setanili unda iyos skolis biujetis proeqtSi,<br />
calkec unda iqnes Camoyalibebuli. es saSualebas aZlevs skolas,<br />
zustad daiangariSos axali sagnis swavlebasTan dakavSirebuli xarjebi<br />
da miiRos gadawyvetileba, uRirs Tu ara am sagnis swavleba.<br />
igive exeba nebismieri axali tipis saqmianobas, rasac skola axali<br />
sabiujeto wlisTvis gegmavs.<br />
saswavlo sagnis an konkretuli saqmianobis biujeti unda Seicavdes:<br />
a) am sagnis SemoRebis mizans;<br />
b) sabiujeto wlisaTvis sagnis swavlebis amocanebs;<br />
g) detalurad gaweril xarjebs (kategoriebisa da qvekategoriebis<br />
mixedviT).<br />
87
sasurvelia, biujetis proeqti safinanso komitets an sameurveo<br />
sabWos waredginos araugvianes 30 martisa. safinanso komitetSi an<br />
sameurveo sabWoSi wardgenili dokumentacia unda moicavdes:<br />
a) biujetis proeqts, konkretuli wyaroebis mixedviT daangariSebuli<br />
Semosavlis odenobiTa da kategorebad da qvekategoriebad<br />
dayofili xarjebis CaTvliT (magaliTad, xelfasebi, komunaluri<br />
gadasaxadebi da sxva);<br />
b) ganmartebas saSemosavlo an xarjviT nawilSi wina welTan SedarebiT<br />
arsebul mniSvnelovan gansxvavebaze;<br />
g) miznebsa da amocanebs, romlebic biujetis SemuSavebisas iqna gamoyenebuli<br />
da romlebic skolis ganviTarebis grZelvadian gegmas<br />
Seesabameba, da gaTvlebi, romlebsac es biujeti eyrdnoba;<br />
d) teqnikuri terminologiis ganmartebebs;<br />
e) ukanaskneli kvartalisa da wlis finansur angariSebs.<br />
nimuSi 11 asaxavs biujetis formas, romelic SeiZleba zogadsaganmanaTleblo<br />
skolam gamoiyenos.<br />
88
nimuSi 11. skolis biujetis forma<br />
universitetis Sida<br />
klasifikaciis kodi<br />
010100 Sromis anazRaureba<br />
010101 xelfasi<br />
010102 premia<br />
010103 danamati da wanamati<br />
010104 daxmareba<br />
010105 damqiraveblisagan anaricxi<br />
010200 mivlinebebi<br />
mivlineba qveynis SigniT<br />
mivlineba qveynis gareT<br />
010300 komunaluri xarji<br />
010301 wyali<br />
010302 eleqtroenergia<br />
010303 gaTboba<br />
dizelis sawvavi<br />
gazi<br />
10400 sakancelario xarjebi<br />
010500 sakomunikacio xarjebi<br />
telefonis gadasaxadi<br />
internetis gadasaxadi<br />
010600 sameurneo xarjebi<br />
010700 kvebis xarjebi<br />
010800 saskolo<br />
inventaris SeZena<br />
010900 saskolo<br />
TvalsaCinoebis SeZena<br />
020000 remonti<br />
020001 mimdinare remonti<br />
020002 kapitaluri remonti<br />
030000 Senoba-nagebobebis<br />
SeZenis xarjebi<br />
040000 sxva xarjebi<br />
050000 gauTvaliswinebeli<br />
xarjebi<br />
060000 spec. programis<br />
momsaxureba<br />
070000 spec. programis<br />
momsaxureba<br />
jami<br />
dasaxeleba<br />
xarjebi<br />
dagegmili<br />
xarjebi<br />
saxelmwifo saxsrebi<br />
skolis farTis<br />
gaqiravebiT an sxva<br />
saqmianobiT miRebuli<br />
Semosavlebi<br />
Semosavlebi<br />
skolis fondis saxsrebi<br />
Semowirulobebi<br />
moziduli fondebi<br />
sul Semosavlebi<br />
89
90<br />
3.3.3. sameurveo sabWos mier biujetis proeqtis ganxilva<br />
sasurvelia, rom biujetis proeqtis ganxilvis mizniT safinanso<br />
komitetma an, Tu aseTi ar arsebobs, sameurveo sabWom moawyos minimum<br />
erTi sakomiteto Sexvedra da sajaro ganxilva, anu sabiujeto<br />
mosmena. sasurvelia, safinanso komitetis an sameurveo sabWos wevrebs,<br />
Sesabamisad, sakomiteto ganxilvamde sul mcire 10 dRiT adre<br />
miewodoT biujetis proeqtis aslebi.<br />
biujetis proeqtis ganxilvis dros safinanso komiteti an sameurveo<br />
sabWo:<br />
uzrunvelyofs, rom biujetis proeqti SeTanxmebuli formiT<br />
iyos warmodgenili;<br />
uzrunvelyofs, rom biujetis proeqti asaxavs skolis misias, prioritetebs,<br />
skolis ganviTarebisa da samoqmedo gegmaSi gansazRvrul<br />
miznebsa da amocanebs;<br />
uzrunvelyofs, rom Semosavlebi da xarjebi zustad iyos daangariSebuli;<br />
adarebs mimdinare wlis realur finansur maCveneblebs biujetiT<br />
dagegmil mimdinare wlis maCveneblebs. safinanso komitetma an<br />
sameurveo sabWom gansakuTrebulad unda Seamowmos biujetiT<br />
gaTvaliswinebuli Semosavlebisa da xarjebis maCveneblebis Sesabamisoba<br />
realur maCveneblebTan, identificireba unda gaukeTos<br />
gansxvavebas da amis safuZvelze Seitanos cvlilebebi biujetis<br />
proeqtSi;<br />
uzrunvelyofs, rom SemoTavazebuli biujeti Seicavdes gauTvaliswinebeli<br />
xarjebisaTvis Tanxebs, romelic ar unda aRematebodes<br />
mTeli biujetis 7%-s.<br />
biujetis ganxilvis Semdeg sameurveo sabWos mier Seqmnili finansuri<br />
komiteti an TviTon sameurveo sabWo rekomendaciebsa da<br />
SeniSvnebs ugzavnis skolis direqtors, romelic valdebulia, Sesabamisi<br />
cvlilebebi Seitanos proeqtSi. komitetis rekomendaciebis<br />
gaTvaliswinebis Semdeg komiteti awyobs sajaro sabiujeto mosmenas.<br />
manamde ki direqtorma da sameurveo sabWom unda uzrunvelyon yvela<br />
dainteresebuli pirisaTvis biujetis proeqtis xelmisawvdomoba.
3.3.4. sajaro sabiujeto mosmena<br />
sajaro sabiujeto mosmenis mizania: a) gaacnos skolis sazogadoebas<br />
momavali wlis skolis biujetis proeqti da b) gaiTvaliswinos<br />
maTi SeniSvnebi. sameurveo sabWos Tavmjdomarem an direqtorma damswre<br />
sazogadoebas unda gaacnos biujetis proeqti. maT mier gamoTqmuli<br />
rekomendaciebi da SeniSvnebi SesaZleblobebis farglebSi unda<br />
gaiTvaliswinos skolis direqtorma da Sesabamisi cvlilebebi Seitanos<br />
biujetis proeqtSi. mniSvnelovani cvlilebebis SemTxvevaSi<br />
SeiZleba saWiro gaxdes finansuri komitetis kidev erTi Sexvedris<br />
organizeba, raTa gadawydes, gaziarebul iqnes Tu ara es SeniSvnebi<br />
da rekomendaciebi biujetis proeqtSi.<br />
biujetis saboloo proeqti sameurveo sabWos waredgineba dasamtkiceblad.<br />
Tu sameurveo sabWo ar daamtkicebs skolis biujets,<br />
moqmedebs wina wlis biujeti (kanoni „zogadi ganaTlebis Sesaxeb~,<br />
muxli 52(2)).<br />
nawili 4. finansuri marTva da kontroli<br />
4.1 biujetis monitoringis procesi<br />
sameurveo sabWos mier biujetis damtkicebis Semdeg da misi ganxorcielebis<br />
dawyebisTanave saWiroa moxdes biujetis regularuli<br />
monitoringi. biujetis aRsrulebaze zedamxedveloba finansuri<br />
marTvis mTavari nawilia.<br />
biujetis aRsrulebaze monitoringi saSualebas aZlevs skolis<br />
direqtorsa da sameurveo sabWos, Seafason skolis finansuri mdgomareoba,<br />
gaaanalizon biujetSi arsebuli proficiti da deficiti,<br />
gansazRvron misi gamomwvevi mizezebi da miiRon zomebi maT gamosasworeblad.<br />
biujetis aRsrulebaze monitoringis Sedegad SesaZlebelia<br />
aseve skolis direqtorisa da TanamSromlebis angariSvaldebulebis<br />
sakiTxis dasma.<br />
rekomendebulia, rom biujetis monitoringis Sedegad Seiqmnas<br />
ara marto wliuri angariSi, aramed yovelTviuri da kvartaluri monitoringis<br />
angariSebi. aseT SemTxvevaSi yovelTviuri angariSi, sasurvelia,<br />
ganixilos skolis direqtorma, kvartaluri _ finansurma<br />
komitetma, xolo wliuri _ sameurveo sabWom.<br />
91
sameurveo sabWom unda daawesos monitoringis Sedegebis angari-<br />
Sis wardgenis vadebi da asaxos sabiujeto kalendarSi.<br />
sasurvelia, biujetis monitoringis, anu finansuri saqmianobis<br />
angariSi, or ganzomilebaSi iyos momzadebuli:<br />
a) yuradReba iyos gamaxvilebuli sabiujeto xarjebze ise, rom SesaZlebeli<br />
iyos detalurad TiToeuli muxlis gaanalizeba;<br />
b) mocemuli iyos zogadi finansuri Sedegebi, anu moxdes biujetis<br />
xarjviTi nawilis muxlebis monacemTa Sejameba ise, rom SesaZlebeli<br />
gaxdes skolis finansuri mdgomareobis zogadi suraTis danaxva.<br />
rekomendebulia, rom biujetis monitoringis angariSi Semdegi<br />
Tavebisgan Sedgebodes:<br />
92<br />
gamoyofili sabiujeto Tanxebi;<br />
nakisri valdebulebebi _ ukve ganxorcielebuli SekveTebis asaxva.<br />
Tu SekveTis Tanxa ukve gadaxdilia, monacemebi gadadis gasavlis<br />
qveTavSi;<br />
gadasaxdeli angariSfaqturebi _ saqonelze, romelic skolas ukve<br />
miawodes, magram jer Tanxa ar aris gadaxdili;<br />
gasavali, anu ukve aRricxuli da gadaxdili xarjebi;<br />
xarjebis procentuli maCvenebeli;<br />
darCenili sabiujeto Tanxebi;<br />
proficituri (an deficituri) Tanxebis odenoba.<br />
sameurveo sabWos an safinanso komitetis moTxovnis safuZvelze<br />
SesaZlebelia momzaddes angariSi konkretuli RonisZiebebis mixedviTac.<br />
sasurvelia, rom monitoringis angariSs Tan daerTos wina wlis<br />
angariSic, raTa gaadvildes mimdinare da wina wlis monacemebis Sedareba<br />
da progresis Sefaseba. kvartalur da wliur cifrul maCveneblebs<br />
skolis direqtorma Tan unda daurTos ganmartebiTi angariSi<br />
mniSvnelovani sabiujeto gadaxvevebis, maTi gamomwvevi mizezebisa<br />
da maTi gamosworebis SesaZlo gzebis Sesaxeb.<br />
4.2. monitoringis angariSis analizi da Sefaseba<br />
mas Semdeg, rac kvartaluri angariSi safinanso komitets waredgineba,<br />
xolo _ wliuri angariSi sameurveo sabWos, maT detalurad
unda ganixilon igi da SeimuSaon rekomendaciebi. arsebobs angari-<br />
Sebis analizis 2 ZiriTadi meTodi:<br />
a) biujetis monacemebis Sedareba realur maCveneblebTan da proficitis<br />
an deficitis identificireba;<br />
b) mimdinare wlis maCveneblebis wina wlis maCveneblebTan Sedareba.<br />
orive meTodis gamoyenebiT sameurveo sabWosa da safinanso komitets<br />
SesaZlebloba eZlevaT, gamoavlinon problemuri sferoebi, dasaxon<br />
miznebi da gamosasworebeli RonisZiebebisaTvis gansazRvron<br />
pasuxismgebeli pirebi da vadebi. qvemoT mocemulia nimuSi 12,<br />
romelic sameurveo sabWos da safinanso komitets angariSSi mocemuli<br />
maCveneblebis gaanalizebaSi, maT wina wlis sabiujeto maCveneblebTan<br />
Sedarebasa da Sesworebebis SemuSavebaSi daexmareba.<br />
nimuSi 12<br />
I. moipoveT im periodebis finansuri angariSis aslebi,<br />
romelTa Sedarebac gsurT.<br />
II. SeadareT mimdinare da wina periodebis jamuri monacemebi.<br />
yuradReba miaqcieT jamur maCveneblebSi nebismieri saxis cvlilebebs<br />
1. Semosavalma: moimata daiklo TiTqmis igive darCa<br />
realuri cvlileba: plus ______; ___ % minus ______; ____%<br />
2. xarjebma: moimata daiklo TiTqmis igive darCa<br />
realuri cvlileba: plus ______; ___ % minus ______; ____%<br />
III. moaxdineT mimdinare da wina periodis proficitis<br />
an deficitis identificireba.<br />
SeadareT mTliani Semosavlebi da mTliani xarjebi<br />
1. mimdinare: proficitia ______ lari. deficitia____lari<br />
2. wina periodis: proficitia ______ lari. deficitia____lari<br />
IV. daakvirdiT cvlilebebs Semosavlis individualuri wyaroebis mixedviT<br />
ra tipis Semosavalma romeli wyarodan da ramdeniT moimata?<br />
a. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />
b. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />
g. __________ Semosavalma moimata ______lariT; ____%<br />
93
94<br />
ra saxis Semosavali romeli wyarodan da ramdeniT Semcirda?<br />
a. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />
b. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />
g. __________ Semosavali Semcirda ______lariT; ____%<br />
ra saxis Semosavali romeli wyarodan darCa daaxloebiT igive?<br />
a. __________ Semosavali<br />
b. __________ Semosavali<br />
g. __________ Semosavali<br />
Semosavlis matebis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />
a. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />
b. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />
g. __________ Semosavalma moimata, imitom rom __________________<br />
Semosavlis Semcirebis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />
a. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />
b. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />
g. __________ Semosavali Semcirda, imitom rom __________________<br />
Semosavlis daaxloebiT imave doneze SenarCunebis specifikuri faqtorebi<br />
da garemoebebi<br />
a. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />
b. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />
g. __________ Semosavali imave doneze SenarCunda, imitom rom ______________<br />
SeniSvna: gaiTvaliswineT, rom moswavleTa raodenobis momateba (Semcireba) ar<br />
SeiZleba gaxdes Semosavlis momatebis an Semcirebis erTaderTi mizezi. mizezi<br />
SeiZleba ganisazRvros mxolod mas Semdeg, rac ganisazRvreba, Tu ratom<br />
gaizarda (Semcirda) studentTa raodenoba.<br />
gaaanalizeT dasaxelebuli specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />
Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />
ris gakeTeba SeeZlo pasuxismgebel pirs?<br />
faqtori RonisZieba, romlis ganxorcielebac vis mier /<br />
SesaZlebeli iyo pasuxismgebeli piri<br />
1. _______ ______________________________ _____________________<br />
2. _______ ______________________________ _____________________<br />
3. _______ ______________________________ _____________________<br />
4. _______ ______________________________ _____________________
Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />
ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />
faqtori ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />
1. __________ ________________________________________<br />
2. __________ ________________________________________<br />
3. __________ ________________________________________<br />
V. gaaanalizeT mimdinare da wina periodis xarjebi<br />
cvlilebebi xarjebis individualuri kategoriebis mixedviT<br />
1. romeli kategoriis xarjebi gaizarda mniSvnelovnad?<br />
a. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
b. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
g. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
d. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
e. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
v. xarji, dakavSirebuli_________________, gaizarda ______lariT; ____%<br />
2. romeli kategoriis xarjebi Semcirda mniSvnelovnad?<br />
a. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
b. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
g. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
d. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
e. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
v. xarji, dakavSirebuli_________________, Semcirda ______lariT; ____%<br />
3. romeli kategoriis xarjebi SenarCunda daaxloebiT imave doneze?<br />
a. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
b. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
g. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
d. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
e. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
v. xarji, dakavSirebuli_________________<br />
xarjebis zrdis gamomwvevi specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />
a. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
b. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
g. xarji, dakavSirebuli ________ gaizarda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
xarjebis Semcirebis gamomwvevi specifiuri faqtorebi da garemoebebi<br />
a. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
b. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
g. xarji, dakavSirebuli ________ Semcirda ___lariT; ___%, radgan ________<br />
95
96<br />
gaaanalizeT dasaxelebuli specifikuri faqtorebi da garemoebebi<br />
Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />
ris gakeTeba SeeZlo pasuxismgebel pirs?<br />
faqtori RonisZieba, romlis ganxorcielebac vis mier /<br />
SesaZlebeli iyo pasuxismgebeli piri<br />
1. _______ ______________________________ _____________________<br />
2. _______ ______________________________ _____________________<br />
3. _______ ______________________________ _____________________<br />
4. _______ ______________________________ _____________________<br />
Tu specifikuri faqtorebi da garemoebebi maTi dadgomisTanave iyo cnobili,<br />
ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />
faqtori ratom ar gatarda Sesabamisi RonisZiebebi?<br />
1. __________ ________________________________________<br />
2. __________ ________________________________________<br />
3. __________ ________________________________________<br />
VI. dasaxeT misaRwevi miznebi<br />
ra konkretuli miznebis miRwevaa saWiro?<br />
a. xarjebis kuTxiT _____________________________________________________<br />
b. Semosavlebis kuTxiT _________________________________________________<br />
konkretulad ra RonisZiebebia gasatarebeli miznebis misaRwevad?<br />
mizani miznis misaRwevi RonisZieba vis mier da rodis<br />
1. ____________ _______________________ _________________<br />
2. ____________ _______________________ _________________<br />
3. ____________ _______________________ _________________<br />
4. ____________ _______________________ _________________<br />
nimuSi 12 daexmareba sameurveo sabWos, safinanso komitetsa da<br />
skolis direqtors mimdinare wlis sabiujeto maCveneblebis wina<br />
wlis maCveneblebTan SedarebaSi. Tumca igi ver asaxavs mimdinare<br />
wlis biujetiT gaTvaliswinebul da realur monacemebs Soris<br />
sxvaobas. nimuSi 13 amgvari sxvaobis analizis saSualebas iZleva.
nimuSi 13. muxlebis mixedviT xarjebs Soris sxvaobis analizi<br />
muxli mimdinare weli mimdinare weli sxvaoba sxvaobis analizi<br />
biujetiT realuri larebSi<br />
gaTvaliswinebuli<br />
1. _______ __________ __________ _______ ____________<br />
2. _______ __________ __________ _______ ____________<br />
3. _______ __________ __________ _______ ____________<br />
4. _______ __________ __________ _______ ____________<br />
damtkicebuli biujeti, finansur angariSebTan erTad, efeqturi<br />
finansuri monitoringis safuZvels warmoadgens. skolis xelmZRvanelobam<br />
unda Seadaros damtkicebuli biujetis maCveneblebi finansur<br />
angariSebSi asaxul monacemebs da gaaanalizos danaxarjebi da<br />
saerTo finansuri mdgomareoba. amgvari regularuli Sedarebebi<br />
saSualebas aZlevs skolis xelmZRvanelobas, droulad SeniSnos deficiti,<br />
gadaxarjva an sxva operaciuli problemebi da droulad<br />
miiRos Sesabamisi zomebi. am mimarTulebiT skolis direqtorma, sameurveo<br />
sabWom da finansurma komitetma mWidrod unda iTanamSromlon,<br />
raTa droulad SeniSnon sabiujeto sxvaobebi da SesaZlo<br />
operaciuli problemebi. Tu sxvaoba droze iqna aRmoCenili, mcire<br />
cvlilebebi SesaZloa sakmarisi gaxdes problemis aRmosafxvrelad,<br />
magaliTad, SesaZlebelia garkveuli tipis saqonlis Sesyidvis an vakansiis<br />
gamocxadebis gadavadeba sxva finansuri problemebis Tavidan<br />
asacileblad. idealur situaciaSi biujetidan cdomileba an SesaZlo<br />
problemebis identificireba myisierad unda moxdes, radgan<br />
am SemTxvevaSi advilia misi gamosworeba. magram Tu biujetSi arsebuli<br />
problemebi dagvianebiT iqna SemCneuli an biujetidan gadaxra<br />
didia, aucilebeli gaxdeba ufro seriozuli cvlilebebis gatareba,<br />
magaliTad, SeiZleba saWiro gaxdes garkveuli tipis saqonlis Sesyidvaze<br />
an vakansiebis gamocxadebaze uaris Tqma. aRsaniSnavia, rom<br />
problemebis mogvarebis gadadeba mdgomareobas ufro savalalos<br />
gaxdis da ufro rTul finansur problemebs Seuqmnis skolas.<br />
97
98<br />
4.3. damtkicebuli biujetis gadasinjva<br />
da masSi cvlilebebis Setana<br />
TiTqmis warmoudgenelia iseTi biujetis SemuSaveba da damtkiceba,<br />
romelSic ar gaxdeba saWiro cvlilebebis Setana. biujeti aris<br />
finansuri gegma, romelic skolis momavali saqmianobis erTgvar<br />
prognozirebas axdens. Tumca, amasTanave, aRsaniSnavia, rom prognozis<br />
dros SeuZlebelia yvela arsebuli faqtoris gaTvaliswineba da<br />
zusti gaTvlebis gakeTeba. amitomac mniSvnelovania, skolam regularulad<br />
gadasinjos biujeti da proficitis an deficitis arsebobis<br />
SemTxvevaSi masSi cvlilebebi Seitanos. garda amisa, SeiZleba arsebobdes<br />
operaciuli problemebi da saWiro gaxdes Tanxebis gadanacvleba<br />
biujetis erTi muxlidan meoreSi. biujetSi cvlilebebis Setanasa<br />
da sabiujeto procesebis monitorings Soris pirdapiri kavSiri<br />
arsebobs.<br />
miuxedavad imisa, rom arsebobs biujetSi cvlilebebis Setanis<br />
saWiroeba, cvlilebebis daugegmavad da qaosurad Setanam SeiZleba<br />
gaurkvevloba da problemebi gamoiwvios. amdenad, aucilebelia, skolam<br />
SeimuSaos biujetSi cvlilebebis Setanis procedurebi, romlebic<br />
yuradRebas gaamaxvilebs iseT sakiTxebze, rogoricaa: rodis<br />
unda ganixilebodes biujetSi cvlilebebis Setana, vin unda ganixilos<br />
igi da ra vadebSi, da sxva. es procedurebi asaxuli unda iyos<br />
biujetis momzadebis procedurebis Sesaxeb dokumentSi an SemuSavebuli<br />
unda iyos calke dokumentad.<br />
biujetSi cvlilebebis Setanis procedura unda asaxavdes:<br />
a) cvlilebebis Setanis TariRebs. sameurveo sabWom unda daawesos<br />
konkretuli TariRebi biujetSi cvlilebis ganxilvasTan dakav-<br />
SirebiT. gadaudebel SemTxvevebSi SeiZleba specialuri Sexvedris<br />
mowyoba, raTa droulad iqnes Tavidan acilebuli SesaZlo<br />
problemebi. aseve SesaZlebelia biujetSi cvlilebebis Setanis<br />
Sesaxeb ganxilva daemTxves finansuri angariSebis ganxilvas, radganac,<br />
rogorc wesi, biujetSi cvlilebebis Setanis wyaro finansuri<br />
angariSebis monacemebi xdeba.<br />
b) vin ganixilavs da `amtkicebs biujetSi cvlilebebis Setanas?~<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis mixedviT, wliur biujetSi<br />
10%-is zemoT Tanxebis erTi muxlidan meoreSi gadanacvleba dasaSvebia<br />
mxolod sameurveo sabWos TanxmobiT. sxva SemTxvevaSi<br />
direqtorma Tavad SeiZleba miiRos gadawyvetileba Tanxebis ga-
danawilebis Sesaxeb. miuxedavad am moTxovnisa, sameurveo sabWos<br />
SeuZlia Tavad SeimuSaos Sida saskolo procedurebi, kerZod ki<br />
gadawyvitos, ra viTarebaSi unda moxdes safinanso komitetis mier<br />
sabiujeto cvlilebebis ganxilva, rodis unda ganixilos sameurveo<br />
sabWom es cvlilebebi an rodis aqvs ufleba skolis direqtors,<br />
imoqmedos sakuTari uflebamosilebis farlebSi (am TvalsazrisiT,<br />
aRsaniSnavia, rom skolis mier SemuSavebuli Sida saskolo<br />
procedurebi winaaRmdegobaSi ar unda modiodes `zogadi<br />
ganaTlebis Sesaxeb~ kanonTan an ganaTlebis saministros romelime<br />
sxva normatiul aqtebTan). SeiZleba, skolis xelmZRvanelobam<br />
SeimuSaos biujetSi cvlilebebis Setanis moTxovnis formac, romelic<br />
unda asaxavdes cvlilebebis gamomwvev mizezebs, maT SesaZlo<br />
gavlenas, xarjebs da sxv.<br />
4.4. Sida safinanso kontroli<br />
Sida safinanso kontroli saSualebas aZlevs skolas, Tavidan aicilos<br />
Tanxebis ganzrax an gaufrTxileblobiT Cadenili aramiznobrivi<br />
xarjva. Sida safinanso kontrolis efeqturi sistema saSualebas<br />
aZlevs sameurveo sabWos, uzrunvelyos finansuri saqmianobis<br />
swori aRricxva da Secdomebis an TaRliTobis Tavidan acileba, an,<br />
Tu es mainc moxdeba, misi dauyovneblivi gamovlena. yvela tipis safinanso<br />
kontrolisaTvis umniSvnelovanesi sakiTxia funqciebis sworad<br />
ganawileba. magaliTad, Tu erT pirs avalia qviTrebis miReba,<br />
misi gadaxda da sabuRaltro wignSi gatareba, didia albaToba, rom<br />
am adamianma aramiznobrivad gamoiyenos Tanxebi.<br />
Sida safinanso kontroli amaRlebs skolis saoperacio efeqturobas,<br />
radgan TiToeuli TanamSromlis funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
sizustiT aris gawerili da maT muSaobas mudmivad akontrolebs<br />
direqtori. Sida safinanso kontrolis sistema uzrunvelyofs<br />
Semosavlebis zust aRricxvas (magaliTad, Tanxebi konkretul<br />
saqonelze an momsaxurebaze nadvilad gadaxdilia da a. S.). Sida safinanso<br />
kontroli exeba ZiriTadad Semosavlis, xelfasebis, qonebis,<br />
Sesyidvebis, naRdi fulisa da sabanko angariSebis sakiTxebs.<br />
sameurveo sabWom da direqtorma erTad unda uzrunvelyon, rom<br />
skolis Semosavalebi ar iyos aramiznobrivad daxarjuli an miTvisebuli,<br />
rom isini bankSi inaxebodes da sabanko amonawerebi Seesabamebodes<br />
skolis sabuRaltro aRricxvis monacemebs. garda amisa, regu-<br />
99
larulad unda xorcieldebodes sabanko angariSis kontroli, xolo<br />
qviTrebis miRebisa da maTi aRricxvis funqciebi naTlad unda iyos<br />
gamijnuli.<br />
radgan TanamSromelTa xelfasebi skolis biujetis daaxloebiT<br />
60-80%-s Seadgens, aucilebelia, arsebobdes xelfasebis gacemis<br />
kontrolis efeqturi sistema. es sistema unda akontrolebdes TanamSromelTa<br />
mier xelfasis zusti odenobiT aRebas da maT damowmebas<br />
pasuxismgebeli piris mier, aseve saxelfaso xarjebis sabuRaltro<br />
wignSi sworad aRricxvas.<br />
Sida kontroli Seexeba Sesyidvebsac. skolam unda uzrunvelyos<br />
Sesyidvebis procesis gamWvirvaloba da efeqturi organizeba (ixileT<br />
momdevno nawili Sesyidvebis Sesaxeb). Sida safinanso kontrolma<br />
unda uzrunvelyos skolis daculoba yovelgvari TaRliTuri<br />
garigebebisa da rogorc ganzrax, ise gaufrTxileblobiT Cadenili<br />
Secdomebisgan.<br />
naRdi fuli aseve mimzidveli wyaroa TaRliTebisaTvis; amdenad,<br />
aucilebelia, arsebobdes kontroli skolaSi Senaxuli naRdi fulis<br />
usafrTxoebaze. garda amisa, skolaSi Senaxuli naRdi fuli ar unda<br />
moxmardes personalur xarjebs. amisaTvis aucilebelia, arsebobdes<br />
naRdi fulis gamoyenebaze specialuri nebarTvebis sistema, xolo<br />
masTan dakavSirebuli finansuri operaciebi mkacrad unda aRiricxebodes.<br />
sxva SemTxvevebis msgavsad, aqac aucilebelia, moqmedebdes<br />
funqciebis gamijvnis principi. ar SeiZleba erT pirovnebas evalebodes<br />
naRdi fulis gacemaze nebarTvis gacema, am Tanxis gamoyeneba da<br />
misi aRricxva.<br />
dabolos, sameurveo sabWos valdebulebaa, uzrunvelyos finansuri<br />
procedurebis werilobiTi ganmartebis arseboba. es werilobiTi<br />
dokumentacia sajaro da xelmisawvdomi unda iyos yvelasaTvis.<br />
skola valdebulia, Seinaxos safinanso aRricxvisa da sxva finansuri<br />
dokumentebi kanonmdeblobaSi miTiTebuli da adgilobrivi ganaTlebis<br />
organoebis mier gansazRvruli vadiT.<br />
100<br />
nawili 5. Sesyidvebi<br />
5.1 Sesyidvebis ZiriTadi principebi<br />
rogorc ukve aRiniSna, skola sajaro Tanxebis mniSvnelovan nawils<br />
gankargavs, amitom gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom am Tanxe-
is moxmareba efeqturad da efeqtianad xdebodes. Sesabamisad, produqciis<br />
an momsaxurebis Sesyidvebis Sedegad gankarguli Tanxebic<br />
am or mniSvnelovan kriteriums unda akmayofilebdes da arsebuli<br />
resursebis pirobebSi skolisTvis maqsimaluri sargebeli unda mohqondes.<br />
xSiria SesyidvebSi iseTi Secdomebi, rodesac Semsyidvels<br />
miaCnia, rom saqoneli an momsaxureba, romlis fasic dabalia, yovelTvis<br />
momgebiani arCevania, an maRalfasiani produqcia yovelTvis<br />
xarisxiania. Sesyidvebis ganxorcielebisas skola unda iswrafodes,<br />
Tavisi moTxovnilebebis Sesabamisad saWiro xarisxis produqcia minimalur<br />
fasad SeiZinos. es principi cnobilia saukeTeso Rirebulebis<br />
principis saxeliT da is 4 etapad iyofa: gansazRvra, Sedareba,<br />
konsultacia da Sesyidva.<br />
upirveles yovlisa, skolam kritikulad unda Seafasos, ra tipis<br />
saqoneli an momsaxureba sWirdeba da mxolod amis Semdeg gadawyvitos<br />
misi Sesyidva. am etapze, rogorc wesi, ganisazRvreba, ratom<br />
sWirdeba skolas garkveuli produqtis an momsaxurebis SeZena. ra<br />
ufro ekonomiuri iqneba: misi garedan SeZena Tu aRniSnuli samuSaos<br />
Tavad skolis mier ganxorcieleba? Tu umjobesia, skolam saerTod<br />
uari Tqvas am momsaxurebaze da sxva alternativa moZebnos? magali-<br />
Tad, skolam SesaZloa, ganixilos dasufTavebis an sakvebi produqtebiT<br />
momsaxurebis ekonomiurobis sakiTxi da CaTvalos, rom ufro<br />
efeqturi iqneba, sxva kompanias es aRniSnuli momsaxureba.<br />
Semdegi etapia Sedareba, romelic gulisxmobs skolis mier Sesyidvebis<br />
meTodebisa da saSualebebis Sedarebas sxva msgavsi skolebis<br />
mier ganxorcielebuli Sesyidvebis meTodebTan da saSualebeb-<br />
Tan. Sedarebis etapi mniSvnelovania efeqturobis gasazomad da axali<br />
informaciis mosapoveblad. miuxedavad imisa, rom saqarTveloSi<br />
jerjerobiT ar arsebobs skolebis mier erTmaneTis saqmianobis<br />
Sedarebis meqanizmi (vinaidan ar arsebobs monacemebi skolebis momaragebaze,<br />
saukeTeso magaliTebze, Sesyidvebis ganxorcielebis me-<br />
Todebze, momwodebelTa informaciaze da a. S.), skolis xelmZRvanelobas<br />
mainc SeuZlia araoficialurad, uSualo TanamSromlobiT moipovos<br />
amgvari informacia kolegebisgan da ganaxorcielos SedarebiTi<br />
analizi.<br />
konsultaciebi mniSvnelovania im kuTxiT, rom am etapze skola<br />
iRebs informacias, Tu ramdenad akmayofilebs skolis moTxovnilebebs<br />
SesaZeni produqcia an momsaxureba. konsultaciis etapze skolis<br />
xelmZRvaneloba regularulad iRebs mSoblebis, moswavleebis,<br />
TanamSromlebisa da eqspertebis Sexedulebebs garkveuli produq-<br />
101
ciis an momsaxurebis Sesaxeb. magaliTad, skolam, SesaZloa, konsultacia<br />
gamarTos moswavleebTan da mSoblebTan skolis menius Taobaze<br />
da a. S.<br />
yovelive zemoT aRniSnulis Semdeg, aucilebelia, skolam gamoacxados<br />
konkursi momwodeblebs Soris, raTa SeZlos saukeTeso xarisxis<br />
produqciisa da momsaxurebis SedarebiT dabal fasebSi SeZena.<br />
zemoT moyvanili principebis praqtikulad gamoyenebisTvis,<br />
aucilebelia, skolas hqondes Sesyidvebis politika da procedurebi,<br />
romlebic unda Seesabamebodes saqarTvelos kanonmdeblobas. Sesyidvebis<br />
procedurebis saSualebiT SesaZlebeli gaxdeba Tanxebis<br />
aramiznobrivi xarjvis Tavidan acileba da saSualebas miscems sameurveo<br />
sabWos, icodes, vin arian Sesyidvebze pasuxismgebeli pirebi.<br />
Sesyidvebis politika da procedurebi unda gansazRvravdes: direqtoris<br />
mier sameurveo sabWosTan konsultaciis gareSe ganxorcielebuli<br />
Sesyidvebis finansur limits, TanamSromelTa mier direqtoris<br />
nebarTvis gareSe ganxorcielebul Sesyidvebze limits,<br />
tenderis gamocxadebasTan dakavSirebul finansur limitebs, Sesyidvebze<br />
pasuxismgebel pirebs Soris funqciebis efeqtur ganawilebasa<br />
da auditis Sedegebs, romelic uzrunvelyofs skolis mier ganxorcielebuli<br />
Sesyidvebis aRricxvas.<br />
mniSvnelovania SesyidvebTan dakavSirebuli procedurebisa da<br />
politikis erT dokumentSi Tavmoyra, romelic skolis TanamSromlebs<br />
unda gaecnos. Sesyidvebis politikisa da procedurebis Semu-<br />
Savebisas, aucilebelia, skolam gaiTvaliswinos, rom Sida saskolo<br />
wesebi ar unda ewinaaRmdegebodes `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanons,<br />
Sesyidvebis Sesaxeb kanons da sxva Sesabamis sakanonmdeblo aqtebs.<br />
102<br />
5.2 Sesyidvis procesis aRwera<br />
sajaro samarTlis iuridiuli pirebis, maT Soris sajaro skolebis,<br />
mier ganxorcielebuli Sesyidvebis procesi detaluradaa aRwerili<br />
kanonSi sajaro Sesyidvebis Sesaxeb, romelic ZiriTadi samuSao<br />
dokumenti unda iyos sameurveo sabWosa da direqtorisaTvis. am<br />
nawilSi Cven ar gavimeorebT kanonis moTxovnebs, romelic advilad<br />
xelmisawvdomia. Cven mxolod aRniSnuli kanonis farglebSi saukeTeso<br />
gamocdilebaze gavamaxvilebT yuradRebas.
zogadad arsebobs Sesyidvebis ganxorcielebis 3 alternativa: a)<br />
saqonlis an momsaxurebis Sesyidva erTi momwodeblisgan; b) Ria<br />
tenderis wesi, roemlic mraval momwodebelzea gaTvlili; g) tenderi,<br />
romelic SezRuduli raodenobis (kanonis moTxovniT _ xuT)<br />
momwodebelzea gaTvlili. TiToeul maTgans Tavisi dadebiTi da<br />
uaryofiTi mxareebi aqvs. ase magaliTad, araefeqturia Sesyidvaze<br />
tenderis gamocxadeba, rodesac produqciis Rirebuleba dabalia.<br />
tenderis Catareba mniSvnelovania maSin, roca skola Zvirad Rirebuli<br />
da mniSvnelovani produqciis SeZenas gadawyvets. am TvalsazrisiT,<br />
skolam ori ZiriTadi faqtori unda gaiTvaliswinos: a) ra<br />
aris produqtis an momsaxurebis Rirebuleba, 2) ramdenad mniSvnelovania<br />
es produqcia an momsaxureba skolisaTvis.<br />
qvemoT moyvanilia Sesyidvis ganxorcielebis procesis etapebi,<br />
romelsac dawvrilebiT ganvixilavT:<br />
moTxovnilebis gansazRvra;<br />
moTxovnilebebisa da gansaxorcielebeli samuSaos maCveneblebis<br />
SemuSaveba;<br />
Sesyidvebis komitetis Seqmna;<br />
tenderis pirobebis SemuSaveba da gamoqveyneba;<br />
biznes-winadadebebis ganxilva;<br />
mowodebis monitoringi da Sefaseba.<br />
Sesyidvebis procesi iwyeba imiT, rom skola iRebs gadawyvetilebas<br />
garkveuli momsaxurebis an produqciis saWiroebasTan dakavSirebiT.<br />
amgvari moTxovnilebis gansazRvraSi, SesaZloa, CarTuli iyvnen<br />
skolis sxvadasxva TanamSromlebi, Tumca upiratesad direqtoris<br />
movaleobaa, gansazRvros skolis moTxovnilebebi da daiwyos<br />
Sesyidvebis procesi. moTxovnilebis gansazRvris etapze skolis direqtori<br />
afasebs saWiro saqonlis (an momsaxurebis) daaxloebiT<br />
fass. Tu saqonlis Rirebuleba sameurveo sabWos mier dawesebul<br />
limitze naklebia, maSin direqtors SeuZlia, aseTi produqciis an<br />
momsaxurebis Sesyidva sameurveo sabWos nebarTvis gareSe ganaxorcielos;<br />
xolo Tu fasi dawesebul limitze metia da aucilebelia<br />
tenderis gamocxadeba, direqtorma sameurveo sabWosTan da finansur<br />
komitetTan erTad (Tu aseTi arsebobs) unda gansazRvros saWiro<br />
produqciis an momsaxurebis monacemebi da maCveneblebi da sameurveo<br />
sabWosgan mis SeZenaze Tanxmoba miiRos. produqciis maCveneb-<br />
103
lebis SemuSavebisas detalurad unda iqnes aRwerili, ra saxis produqti<br />
an momsaxureba esaWiroeba skolas, sad, rodis da rogor unda<br />
moxdes misi mowodeba. sasurvelia, rom maCveneblebis SemuSavebis<br />
etapze skolis mmarTvelma organoebma konsultaciebi gamarTon<br />
TanamSromlebTan da sxva dainteresebul pirebTan da gaiTvaliswinon<br />
maTi Sexedulebebi da rekomendaciebi. garda amisa, produqciis<br />
mowodebis an gaweuli momsaxurebis monitoringisa da Sefasebis mizniT,<br />
aucilebelia, skolam SeimuSaos momsaxurebis an saqonlis xarisxis<br />
maCveneblebi. es mniSvnelovania momwodeblis muSaobis Sefasebisa<br />
da momwodeblis mier winaswargansazRvruli moTxovnebis Sesrulebis<br />
uzrunvelyofisaTvis. es maCveneblebi yvela potenciur<br />
momwodebels unda ecnobos, raTa maT zustad icodnen, ras moelis<br />
maTgan skola da rogor Sefasdeba maT mier gaweuli samuSao. saqonlisa<br />
da momsaxurebis xarisxis maCveneblebi unda iyos:<br />
a) konkretuli _ igi naTlad unda iyos Camoyalibebuli;<br />
b) Sefasebadi _ sasurvelia, rom maCveneblebi cifrebSi iyos mocemuli,<br />
radgan aseT SemTxvevaSi advilia misi Sefaseba, Tumca garkveul<br />
SemTxvevebSi SeiZleba saWiro gaxdes xarisxobrivi maCveneblebis<br />
SemuSavebac;<br />
g) miRwevadi _ ar SeiZleba iseTi moTxovnebis wamoyeneba, romelTa<br />
Sesrulebac warmoudgenelia;<br />
d) realuri _ moTxovnebi unda iyos realuri da gaweuli samuSaos<br />
Sesabamisi;<br />
e) grZelvadiani _ sakmarisi ar aris momwodeblis mier gaweuli momsaxurebis<br />
mxolod erTxel, mowodebis Semdeg, Sefaseba. gaweuli<br />
samuSaos monitoringi regularulad unda xorcieldebodes.<br />
es moTxovnebi unda daurigdeT skolis TanamSromlebs maTgan<br />
SeniSvnebisa da rekomendaciebis miRebis mizniT. moTxovnebis saboloo<br />
versiis SemuSavebis Semdeg, sasurvelia, skolis direqtorma da<br />
sameurveo sabWos Tavmjdomarem Seqmnan Sesyidvebis komiteti. is unda<br />
Sedgebodes daaxloebiT 5 pirisgan, romelTa Sorisac iqnebian<br />
sameurveo sabWos Tavmjdomare, skolis direqtori da pedagogiuri<br />
sabWos Tavmjdomare. Sesyidvebis komitets SeiZleba daevalos tenderis<br />
Catareba, Sesabamisi dokumentaciis SemuSaveba da biznes-winadadebebis<br />
Sefaseba. Sesyidvebis komitetma aseve SeiZleba SeimuSaos<br />
tenderis pirobebi. tenderis pirobebi detalurad aris aRwerili<br />
kanonSi „sajaro Sesyidvebis Sesaxeb~. tenderis pirobebis SemuSave-<br />
104
isas skolam naTlad unda asaxos, ras elis potenciuri momwodeblisgan<br />
(fasebi, xarisxi, gamocdileba da sxva). skola Tanmimdevruli<br />
unda iyos da dauSvebelia romelime mimwodeblis raime niSniT<br />
diskriminacia. es niSnavs, rom tenderis dros yvelas Tanabari raodenobis<br />
informacia unda hqondes da Tanabar pirobebSi unda iyvnen<br />
Cayenebuli. tenderis pirobebis SemuSavebasTan erTad skolam unda<br />
gansazRvros biznes-winadadebebis Sefasebis sistema da kriteriumebi.<br />
tenderis pirobebis gamoqveynebisa da satendero paketebis miRebis<br />
Semdeg Sesyidvebis komitetma unda daiwyos biznes-winadadebebis<br />
Sefasebis procesi. Sefasebis procesi Tanmimdevruli da gamWvirvale<br />
unda iyos, xolo gadawyvetilebebi mxolod srulfasovan mtkicebulebebs<br />
unda eyrdnobodes. satendero winadadebebi ganixileba<br />
tenderis pirobebis mixedviT da fasdeba tenderis pirobebSi miTi-<br />
Tebuli kriteriumebis mixedviT.<br />
Sesyidvebis komitets SeiZleba dasWirdes momwodeblis Sesaxeb<br />
damatebiTi informaciis mopoveba imis Sesaxeb, aris Tu ara igi stabiluri,<br />
finansurad uzrunvelyofili da kompetenturi organizacia;<br />
rogor zedamxedvelobs Tavad momwodebeli mis mier ganxorcielebul<br />
saqmianobas. aseve sasurvelia, komitetis wevrebma moinaxulon<br />
konkretuli momwodeblebis partniori skolebi, adgilze Seamowmon<br />
gaweuli momsaxureba da kolegebs gaesaubron produqciis xarisxis<br />
Sesaxeb. Tu konkursis procesi rTulia da komitetis wevrebs uWirT<br />
gadawyvetilebis miReba, SesaZloa, saWiro gaxdes yvelaze warmatebul<br />
kandidatebTan gasaubrebis Catareba.<br />
momwodeblis SerCevis Semdeg informacia sxva momwodeblebis Sesaxeb<br />
Sesyidvebis komitetma skolis monacemTa bazaSi unda Seinaxos.<br />
es saSualebas miscems skolas, Tu momavalSi kvlav dasWirdeba momwodeblis<br />
SerCeva, Tavidan aicilos SerCevasTan dakavSirebuli mTeli<br />
procesi da dazogos dro da Tanxebi.<br />
5.3 monitoringi da Sefaseba<br />
monitoringi da Sefaseba Sesyidvebis procesis mniSvnelovani nawilia.<br />
sasurvelia, sameurveo sabWom gansazRvros monitoringze<br />
pasuxismgebeli piri. es SeiZleba iyos skolis direqtori an skolis<br />
romelime sxva TanamSromeli, romelic kargad iqneba informirebuli,<br />
Tu ra saxis produqcia an momsaxureba esaWiroeba skolas. amas-<br />
105
Tan, dauSvebelia, Sesyidvis ganxorcielebaze pasuxismgebel pirs<br />
Sesyidvebis procesis monitoringi daevalos. monitoringSi igulisxmeba<br />
mowodebis Sesaxeb informaciis mopoveba, yvela pirobis dakmayofilebis<br />
uzrunvelyofa da raime saxis Seferxebebis arsebobisas<br />
momwodeblis droulad informireba, raTa gamosworebul iqnes Secdomebi.<br />
monitoringi xorcieldeba Sesyidvebis dawyebamde SemuSavebuli<br />
xelSekrulebis pirobebis safuZvelze.<br />
Tu monitoringis dros Sesyiduli produqciis an momsaxurebis<br />
mowodebasTan dakavSirebiT grovdeba monacemebi, Sefasebis etapze<br />
xdeba am monacemebis analizi da keTdeba Sesabamisi daskvnebi. Sefaseba<br />
aris SemuSavebuli standartebis safuZvelze mowodebis xarisxis<br />
Sefaseba, xarvezebis gamovlena da maTi gamomwvevi mizezebis gansazRvra.<br />
SefasebaSi SeiZleba igulisxmebodes aseve gaweuli momsaxurebis<br />
an mowodebuli produqciis xarisxis Sesaxeb skolis Tanam-<br />
Sromlebis, moswavleebisa da mSobelebis gamokiTxva, agreTve mowodebis<br />
procesSi miRebuli saCivrebis ganxilva. Sefasebis Sedegad unda<br />
gairkves, aris Tu ara saWiro momwodeblis Secvla, Rirs Tu ara<br />
aRniSnul momwodebelTan TanamSromloba da unda moiZebnos Tu ara<br />
alternatiuli momwodebeli.<br />
106
Tavi IV<br />
adamianuri resursebis marTva<br />
nawili 1. adamianuri resursebis marTvis arsi,<br />
miznebi da funqciebi<br />
adamianuri resursebis efeqturi marTvis mizania, uzrunvelyos<br />
TanamSromlebis erToblivi warmatebuli muSaoba, ukeT gamoavlinos<br />
maTi Zlieri mxareebi da xeli Seuwyos susti mxareebis gamosworebas.<br />
aqedan gamomdinare, nebismieri skolis warmateba pirdapir kavSirSia<br />
mis mier adamianuri resursebis swor marTvasTan.<br />
skolis adamianuri resursebis marTvis politika unda Seesabamebodes<br />
skolis misiasa da strategias; igi unda gaxdes skolis misiisa<br />
da strategiis ganxorcielebis efeqturi iaraRi, romelic etapobrivad,<br />
skolis yovelwliuri ganviTarebis gegmaSi warmodgenili<br />
gzebisa da midgomebis mixedviT unda Sesruldes. skolis ganviTarebis<br />
gegmaSi mocemuli unda iyos adamianuri resursebis efeqturi<br />
marTvis taqtika, romelic uzrunvelyofs, TanamSromlebs Soris<br />
funqciebis swor gadanawilebas da miscems maT saSualebas gamoavlinon<br />
da skolis warmatebul saqmianobas moaxmaron sakuTari niWi<br />
da unar-Cvevebi, rac sabolood xels Seuwyobs axali ideebisa da iniciativebis<br />
wamoyenebas. skolis yvela TanamSromeli, iqneba es maswavlebeli<br />
Tu administraciis warmomadgeneli, unda zrunavdes imaze,<br />
rom saswavlo procesi iyos efeqturi da sasiamovno moswavleebisaTvis,<br />
raTa maT mieceT saSualeba, maqsimalurad gamoavlinon<br />
sakuTari SesaZleblobebi da miaRwion warmatebebs.<br />
adamianuri resursebis marTvis farglebSi skolam unda SeZlos<br />
saTanado kadrebis mozidva da daqiraveba Sesabamis dros, naTlad<br />
gansazRvros TiToeuli saStato erTeulis daniSnuleba da miznebi,<br />
gadaanawilos funqciebi da pasuxismgeblobebi, aseve uzrunvelyos<br />
motivaciis saSualebebi, raTa xeli Seuwyos TanamSromelTa muSaobis<br />
efeqturobis gazrdas.<br />
107
adamianuri resursebis efeqturi marTvisaTvis skolas unda hqondes:<br />
108<br />
naTlad Camoyalibebuli organizaciuli struqtura;<br />
samarTliani da efeqturi dasaqmebis politika (rac unda moicavdes<br />
samuSaoze ayvanis ZiriTad procedurebs: SerCevas, dasaqmebas<br />
da gaTavisuflebas);<br />
TanamSromelTa profesiuli ganviTarebisa da gadamzadebis programa;<br />
TanamSromelTa Sefasebis sistema, romelSic efeqturad iqneba<br />
gaerTianebuli TanamSromelTa monitoringi, Sefaseba da waxalisebis<br />
meqanizmebi.<br />
adamianuri resursebis marTvis TiToeul aq dasaxelebul funqcias<br />
Tanabari mniSvneloba aqvs da skolis xelmZRvaneloba valdebulia,<br />
uzrunvelyos skolis Sinaganawessa da skolis ganviTarebis<br />
yovelwliur gegmaSi gansazRvruli adamianuri resursebis marTvis<br />
funqciebis zedmiwevniT Sesruleba.<br />
nawili 2. ZiriTadi funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
adamianuri resursebis marTvis sferoSi<br />
sameurveo sabWosa da direqtors skolis adamianuri resursebis<br />
marTvis sferoSi umniSvnelovanesi funqciebi akisriaT; TanamSromlobisa<br />
da skolis adamianuri resursebis efeqturad gamoyenebis safuZvelze<br />
maT unda SeZlon skolaSi saukeTeso Sedegebis miRweva.<br />
2.1. sameurveo sabWos funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
strategiuli roli, romelic sameurveo sabWos akisria, avaldebulebs<br />
mas, zedamxedveloba gauwios adamianuri resurebis marTvas-<br />
Tan dakavSirebul saqmianobas skolaSi. sameurveo sabWo unda aZlevdes<br />
skolis TanamSromlebs saqmianobis mimarTulebas, raTa maT SeZlon<br />
skolis misiiT gansazRvruli miznebisa da amocanebis warmatebiT<br />
Sesruleba. adamianuri resursebis marTvis sferoSi sameurveo<br />
sabWos Semdegi funqciebi aqvs:<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili kandidaturebidan<br />
direqtoris kandidaturis SerCeva da misi saqmianobis<br />
zedamxedveloba;
TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis sistemis SemuSaveba anda<br />
damtkiceba;<br />
sakadro politikis ganxorcielebis zedamxedveloba;<br />
direqtoris saqmianobis Sefaseba;<br />
saWiroebis SemTxvevaSi direqtorisaTvis SromiTi xelSekrulebis<br />
Sewyveta;<br />
saWiroebis SemTxvevaSi direqtorisagan TanamSromlisaTvis xel-<br />
Sekrulebis Sewyvetis moTxovna;<br />
disciplinuri komitetis arCeva;<br />
sxva komitetebis Seqmna saWiroebis mixedviT;<br />
saCivrebis ganxilva da Sesabamisi zomebis miReba.<br />
sameurveo sabWo uSualod aris angariSvaldebuli ganaTlebis<br />
saministros winaSe; sameurveo sabWo aseve angariSvaldebulia mTlianad<br />
skolisa da sazogadoebis, maT Soris skolis TanamSromlebis,<br />
moswavleebis, maTi mSoblebis, presis, raionuli ganaTlebis ganyofilebebisa<br />
da damfuZneblebis, winaSe.<br />
2.2. direqtoris funqciebi da ufleba-movaleobebi<br />
skolis direqtori aris skolis sameurveo sabWos mier arCeuli,<br />
SemdgomSi daqiravebuli piri. adamianuri resursebis marTvis TvalsazrisiT,<br />
direqtoris mTavari funqciaa skolis xelmZRvaneloba da<br />
marTva. man skolaSi iseTi garemos Seqmna unda SeZlos, romelic xels<br />
Seuwyobs moswavleTa Tanasworobas da warmatebas swavlaSi. adamianuri<br />
resursebis marTvis sferoSi direqtors Semdegi funqciebi<br />
akisria:<br />
adamianuri resursebis marTvis politikis SemuSaveba da ganxorcieleba;<br />
biujetis dagegmvis procesSi, sameurveo sabWosTan erTad, Tanam-<br />
SromelTa saxelfaso ganakveTis, premiebisa da saWiroebis SemTxvevaSi,<br />
axal saStato erTeulebTan dakavSirebuli xarjebis gansazRvra;<br />
saqarTvelos Sromis kodeqsisa da `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~<br />
kanonis Sesabamisad, maswavleblebTan da skolis sxva TanamSromlebTan<br />
SromiTi xelSekrulebis dadeba da Sesruleba;<br />
uflebamosilia, vadamde adre Seuwyvitos maswavlebels SromiTi<br />
xelSekruleba xelSekrulebis pirobebis darRvevis, saaRmzrdelo<br />
saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebis Cadenis an kanonmdeb-<br />
109
110<br />
lobiT gaTvaliswinebuli wesiT arakvalificiurobis dadasturebis<br />
SemTxvevaSi;<br />
sameurveo sabWos moTxovnis SemTxvevaSi TanamSromelTa Sefasebis<br />
politikis SemuSaveba;<br />
TanamSromelTa saqmianobaze zedamxedvelobisa da monitoringis<br />
ganxorcieleba, maTi saqmianobis Sefasebebis warmoeba;<br />
TanamSromelTa profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba<br />
da ganxorcieleba;<br />
saCivrebis ganxilva da Sesabamisi zomebis miReba.<br />
direqtori angariSvaldebuli da pasuxismgebelia sameurveo sab-<br />
Wos winaSe skolaSi ganxorcielebuli nebismieri saxis saqmianobis-<br />
Tvis; direqtori aseve valdebulia, ganaxorcielos sameurveo sab-<br />
Wos mier SemuSavebuli gegmebi da strategiebi. garda amisa, direqtori<br />
angariSvaldebulia moswavleebis, maTi mSoblebisa da ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministros winaSe.<br />
nawili 3. dasaqmebis politika da procedurebi<br />
3.1. dasaqmebis politikis ZiriTadi principebi<br />
skolis xelmZRvaneloba valdebulia, SeimuSaos dasaqmebis politika<br />
da procedurebi, romelic maqsimalurad Seuwyobs xels skolis<br />
misiisa da miznebis Sesrulebas. aucilebelia, rom skolaSi arsebuli<br />
TanamSromelTa dasaqmebis politika Seiqmnas `zogadi ganaTlebis<br />
Sesaxeb~ kanonisa da Sromis kodeqsis sruli dacviT da uzrunvelyofdes<br />
TanamSromelTa uflebebis dacvas.<br />
skolis warmatebuli saqmianobisaTvis aucilebelia, damqiravebelsa<br />
da daqiravebul TanamSromels Soris arsebobdes Ria da ke-<br />
Tilsindisieri damokidebuleba da urTierTpativiscema. am principebiT<br />
xelmZRvaneloba gansakuTrebiT mniSvnelovania TanamSromel-<br />
Ta SerCevis procesSi. aucilebelia, rom ganmcxadebelsa da da damqiraveblebs<br />
Soris Riad ganixilebodes yvela sakiTxi, raTa Tavidan<br />
iqnes acilebuli imedgacrueba da sxva saxis problemebi momavalSi.<br />
dasaqmebis politika ramdenime safexurs moicavs:<br />
saStato erTeulis analizi;<br />
Sesaferisi kandidatebis mozidva;
kandidatebis SerCeva;<br />
dokumentaciis momzadeba da samuSaos SeTavazeba (xelSekrulebis<br />
gaformeba).<br />
dasaqmebis politikisa da procedurebis efeqturi Camoyalibebisa<br />
da ganxorcielebisaTvis, aucilebelia, mkafiod gaimijnos<br />
sameurveo sabWosa da skolis direqtoris funqciebi da movaleobebi.<br />
dasaqmebis politikasa da procedurebTan mimarTebaSi sameurveo<br />
sabWos funqciebia:<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili kandidaturebidan<br />
direqtoris kandidaturis SerCeva da masTan Sromi-<br />
Ti xelSekrulebis dadeba;<br />
SromiTi xelSekrulebiTa da saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli<br />
moTxovnebis darRvevis SemTxvevaSi direqtorisaTvis<br />
xelSekrulebis Sewyveta;<br />
skolis direqtorTan erTad dasaqmebis politikis SemuSaveba da<br />
masze zedamxedveloba;<br />
skolis dasaqmebis politikis gadasinjva da miReba;<br />
maswavleblis mier xelSekrulebis pirobebis darRvevisa da saaRmzrdelo<br />
saqmianobisaTvis Seuferebeli qmedebebis Cadenisas an<br />
kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sxva SemTxvevebSi direqtorisaTvis<br />
maswavlebelTan xelSekrulebis vadamde adre Sewyvetis<br />
moTxovna;<br />
dasaqmebis politikis ganxorcielebis monitoringi da saWiroebisamebr<br />
direqtorisaTvis moTxovna, rom man konkretul sakiTxebze<br />
detaluri informacia warmoadginos;<br />
skolis direqtoris mier warmodgenili dasaqmebis Sesaxeb yovelwliuri<br />
angariSis mosmena da Sefaseba;<br />
SromiTi xelSekrulebebis gadaxedva da Tanxmobis micema, roca<br />
saqme exeba skolis direqtoris axlo naTesavis skolaSi dasaqmebas.<br />
skolis direqtoris funqciebi da movaleobebia:<br />
sameurveo sabWos moTxovnis SemTxvevaSi skolis dasaqmebis politikis<br />
SemuSaveba da ganxorcieleba;<br />
saStato ganrigis SemuSaveba;<br />
111
112<br />
TanamSromelTa SerCevis procesis organizeba da warmarTva:<br />
_ saStato erTeulis analizi;<br />
_ potenciuri kandidatebis rekrutireba;<br />
_ SesarCevi komisiis Seqmna da misi Tavmjdomareoba;<br />
_ TanamSromelTa SerCevis saboloo gadawyvetilebis miReba;<br />
_ axal TanamSromlebTan SromiTi xelSekrulebis gaformeba;<br />
moTxovnis safuZvelze konkretuli sakiTxebis Sesaxeb sameurveo<br />
sabWosaTvis detaluri informaciis miwodeba.<br />
3.2. axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvra da analizi<br />
erT-erTi sakiTxi, romelic skolis momdevno wlis ganviTarebis<br />
gegmis SemuSavebisas sameurveo sabWom da skolis direqtorma unda<br />
gaiTvaliswinon, aris skolaSi axali saStato erTeulebis saWiroebis<br />
gansazRvra. aseTi saWiroeba SeiZleba gamoiwvios skolaSi axali klasebis<br />
gaxsnam an axali saxis momsaxurebis SeTavazebam. aucilebelia<br />
amgvari saWiroebis drouli analizi, raTa skolis biujetSi asaxuli<br />
iyos axal saStato erTeulebTan dakavSirebuli xarjebi. aqve aRsaniSnavia,<br />
rom axali TanamSromlebis ayvanis saWiroeba SeiZleba sxva<br />
mizezebiTac iyos ganpirobebuli: 1) rodesac skolis romelime TanamSromeli<br />
moulodnelad Tavs anebebs samsaxurs an 2) arsebuli TanamSromlebi<br />
acxadeben, rom saqmis saTanadod da droulad Sesasruleblad<br />
damatebiTi TanamSromlebis daxmareba sWirdebaT.<br />
aseT SemTxvevebSi rekomendebulia, rom skolis direqtorma ganixilos<br />
axali Tanamdebobis saWiroeba da sameurveo sabWosTan koordinirebulad<br />
ganaxorcielos saStato erTeulebis analizi. sasurvelia,<br />
rom direqtorma sabWos wevrebs werilobiT warudginos winadadeba<br />
axali Tanamdebobis Sesaxeb, rasac Tan unda erTvodes samuSaos<br />
aRwera, TanamdebobisaTvis aucilebeli kvalifikaciisa da gamocdilebis<br />
moTxovnebis nusxa da aRniSnuli saStato erTeulis dafinansebis<br />
wyaro.<br />
axali programebis an saqmianobis dagegmvidan gamomdinare, axali<br />
saStato erTeulebis saWiroeba, rogorc wesi, naCvenebi unda iyos<br />
skolis ganviTarebis gegmaSi, skolis biujeti ki unda asaxavdes sa-<br />
Tanado Tanxebs aseTi miznebisaTvis. skolis ganviTarebis gegma, skolis<br />
biujetTan erTad, yovelTvis skolis strategiis gaTvaliswinebiT<br />
unda momzaddes da ar unda iyos mimarTuli mxolod moklevadiani<br />
amocanebis Sesrulebaze; piriqiT, isini didi suraTis erT-erT<br />
nawilad unda aRiqmebodes, romelTa saboloo mizania skolis strategiuli<br />
gegmis ganxorcieleba.
skolis TanamSromlis mier Tanamdebobis datovebis SemTxvevaSi<br />
skolis direqtori valdebulia, gansazRvros, aucilebelia Tu ara<br />
axali TanamSromlis ayvana imave saStato erTeulze. konkretuli<br />
viTarebidan gamomdinare, saWiro gaxdes mocemuli Tanamdebobis samuSao<br />
sferos odnav Secvla an misi mTlianad gauqmeba da zogierTi<br />
funqciisa da movaleobis sxva TanamSromlebze gadanawileba. amdenad,<br />
skolis direqtorma pirvel rigSi es saWiroeba unda gaanalizos<br />
da mxolod amis Semdeg Seqmnas samuSaos aRwera da gamoacxados vakansia.<br />
sxva SemTxevebSi, rodesac moqmedi TanamSromlebi acxadeben, rom<br />
dakisrebuli movaleobebis saTanadod gansaxorcieleblad damatebiTi<br />
adamianuri resursebi sWirdebaT, skolis direqtorma pirvel<br />
yovlisa unda gaaanalizos, SesaZlebelia Tu ara funqciebis moqmed<br />
TanamSromlebze sxvagvarad gadanawileba an realurad arsebobs Tu<br />
ara damatebiTi TanamSromlebis ayvanis gadaudebeli saWiroeba<br />
(aseTi SemTxvevebi gansakuTrebiT SeexebaT administraciis TanamSromlebs).<br />
miuxedavad imisa, rom skolis biujetSi yovelTvis unda<br />
iyos Cadebuli gauTvaliswinebeli xarjebisaTvis saWiro Tanxebi<br />
(rogorc wesi, igi ar unda aRematebodes mTeli biujetis 7%-s), SeiZleba<br />
gamoyenebul iqnes sxva originaluri midgomebic, magaliTad:<br />
moqmedi TanamSromlebis gadatvirTuli samuSaos Sesamsubuqeblad<br />
SesaZlebelia sazogadoebriv sawyisebze moxaliseebis dasaqmebis<br />
programebis gamoyeneba. amiT Tavidan iqneba acilebuli gauTvaliswinebeli<br />
xarjebic. moxaliseTa programis Sesaxeb informacia SeiZleba<br />
gamocxaddes klasebSi da mSobelTa krebebze, aseve Sesabamisi<br />
gancxadeba SeiZleba ganTavsdes skolis sainformacio dafaze, adgilobriv<br />
sajaro biblioTekaSi, sxvadasxva axalgazrul dawesebulebebSi,<br />
umaRles saswavleblebSi (Tu skolis geografiuli adgilmdebareoba<br />
iZleva SesaZleblobas, rom studentebi moxaliseebis statusiT<br />
mividnen) da a. S.<br />
zogadad, skolam xeli unda Seuwyos moswavleebis, maTi mSoblebisa<br />
da sazogadoebis sxva wevrebis CarTvas moxaliseTa programebSi.<br />
skolis administraciam unda daarwmunos skolis sazogadoeba, rom<br />
moxaliseobiT, skolis pedagogebis, administraciisa Tu biblioTekisTvis<br />
daxmarebis gaweviT isini maqsimalurad iqnebian CarTuli saskolo<br />
cxovrebaSi.<br />
axali saStato erTeulis saWiroebis gansazRvris Semdeg samuSaos<br />
zusti analizis gansaxorcieleblad saWiroa, Sesruldes Semdegi<br />
saxis samuSao:<br />
113
1. aucilebelia, konkretuli TanamdebobisaTvis Seiqmnas detaluri<br />
samuSaos aRwera, romelic unda Seicavdes:<br />
saStato erTeulis saqmianobis sferos, funqciebs, uflebamovaleobebsa<br />
da angariSvaldebulebis formebs;<br />
samuSao saaTebs;<br />
sawyis xelfass da sxva damatebiT SeRavaTebs, romlebsac<br />
skola SesTavazebs axal TanamSromels.<br />
2. konkretuli Tanamdebobis moTxovnebidan gamomdinare unda Semu-<br />
Savdes kvalifikaciisa da gamocdilebis moTxovnebis nusxa,<br />
romelSic mocemuli unda iyos pirovnebasTan dakavSirebuli gansakuTrebuli<br />
moTxovnebi, maT Soris:<br />
ganaTleba;<br />
samuSao gamocdileba;<br />
specialuri unar-Cvevebi, mag.; garkveuli komputeruli<br />
programebis codna da sxv.<br />
aRniSnuli TanamdebobisaTvis saWiro gansakuTrebuli<br />
pirovnuli Tvisebebi, rogoricaa, magaliTad: gunduri<br />
muSaobis unar-Cvevebi, iniciativisa da analitikuri<br />
azrovnebis unari, komunikabeluroba da sxv.<br />
saStato erTeulis analizis dasrulebis Semdeg unda SemuSavdes<br />
vakansiis gancxadeba, romelic zustad unda aRwerdes funqciebs, uflebebsa<br />
da movaleobebs da Seicavdes kvalifikaciisa da gamocdilebis<br />
Sesaxeb moTxovnebs. am gancxadebis ZiriTadi Rirebuleba is<br />
aris, rom igi rogorc skolas, ise dainteresebul kandidatebs zust<br />
da detalur informacias awvdis SeTavazebuli Tanamdebobis Sesaxeb.<br />
igi daexmareba skolas, SearCios saTanado kandidati, xolo dainteresebul<br />
kandidatebs daanaxvebs, aris Tu ara es Tanamdeboba maT-<br />
Tvis Sesaferisi.<br />
mniSvnelovania, rom vakansiis gancxadebaSi miTiTebuli iyos sakontaqto<br />
piris monacemebi, romelic miiRebs reziumes (CV) anda ganacxadis<br />
formas. gancxadebaSi aseve miTiTebuli unda iyos ganacxadebis<br />
miRebis saboloo vada (damatebiT TanamSromelTa SerCevis<br />
procedurebisaTvis SegiZliaT ixiloT danarTi amave wignis 144-e<br />
gverdze).<br />
114
3.3. TanamSromelTa SerCevis procesi<br />
vakansiis gancxadebis gamoqveynebis Semdeg iwyeba Sesaferisi kandidatebis<br />
SerCevis rTuli procesi. SeiZleba, garkveuli mizezebis<br />
gamo es procesi garTuldes da gaxangrZlivdes: SesaZloa, gaZneldes<br />
Sesaferisi kandidatebis moZieba; warmoiqmnas interesTa konfliqti,<br />
Tu mocemul Tanamdebobaze ganacxads skolis direqtoris an sameurveo<br />
sabWos wevris naTesavi Semoitans; aseve SesaZlebelia, rom kandidatma,<br />
romelic ar iqna SerCeuli, gadawyvetileba gaasaCivros procesis<br />
arasamarTlianobis safuZvliT da a. S. amdenad, SemdgomSi<br />
problemebis Tavidan asacileblad aucilebelia, mTeli procesi dasaqmebis<br />
procedurebis sruli dacviT ganxorcieldes.<br />
kandidatebis SerCevidan samuSaos SeTavazebamde sxvadasxva nabijebia<br />
gadasadgmeli:<br />
vakansiis gamoqveynebisaTvis efeqturi saSualebebis gansazRvra<br />
da gamoyeneba;<br />
kandidatebisaTvis Sesabamisi dokumentaciis warmodgenis moTxovna;<br />
miRebuli dokumentaciis safuZvelze kandidatebis pirveladi<br />
SerCeva;<br />
pirveladi SerCevis Sedegad gamovlenili kandidatebisaTvis weriTi<br />
testirebisa da gasaubrebis Catareba;<br />
kandidatis SerCevis Semdeg Sesabamisi dokumentaciis momzadeba<br />
da SromiTi xelSekrulebis gaformeba.<br />
mniSvnelovania, rom im kandidatebs, romlebic ar iqnen SerCeuli,<br />
skolam werilobiT acnobos SesarCevi procesis Sedegebis Sesaxeb.<br />
garda amisa, sasurvelia, rom im kandidatebis mimarT, romlebic gadawyvetilebas<br />
gaasaCivreben, skolam gamoiCinos profesionalizmi<br />
da SeZlebisdagvarad auxsnas maT is mizezebi, ris gamoc ar moxda<br />
maTi SerCeva.<br />
3.4. sameurveo sabWos mier skolis direqtoris arCeva<br />
sameurveo sabWos erT-erTi umniSvnelovanesi funqciaa skolis<br />
direqtoris arCeva. „zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad,<br />
sameurveo sabWo skolis direqtors ganaTlebis saministros mier<br />
SeTavazebuli maqsimum sami kandidaturidan irCevs.<br />
115
skolis direqtoris SerCevis zogad wesebs da kriteriumebs gansazRvravs<br />
da amtkicebs ganaTlebis saministro; Tumca specifikur<br />
moTxovnebsa da kriteriumebs (magaliTad _ garkveuli enebis codnis<br />
moTxovnebs, garkveul samuSao staJs anda konkretul unar-Cvevebs)<br />
gansazRvravs da amtkicebs sameurveo sabWo, ris safuZvelzec<br />
iwyebs wardgenili kandidatebidan skolis direqtoris SerCevas.<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier wardgenili sami<br />
kandidati Sesabamis skolis sameurveo sabWos warudgens skolis ganviTarebis<br />
gegmis proeqts, ris Semdegac sameurveo sabWo axorcielebs<br />
Semdeg procedurebs:<br />
skolis ganviTarebis gegmis proeqtebis wardgenidan skolis sameurveo<br />
sabWos mier winaswar gansazRvruli vadaSi sameurveo sabWos<br />
TiToeuli wevri damoukideblad ganixilavs aRniSnul proeqtebs.<br />
proeqtebi egzavneba sabWos yvela wevrs, Semdeg ki sameurveo sabWo<br />
atarebs kandidatebTan gasaubrebas.<br />
sasurvelia, sameurveo sabWos Tavmjdomarem gasaubrebis etapze<br />
kandidats mokled gaacnos sameurveo sabWos danarCeni wevrebi. uSualod<br />
SekiTxvebis nawilze gadasvlamde, kargi iqneba, Tu sameurveo<br />
sabWos Tavmjdomare an romelime wevri mokled mimoixilavs skolis<br />
direqtorobis sasurveli kandidatis SerCevisTvis sameurveo sabWos<br />
mier winaswar dadgenil kriteriumebs da moTxovnebs da, Tu kandidats<br />
damatebiTi SekiTxvebi gauCndeba, pasuxs gascems mas. gasaubrebaze<br />
kandidatisTvis dasmuli SekiTxvebi ise unda iyos formulirebuli,<br />
rom pasuxi vrceli informacias miwodebas iTxovdes da ar<br />
Semoifarglebodes mxolod pasuxiT `ki~ an `ara~. aseTi SekiTxvebis<br />
nimuSebia:<br />
1. mokled mogvaxseneT Tqveni samuSao gamocdilebis Sesaxeb.<br />
2. ra iyo Tqveni yvelaze mniSvnelovani profesiuli warmateba da<br />
warumatebloba?<br />
3. ra zomebs miiRebT imisaTvis, rom warmatebulad marToT SezRuduli<br />
resursebis mqone skola?<br />
4. ra iqneba Tqveni, rogorc skolis direqtoris, pirveli nabiji/<br />
qmedeba?<br />
5. rogor unda uzrunvelyoT maswavleblebis mier saswavlo procesis<br />
xarisxianad warmarTva?<br />
6. moswavleebisa da maswavleblebis waxalisebis ra sistemas SemoiRebdiT?<br />
7. disciplinaruli gadacdomebisaTvis dasjis rogori zomebi unda<br />
SemoiRos skolam?<br />
116
8. maswavlebelTa Sefasebis rogor kriteriumebs SemoiRebdiT?<br />
9. ra aris ganaTlebis erovnuli programis prioritetuli sakiTxebi?<br />
ras SecvlidiT am programaSi, ras daumatebdiT?<br />
10. ramdenad kargad icnobT adgilobriv sazogadoebas?<br />
11. Tqveni azriT, ra problemebi aqvs skolas?<br />
12. ra zomebs miiRebdiT rTul moswavleebTan urTierTobaSi?<br />
13. skolas ori saWiroeba aqvs: mas sWirdeba aveji da maTematikis<br />
axali saxelmZRvaneloebi. Tqven mxolod erTi proeqtis samyofi<br />
Tanxa gaqvT biujetSi. romels airCevdiT? ratom?<br />
14. ratom gindaT gaxdeT direqtori?<br />
15. rogori finansuri mdgomareoba gaqvT?<br />
16. rogori saxelfaso moTxovnebi gaqvT?<br />
17. rogor moipovebT informacias profesiuli ganviTarebis<br />
SesaZleblobebis Sesaxeb?<br />
18. Tqveni azriT, saWiroa Tu ara mSobelTa miRebis saaTebis daweseba,<br />
Tu maT skolaSi nebismier dros unda SeeZloT mosvla?<br />
19. ramden xanSi fiqrobT xelSesaxebi Sedegebis miRwevas skolaSi?<br />
20. ra profesiuli da pirovnuli maxasiaTeblebi unda hqondes direqtors?<br />
21. icnobT iseT pirovnebas, romelic, Tqveni azriT, idealuri direqtoria?<br />
22. Tu direqtoris Tanamdebobaze dagniSnaven, ra siaxleebs<br />
hpirdebiT skolas?<br />
23. ra zomebs miiRebT skolis usafrTxoebis uzrunvelsayofad?<br />
24. daeTanxmebiT ganaTlebis saministros gadawyvetilebebs, Tuki es<br />
gadawyvetilebebi ewinaaRmdegeba Tqvens pirovnul Sexedulebebs?<br />
25. rogor fiqrobT skolaSi arsebuli problemebis mogvarebas?<br />
26. gaqvT Tu ara SemuSavebuli specialuri programa unarSezRuduli<br />
moswavleebisaTvis?<br />
27. SegiZliaT Tu ara gundSi muSaoba?<br />
28. SemogvTavazeT Tqven mier gadawyvetilebis miRebis magaliTi.<br />
29. gaqvT finansebis marTvisa da biujetirebis gamocdileba?<br />
30. ra prioritetebi arsebobs biujetirebis procesSi?<br />
31. rogor miawvdiT sazogadoebas informacias skolaSi arsebuli<br />
mdgomareobis Sesaxeb?<br />
32. gaqvT fondebis moZiebis gamocdileba? daakonkreteT.<br />
33. profesiuli ganviTarebis ra SesaZleblobebs SesTavazebT maswavleblebs?<br />
rogor gamoiyenebT skolis biujets am mimarTulebiT?<br />
34. rogor unda iqnes daculi moswavleebis uflebebi skolaSi?<br />
35. vin unda monawileobdes gadawyvetilebis miRebis procesSi? da<br />
sxva.<br />
117
118<br />
skolis direqtorobis kandidatebTan gasaubrebis Semdeg sameurveo<br />
sabWos Tavmjdomare niSnavs sameurveo sabWos sxdomas, romelzec<br />
sabWos wevrebi siiTi Semadgenlobis umravlesobiTa da<br />
faruli kenWisyris safuZvelze irCeven skolis direqtors;<br />
Tu direqtorobis kandidati sameurveo sabWos wevria, igi ar monawileobs<br />
kenWisyraSi;<br />
sameurveo sabWos aRmasrulebeli mdivani amzadebs arCevnebis oqmsa<br />
da dadgenilebas, romelsac xels aweren sameurveo sabWos Tavmjdomare<br />
da aRmasrulebeli mdivani. es dokumentebi saregistraciod<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministros egzavneba;<br />
zogadi ganaTlebis kanonis Sesabamisad arCevnebis Sedegebi ZalaSi<br />
Sedis es dokumentebis saministroSi registraciis momentidan.<br />
sameurveo sabWo arCeul da ganaTlebisa da mecnierebis saministros<br />
mier daregistrirebul direqtorTan aformebs SromiT xel-<br />
Sekrulebas. sasurvelia, sameurveo sabWom direqtorTan gaaformos<br />
samTviani SromiTi xelSekruleba, sagamocdo vadiT. sagamocdo vadis<br />
warmatebiT amowurvis SemTxvevaSi sameurveo sabWo damtkicebul<br />
direqtorTan `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Sesabamisad aformebs<br />
SromiT xelSekrulebas 5 wlisa da 9 Tvis vadiT.<br />
skolis direqtoris mier sagamocdo vadis warumateblad dasrulebis<br />
SemTxvevaSi igi Tavisufldeba dakavebuli Tanamdebobidan,<br />
ris Semdegac winaswar gansazRvrul vadebSi ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministro xelaxla warudgens skolas konkursis safuZvelze<br />
SerCeul axal kandidats.<br />
Tu sameurveo sabWom ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier<br />
wardgenili arc erTi kandidati ar airCia, saministro winaswar<br />
gansazRvruli wesiT da winaswar gansazRvrul vadaSi skolebs axal<br />
kandidatebs warudgens. erTi da imave kandidatis wardgena skolis-<br />
Tvis mxolod erTxel xdeba. ganaTlebisa da mecnierebis saministro<br />
skolis sameurveo sabWos mier uaryofil kandidats sabWos Tavidan<br />
veRar warudgens asarCevad. Tu meored wardgenili kandidatebidanac<br />
skolisTvis misaRebi da sasurveli kandidati ver airCa, sameurveo<br />
sabWos ganmeorebiTi uaris SemTxvevaSi ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministro uflebamosilia, daniSnos direqtoris movaleobis<br />
Semsrulebeli, romlis uflebamosilebis vada grZeldeba axali<br />
direqtoris arCevamde.
nawili 4. TanamSromelTa Sefasebis politika<br />
da procedurebi<br />
4.1. TanamSromelTa Sefasebis politikis ZiriTadi principebi<br />
TanamSromelTa Sefasebis politikis mizania, xeli Seuwyos skolis<br />
TiToeuli TanamSromlis mier dakisrebuli movaleobebis warmatebiT<br />
Sesrulebas. erTi mxriv, igi exmareba pedagogebs maTi muSaobis<br />
gaumjobesebasa da profesiul ganviTarebaSi; meore mxriv ki sargebloba<br />
moaqvs moswavleebisaTvis, radgan pedagogebs naTeli suraTi<br />
aqvT TavianTi moswavleebis miRwevebTan dakavSirebul molodinebze.<br />
imisaTvis, rom maswavleblebma da skolis sxva TanamSromlebma maqsimalurad<br />
efeqturad ganaxorcielon TavianTi profesiuli saqmianoba,<br />
skolis xelmZRvaneloba valdebulia, uzrunvelyos isini Sesabamisi<br />
instruqciebiT, rekomendaciebiTa da muSaobis efeqturobis<br />
gazrdis sxvadasxva saSualebebiT, amasTanave xeli Seuwyos maTi motivaciis<br />
gazrdasa da dadebiT damokidebulebas sakuTari saqmianobisadmi.<br />
Sesabamisad, Sefasebis politika Semdeg principebs unda<br />
efuZnebodes:<br />
samarTlianoba _ skolis xelmZRvaneloba valdebulia, uzrunvelyos<br />
Sefasebebis aradiskriminaciuli da `stereotipebisagan~<br />
Tavisufali midgoma;<br />
Tanabari SesaZlebloba _ yvela TanamSromels unda hqondes Tanabari<br />
SesaZlebloba miznebisa da amocanebis Camoyalibebis, maTi<br />
ganxorcielebisa da Sesrulebuli samuSaos Sefasebis procesSi.<br />
dauSvebelia TanamSromlis diskriminacia misi fizikuri SesaZleblobebis,<br />
erovnebis, sqesis, religiisa da sxva niSnebis mixedviT.<br />
TanamSromelTa Sefasebis sistema gamWvirvale da samarTliani<br />
unda iyos, Tumca amasTan savaldebuloa pirovnebis konfidencialurobis<br />
dacva da pativiscema.<br />
maRali standartebi _ samuSaos Sefasebis sistemis pirveli da<br />
umniSvnelovanesi amocanaa skolis standartebis amaRlebis xel-<br />
Sewyoba;<br />
profesiuli ganviTareba _ profesiuli zrdis xelSewyobis mizniT<br />
aucilebelia pedagogebis individualuri ganviTarebis moTxovnilebis<br />
gaTvaliswineba;<br />
monawileoba _ skolis yvela TanamSromeli unda iyos CarTuli<br />
Sesrulebuli samuSaos Sefasebis procesSi.<br />
119
maswavlebelTa Sefasebis ZiriTad wesebsa da kriteriumebs Seimu-<br />
Savebs da gamoscems ganaTlebisa da mecnierebis saministro. Tumca<br />
mniSvnelovania, rom am wesebsa da kriteriumebze dayrdnobiT skolis<br />
xelmZRvanelobam SeimuSaos skolis TanamSromelTa Sefasebis politika<br />
da procedurebi. maT SemuSavebaSi skolis direqtors umniSvnelovanesi<br />
roli akisria. garda amisa, rekomendaciebisa da garkveuli<br />
SeniSvnebis gakeTebis saSualebiT skolis pedagogebma da sxva<br />
TanamSromlebmac unda miiRon monawileoba am politikisa da procedurebis<br />
Camoyalibebasa da ganviTarebaSi. skolis direqtori valdebulia,<br />
ganixilos da SeZlebisdagvarad gaiTvaliswinos yvela miRebuli<br />
SeniSvna.<br />
politikisa da procedurebis SemuSavebis Semdeg skolis direqtori<br />
valdebulia, uzrunvelyos Sesrulebuli samuSaos marTvis<br />
mTliani ciklis ganxorcieleba da jgufis xelmZRvanelebis mier<br />
TavianTi uflebamosilebis efeqturad Sesruleba. am procesis warmatebulad<br />
SesrulebisTvis saWiroa garkveuli kriteriumebis<br />
gansazRvra, romelTa safuZvelzec Sefasdeba Sesrulebuli samu-<br />
Sao. Sefasebis kriteriumebi aucileblad unda efuZnebodes ganaTlebis<br />
erovnul standartebs da amasTanave unda Seesabamebodes skolis<br />
misias da strategias.<br />
Sefasebis politikasTan mimarTebaSi sameurveo sabWos strategiuli<br />
roli akisria. igi valdebulia, uzrunvelyos Sefasebis politikisa<br />
da procedurebis Sesabamisoba skolis ganviTarebisa da<br />
strategiul gegmebTan; sameurveo sabWo axorcielebs mTeli procesis<br />
zedamxedvelobasac.<br />
sameurveo sabWo afasebs skolis direqtoris muSaobas. skolis<br />
direqtoris saqmianobis Sefaseba faqtobrivad TanamSromelTa Sefasebis<br />
sistemis nawilia, im gansxvavebiT, rom am SemTxvevaSi Sefasebas<br />
axorcielebs sameurveo sabWos ori an sami wevri da (sameurveo<br />
sabWos gadawyvetilebis SemTxvevaSi) mowveuli eqsperti.<br />
120<br />
4.2. TanamSromelTa Sefasebis procesis ZiriTadi etapebi<br />
TanamSromelTa Sefasebis procesi erTwliani ciklia da moicavs<br />
rogorc pedagogebis, ise sxva TanamSromlebis saqmianobis Sefasebas.<br />
sasurvelia, rom Sefasebis procesi sam ZiriTad etapad ganxorcieldes:
dagegmva _ TiToeuli TanamSromeli gansazRvravs momavali wlis<br />
prioritetebsa da amocanebs da SeimuSavebs individualur samoqmedo<br />
gegmas.<br />
monitoringi _ skolis direqtori axorcielebs monitorings TanamSromlebis<br />
saqmianobaze, Tu ramdenad warmatebiT axorcieleben<br />
isini im miznebsa da amocanebs, rac wlis dasawyisSi daisaxes.<br />
ganxilva/Sefaseba _ skolis direqtori ganixilavs maswavleblebis<br />
mier wlis ganmavlobaSi Sesrulebuli samuSaos xarisxs da gansazRvravs,<br />
ramdenad Sesrulda dasaxuli amocanebi da iqna Tu<br />
ara gaTvaliswinebuli winaswar gansazRvruli prioritetebi.<br />
sameurveo sabWo zedamxedvelobas axorcielebs direqtoris<br />
saqmianobaze da amiT uzrunvelyofs zemoT moyvanili TiToeuli<br />
etapis marTebulobas da samarTlianobas.<br />
4.2.1. dagegmvis etapi<br />
dagegmvis etapis dasawyisSi skolis direqtorma unda SeimuSaos<br />
skolis TiToeuli TanamSromlis samuSaos aRwera, romelic gansazRvravs<br />
maT ZiriTad uflebebsa da movaleobebs momdevno wlisaTvis.<br />
Semdeg etapze unda ganisazRvros momavali wlis amocanebi da<br />
prioritetebi, romlebic unda Seesabamebodes skolis ganviTarebis<br />
gegmas. TiToeuli TanamSromlis amocanebi da prioritetebi gansxvavebuli<br />
iqneba dakavebuli Tanamdebobebisa da miniWebuli uflebamovaleobebis<br />
mixedviT.<br />
pedagogebis amocanebi da prioritetebi, rogorc wesi, unda<br />
Seexebodes or sferos:<br />
_ profesiuli ganviTareba;<br />
_ moswavleTa miRwevebi.<br />
administraciuli funqciebis mqone TanamSromlebis amocanebi ki<br />
maT damatebiT movaleobebsac ukavSirdeba. magaliTad, skolis<br />
direqtoris amocanebi moicavs:<br />
_ profesiul ganviTarebas;<br />
_ moswavleTa miRwevebs;<br />
_ xelmZRvanelobasa da marTvas.<br />
TiToeuli amocana naTlad da lakonurad unda iyos warmodgenili.<br />
isini saintereso da inovaciuri unda iyos, magram amavdroulad<br />
_ Sesrulebadi da realuri. amocanebis ganxilvisas skolis direq-<br />
121
torma an jgufis xelmZRvanelma unda gaarkvios, ramdenad kargad<br />
esmis TiToeul TanamSromels dasaxuli amocanebis arsi, ramdenad<br />
naTlad xedavs maTi ganxorcielebis gzas da rogor apirebs maT danergvas<br />
uSualod samuSao procesSi. aseve mniSvnelovania, gakeTdes<br />
gare damabrkolebeli faqtorebis analizi, romlebic SesaZlebelia<br />
samuSao procesis dros warmoiSvas.<br />
yvela amocanisa da prioritetis ganxilvisa da Tanxmobis miRwevis<br />
Semdeg isini unda aisaxos individualur samoqmedo gegmaSi, romelsac<br />
xels awers skolis direqtori/uSualo xelmZRvaneli da Sesabamisi<br />
TanamSromeli.<br />
122<br />
4.2.2. monitoringis etapi<br />
TanamSromelTa saqmianobis monitoringis sxvadasxva meTodebi<br />
arsebobs. meTodebi SeiZleba gansxvavebuli iyos Tanamdebobisa da<br />
samuSaos tipis mixedviT, ase magaliTad, skolis direqtorma, SesaZloa,<br />
sxvadasxva meTodebi gamoiyenos pedagogebisa da administraciis<br />
TanamSromlebis saqmianobis monitoringisaTvis. zogadad aseT<br />
meTodebia:<br />
araformaluri diskusiebi/ganxilvebi;<br />
Sesrulebul samuSaoze gakeTebuli yovelTviuri moxsenebebis<br />
ganxilva;<br />
mudmivi dakvirvebisa da monitoringis ganxorcieleba;<br />
gakveTilebze daswreba periodulad (rogorc direqtoris, ise<br />
mentori maswavleblis. gakveTilebs SeiZleba daeswron moswavleTa<br />
mSoblebi, rac winaswar unda iyos SeTanxmebuli skolis direqtorTan<br />
an administraciis sxva warmomadgenelTan);<br />
moswavleTa da mSoblebis Sefasebebi (specialuri kiTxvarebis<br />
gamoyenebiT).<br />
araformaluri diskusiebi/ganxilvebi pedagogebisa da administraciaze<br />
monitoringis ganxorcielebis erT-erTi efeqturi saSualebaa.<br />
am gziT direqtors saSualeba eZleva, gaesaubros TanamSromlebs<br />
maTi samuSao procesis Sesaxeb, moisminos maTi Sexedulebebi<br />
procesTan dakavSirebiT da gaigos TanamSromlis azri mis mier<br />
Sesrulebul samuSaoze. aseTi gasaubreba konstruqciul xasiaTs unda<br />
atarebdes da skolis TanamSromlebs iseTi STabeWdileba unda<br />
rCebodeT, rom skolis direqtori cdilobs, uSualod dainaxos da
daafasos TanamSromelTa miRwevebi, susti mxareebis aRmosafxvrelad<br />
ki _ gauwios daxmareba da misces rekomendaciebi. problemuri<br />
sakiTxebis drouli gamovlena da maTi ganxilva saSualebas miscems<br />
TanamSromlebs, droulad moagvaron arsebuli problemebi, sanam<br />
isini seriozul da negatiur zegavlenas iqonieben zogadad skolis<br />
muSaobaze.<br />
Sesrulebuli saqmianobis Sesaxeb yovelTviuri angariSebi skolis<br />
direqtors saSualebas aZlevs, axlos gaecnos TanamSromelTa<br />
saqmianobasa da maT miRwevebs da ukeT iyos informirebuli maT yoveldRiur<br />
saqmianobaze. yovelTviur angariSebSi warmodgenili sakiTxebi,<br />
SeiZleba, araformaluri diskusiebis sagani gaxdes. yovel-<br />
Tviuri angariSebi unda inaxebodes TanamSromlis pirad saqmeSi da<br />
gamoyenebul iqnes saboloo Sefasebis procesSi.<br />
araformaluri diskusiebisa da yovelTviuri angariSebis garda,<br />
rekomendebulia, skolis direqtorma ganaxorcielos monitoringi<br />
TanamSromlis mimdinare saqmianobasa da miRweul Sedegebze. Tu arsebobs<br />
Sesrulebuli samuSaos (dadebiTi an gasaumjobesebeli) Sedegebis<br />
Sesaxeb garkveuli mtkicebulebebi, skolis direqtori/jgufis<br />
xelmZRvaneli, valdebulia, Sexvdes Sesabamis TanamSromels da<br />
ganixilos masTan es sakiTxebi. mniSvnelovania, rom skolis direqtorma/jgufis<br />
xelmZRvanelma werilobiT CainiSnos dakvirvebis Sedegebi<br />
TanamSromlebis miRwevebsa da sust mxareebze da es Canawerebi<br />
mTeli wlis ganmavlobaSi da wlis bolos oficialuri Sefasebisas<br />
moiSvelios.<br />
TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis kidev erTi mniSvnelovani<br />
komponentia moswavleebisa da mSoblebis Sefasebebi specialuri kiTxvarebis<br />
saSualebiT. skolebSi aseTi gamokiTxvebis organizeba SeiZleba<br />
ganxorcieldes weliwadSi erTxel an orjer. kiTxvaris nimu-<br />
Sebi, rogorc wesi, winaswar unda iyos SemuSavebuli da sasurvelia,<br />
rom gamokiTxva anonimuri iyos. aseTi gamokiTxvis Sedegad miRebuli<br />
informacia sasargebloa rogorc skolis xelmZRvanelobisaTvis, ise<br />
maswavleblebisaTvis, radgan es informacia daexmareba maT, ukeTesad<br />
Seafason sakuTari susti an Zlieri mxareebi, aseve miiRon informacia<br />
moswavleebisa da maTi mSoblebis moTxovnilebebis Sesaxeb.<br />
gakveTilze daswreba pedagogebis saqmianobis monitoringisa da<br />
Sefasebis kargad aprobirebuli meTodia. skolam TviTon unda gadawyvitos,<br />
ramden gakveTilze moxdeba wlis ganmavlobaSi daswreba. gakveTilze<br />
daswrebisas skolis direqtori yuradRebas unda amaxvilebdes<br />
imaze, Tu ramdenad kargad axerxebs maswavlebeli miznebisa da<br />
123
amocanebis miRwevas. amasTan, aucilebelia, skolis direqtorma<br />
uzrunvelyos gakveTilis Cveul viTarebaSi Catareba. gakveTilebze<br />
daswrebis Semdeg skolis direqtori valdebulia, maswavlebels gauziaros<br />
dakvirvebis Sedegebi, aRniSnos dadebiTi mxareebi da miuTiTos<br />
naklovanebebsa da maTi gamosworebis gzebze.<br />
pedagogTa saqmianobisa da sagakveTilo procesis Sesafaseblad,<br />
sasurvelia, skolaSi arsebobdes gakveTilebze mSoblebis daswrebis<br />
meqanizmi. aseT SemTxvevaSi unda arsebobdes winaswar SemuSavebuli<br />
kiTxvaris forma, romelic mSobels gakveTilze Sesvlis win miecema<br />
da am kiTxvaris meSveobiT mSobeli Seafasebs sagakveTilo process<br />
da pedagogis saqmianobas gakveTilze. magaliTad: ramdenad SeuZlia<br />
pedagogs moswavleebTan individualuri muSaoba, uTmobs Tu ara igi<br />
yvela moswavles met-naklebad Tanabar dros, xom ar hyavs maswavlebels<br />
klasSi e. w. favoriti moswavleebi, romlebsac yovel gakve-<br />
Tilze iZaxebs, mimarTavs Tu ara gansakuTrebul meTodebs naklebad<br />
motivirebuli moswavleebis sagakveTilo procesSi aqtiurad CarTvisTvis<br />
da a. S. am formis damkvidreba xels Seuwyobs pedagogebis<br />
mudmiv mzaobas, rom isini ukeT momzadebulebi Sediodnen gakveTilebze,<br />
agreTve gazrdis interess moswavleebSi, ukeT warmoaCinon<br />
sakuTari SesaZleblobebi ara marto pedagogis, aramed sakuTari<br />
mSoblisa da TanaklaselTa mSoblebis winaSe. moswavleebi mieCvevian,<br />
ufro Tamamad gamoTqvan sakuTari azrebi rogorc damswreebis, ise<br />
pedagogebis winaSe da aqtiuri monawileoba miiRon sagakveTilo<br />
procesSi. aRniSnuli meqanizmis damkvidreba xels Seuwyobs mSoblis<br />
aqtiurad CarTvas saskolo cxovrebaSi, gazrdis mis pasuxismgeblobas<br />
da interess skolis mimarT. moswavleebi gakveTilze ufro<br />
daemorCilebian disciplinis normebs, rac xels Seuwyobs sagakveTilo<br />
procesis ukeT warmarTvas.<br />
skolaSi, sadac klasSi saSualod 20 moswavlea, mSoblebs SeuZliaT,<br />
gakveTilebze daswrebis grafiki Seadginon da TveSi erTxel<br />
erTi dRe TiTo mSobeli daeswros yvela gakveTils. amis Sesaxeb informirebuli<br />
unda iyos skolis administracia da direqtori. Ti-<br />
Toeuli gakveTilis Sesafaseblad mSoblisTvis klasis damrigeblis<br />
an administraciis warmomadgenlis mier micemuli Sefasebis formebi<br />
gakveTilebis dasrulebis Semdeg unda Cabardes klasis damrigebels<br />
an skolis administracias.<br />
monitoringis aRniSnuli etapebi da meqanizmebi Zalze sasargebloa.<br />
igi saSualebas iZleva, regularulad ganxorcieldes Sefasebis<br />
procesi oficialuri wliuri Sefasebis ganxorcielebamde. amasTa-<br />
124
nave, es sistema iZleva moqnilobis saSualebas, radgan amocanebi da<br />
prioritetebi SesaZlebelia wlis ganmavlobaSi Seicvalos da,<br />
amdenad, skolis TanamSromlebsac SeiZleba dasWirdeT saqmianobis<br />
mimarTulebis Secvla. amasTan mniSvnelovania, rom TanamSromlebma<br />
miiRon samuSaos Sefasebis gamocdileba, raTa ukeT moemzadon da<br />
Sesabamisad, ukeTesi Sedegebi uCvenon wliuri Sefasebis dros.<br />
4.2.3. ganxilvis/Sefasebis etapi<br />
skolis direqtoris mier TanamSromelTa saqmianobis Sefasebis<br />
ZiriTadi mizania rogorc maTi miRwevebis, ise susti mxareebis gamovlena<br />
da Semdgomi profesiuli ganviTarebis saWiroebebis gansaz-<br />
Rvra. skolam unda SeimuSaos saqmianobis Sefasebis standartuli<br />
forma. sasurvelia, rom Sefasebis forma Semdeg informacias moicavdes:<br />
TanamSromlisa da uSualo zedamxedvelis vinaoba;<br />
Sefasebis TariRi;<br />
Sefasebis periodi;<br />
TanamSromlis SesaZleblobebi, ganexorcielebina wlis dasawyis-<br />
Si gansazRvruli amocanebi da maTi Sesrulebis xarisxi;<br />
TanamSromlis yvelaze mniSvnelovani miRweva;<br />
konkretuli sakiTxebi, romelSic TanamSromels sWirdeba gaumjobeseba;<br />
TanamSromlis profesiuli ganviTarebis saWiroebebi da misi piradi<br />
profesiuli miznebi;<br />
TanamSromlis wvlili skolis ganviTarebaSi da sxv.<br />
Cveulebriv, Sefasebis formas pirvelad TviTon TanamSromeli<br />
avsebs. TiToeul sakiTxze TviTSefasebis gakeTebis garda man aseve<br />
unda aRniSnos Tavisi miznebi da amocanebi momavali wlisaTvis. amis<br />
Semdeg Sefasebis formas avsebs direqtori an uSualo xelmZRvaneli.<br />
oficialur Sefasebamde skolis direqtorma unda moamzados Sesabamisi<br />
dokumentacia, monitoringis etapze ganxorcielebuli Canawerebi,<br />
individualuri gegmebi da samuSaos aRwera. Sefasebis procesSi<br />
Semfasebelma unda aRniSnos mTavari miRwevebi, gamomJRavnebuli<br />
Zlieri da susti mxareebi, rekomendaciebi, TanamSromlis profesiuli<br />
ganviTarebis saWiroebebi da sxv.<br />
mas Semdeg, rac direqtori/uSualo xelmZRvaneli da TanamSromeli<br />
Sefasebis formas Seavseben, iniSneba specialuri Sexvedra Se-<br />
125
degebis gansaxilvelad. Tu orive mxare eTanxmeba aRniSnul informacias,<br />
isini xels aweren Sefasebis formas. Tu TanamSromeli skolis<br />
direqtoris/uSualo xelmZRvanelis SefasebiT ukmayofiloa, mas<br />
gaprotesteba SeuZlia direqtoris (Tu direqtori ar aris uSualo<br />
xelmZRvaneli da Semfasebeli) an sameurveo sabWos winaSe. Sesabamisad,<br />
sameurveo sabWo anda direqtori valdebulia, detalurad Seiswavlos<br />
Sesrulebuli samuSaos marTvisa da Sefasebis procesi da<br />
miiRos Sesabamisi gadawyvetileba an SeimuSaos rekomendaciebi.<br />
rogorc wesi, Sefasebis Sedegebi gamoiyeneba ara mxolod skolis<br />
miRweuli warmatebebisa Tu warumateblobebis gansazRvrisaTvis,<br />
aramed TanamSromelTa dawinaurebis an xelfasTan dakavSirebuli<br />
gadawyvetilebebis miRebis drosac. skolas dawinaurebisa da xelfasis<br />
momatebis standartuli sistema unda hqondes. sameurveo sab-<br />
WosTan SeTanxmebiT, skolis direqtori valdebulia, SeimuSaos xelfasis<br />
gazrdis meqanizmebi, romelsac safuZvlad SeiZleba daedos<br />
zogadad Sesrulebuli samuSaos monacemebi, miRweuli warmatebebi,<br />
Tanamdebobrivi dawinaureba, kvalifikaciis amaRleba, skolis biujetis<br />
zrda da sxv.<br />
direqtori TanamSromelTa Sefasebis procesis dasrulebis Semdeg<br />
ZiriTad Sedegebs da mignebebs angariSis saxiT warudgens sameurveo<br />
sabWos da mis mier SemoTavazebul rekomendaciebs da SeniSvnebs<br />
iTvaliswinebs momdevno Sefasebis procesSi.<br />
Tavis mxriv skolis sameurveo sabWo SeimuSavebs direqtoris saqmianobis<br />
Sefasebis kriteriumebs da axdens misi saqmianobis obieqtur<br />
Sefasebas.<br />
126<br />
4.2.4. aradamakmayofilebeli saqmianobis marTva<br />
aradamakmayofilebeli saqmianobis marTva gulisxmobs TanamSromlis<br />
susti mxareebis gamovlenas, saqmianobis etapze arsebuli<br />
problemebis gamoaSkaravebas da am problemebis aRmofxvris mizniT<br />
TanamSromlisTvis daxmarebis aRmoCenas. Tu damqiraveblis mier cudad<br />
Sesrulebuli samuSaos marTvisa da gamosworebis mcdeloba Sedegebs<br />
ar gamoiRebs, SeiZleba, dRis wesrigSi dadges TanamSromlis<br />
samsaxuridan daTxovnis sakiTxi.<br />
skolis direqtorma da sameurveo sabWom monitoringis etapze<br />
gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmon TanamSromlis sust mxareebs.<br />
skolis direqtori pasuxismgebelia pedagogebisa da administraciis<br />
aradamakmayofilebeli saqmianobis gamovlenasa da gamoswo-
ebaze, xolo sameurveo sabWos igive pasuxmismgebloba aqvs skolis<br />
direqtoris saqmianobis mimarT. amasTan, sameurveo sabWo SeiZleba<br />
uSualod iyos CarTuli sxva TanamSromlebis samuSaos Sesrulebas-<br />
Tan dakavSirebuli problemebis mogvarebis sakiTxebSi.<br />
aradamakmayofilebel saqmianobaSi SeiZleba igulisxmebodes<br />
xelSekrulebis pirobebis darRveva, pedagogiur saqmianobasTan Seuferebeli<br />
qmedebis ganxorcieleba anda kanoniT gansazRvruli sxva<br />
darRvevebi. Tu arsebobs cudad Sesrulebuli samuSaos gamosworebis<br />
saSualeba, sasurvelia, skolis direqtorma TanamSromels misces<br />
amis saSualeba. aradamakmayofilebeli saqmianobis marTvis ramdenime<br />
etapi arsebobs (aRniSnuli procedurebi Seexeba mxolod im<br />
TanamSromlebs, romlebmac warmatebiT gaiares sagamocdo periodi):<br />
zepiri gafrTxileba _ problemis gamovlenis Semdeg damqiravebeli<br />
valdebulia, Sexvdes TanamSromels da naTlad auxsnas mas, Tu<br />
ra saxis molodinebi iyo Tavdapirvelad mis mimarT (magaliTad,<br />
samuSaos aRweris dokumentis moSveliebiT), ra saxis sisusteebi gamoikveTa<br />
misi muSaobis periodSi da ra aris maTi mogvarebis gzebi.<br />
am Sexvedris Semdeg damqiravebelma gansakuTrebuli yuradReba unda<br />
gaamaxvilos TanamSromlis mier saqmianobis gaumjobesebis mizniT<br />
ganxorcielebul RonisZiebebze.<br />
werilobiTi gafrTxileba _ zepiri gafrTxilebis Semdeg progresis<br />
ararsebobis SemTxvevaSi damqiravebeli valdebulia, werilobiTi<br />
gafrTxileba gadasces TanamSromels, sadac naTlad iqneba<br />
asaxuli garkveuli drois ganmavlobaSi Sesrulebuli samuSaos gauaresebis<br />
faqtebi.<br />
samsaxuridan daTxovna _ im SemTxvevaSi, Tu zepiri da werilobiTi<br />
gafrTxileba dadebiT Sedegs ar gamoiRebs, skolis direqtors SeuZlia<br />
dasvas TanamSromlis (an sameurveo sabWom _ skolis direqtoris)<br />
samsaxuridan daTxovnis sakiTxi.<br />
skolis sakadro politikas gansazRvravs da uSualod ganagebs<br />
skolis direqtori. skolis direqtori TanamSromlis samsaxuridan<br />
daTxovnaze sakiTxs svams Tavad, aseve sameurveo sabWos anda pedagogiuri<br />
sabWos moTxovnis safuZvelze. samsaxuridan TanamSromlis<br />
daTxovnis gadawyvetilebas iRebs skolis direqtori, magram sasurvelia,<br />
TanamSromlis samsaxuridan ga<strong>Tavisuflebis</strong> Sesaxeb saboloo<br />
gadawyvetilebis miRebamde skolis direqtorma Seqmnas samsaxuridan<br />
gan<strong>Tavisuflebis</strong> komiteti. komitetis wevrebis Semadgenlobis Sesaxeb<br />
gadawyvetilebas am SemTxvevaSi direqtori damoukideblad<br />
iRebs. komitetis SemadgenlobaSi SeiZleba Sediodnen sameurveo<br />
127
sabWos ori an sami warmomadgeneli, skolis sxva TanamSromlebi da<br />
mowveuli specialisti. samsaxuridan daTxovnis komitetis wevrebma<br />
Tavdapirvelad unda ganixilon TanamSromlis mier Sesrulebul<br />
samuSaosTan dakavSirebuli yvela werilobiTi dokumentacia da mxolod<br />
amis Semdeg gamarTon samsaxuridan daTxovnis Sesaxeb sxdoma.<br />
TanamSromelsac eZleva saSualeba, sxdomaze gamoxatos Tavisi mosazreba<br />
skolis direqtoris mier misi saqmianobis Sefasebis samarTlianobasa<br />
da obieqturobaze, amasTan unda daasaxelos is dabrkolebebi,<br />
romlebic mas saqmianobis saTanadod SesrulebaSi uSlida xels.<br />
sxdomis Semdeg komitetma unda imsjelos Sedegebze da miiRos<br />
qvemoT CamoTvlilTagan erT-erTi gadawyvetileba:<br />
128<br />
TanamSromlisaTvis zepiri gafrTxilebis micema;<br />
TanamSromlisaTvis werilobiTi gafrTxilebis micema;<br />
TanamSromlis skolidan ganTavisufleba.<br />
komisiam Tavisi gadawyvetileba werilobiT unda daadasturos.<br />
komitetis werilobiT gadawyvetilebaSi detalurad unda iyos asaxuli<br />
TanamSromlis saqmianobasTan dakavSirebuli pretenziebi, mas-<br />
Tan dakavSirebiT gatarebuli zomebi da TanamSromlis ufleba,<br />
gaasaCivros komitetis gadawyvetileba saapelacio komitetSi.<br />
Tu ganTavisuflebuli TanamSromeli gadawyvetilebas gaasaCivrebs,<br />
am saCivris ganxilvis ufleba aqvs an sameurveo sabWos, an mis<br />
mier Seqmnil saapelacio komitets. mniSvnelovania, saCivris ganxilvisgan<br />
Tavi Seikavon saapelacio an sameurveo sabWos komitetis im<br />
wevrebma, romlebic samsaxuridan daTxovnis komitetis saqmianobaSi<br />
monawileobdnen. saapelacio komitetis gadawyvetileba sabolooa<br />
skolis doneze da misi Sesruleba yvela mxarisaTvis savaldebuloa<br />
(garda im SemTxvevisa, Tu romelime mxare sasamarTlos mimarTavs).<br />
igive procedura gamoiyeneba skolis direqtoris arasaTanado<br />
saqmianobis SemTxvevaSi. aseT dros direqtoris samsaxuridan daTxovnis<br />
iniciativas ayenebs sameurveo sabWo, romelsac sakiTxis ganxilvisas<br />
SeuZlia moiwvios adgilobrivi saganmanaTleblo organos<br />
warmomadgenelic.<br />
nawili 5. maswavleblebis mozidva da SenarCuneba<br />
ganaTlebis xarisxi uSualod aris dakavSirebuli maswavleblebis<br />
kvalifikaciasa da profesionalizmTan. pedagogebs pirdapiri zegav-
lena aqvT skolis warmatebaze da swored amitom skolis xelmZRvanelobis<br />
ZiriTadi amocana kvalificiuri pedagogebis mozidva da<br />
maTi SenarCuneba unda iyos.<br />
pedagogebis mozidva da SenarCuneba erT-erTi yvelaze rTuli<br />
amocanaa, romelsac SeiZleba skolis xelmZRvaneloba waawydes. am<br />
sakiTxSi mTavrobis roli Zalze mniSvnelovania, radgan mTavrobis<br />
mier ganxorcielebuli daxmarebis programebi mniSvnelovan daxmarebas<br />
gauwevs skolas. Tumca skolam Tavadac unda SeimuSaos maswavlebelTa<br />
mozidvisa da SenarCunebis programebi da uzrunvelyos ma-<br />
Ti efeqturi ganxorcieleba.<br />
skolis TanamSromlebis SerCevisa da maTi SenarCunebis movaleoba<br />
direqtors akisria; Tumca sameurveo sabWo valdebulia, zedamxedveloba<br />
gauwios da amasTanave, saTanado daxmareba aRmouCinos direqtors<br />
aRniSnuli saqmianobis dagegmvasa da ganxorcielebaSi.<br />
5.1 maswavleblebis mozidvis strategiebi<br />
maswavlebelTa mozidvisa da maTi SenarCunebis strategiebi Ziri-<br />
Tadad skolis specifikasa da mis geografiul mdebareobazea damokidebuli.<br />
aSkaraa, rom patara soflebSi mdebare skolebs ufro gauWirdebaT<br />
pedagogebis mozidva, vidre SedarebiT did qalaqebSi,<br />
radgan zogierT regionSi rTuli socialur-ekonomikuri mdgomareobidan<br />
gamomdinare, pedagogebs, gansakuTrebiT ki maRalkvalificiur<br />
pedagogebs, rogorc wesi, naklebad eqnebaT rTul pirobebSi<br />
muSaobis survili; isini yovelTvis Seecdebian, ukeTesi SesaZleblobebi<br />
moZebnon did qalaqebSi, sadac SedarebiT ukeTesi sayofacxovrebo<br />
pirobebia. amdenad, am sakiTxebTan mimarTebaSi soflis skolebs<br />
bevrad ufro meti mondomebis gamoCena da damatebiTi xelSewyobis<br />
miRebis mizniT saxelmwifo struqturebTan axlo TanamSromloba<br />
dasWirdebaT.<br />
maswavlebelTa mozidvis erT-erTi mniSvnelovani faqtori skolis<br />
kargi reputaciaa (es faqtori moswavleTa mozidvis TvalsazrisiTac<br />
mniSvnelovania), amdenad, skolis sameurveo sabWosa da skolis<br />
direqtoris erT-erTi umniSvnelovanesi movaleoba skolis dadebiTi<br />
imijis SeqmnisaTvis efeqturi gzebisa da saSualebebis gamonaxvaa.<br />
amis ganxorcielebis saukeTeso saSualebaa adgilobrivi presa<br />
da media. skolisTvis dadebiTi imijis Seqmna sagazeTo statiiTacaa<br />
SesaZlebeli (idealuri iqneboda gazeTis pirvel gverdze statia<br />
129
moswavleTa suraTebiT), romelSic yuradReba iqneba gamaxvilebuli,<br />
Tu ras akeTebs skola axalgazrdebisa da adgilobrivi sazogadoebisaTvis.<br />
statia SeiZleba exebodes moswavleTa miRwevebs, sportul<br />
SejibrebebSi maT gamarjvebas, warmatebebs moswavleTa samecniero<br />
konferenciebze da sxva siaxleebs. yovelive amis gansaxorcieleblad,<br />
sasurvelia, skolis xelmZRvanelobam kargi urTierToba daamyaros<br />
adgilobriv presasTan da mediasTan.<br />
efeqturad ganxorcielebis SemTxvevaSi maswavlebelTa mozidvis<br />
qvemoT CamoTvlili strategiebi SeiZleba gamosadegi aRmoCndes nebismieri<br />
skolisTvis, miuxedavad misi geografiuli mdebareobisa:<br />
130<br />
skolasa da universitets Soris TanamSromlobis damyareba;<br />
alternatiuli mosamzadebeli programebidan kandidatebis mozidva;<br />
pedagogTa momzadebis (daxelovnebis) programebidan kandidatebis<br />
mozidva;<br />
damwyebi maswavleblebisaTvis sxvadasxva daxmarebis programebis<br />
SeTavazeba;<br />
kvalificiuri pedagogebisaTvis maRali saxelfaso anazRaurebis<br />
uzrunvelyofa;<br />
skolisaTvis mniSvnelovan disciplinebSi maswavleblebis gadamzadeba/kvalifikaciis<br />
amaRleba.<br />
skolasa da universitets Soris TanamSromloba saqarTvelos skolebisaTvis<br />
Cveuli da farTod gavrcelebuli strategia ar aris;<br />
magram qveynis masStabiT saganmanaTleblo sistemaSi cvlilebebTan<br />
erTad skolebi ufro advilad unda nergavdnen siaxleebsa da efeqtur<br />
midgomebs sxvadasxva sakiTxebis marTvaSi. amdenad, sasurvelia,<br />
skolebma gaiTvaliswinon es midgoma da saqmiani urTierToba daamyaron<br />
universitetebisa da institutebis im fakultetebTan, romlebic<br />
momaval pedagogebs amzadeben.<br />
rekomendebulia, rom universitetis fakultetebTan axlo partnioruli<br />
kavSirebis Camoyalibeba erT konkretul pirs daevalos<br />
(magaliTad, direqtoris romelime moadgiles) da direqtoris uSualo<br />
zedamxedvelobiT ganxorcieldes. am saqmianobis Sedegebi regularulad<br />
unda ganixilebodes sameurveo sabWos sxdomebze, radgan<br />
erToblivma ganxilvebma da diskusiam, SesaZloa, axali midgomebi<br />
da iniciativebi warmoSvas.
pedagogTa mozidvis aRniSnuli strategiis danergvis mizniT<br />
skolas SeuZlia specialuri xelSekruleba SeimuSaos adgilobriv<br />
institutebTan da universitetebTan, romlis mizani iqneba damamTavrebeli<br />
kursis studentebisaTvis skolaSi staJirebis SeTavazeba.<br />
staJiorebi SeiZleba iyvnen maswavleblebis TanaSemweebi an Secvalon<br />
esa Tu is maswavlebeli gacdenis (magaliTad, avadmyofobis) SemTxvevaSi.<br />
profesiuli codnisa da unar-Cvevebis gasaumjobeseblad sta-<br />
Jior maswavleblebs SesaZlebloba unda hqondeT, daeswron gakve-<br />
Tilebs da monawileoba miiRon pedagogiuri sabWos sxdomebSi. sabolood,<br />
skolas saSualeba eqneba, warmatebuli staJiorebi pedagogebad<br />
daiqiraos: maT ukve eqnebaT skolaSi muSaobis gamocdileba.<br />
unda aRiniSnos is faqti, rom skolasa da universitets Soris<br />
partnioruli urTierTobebis damyareba sasargebloa rogorc<br />
skolisTvis, ise umaRlesi saganmanaTleblo dawesebulebisaTvis. am<br />
partniorobis farglebSi sxvadasxva midgomebis ganviTareba Zalze<br />
sasargeblo iqneba orive mxarisaTvis.<br />
erT-erTi kargad aprobirebuli meTodia aseve alternatiuli<br />
mosamzadebeli programebidan da pedagogTa momzadebis (daxelovnebis)<br />
programebidan kandidatebis mozidva. amisTvis aucilebelia,<br />
rom skolam saTanadod moaxdinos informaciis gacvla im organizaciebTan<br />
da saxelmwifo uwyebebTan, romlebic CarTuli arian am<br />
saxis saqmianobaSi. amasTan, aucilebelia, mudmivad mimdinareobdes<br />
mosamzadebeli programebis Sesaxeb informaciis moZieba, raTa moxdes<br />
yvela arsebuli SesaZleblobis maqsimalurad gamoyeneba.<br />
aseTi programebis Sesaxeb informaciis miRebis Semdeg skolis<br />
warmomadgeneli (es SeiZleba iyos direqtori an misi moadgile, an<br />
sameurveo sabWos wevri), sasurvelia, piradad Sexvdes programis monawileebs.<br />
am etapze skolis warmomadgenels SeuZlia programis monawileebisaTvis<br />
skolis Sesaxeb formaluri prezentaciis Catareba<br />
(raRa Tqma unda, mxolod organizatorebis nebarTviT); aseve SesaZlebelia,<br />
skolis warmomadgenelma pedagogTa momzadebis programis<br />
administrators mimarTos TxovniT, raTa man programis monawileebs<br />
miawodos informacia skolisa da konkretuli vakanturi Statebis<br />
Sesaxeb. aseT SemTxvevaSi dainteresebul monawileebs SeeZlebaT<br />
mividnen skolaSi da gaesaubron skolis warmomadgenlebs maswavleblis<br />
Tanamdebobis dakavebis SesaZleblobaze.<br />
damwyebi maswavleblebisaTvis daxmarebis programebis SeTavazebiT<br />
skolas mniSvnelovnad gauadvildeba maswavleblebis mozidva.<br />
damwyebi pedagogebis mozidva skolisTvis sxvadasxva TvalsazrisiT<br />
131
iqneba xelsayreli: axalgazrda da damwyebi pedagogebi, rogorc wesi,<br />
enTuziazmiT savse da motivirebulebi arian; amasTan, maT meti interesi,<br />
unari da mondomeba aqvT axali ideebisa da midgomebis SeTvisebasa<br />
da danergvaSi.<br />
damwyebi pedagogebis mosazidad sxvadasxva RonisZiebebis Catarebaa<br />
SesaZlebeli. erT-erTi xerxi SeiZleba iyos specialuri sareklamo<br />
bukletis dabeWdva, romelic yuradRebas gaamaxvilebs skolis<br />
Zlier mxareebze, damwyebi pedagogebisaTvis dawesebul SeRavaTebze,<br />
aseve warmoadgens informacias skolis garemoze da sxv. sasurvelia,<br />
bukletebi gavrceldes universitetebsa da institutebSi, aseve gamoikras<br />
sainformacio dafebze. akademiuri wlis ganmavlobaSi SesaZlebelia<br />
studentebTan Sexvedrebis organizeba da maTTvis skolis<br />
Sesaxeb prezentaciebis Catareba. mniSvnelovania, rom skolis warmomadgenlebma<br />
xazi gausvan im daxmarebas, romlis SeTavazebac skolas<br />
SeuZlia damwyebi pedagogebisaTvis (mag.: profesiuli gadamzadebis<br />
kursebi, dajildoebis sistema da a. S.).<br />
kvalificiuri pedagogebisaTvis maRali saxelfaso anazRaurebis<br />
uzrunvelyofa erT-erTi mniSvnelovani midgomaa. biujetis dagegmvisa<br />
da pedagogebisaTvis saxelfaso ganakveTebis dadgenis dros sasurvelia,<br />
rom SedarebiT gamocdil da kvalificiur pedagogebs ma-<br />
Rali saxelfaso anazRaureba daeniSnoT; Tumca es gansakuTrebuli<br />
sifrTxiliT unda gakeTdes, raTa Tavidan iqnes acilebuli konfliqturi<br />
situaciebi pedagogebs Soris. amis gansaxorcieleblad<br />
saWiroa specialuri politikisa da procedurebis ganviTareba, romelic<br />
daaregulirebs im moTxovnebs, romlebic pedagogma unda daakmayofilos<br />
imisaTvis, rom specialuri saxelfaso kategoria miakuTvnon.<br />
ase magaliTad, moTxovnebSi naTlad unda iyos gansazRvruli,<br />
pedagogad muSaobis ramdenwliani staJi da ganaTleba (maT<br />
Soris specialuri treningebi) aris saWiro umaRlesi kategoriis<br />
pedagogTa rigebSi mosaxvedrad, ra moTxovnebia meore kategoriaSi<br />
mosaxvedrad da a. S.<br />
skolisaTvis mniSvnelovan disciplinebSi maswavleblebis gadamzadeba/kvalifikaciis<br />
amaRleba _ zogierT SemTxvevaSi axali pedagogebis<br />
saWiroeba SeiZleba dakmayofildes arsebuli pedagogebis<br />
gadamzadebis gziT. bunebrivia, rom gadamzadeba unda moxdes pedagogisaTvis<br />
Sesabamis disciplinebSi. am meTodiT SesaZlebelia gadaiWras<br />
garkveul sagnebSi pedagogTa simciris problema. unda ganisazRvros,<br />
ramdenad eqvemdebareba gadamzadebas esa Tu is pedagogi,<br />
raTa Tanxebi araefeqturad ar daixarjos.<br />
132
pedagogTa gadamzadebas, ra Tqma unda, saxsrebi da inteleqtualuri<br />
resursebi sWirdeba. Tu amis saSualeba iqneba, sasurvelia,<br />
Tanxebi momdevno wlis biujetis dagegmvis etapze gamoiyos; magram,<br />
Tu saxelmwifo dafinanseba da sxva saxsrebi ar iZleva aRniSnuli<br />
RonisZiebebis Catarebis saSualebas, yovelTvis SesaZlebelia damatebiTi<br />
Tanxebis moZieba grantebis, Semowirulobebisa da sxva saSualebebiT<br />
(damatebiTi detalebisTvis ix. Tavi VIII _ proeqtebis mar-<br />
Tva da fondebis moZieba).<br />
aseve SesaZlebelia, skolis SedarebiT kvalificiurma pedagogebma<br />
Tavad Caataron gadamzadebis kursebi danarCeni maswavleblebisaTvis,<br />
an skolis administracias SeuZlia am mizniT adgilobrivi<br />
institutebisa da universitetebis profesorebisa da adgilobrivi<br />
an saerTaSoriso arasamTavrobo organizaciebis eqspertebis mowveva.<br />
arsebuli pirobebis gaTvaliswinebiT aseTi treningebi SeiZleba<br />
Catardes skolis SenobaSi, universitetebSi, adgilobrivi resurscentris<br />
an arasamTavrobo organizaciis ofisSi.<br />
mimdinare ganaTlebis reformis mizania, saSualeba misces skolebs,<br />
damoukideblad moipovon damatebiTi Tanxebi skolis saqmianobis<br />
gasaumjobeseblad. aqedan gamomdinare, skolis administracias<br />
unda SeeZlos urTierTobis damyareba donor organizaciebTan<br />
da sxva Sesabamis saxelmwifo uwyebebTan damatebiTi Tanxebis mozidvis<br />
mizniT.<br />
5.2. maswavleblebis SenarCuneba<br />
skolis administraciam gansakuTrebuli yuradReba unda dauTmos<br />
maswavlebelTa korpusis SenarCunebas. skolam SeiZleba warmatebiT<br />
moizidos kvalificiuri pedagogebi, magram Tu Sesabamis samuSao<br />
pirobebs ar Seuqmnis, es warmateba SeiZleba arasasurveli SedegebiT<br />
damTavrdes da maswavleblebma skola datovon.<br />
maswavlebelTa denadobis SemcirebiT skola ara marto dazogavs<br />
sakuTar finansebs, aramed Tavis wvlils Seitans zogadad ganaTlebis<br />
sistemaSi, radgan motivirebuli da gamocdili profesionali pedagogebis<br />
gundi saganmanaTleblo sferos warmatebis safuZvelia.<br />
pedagogTa SenarCunebis problemis gadaWris saukeTeso saSualeba<br />
misi gamomwvevi mizezebis mudmivi Ziebaa, risTvisac saWiroa<br />
Semdegi sakiTxebis garkveva: ratom SeiZleba fiqrobdnen maswavleblebi<br />
skolis datovebas, romel sferoebSi xvdebian isini problemebs,<br />
133
aSi xedaven skolis dadebiT mxareebs da a. S. pedagogTa azris gamokiTxviT<br />
skolis xelmZRvaneloba igebs, ris gamosworeba surT maT<br />
skolaSi. es SeiZleba ganxorcieldes araformaluri gasaubrebis<br />
(romelic Cveulebriv saqmianobis Sefasebis dros tardeba) an<br />
samsaxuridan wasvlis Sesaxeb gancxadebis gakeTebis Semdeg Catarebuli<br />
gasaubrebis gziT.<br />
aseTi gasaubreba miznad isaxavs informaciis mopovebas imasTan<br />
dakavSirebiT, Tu ra mizeziT tovebs pedagogi skolas, ra ar moswons<br />
an moswonda mas da ra mimarTulebiT sWirdeba skolas, misi azriT, gaumjobeseba.<br />
amasTanave, gasaubrebis mizania, gaarkvios, ra pirobebi<br />
unda Seqmnas skolam imisTvis, rom maswavleblebma efeqturad SeZlon<br />
sakuTari ufleba-movaleobebis ganxorcieleba. aseTi gasaubrebebi<br />
aranair damatebiT finansur saxsrebs ar moiTxovs, amasTanave,<br />
xels uwyobs skolisadmi dadebiTi damokidebulebis Seqmnas.<br />
tradiciulad am saxis gasaubrebebi sxvadasxva formiT SeiZleba<br />
Catardes: pirispir, telefoniT, werilobiTi gamokiTxvis formiT<br />
an ufro Tanamedrove teqnologiebis _ kerZod, internetis _ gamoyenebiT<br />
(Tumca es bevri skolisTvis SeiZleba jer kidev problemas<br />
warmoadgendes).<br />
imisaTvis, rom skolis administracia informirebuli iyos skolaSi<br />
arsebuli realur, mdgomareobis Sesaxeb, sxvadasxva saSualebebi<br />
arsebobs. aseTia, magaliTad, gamokiTxvebis Catareba. am formiT<br />
SesaZlebelia informaciis mopoveba maswavlebelTa samuSao pirobebisa<br />
da skolaSi arsebuli realuri garemos Sesaxeb, gansakuTrebiT<br />
maSin, rodesac bevri sakiTxi, SeiZleba arcTu ise kargad iyos cnobili<br />
skolis xelmZRvanelobisaTvis. aseTi gamokiTxvebis Catareba<br />
SesaZlebelia yovelwliurad, kerZod, akademiuri wlis bolos.<br />
amasTan, gamokiTxvebis Catarebisas skolis xelmZRvanelobam respondentebis<br />
anonimuroba unda daicvas, radgan zogierT SemTxvevaSi<br />
pedagogebma SeiZleba Riad ar ilaparakon garkveul sakiTxebze. gamokiTxvis<br />
formebSi unda iyos iseTi kiTxvebi, romlebic maswavlebels<br />
saSualebas miscems, moiyvanos konkretuli magaliTebi Tavisi<br />
samuSao gamocdilebidan.<br />
gasaubrebebisa da gamokiTxvebis Sedegad mopovebuli informacia<br />
gamosadegi iqneba skolisTvis TviTSefasebis etapze, radgan masSi<br />
naCvenebi iqneba, Tu ra mimarTulebiT sWirdeba skolas gaumjobeseba,<br />
rac TavisTavad gaTvaliswinebuli unda iyos skolis ganviTarebis<br />
momdevno wlis gegmaSi.<br />
134
maswavlebelma skola SeiZleba sxvadasxva mizezebis gamo datovos,<br />
Tumca am mizezTa umravlesoba, rogorc wesi, dakavSirebulia<br />
skolis administraciis marTvis araefeqtur sistemasTan, ris gamoc<br />
pedagogebs muSaobis procesSi sxvadasxva problemebi eqmnebaT. swored<br />
amitom sameurveo sabWom da skolis direqtorma gansakuTrebuli<br />
yuradReba unda dauTmon am problemebs. xSirad pedagogebisaTvis<br />
xelfasebis momateba maTi motivaciis gazrdis panacead iTvleba,<br />
magram igi yovelTvis rodia realuri gamosavali. maswavlebelma bevri<br />
sxva mizezis gamo SeiZleba datovos skola. maswavlebelTa denadobis<br />
Semcirebis mizniT skolam, upirveles yovlisa, pedagogTa motivaciis<br />
amaRlebasa da kargi samuSao garemos SeqmnisaTvis unda izrunos.<br />
pedagogTa motivacia skolis warmatebis erT-erTi mniSvnelovani<br />
faqtoria, radgan motivirebuli pedagogis gareSe warmoudgenelia<br />
skolis saganmanaTleblo miznebis miRweva da moswavleTa miRwevebis<br />
amaRleba. skolis warmatebasa Tu warumateblobas mniSvnelovanwilad<br />
pedagogebis muSaoba gansazRvravs; rac ufro motivirebuli iqneba<br />
pedagogi, miT ufro warmatebuli iqneba igi swavlebis procesSi<br />
da naklebad eqneba survili, datovos skola.<br />
aSkaraa, rom skolis xelmZRvanelobisaTvis pedagogebis motivaciis<br />
amaRleba sakmaod rTuli amocanaa. Tu skolis xelmZRvaneloba<br />
arasaTanado yuradRebas dauTmobs pedagogTa motivaciis amaRlebas,<br />
warmoudgeneli iqneba pedagogebisaTvis dadebiTi samuSao pirobebis<br />
Seqmna. am viTarebaSi ki naklebad savaraudoa, rom skolam warmatebas<br />
miaRwios, piriqiT, skola SeiZleba kvalificiuri maswavleblebis SenarCunebis<br />
seriozuli problemebis winaSe aRmoCndes.<br />
imisaTvis, rom pedagogebi kargad grZnobdnen Tavs saswavlo procesSi,<br />
aucilebelia iseTi garemos Seqmna, sadac maT muSaobis survili<br />
da enTuziazmi eqnebaT. rodesac pedagogi motivirebulia, moswavleebic<br />
motivirebulebi xdebian da saswavlo procesi ufro nayofierad<br />
mimdinareobs.<br />
kargi samuSao garemos Seqmnis ZiriTadi pirobebia stresis gamomwvevi<br />
faqtorebis minimumamde Semcireba da motivaciis simciris<br />
mizezebis aRmofxvra. samuSao garemoze uaryofiTi zegavlena SeiZleba<br />
moaxdinos:<br />
konfliqturma garemom skolaSi;<br />
Sedegebis gaumjobesebis mizniT skolis xelmZRvanelobis dausabuTebelma<br />
da zedmetad mkacrma moTxovnebma;<br />
135
136<br />
iniciativebis mimarT negatiurma ganwyobam;<br />
araefeqturma komunikaciam;<br />
waxalisebisa da dajildoebis programebis ugulebelyofam;<br />
saWiro trening-programebis ganuxorcieleblobam.<br />
konfliqturi garemo skolaSi _ skolaSi konfliqturi situaciebis<br />
aRmofxvris mizniT skolis direqtorma xeli unda Seuwyos rogorc<br />
pedagogebs, ise administraciis TanamSromlebs Soris kolegialuri<br />
urTierTobebis Camoyalibebas. amasTanave, mniSvnelovania<br />
gunduri muSaobis principebis damkvidreba skolaSi. gadawyvetilebebis<br />
miRebamde pedagogebTan konsultacia da maTi azris mosmena<br />
gaaZlierebs pedagogTa kmayofilebisa da sakuTrebis gancdas da<br />
xels Seuwyobs urTierTpativiscemaze damyarebuli urTierTobebis<br />
Camoyalibebas.<br />
Sedegebis gaumjobesebis mizniT skolis xelmZRvanelobis<br />
mxridan dausabuTebeli zedmetad mkacri moTxovnebi _ miuxedavad<br />
imisa, rom skolis xelmZRvanelobis amocanaa yvelanairi resursis<br />
mobilizeba da efeqturad gamoyeneba skolis Sedegebis gasaumjobeseblad,<br />
mniSvnelovania, rom mis mier maswavleblebisaTvis wamoyenebuli<br />
moTxovnebi zomieri da Sesrulebadi iyos; maswavlebels unda<br />
hqondes dakisrebuli movaleobis SesrulebisTvis saWiro dro da<br />
resursebi. winaaRmdeg SemTxvevaSi pedagogma SeiZleba dakargos skolaSi<br />
muSaobis interesi da sxva samsaxuris moZebnas Seecados, sadac<br />
mas muSaobis ukeTes pirobebs SesTavazeben.<br />
amdenad, saqmianobis Sefasebis dagegmvis etapze skolis xelmZRvanelobam<br />
unda gaiTvaliswinos, rom maswavleblisadmi wayenebuli<br />
moTxovnebi iyos: konkretuli, Sefasebadi, misaRebi, realuri, drouli<br />
da SesaZleblobebze gaTvlili.<br />
iniciativebis mimarT negatiuri ganwyoba _ skolis xelmZRvanelobam<br />
xeli unda Seuwyos TanamSromlebis mxridan inovaciuri midgomebis<br />
gamovlenasa da ganxorcielebas. adamianebi, romelTac mniSvnelovani<br />
wvlilis Setana SeuZliaT saskolo cxovrebaSi, mxolod<br />
rutinuli administraciuli davalebebiT ar unda iyvnen dakavebuli.<br />
skolis xelmZRvanelobis mxridan saintereso iniciativebis ugulebelyofis<br />
SemTxvevaSi SeiZleba TanamSromlebma dakargon skolaSi<br />
muSaobis survili da misi datoveba gadawyviton.<br />
araefeqturi komunikacia _ skolis warmatebuli saqmianobisaTvis<br />
aucilebelia, skolaSi arsebobdes komunikaciis efeqturi meqanizmebi,<br />
rac xels Seuwyobs informaciis gacvlas skolis sazogado-
ebaSi. efeqturi komunikaciis saSualebebi nebismieri organizaciis,<br />
da maT Soris skolis, `sicocxlis wyaroa~. araefeqturi komunikaciis<br />
aRmosafxvrelad skolis direqtori valdebulia, kviraSi erTxel<br />
an orjer moiwvios skolis TanamSromlebis kreba; sasurvelia<br />
aseve, cal-calke Catardes kreba pedagogebisa da administraciis TanamSromlebisaTvis.<br />
aseTi krebebis Catareba sasargebloa maSinac ki, rodesac ar arsebobs<br />
konkretuli problemebi, Tumca am SemTxvevaSi direqtori<br />
valdebulia, Tvali adevnos krebis xangrZlivobas (mxolod problemebis<br />
arsebobis SemTxvevaSi krebebis Catareba Seqmnis krizisebze<br />
orientirebul garemos, romelSic maswavlebelma SeiZleba CaTvalos,<br />
rom misi mTavari amocana mxolod problemis mogvarebaa). krebebze<br />
TiToeul TanamSromels SesaZlebloba unda mieces, warmoadginos<br />
Tavisi samuSaos, moswavleTa moswrebis mokle mimoxilva da monawileoba<br />
miiRos gaxilvebsa da diskusiebSi.<br />
waxalisebebisa da dajildoebis programebis ugulebelyofa<br />
_ mniSvnelovania, rom skolis xelmZRvanelobam saTanadod Seafasos<br />
maswavleblebis warmatebebi. xelmZRvanelobis mxridan misi warmatebis<br />
ugulebelyofis SemTxvevaSi mosalodnelia, rom pedagogma dakargos<br />
enTuziazmi, ufro metic, skeptikuri da cinikuri gaxdes skolaSi<br />
mimdinare procesebis mimarT.<br />
warmatebuli muSaobisaTvis pedagogebis dajildoeba-waxaliseba<br />
uSualod skolis direqtoris movaleobaa. skolis direqtori rac<br />
ufro droulad gamoiyenebs waxalisebis saSualebebs, miT ufro<br />
naTeli iqneba maswavleblisaTvis, rom direqtori kmayofilia misi<br />
saqmianobiT.<br />
aseve sasurvelia, skolam SeimuSaos dajildoebis sistema da yovelwliurad<br />
daajildovos wlis saukeTeso pedagogi an pedagogebi.<br />
pedagogi an pedagogebi SeiZleba SeirCes moswavleTa da maswavlebelTa<br />
gamokiTxvis Sedegad; dajildoebis safuZveli SeiZleba gaxdes<br />
aseve moswavleTa warmatebebisa da miRwevebis maCveneblebi.<br />
mniSvnelovania, rom warmatebuli saqmianobis Sesabamisi Sefaseba<br />
miiRos ara marto maswavlebelma, aramed direqtormac. direqtoris<br />
Sefaseba sameurveo sabWos uflebamosilebis sferos ganekuTvneba.<br />
sameurveo sabWos unda esmodes, rom skolis warmatebuli marTvisaTvis<br />
gadamwyveti mniSvneloba eniWeba motivirebuli direqtoris<br />
arsebobas, romelic mTel Tavis enTuziazms skolis miznebis Sesrulebas<br />
moaxmars. amdenad, mniSvnelovania, rom sameurveo sabWom<br />
saTanadod daafasos direqtoris miRwevebi da wvlili. sameurveo<br />
137
sabWos amis gakeTeba SeuZlia krebebze direqtorisTvis madlobis<br />
gamocxadebiT, misTvis damatebiTi premiis gamoyofiT da sxva saSualebebiT.<br />
138<br />
nawili 6. profesiuli ganviTareba<br />
6.1. profesiuli ganviTarebis mniSvneloba<br />
profesiuli ganviTarebis arsia profesiuli codnisa da pirovnuli<br />
unar-Cvevebis mudmivi ganviTareba da gaumjobeseba. profesiuli<br />
ganviTarebis efeqturi sistemis danergviT skolas saSualeba<br />
eqneba, gaaumjobesos Tavisi saqmianoba da xeli Seuwyos siaxleebis<br />
danergvas.<br />
skolis mudmivi gaumjobeseba savaldebulo moTxovnaa, romelic<br />
skolam unda Seasrulos, Tu surs, mudmivad daakmayofilos saganmanaTleblo<br />
sferos maRali moTxovnebi. imisaTvis, rom regularulad<br />
dainergos swavlebis axali meTodebi, gaumjobesdes saswavlo gegmebi,<br />
damkvidrdes kvlevis axali meTodologiebi, dakmayofildes moswavleTa<br />
moTxovnilebebi, gaumjobesdes moswavleTa moswreba, skolam<br />
gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcios TanamSromelTa profesiul<br />
ganviTarebas. skolis xelmZRvaneloba valdebulia, saTanadod<br />
Seafasos profesiuli ganviTarebis arsebuli saWiroebebi da<br />
sakmarisi resursebi gamoyos aRniSnuli miznebisaTvis. ufro metic,<br />
profesiuli ganviTareba skolis erT-erTi mTavari prioriteti da<br />
strategiuli ganviTarebis gegmis ganuyofeli nawili unda iyos.<br />
6.2. profesiuli ganviTarebis programebis SemuSaveba<br />
6.2.1. profesiuli ganviTarebis saWiroebebis Seswavla da analizi<br />
skolis direqtoris movaleobaa, SeimuSaos profesiuli ganviTarebis<br />
programebi da uzrunvelyos TiToeuli TanamSromlis monawileoba<br />
maTi profesiuli moTxovnebisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT.<br />
direqtori TanamSromelTa mimdinare profesiuli ganviTarebis<br />
sakiTxebTan dakavSirebiT warudgens angariSs sameurveo sab-<br />
Wos, xolo sameurveo sabWo Tavis mxriv monitorings da zedamxedvelobas<br />
axorcielebs am programebis mimdinareobaze.
uwyveti profesiuli ganviTarebis programebis SemuSavebisas<br />
skolis direqtorma unda uzrunvelyos maTi Sesabamisoba skolis<br />
moTxovnilebebTan. aseTi programebi yovelTvis gansakuTrebuli<br />
efeqturobiT unda ganxorcieldes da uzrunvelyofil unda iqnes<br />
realuri Sedegebis miRweva. mniSvnelovania, SemuSavdes mosaxerxebeli<br />
ganrigi da Sedegebi adekvaturad Sefasdes. saTanado dro unda<br />
gamoiyos profesiuli ganviTarebis RonisZiebebis dagegmvis, momzadebisa<br />
da ganxorcielebisaTvis.<br />
profesiuli ganviTareba grZelvadiani procesia da misi mizania,<br />
skolis TanamSromlebs gauRrmaos arsebul moTxovnebTan Sesabamisi<br />
codna; Tumca am programebis dagegmvamde aucilebelia, gaTvaliswinebuli<br />
iyos is konkretuli sferoebi, romlebic mimdinare profesiuli<br />
ganviTarebis programebis sagani unda gaxdes.<br />
imis dasadgenad, Tu ra codna da unar-Cvevebi esaWiroebaT Tanam-<br />
Sromlebs, aucilebelia, Sefasdes TanamSromelTa saqmianoba da mxolod<br />
amis safuZvelze SemuSavdes programebis saswavlo miznebi. am<br />
moTxovnebis gamovlena SesaZlebelia TanamSromelTa Sefasebis<br />
formebisa da e. w. `svot~ (SWOT) analizis safuZvelze, romelic<br />
gulisxmobs Semdegi saxis SekiTxvebis dasmas:<br />
ras miaRwies TanamSromlebma mocemuli etapisaTvis?<br />
ra Zlieri da susti mxareebi aqvT TanamSromlebs?<br />
ra SesaZleblobebi da safrTxeebi arsebobs, romlebmac SesaZloa,<br />
zegavlena moaxdinon TanamSromlebis saqmianobaze?<br />
TanamSromelTa Sefasebisa da `svot~-analizis garda, TanamSromelTa<br />
moTxovnilebebis gamovlena SesaZlebelia aseve saswavlo procesze<br />
regularuli monitoringiT, romelsac skolis direqtori<br />
axorcielebs, an skolis saqmianobis konkretul sferoebSi problemebis<br />
gamovleniT (es gansakuTrebiT Seexeba administraciis TanamSromlebis<br />
moTxovnilebebs); garda amisa, gasaumjobesebeli sferoebis<br />
gamoavlenisaTvis sasargeblo iqneba gamokiTxvis saSualebiT<br />
mopovebuli informaciac. ra Tqma unda, skolis administracia mudmivad<br />
unda iTvaliswinebdes im faqts, rom profesiuli ganviTarebis<br />
programebi yovelTvis axlo kavSirSi unda iyos skolis moTxovneb-<br />
Tan da xels uwyobdes skolis ganviTarebis gegmaSi dasaxuli miznebis<br />
Sesrulebas.<br />
pedagogebisaTvis gankuTvnili profesiuli ganviTarebis programebi<br />
miznad unda isaxavdes profesiuli kompetenciis amaRlebas<br />
qvemoT CamoTvlili sakixebidan erT-erTSi mainc:<br />
139
140<br />
sagnis codna;<br />
Sefasebis strategiebi;<br />
meTodebi da saswavlo gegma;<br />
ganaTlebis sistemis erovnuli prioritetebi;<br />
ganaTlebis procesSi axali teqnologiebis gamoyeneba.<br />
profesiuli ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebis gansazRvris<br />
Semdeg aucilebelia, daisaxos konkretuli RonisZiebebi, romelic<br />
saSualebas miscems pedagogs, unar-Cvevebisa da codnis gaRrmavebiT<br />
sasurvel Sedegebs miaRwios; aseve mniSvnelovania, ganisazRvros,<br />
rogor moxdeba Sedegebis Sefaseba; Sefasebis procesis efeqturad<br />
warmarTvisaTvis aucilebelia Sefasebis Sesabamisi kriteriumebis<br />
SemuSaveba.<br />
uwyveti profesiuli ganviTarebis gegma unda SemuSavdes erTi an<br />
maqsimum sami wlis vadiT. Tu gegma erT welze meti vadiTaa miRebuli,<br />
maSin savaldebuloa misi yovelwliuri ganxilva/gadasinjva. skolis<br />
direqtorma da sameurveo sabWom unda Seafason misi Sesabamisoba<br />
skolis arsebul moTxovnebTan, amocanebTan da miznebTan da saWiroebisamebr<br />
Seitanon masSi cvlilebebi.<br />
uwyveti profesiuli ganviTarebis RonisZiebebis dagegmvisas<br />
skolis direqtorma unda:<br />
uzrunvelyos, rom profesiuli ganviTarebis programebi iyos<br />
sistematuri, kvlevaze dafuZnebuli, skolis saqmianobis Sesabamisi,<br />
uwyveti da Sedegebze orientirebuli.<br />
gamoyos profesiuli ganviTarebisaTvis saWiro resursebi (dro,<br />
biujeti, administraciuli resursebi da sxv.), raTa SesaZlebeli<br />
gaxdes maTi efeqturi ganxorcieleba. Tu skolis biujeti amis<br />
SesaZleblobas ar iZleva, izrunos damatebiTi saxsrebis moZiebaze.<br />
profesiuli ganviTarebis programebis Tematikis Sesaxeb gadawyvetilebis<br />
miRebisas gamoiyenos gamokiTxvebisa da sxva kvlevebis<br />
monacemebi da Sedegebi.<br />
miawodos informacia moswavleebs, mSoblebsa da skolis sazogadoebis<br />
wevrebs skolis saqmianobis gaumjobesebis gegmisa da profesiuli<br />
ganviTarebisaTvis saWiro resursebis Sesaxeb.
6.2.2. profesiuli ganviTarebis programebis ganrigis SemuSaveba<br />
aRsaniSnavia, rom ganrigis efeqtur SemuSavebas didi mniSvneloba<br />
eniWeba pedagogTa profesiuli ganviTarebis dagegmvisas. aSkaraa,<br />
rom skola ukeTesobisken ver Seicvleba, Tu maswavlebels ar eqneba<br />
dro sakuTari saqmianobis gaumjobesebisaTvis. amasTanave, maswavlebelTa<br />
monawileobam gadamzadebis programebSi xeli ar unda SeuSalos<br />
saganmanaTleblo process skolaSi.<br />
skolis xelmZRvaneloba valdebulia, TanamSromlebs auxsnas, rom<br />
profesiuli zrdisa da moswavleTa ganaTlebis gaumjobesebis mizniT<br />
mniSvnelovania profesiuli ganviTarebisaTvis saTanado drois<br />
gamoyofa da maTTvis saWiro programebSi srulfasovani monawileobis<br />
miReba.<br />
profesiuli ganviTarebis dagegmvisas sasargeblo iqneba Semdegi<br />
strategiebis gamoyeneba:<br />
gaxangrZlivebuli samuSao dRe _ profesiuli ganviTarebisaTvis<br />
saWiro dro SeiZleba gamoinaxos samuSao dRis gaxangrZlivebiT (dilis<br />
an saRamos saaTebis damatebiT) an SuadRis Sesvenebis drois<br />
gazrdiT. miuxedavad imisa, rom aseTi midgoma, faqtobrivad, ar Seaferxebs<br />
skolis saswavlo process, igi SeiZleba rTuli gansaxorcielebeli<br />
aRmoCndes TviTon maswavleblisaTvis, romelsac skolaSi<br />
muSaobis garda, piradi valdebulebebi aqvs sakuTari ojaxis winaSe,<br />
an SesaZloa, CarTuli iyos sxva klasgareSe RonisZiebebSi da amdenad,<br />
gauWirdes damatebiTi valdebulebebis aReba samuSao saaTebis dawyebamde<br />
an mis Semdeg. magram miuxedavad amisa, skolis xelmZRvanelobasa<br />
da pedagogebs Soris molaparakebis safuZvelze aucileblad<br />
unda gamoinaxos dro profesiuli ganviTarebis programebisaTvis.<br />
samuSao dReebis gazrda _ skolas SeuZlia, profesiuli ganviTarebis<br />
programebis ganxorcielebisTvis gazardos samuSao dReebis<br />
raodenoba. miuxedavad imisa, rom es damatebiT xarjebTanaa dakavSirebuli,<br />
akademiuri TvalsazrisiT igi gamarTlebuli iqneba.<br />
sazafxulo treningebi _ skolas SeuZlia, efeqturad da umtkivneulod<br />
gamoiyenos zafxulis periodi (rodesac skolaSi gakveTilebi<br />
ar tardeba) profesiuli ganviTarebis programebis ganxorcielebisaTvis.<br />
maswavlebelTa Canacvleba _ skolam SeiZleba SeimuSaos gakveTilebis<br />
iseTi cxrili, romelic SesaZlebels gaxdis erTi maswavleblis<br />
mier gadamzadebis programaSi monawile maswavleblis droebiT<br />
Canacvlebas.<br />
141
SabaT-kvira _ zogierT SemTxvevaSi SeiZleba saWiro gaxdes SabaTkviris<br />
gamoyenebac. aman, SesaZloa, pedagogTa ukmayofileba gamoiwvios,<br />
magram mainc SeiZleba darCes erT-erT gansaxilvel variantad.<br />
ra Tqma unda, SabaT-kviris xSirad gamoyeneba aseTi miznebisaTvis<br />
ar aris sasurveli da mizanSewonili.<br />
142<br />
6.2.3. profesiuli ganviTarebis programebis saxeebi<br />
profesiuli ganviTarebis miznebis miRweva SesaZlebelia sxvadasxva<br />
RonisZiebebiT, magram maTi dagegmvisas aucilebelia imis gaTvaliswineba,<br />
rom konkretuli RonisZieba miznad unda isaxavdes codnisa<br />
da unar-Cvevebis SeZenasa da gaumjobesebas saWiro sferoSi.<br />
profesiuli ganviTarebis moTxovnilebis uzrunvelsayofad skolam<br />
qvemoT CamoTvlili RonisZiebebidan unda SearCios iseTi, romelic<br />
yvelaze metad Seesabameba mis specifikasa da pirobebs:<br />
skolasa da universitets Soris TanamSromloba _ skolasa da adgilobriv<br />
universitetsa da instituts Soris TanamSromlobis Sedegad<br />
SesaZlebelia pedagogebisa da administraciis TanamSromlebisaTvis<br />
specialuri kursebis Seqmna, romelic SeiZleba Catardes<br />
skolaSi an, arsebuli garemoebebis gaTvaliswinebiT, SesaZloa, skolis<br />
TanamSromlebs mouwioT, Sesabamis kursebs universitetebSi an<br />
institutebSi daeswron.<br />
nebismieri saxiT/nebismier dros profesiuli ganviTareba _ aseTi<br />
midgoma misaRebi da gamosadegia nebismieri disciplinisaTvis. ganviTareba<br />
SeiZleba xelmisawvdomi iyos sxvadasxva formatiT, maT Soris,<br />
videokasetebis, internetisa da distanciuri swavlebis kursebis<br />
(rac savaraudod mxolod qalaqis skolebisTvis iqneba xelmisawvdomi)<br />
an sxva mediasaSualebebis gamoyenebiT.<br />
arasamTavrobo organizaciebis an saxelmwifo uwyebebis mier<br />
SeTavazebuli specialuri kursebi (seminarebi, treningebi) _ aseTi<br />
specialuri kursebi xSirad ewyoba arasamTavrobo organizaciebis<br />
mier. skolis administraciis movalobaa, uzrunvelyos amgvari seminarebisa<br />
da treningebis Sesaxeb informaciis mopoveba da gavrceleba<br />
skolaSi. sasargebloa am RonisZiebebSi CarTuli organizaciebis<br />
warmomadgenlebTan mWidro TanamSromlobis damyareba, raTa skola<br />
droulad iyos informirebuli maT mier ganxorcielebuli programebis<br />
Sesaxeb.<br />
proeqtebis SemuSaveba _ profesiuli ganviTarebis erT-erT saSualebas<br />
warmoadgens aseve specialuri proeqtebis SemuSaveba, rome-
lic uSualod iqneba dakavSirebuli skolis ganviTarebis arsebul<br />
moTxovnilebebTan. am proeqtebisTvis dafinansebis moZieba SesaZlebelia<br />
ganaTlebis sakiTxebze momuSave donori organizaciebidan.<br />
aseve SesaZlebelia, am miznebisaTvis arsebobdes specialuri saxelmwifo<br />
saxsrebi.<br />
konferenciebi _ konferenciebSi monawileoba codnis amaRlebisa<br />
da ideebis gacvlis kargi saSualebaa rogorc pedagogebisaTvis, ise<br />
administraciis warmomadgenlebisTvis. zogierT SemTxvevaSi konferenciebze<br />
daswreba, SesaZloa, garkveul xarjebTan iyos dakavSirebuli.<br />
skolis xelmZRvanelobis movaleobaa, SeZlebisdagvarad uzrunvelyos<br />
am miznebisaTvis Tanxebis gamoyofa.<br />
skolebTan TanamSromloba _ adgilobriv skolebTan TanamSromloba<br />
efeqturi midgomaa ara marto konkretulad erTi skolis profesiuli<br />
ganviTarebisaTvis, aramed mTeli raionis masStabiT arsebuli<br />
skolebisaTvis. mrgvali magidebi, erToblivi konferenciebi<br />
da sxvadasxva RonisZiebebi daexmareba saSualo skolebs saganmanaTleblo<br />
warmatebebis erToblivi ZalisxmeviT miRwevaSi.<br />
kolegebis gamocdilebis gaziareba _ profesiuli ganviTarebis<br />
kidev erTi kargi saSualebaa kolegebis saqmianobaze dakvirveba da<br />
maTi gamocdilebis gaziareba. am procesis dros maswavlebeli akvirdeba<br />
Tavisi kolegis praqtikas, xolo Semdeg acnobs mas Tavisi<br />
dakvirvebis Sedegebs. imisaTvis, rom dakvirveba orive mxarisaTvis<br />
iyos momgebiani, aucilebelia, kolegebs Soris ndoba da urTierTdaxmarebis<br />
survili arsebobdes. es meTodi gansakuTrebiT gamosadegia<br />
swavlebis axali strategiebis ganviTarebisas.<br />
sasargeblo iqneboda amgvari dakvirvebis ganxorcieleba sxvadasxva<br />
skolis maswavleblebs Soris, miuxedavad imisa, rom aseTi Ronis-<br />
Zieba SeiZleba sakmaod rTuli Candes, gansakuTrebiT skolebs Soris<br />
arsebul konkurencias Tu gaviTvaliswinebT. sxvadasxva skolis pedagogebs<br />
Soris swavlebasTan dakavSirebuli midgomebis gaziareba<br />
sasargeblo iqneba TiToeuli skolisaTvis. skolis xelmZRvanelobaze<br />
iqneba damokidebuli aseTi RonisZiebebis mxrdaWera da pedagogebis<br />
darwmuneba am praqtikis sasargeblo mxareebSi.<br />
mentoroba _ damwyebi da naklebad gamocdili pedagogebisaTvis<br />
warmatebul da gamocdil pedagogTan, rogorc mentorTan, muSaoba<br />
profesiuli ganviTarebis Zalian kargi saSualebaa. amisaTvis aucilebelia<br />
eqspert- maswavleblebis momzadeba, rom maT SeeZloT mentorobis<br />
gaweva, profesiuli dialogis warmarTva da Sefasebebis<br />
gakeTeba. mentoroba SeiZleba sxvadasxva saSualebiT ganxorciel-<br />
143
des, magaliTad: regularuli Sexvedrebis organizebiT, gakveTilebze<br />
dakvirvebiT da sxv.<br />
TanamSromelTa profesiuli ganviTarebis mizniT skolebs nebismieri<br />
zemoT moyvanili saSualebis gamoyeneba SeuZliaT. Tumca Tavad<br />
skolam unda gadawyvitos, romeli meTodi ufro Seesabameba misi<br />
TanamSromlebis saWiroebebs da moTxovnilebebs.<br />
144<br />
danarTi – TanamSromelTa SerCevis procedurebi<br />
vakansiis gancxadeba<br />
arsebuli praqtika cxadyofs, rom arc ise advilia kvalificiuri<br />
da dainteresebuli kandidatebis mozidva. amdenad, skolis direqtorma<br />
da administraciam saTanado yuradReba unda dauTmon vakansiis<br />
swori saSualebebiT reklamirebas. arsebobs kandidatTa mozidvis<br />
ramdenime ZiriTadi meTodi, maT Soris: gancxadebis ganTavseba<br />
internetSi specialur veb-gverdze, popularul gazeTSi, skolis<br />
sainformacio dafaze da sxva. arsebobs kidev sxv. meTodebi kandidatebis<br />
mosazidad. es meTodebi ufro specifikuria da damokidebulia<br />
gamocxadebul vakansiasa da samizne jgufze. magaliTad, skolam,<br />
romelic vakansias acxadebs pedagogebis Tanamdebobaze, sasurvelia,<br />
gancxadeba gaagzavnos universitetisa da institutebis Sesabamis<br />
fakultetebze. rodesac skola gamocdil buRaltrebs eZebs<br />
vakanturi Tanamdebobis dasakaveblad, man gancxadeba iseT organizaciebs<br />
unda gaugzavnos, sadac SeiZleba kvalificiuri buRaltrebi<br />
muSaobdnen.<br />
sabuTebis miReba<br />
rogorc wesi, skolam dainteresebul kandidatebs reziumesa (avtobiografiis)<br />
da samotivacio werilis warmodgena unda mosTxovos.<br />
es saukeTeso meTodia kandidatis Sesaxeb sruli informaciis misa-<br />
Rebad erTi an ori gverdidan. amasTan, skolam kandidats SeiZleba<br />
damatebiTi anketis formis Sevsebac mosTxovos. reziumesa da samotivacio<br />
werilTan SedarebiT anketis formas ramdenime upiratesoba<br />
aqvs. igi uzrunvelyofs, rom yvela kandidatma uSualod damqiraveblisaTvis<br />
saintereso kiTxvebze gasces pasuxi. aseTi kiTxvebis<br />
magaliTi SeiZleba iyos: ra konkretuli funqciebi hqonda kandidats
wina samsaxurSi; ratom fiqrobs kandidati, rom igi vakanturi TanamdebobisaTvis<br />
Sesaferisi kandidaturaa; ra treningebi da seminarebi<br />
aqvs gavlili Tavisi specializaciis sferoSi da a. S. anketis formis<br />
kidev erTi upiratesoba is aris, rom masze aris kandidatis xelmowera<br />
imis dasadastureblad, rom warmodgenili informacia sworia.<br />
amasTan, aplikaciis formiT SesaZlebelia im pirebis vinaobisa da<br />
sakontaqto monacemebis mopoveba, romlebic rekomendacias gauweven<br />
kandidats.<br />
reziumes anda anketis formasTan erTad skolam SeiZleba saWirod<br />
miiCnios kandidatebis mier daxasiaTebebis warmodgena. Tumca maTi<br />
moTxovna SesaZloa moxdes gasaubrebis Semdegac, sanam komisia saboloo<br />
gadawyvetilebas miiRebs. rogorc wesi, daxasiaTeba yofili<br />
damqiraveblebis an leqtoris mier unda iyos gacemuli.<br />
Tu gamoqveynebul vakansiaze ar aris aqtiuri gamoxmaureba an arakvalificiur<br />
kandidatebs aqvT sabuTebi Semotanili, rekomendebulia,<br />
rom skolam xelaxla gaakeTos ganacxadi vakansiis Sesaxeb. am<br />
viTarebaSi skolis direqtorma unda gamoikvlios mizezebi, ratom<br />
ar gamoexmaurnen sakmarisi da saTanado kvalifikaciis kandidatebi<br />
da moiZios da gamoiyenos reklamirebis ufro efeqturi saSualebebi.<br />
kandidatebis SerCeva<br />
kandidatebis SerCevis procesi SeiZleba gansxvavdebodes gamocxadebuli<br />
vakansiis tipis an skolis dasaqmebis procedurebidan gamomdinare.<br />
sasurvelia, skolas hqondes kandidatebis SerCevis Semdegi<br />
etapebi: reziumeebis (avtobiografiebis) gacxrilva, weriTi<br />
testebis Catareba, gasaubreba da praqtikuli davalebis Sesruleba.<br />
TiToeuli es etapi exmareba damqiravebels, swori gadawyvetileba<br />
miiRos. magaliTad, zogierTi pirovneba SeiZleba Zalian STambeWdavi<br />
iyos warmodgenili sabuTebis mixedviT, kerZod, hqondes araCveulebrivad<br />
warmodgenili reziume, magram damqiravebeli SesaZloa sruliad<br />
sxva realobas waawydes masTan piradi gasaubrebis Semdeg. aseve<br />
zogierTma pirovnebam SeiZleba kargi STabeWdileba datovos gasaubrebaze,<br />
magram cudi Sedegebi aCvenos testirebisa da praqtikuli<br />
davalebis Sesrulebis dros. amdenad, SerCevis dros sxvadasxva etapebis<br />
gamoyenebiT damqiravebeli kandidats sxvadasxva rakursiT<br />
afasebs da amis Sedegad iRebs dabalansebul gadawyvetilebas.<br />
SerCevis procesis dawyebisas rekomendebulia, rom skolis direqtorma<br />
da sameurveo sabWom gaiTvaliswinon Semdegi principebi:<br />
145
146<br />
kompetenturoba _ SemrCev komisiaSi unda iyvnen Sesabamisi kompetenciis<br />
mqone adamianebi. amasTanave, Sefasebis kriteriumebi, aseve<br />
vakanturi saStato erTeulis kvalifikaciisa da ganaTlebis<br />
moTxovnebi profesionalurad unda iyos SemuSavebuli.<br />
miukerZoebloba _ dauSvebelia saboloo gadawyvetilebis miReba<br />
SerCevis procesis dasrulebamde da yvela kandidatTan gasaubrebamde.<br />
procesis mimdinareobisas savaldebuloa yvela kandidatis<br />
Tanabar pirobebSi Cayeneba da obieqturi da samarTliani<br />
gadawyvetilebis miReba.<br />
gamWvirvaloba _ kandidatebis SerCevis procesi gamWvirvale unda<br />
iyos rogorc monawile kandidatebisaTvis, ise mTlianad sazogadoebisaTvis.<br />
sasurvelia, rom nebismier kandidats, romlis<br />
SerCevac ar moxda komisiis mier, hqondes gadawyvetilebis gasa-<br />
Civrebis ufleba. sasurvelia, skolis xelmZRvanelobam aseT kandidats<br />
auxsnas is mizezebi, ris gamoc ar moxda misi SerCeva.<br />
SerCevis procesis dawyebamde skolis xelmZRvaneloba valdebulia,<br />
SeimuSaos SerCevis kriteriumebi. rogorc wesi, SerCevis kriteriumebi<br />
unda efuZnebodes samuSaos aRweras, romelSic miTiTebulia<br />
is konkretuli unar-Cvevebi da kvalifikacia, romelic damqiravebelma<br />
SerCevis procesis samive etapze unda Seafasos.<br />
reziumeebis gacxrilva<br />
reziumeebis gacxrilva SerCevis procesis mniSvnelovani nawilia.<br />
skolam SeiZleba uamravi reziume miiRos gamocxadebul vakansiaze,<br />
magram, radgan yvela kandidatTan gasaubreba da testireba fizikurad<br />
SeuZlebelia, kandidatTa sia reziumeebis gacxrilvis Sedegad<br />
unda Semcirdes. rac ufro meti reziumea miRebuli, miT ufro Znelia<br />
maTi SerCeva. amdenad, sasurvelia, reziumeebis gacxrilvis procesi<br />
or etapad daiyos. pirvel etapze unda gaicxrilos im kandidatebis<br />
reziumeebi, romlebic ar akmayofileben kvalifikaciisa da ganaTlebis<br />
moTxovnebs. magaliTad, avtomaturad unda gaicxrilon iseTi<br />
kandidatebi, romelTa samuSao gamocdileba an ganaTleba gansxvavdeba<br />
vakanturi Tanamdebobis moTxovnebisagan. meore etapze reziumeebi<br />
kandidatebis susti da Zlieri mxareebis mixedviT unda dajgufdes.<br />
kandidatTa susti mxareebi Semdeg sferoebSi SeiZleba gamovlindes:<br />
ganaTlebis grZeli CamonaTvali (rac imaze miuTiTebs,<br />
rom kandidats mwiri samuSao gamocdileba aqvs), profesiul saqmi-
anobaSi wyveta, zedmetad didi raodenobiT warmodgenili piradi<br />
informacia; mxolod samuSao adgilisa da Tanamdebobis miTiTeba<br />
uSualo funqciebisa da miRwevebis aRniSvnis gareSe; beWdviTi Secdomebi<br />
da sxv.<br />
weriTi testebi<br />
SerCevis procesis morigi etapi SeiZleba iyos testireba. es gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovania maSin, rodesac saWiroa kandidatebis<br />
teqnikuri codnis Sefaseba. am dros SesaZlebelia sxvadasxva saxis<br />
testis gamoyeneba, magaliTad, ramdenime savaraudo pasuxidan swori<br />
variantis SerCeva, konkretul kiTxvaze werilobiTi pasuxis gacema<br />
mokle Temis saxiT, vrceli Temis dawera da sxv. mniSvnelovania, testi<br />
ise iyos Sedgenili, rom damqiravebels SeeZlos misi saSualebiT<br />
kandidatis realuri codnis Sefaseba konkretul sferoSi.<br />
skolis xelmZRvanelobam unda gansazRvros, konkretul SemTxvevaSi<br />
ramdenad mizanSewonilia testirebis meTodis gamoyeneba. Ser-<br />
Cevis procesis dros testirebis meTodis gamoyenebis Sesaxeb gadawyvetilebis<br />
miRebisas saWiroa imis gaTvaliswineba, realurad ramdenad<br />
efeqturi iqneba am meTodis gamoyeneba mocemul situaciaSi<br />
Tundac finansuri xarjis TvalsazrisiT. testirebis gamoyeneba gansakuTrebiT<br />
efeqturi da sasargeblo iqneba, Tu reziumeebis gacxrilvis<br />
Sedegad SerCeul kandidatTa ricxvi gansakuTrebiT maRalia<br />
da mosalodnelia, rom maTi raodenoba sagrZnoblad Semcirdeba<br />
testirebis Sedegebis Semdeg. magram skolam SeiZleba CaTvalos, rom<br />
testireba misTvis naklebad efeqturia, radgan masTan dakavSirebuli<br />
xarjebi Zalze didia.<br />
gasaubreba<br />
gasaubreba SerCevis procesis yvelaze gavrcelebuli formaa. igi<br />
exmareba damqiravebels da kandidats, erTmaneTi Seafason pirispir<br />
Sexvedris dros. efeqturi gasaubrebis Casatareblad saWiroa misi<br />
sworad dagegmva da bevri sxvadasxva detalis gaTvaliswineba. rogorc<br />
wesi, gasaubrebis dawyebamde saWiroa ramdenime sakiTxis mogvareba:<br />
a) sasurvelia, skolis direqtorma Seqmnas SemrCevi komisia, romlis<br />
SemadgenlobaSic iqneba ramdenime profesionali da kompetentu-<br />
147
i pirovneba. SemrCevi komisiis mravalricxovneba SeiZleba arakomfortuli<br />
iyos kandidatisaTvis, magram am gziT ufro metad<br />
aris SesaZlebeli gasaubrebis obieqturad da profesionalurad<br />
Catareba. sasurvelia, rom SemrCevi komisiis erTi wevri mainc<br />
iyos sameurveo sabWos warmomadgeneli, gansakuTrebiT im SemTxvevaSi,<br />
Tu skolis maRal Tanamdebobazea vakansia gamocxadebuli.<br />
aseve mniSvnelovania, rom SemrCevi komisiis erT-erT wevri mainc<br />
iyos im sferoSi kompetenturi, romelSic skolas vakansia aqvs<br />
gamocxadebuli.<br />
b) SemrCevi komisiis wevrebi winaswar unda SeTanxmdnen SerCevis<br />
ZiriTad kriteriumebze. maT winaswar unda daurigdeT kandidatebis<br />
reziumeebi da anketis formebi, raTa sakmarisi dro hqondeT<br />
gasaubrebisaTvis mosamzadeblad. garda amisa, SemrCevma komisiam<br />
unda moamzados SekiTxvebis sia. yvela SekiTxva samuSaos-<br />
Tan dakavSirebul funqciebs da moTxovnebs unda exebodes. miuxedavad<br />
imisa, rom SekiTxvebis Tanmimdevroba da Sinaarsi SeiZleba<br />
sxvadasxva kandidatebTan mimarTebaSi gansxvavebuli iyos,<br />
samarTlianobis dacvis mizniT aucilebelia, rom yvela kandidats<br />
msgavsi SekiTxvebi daesvas.<br />
g) SemrCevi komisiis wevrebTan konsultaciis safuZvelze unda Sedges<br />
gasaubrebis realisturi ganrigi. gasaubrebis xangrZlivoba<br />
damokidebuli iqneba dasmuli SekiTxvebis raodenobaze da imaze,<br />
Tu ra dros moandomebs TiToeuli kandidati maTze pasuxis gacemas.<br />
d) aucilebelia, rom SerCeul kandidatebs winaswar, sul mcire 2-3<br />
dRiT adre, ecnobos gasaubrebis TariRi da dro. rekomendebulia,<br />
rom skolis administraciam kandidats gasaubrebamde miawodos<br />
gamocxadebuli vakansiis samuSao aRwera.<br />
gasaubrebis sawyis etapze SesarCevi komisiis Tavmjdomarem mokled<br />
unda gaacnos kandidats komisiis danarCeni wevrebi. uSualod SekiTxvebis<br />
nawilze gadasvlamde, sasurvelia, skolis direqtorma<br />
kidev erTxel mimoixilos gamocxadebuli vakansiis moTxovnebi da,<br />
Tu kandidats damatebiTi SekiTxvebi gauCndeba, pasuxi gasces maT.<br />
kandidatisTvis dasmuli SekiTxvebi ise unda iyos formulirebuli,<br />
rom pasuxi vrceli informaciis miwodebas iTxovdes da ar Semoifarglebodes<br />
mxolod pasuxiT `ki~ an `ara~. aseTi SekiTxvebis nimuSebia:<br />
148
atom dainteresdiT am vakansiiT?<br />
ra codna da kvalifikacia gaqvT am samuSaos Sesasruleblad?<br />
ra iqneba pirveli nabiji, romelsac Tqven am Tanamdebobaze SerCevis<br />
SemTxvevaSi gadadgamT?<br />
ramdenad Seesabameba Tqveni samuSao gamocdileba da ganaTleba<br />
am Tanamdebobas? mokled mogvaxseneT Tqveni samuSao gamocdilebis<br />
Sesaxeb.<br />
ra iyo yvelaze didi problema, romelsac Tqveni profesiuli saqmianobis<br />
dros SexvdiT da ra zomebi miiReT mis mosagvareblad?<br />
ra iyo Tqveni yvelaze didi warmateba profesiul saqmianobaSi?<br />
ramdenad ukavSirdeba aRniSnuli samuSao Tqvens samomavlo<br />
profesiul gegmebs?<br />
ratom fiqrobT, rom Sesaferisi kadidati brZandebiT aRniSnuli<br />
TanamdebobisaTvis? da sxv.<br />
miuxedavad imisa, rom zemoT moyvanili yvela SekiTxvis magaliTi<br />
Seesabameba rogorc pedagogiur, ise administraciul Tanamdebobebze<br />
gamocxadebul vakansias, sasurvelia, rom SemrCevma komisiam maswavleblobis<br />
kandidatebs ufro specifikuri kiTxvebi dausvas. es<br />
SekiTxvebi, rogorc wesi, miznad unda isaxavdes kandidatis Sefasebas<br />
Semdeg kriteriumebze dayrdnobiT:<br />
profesiuli gamocdileba:<br />
mogviTxreT Tqveni pedagogiuri gamocdilebis Sesaxeb.<br />
gaqvT Tu ara sxvadasxva kulturis warmomadgenel moswavleebTan<br />
muSaobis gamocdileba?<br />
ramdenad kargad mogamzadaT universitetma pedagogiuri saqmianobisaTvis?<br />
swavlebis meTodologia:<br />
daasaxeleT sami inovaciuri meTodi, romlebic saswavlo procesis<br />
dros gamogiyenebiaT.<br />
rogor SeafasebT moswavleebs (rogorc formalurad, ise araformalurad)?<br />
ra masalas gamoiyenebT moswavleTa Zlieri da susti<br />
mxareebis gamosavlenad?<br />
149
150<br />
ra meTods gamoiyenebT gakveTilze moswavleTa aqtiuri monawileobis<br />
uzrunvelsayofad?<br />
ra meTodebs gamoiyenebT naklebad motivirebul moswavleebTan<br />
muSaobis dros?<br />
Tqveni azriT, maswavlebelma TviTon unda moamzados saswavlo<br />
gegma da SeimuSaos saswavlo procesTan dakavSirebul amocanebi,<br />
Tu mas aseTi masalebi mza saxiT unda miawodon?<br />
gakveTilis marTvisa da disciplinis damyarebis unari:<br />
ra wesebs iyenebT gakveTilze disciplinis dasamyareblad?<br />
ra iyo disciplinasTan dakavSirebuli yvelaze didi problema,<br />
romelsac muSaobis procesSi SexvdiT da rogor moagvareT igi?<br />
masalis codna:<br />
profesiuli daxelovnebis romeli kursebi gaqvT gavlili, romelic<br />
Tqvens kvalifikaciasa da TanamdebobisaTvis mzaobas ganapirobebs?<br />
ra saxis cvlilebebi gsurT dainaxoT saswavlo gegmebSi momavali<br />
5 wlis ganmavlobaSi?<br />
dagegmvis unari:<br />
rogor SeimuSavebT yoveldRiuri gakveTilis ganrigs? ramdenad<br />
zedmiwevniT mihyvebiT Tqven mierve SemuSavebul gegmebs?<br />
ra moculobis saSinao davalebas aZlevT moswavleebs? rogor<br />
gansazRvravT moswavleebis mier saSinao davalebis SesrulebisaTvis<br />
saWiro dros?<br />
skolis xelmZRvanelobasTan, mSoblebTan<br />
da moswavleebTan urTierToba:<br />
ras unda moelodes direqtori pedagogisgan da piriqiT?<br />
ra roli akisria pedagogs skolis marTvis procesSi?<br />
rogor xedavT maswavleblis/moswavlis rols skolis cxovreba-<br />
Si?
sasurvelia, rom SemrCevi komisiis wevrebma gasaubrebis procesSi<br />
CainiSnon kandidatis pasuxebi. aseve sasurvelia, komisiam uzrunvelyos<br />
TiToeuli gasaubrebis pozitiur ganwyobaze dasruleba. kandidats,<br />
misi survilis Sesabamisad, saSualeba unda mieces, Tavadac<br />
dasvas SekiTxvebi, magaliTad, gamocxadebuli Tanamdebobis funqciebsa<br />
da ufleba-movaleobebze, samuSaos dawyebis savaraudo TariRze<br />
da a. S.<br />
Sefaseba praqtikuli davalebis saSualebiT<br />
Sefasebis erT-erTi efeqturi meTodia kandidatisaTvis praqtikuli<br />
davalebis Sesrulebis moTxovna. magaliTad, maswavleblobis<br />
kandidatebs SeiZleba mosTxovoT erTi an ori saCvenebeli gakveTilis<br />
Catareba. aseTi davalebis Sefasebisas SemrCev komisias saSualeba<br />
eZleva, Seafasos, rogor axerxebs kandidati gakveTilis dagegmvas,<br />
Catarebas, moswavleebis marTvasa da disciplinis damyarebas.<br />
SerCevis procesis dasruleba<br />
SerCevis procesis yvela etapis dasrulebis Semdeg SemrCevma komisiam<br />
SeiZleba saWirod CaTvalos kandidatis rekomendatorebTan<br />
dakavSireba da maTgan garkveuli informaciis miReba. amiT garkveulwilad<br />
SesaZlebelia komisiis mier kandidatis Sesaxeb Sexedulebebis<br />
gadamowmeba. rekomendatorebTan dakavSirebis dros komisiis<br />
wevrebma unda gaiTvaliswinon isic, rom garkveuli mizezebis<br />
gamo yofilma damqiraveblebma SesaZloa Tavi Seikavon uaryofiTi<br />
Sefasebebisgan an zedmetad uaryofiTad daaxasiaTon kandidati, Tu<br />
damqiraveblis interesSi Sedis am kandidatis mier misi organizaciis<br />
datoveba. nebismier SemTxvevaSi, sasurvelia, saboloo gadawyvetilebis<br />
miRebamde komisia rekomendatorebs daukavSirdes. amasTanave,<br />
mniSvnelovania, rom rekomendatorebTan dakavSirebamde miiRoT Tvi-<br />
Ton kandidatis Tanxmoba, rac SeiZleba anketis formis erT-erT punqtSi<br />
Sediodes.<br />
SerCevis procesis bolo etapze skolis direqtorma unda sTxovos<br />
komisiis wevrebs, Seajamon SerCeuli kandidatebis testirebisa<br />
da gasaubrebis Sedegebi da gaakeTon maTi reitingi. amis Semdeg, sasurvelia,<br />
gaimarTos saerTo sxdoma, sadac wevrebi Seajameben yve-<br />
151
la kandidatis gasaubrebis, testirebis, praqtikuli davalebebisa<br />
da rekomendaciebis Sedegebs da moaxdenen saboloo SerCevas. Sesar-<br />
Cevi komisiis wevrebs Soris gansxvavebuli azris arsebobis SemTxvevaSi<br />
skolis direqtori valdebulia, gaarkvios, romelia is erTi an<br />
ori sakiTxi, romelSic komisiis wevrebi ar eTanxmebian erTmaneTs<br />
da moawyos ganxilva am konkretul sakiTxebTan dakavSirebiT. mniSvnelovania,<br />
rom TiToeul wevrs sakuTari mosazrebis gamoxatvis<br />
saSualeba hqondes. rogorc wesi, aseTi ganxilvebis Semdeg komisia<br />
sabolood aRwevs erTsulovnebas romelime kandidatis sasargeblod.<br />
sasurvelia, SesarCevma komisiam uaryofis oficialuri werili<br />
gaugzavnos im kandidatebs, romlebic ar iqnen SerCeuli gamocxadebuli<br />
vakaniisaTvis. aseTi midgoma skolis xelmZRvanelobis profesionalizmsa<br />
da obieqturobaze metyvelebs. aseTi saxis werilebs,<br />
rogorc wesi, standartuli Sinaarsi aqvs. miuxedavad imisa, rom aseT<br />
werilSi araa savaldebulo, detalurad iyos gadmocemuli is mizezebi,<br />
ris gamoc ar SeirCa kandidati, gasaCivrebis SemTxvevaSi direqtori<br />
mzad unda iyos, mocemuli Tanamdebobis specifikuri moTxovnebis<br />
safuZvelze auxsnas kandidats misi dawunebis mizezebi da<br />
dawvrilebiTi informacia miawodos mas misi Sedegebis Sesaxeb.<br />
saboloo gadawyvetilebas SerCeuli kandidatis daqiravebisa da<br />
masTan xelSekrulebis gaformebaze iRebs skolis direqtori. Tu<br />
skolis direqtori CaTvlis, rom SemrCevma komisiam subieqturad<br />
moaxdina kandidatis anda kandidatebis SerCeva, mas SeuZlia, uari<br />
ganacxados SerCeul kandidatebTan xelSekrulebis gaformebaze,<br />
gamoacxados xelaxali konkursi da Seqmnas axali SesarCevi komisia.<br />
152<br />
dokumentaciis momzadeba da samsaxuris SeTavazeba<br />
direqtorma SerCeul kandidats samsaxuri SeiZleba SesTavazos<br />
oficialuri werilis saSualebiT, sadac miTiTebuli unda iyos misi<br />
anazRaureba, SeRavaTebi da samuSaos dawyebis TariRi. werils Tan<br />
unda erTvodes samuSaos detaluri aRwera. Tu kandidati Tanxmobas<br />
ganacxadebs SeTavazebaze, saWiroa danarCeni sabuTebis momzadeba,<br />
kerZod ki, aucilebelia, momzaddes SromiTi xelSekruleba, romelsac<br />
guldasmiT unda gaecnos kandidati. Tu damqiravebeli da kandidati<br />
xelSekrulebis pirobebs eTanxmebian, orive mxare xels awers<br />
xelSekrulebas, ris Semdegac kandidati skolis oficialuri TanamSromeli<br />
xdeba. skolis mxridan SromiT xelSekrulebas xels awers
skolis direqtori. Tu TanamSromeli skolis direqtoris axlo naTesavia,<br />
daqiravebis Sesaxeb Tanxmoba man sameurveo sabWosgan unda miiRos,<br />
raTa Tavidan iqnes acilebuli interesTa konfliqti.<br />
rogorc wesi, SromiT xelSekrulebaSi gaTvaliswinebuli unda<br />
iyos Semdegi sakiTxebi:<br />
mxareTa vinaoba;<br />
gansaxorcielebeli samuSaos aRwera;<br />
adgilmdebareoba da samuSao saaTebi;<br />
xelfasis odenoba;<br />
dasvenebis dReebi, sajaro dResaswaulebi, avadmyofobis gamo<br />
samuSaodan gan<strong>Tavisuflebis</strong> dReebis maqsimaluri raodenoba;<br />
samuSaos datovebis procedurebi;<br />
qcevis wesebi, skolaSi moqmedi Sinaganawesis, eTikis kodeqsis,<br />
sxva dokumentebisa da normebis dacvis valdebuleba;<br />
sxva uflebebi da movaleobebi, romlebic daekisreba SerCeul<br />
kandidats SromiT xelSekrulebaze xelis moweris Semdeg;<br />
konfidencialuri informaciis Senaxvis valdebuleba muSaobis<br />
ganmavlobaSi da samuSao xelSekrulebis Sewyvetis Semdeg.<br />
SromiT xelSekrulebaSi SeiZleba miTiTebuli iyos sagamocdo vadac.<br />
sagamocdo periodis ganmavlobaSi TanamSromeli samuSao kontraqtSi<br />
miTiTebuli yvela uflebiT unda sargeblobdes.<br />
skolis direqtorma unda uzrunvelyos, rom axal TanamSromels<br />
muSaobis pirvelive dReebSi gaacnon skolis saqmianoba. amisaTvis<br />
sasurvelia, skolis direqtorma axal TanamSromels xelmZRvaneli<br />
dauniSnos. sasurvelia, pirveli dReebis ganmavlobaSi uSualo xelmZRvaneli<br />
Sexvdes axal TanamSromels da gaacnos mas skolis sxva<br />
TanamSromlebi. aseve mniSvnelovania, miewodos mas yvela saWiro dokumentacia<br />
(skolis debuleba, Sinaganawesi, ganviTarebis gegma da<br />
sxv.). skolis garemosTan axali TanamSromlis warmatebuli integrirebis<br />
mizniT, sasurvelia, pirveli 6 kviris ganmavlobaSi xelmZRvaneli<br />
Sexvdes mas yoveli kviris bolos an dasawyisSi da gaesaubros<br />
im problemur sakiTxebze, romlebic, SesaZloa, axlad ayvanil Tanam-<br />
Sromels hqondes.<br />
153
154<br />
Tavi V<br />
swavleba, swavla<br />
da saswavlo gegma<br />
nawili 1. swavleba, swavla da saswavlo gegma _<br />
miznebi da funqciebi<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris valdebulebaa,<br />
moamzados erovnuli saswavlo gegmebi, SeimuSaos saswavlo procesis<br />
erovnuli Sefasebebis sistema da gansazRvros saswavlo procesisTvis<br />
rekomendebuli saxelmZRvaneloebis sia.<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris gadawyvetilebebis<br />
safuZvelze skolebi valdebuli arian, uzrunvelyon saswavlo<br />
gegmebis, swavlis da swavlebis marTva, romelic mimarTuli<br />
iqneba iseTi garemos Seqmnisken, romelSic xorcieldeba efeqturi<br />
swavleba da swavla mravalferovani, moqnili da dabalansebuli saswavlo<br />
gegmisa da swavlebisa da swavlis efeqturi Sefasebis sistemis<br />
safuZvelze.<br />
pedagogiuri sabWo valdebulia, SeimuSaos skolis saswavlo gegma<br />
da SearCios saxelmZRvaneloebi erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />
centris mier rekomendebuli saxelmZRvaneloebidan. saswavlo<br />
gegma unda asaxavdes skolis sazogadoebis moTxovnilebebsa da<br />
molodinebs; misi Sinaarsi da swavlebis meTodologia kargad unda<br />
iyos organizebuli. saswavlo gegma naTlad unda avlendes moswavleTa<br />
saganmanaTleblo amocanebis, misaRwevi Sedegebis, swavlebisa<br />
da swavlis xarisxis Sefasebis maCveneblebs.<br />
sameurveo sabWos uflebamosilebaa, ganixilos da gamoxatos Tanxmoba,<br />
pedagogiuri sabWos mier momzadebul saswavlo gegmasa da Ser-<br />
Ceul saxelmZRvaneloebze an uaryos isini. pedagogiuri sabWo uflebamosilia,<br />
sameurveo sabWosTan SeTanxmebiT daamtkicos saswavlo<br />
gegmebi da SerCeuli saxelmZRvaneloebi. am mimarTulebiT sameurveo<br />
sabWom unda uzrunvelyos, rom:
saswavlo gegmebi saTanadod iyos momzadebuli da Seesabamebodes<br />
adgilobriv moTxovnilebebs;<br />
saswavlo gegmebi Tanabar pirobebSi ayenebdes yvela moswavles,<br />
maT Soris akademiuri sirTuleebis mqone da unarSezRudul moswavleebs.<br />
rekomendebulia, rom direqtorma SeimuSaos skolis saswavlo gegmis<br />
politika, romelSic warmodgenili iqneba, Tu ris miRweva surs<br />
skolas, ra sagnebi unda, rom iswavlebodes da rogori meTodologiiT.<br />
Sesabamisad, es politika SeTanxmebuli da gaziarebuli unda<br />
iyos sameurveo sabWos mier. amasTanave, sasurvelia, direqtorma yovelwliurad<br />
gadaxedos skolis saswavlo gegmis politikas da Sesabamisi<br />
cvlilebebi warudginos sameurveo sabWos skolis TviTSefasebisa<br />
da skolis ganviTarebis gegmis farglebSi.<br />
direqtori, axorcielebs ra skolis zogad xelmZRvanelobas, monawileobas<br />
iRebs pedagogiuri sabWos mier saswavlo gegmis SemuSavebaSi.<br />
direqtorma unda uzrunvelyos pedagogiuri sabWos mier SemuSavebuli<br />
saswavlo gegmis Sesabamisoba ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministrosa da erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris<br />
mier dawesebul moTxovnebTan. direqtorma aseve unda uzrunvelyos<br />
pedagogiuri sabWos TiToeuli wevris aqtiuri monawileoba saswavlo<br />
gegmis SemuSavebasa da mis organizaciaSi, riTac xels Seuwyobs<br />
jgufur muSaobas da uzrunvelyofs efeqtur kavSirs sxvadasxva sagnebs<br />
Soris, raTa saswavlo gegmaSi gaTvaliswinebuli iyos moswavleTa<br />
yvela moTxovnileba, interesi, gamocdileba da yvela arsebuli<br />
resursi.<br />
saswavlo gegmis efeqturi gamoyeneba da marTva direqtoris movaleobaa.<br />
direqtori xelmZRvanelobs swavlebisa da swavlis monitoringsa<br />
da Sefasebas da maTi Sedegebis Sesaxeb angariSs sameurveo<br />
sabWos warudgens. direqtori valdebulia, iseTi garemo Seqmnas, romelic<br />
xels Seuwyobs efeqtur swavlebasa da swavlas.<br />
sagnis maswavleblebma, rogorc pedagogiuri sabWos wevrebma, monawileoba<br />
unda miiRon saswavlo gegmis SemuSavebaSi. isini valdebulni<br />
arian, uzrunvelyon TiToeuli sagnisaTvis Sesabamisi saaTebis<br />
gamoyofa, sagnebis Tanmimdevruloba da momavali saswavlo procesisaTvis<br />
myari safuZvlis Seqmna. sagnis xelmZRvanelebma da maswavleblebma<br />
unda SeimuSaon sagnis gegma (moklevadiani/grZelvadiani<br />
programebi), riTac ganxorcieldeba saswavlo gegmis efeqturi danergva.<br />
maT unda Seqmnan Ria da mimzidveli saklaso garemo, romel-<br />
155
Sic TiToeuli moswavlis moTxovnileba iqneba gaTvaliswinebuli,<br />
ganxorcieldeba moswavleTa miRwevebis monitoringi da Sefaseba,<br />
moxdeba codnis gadacema swavlebis aqtiuri meTodebis gamoyenebiT,<br />
romlebic, Tavis mxriv, xels Seuwyobs saswavlo masalebis kritikul<br />
ganxilvas da moswavleTa saswavlo procesSi aqtiur CarTvas. maswavleblebma<br />
sistematurad da obieqturad unda Seafason moswavleebis<br />
saSinao davalebebi; amasTanave, maT unda miuTiTon moswavleebs maT<br />
sust mxareebze da uCvenon maTi gamosworebis gzebi.<br />
156<br />
nawili 2. skolebis mier saxelmZRvaneloebis SerCeva<br />
saxelmZRvaneloebi Semdegi wlisTvis unda SearCion sagnobrivma<br />
kaTedrebma yoveli saswavlo wlis dasrulebidan araugvianes 1 Tvis<br />
farglebSi. TiToeul klasSi SerCeuli unda iyos maqsimum erTi saxelmZRvanelo<br />
(magaliTad: mesame klasis maTematikis saxelmZRvanelo<br />
erTia mTeli skolisTvis) minimum 3 wliT (gamonaklisi daiSveba<br />
mxolod im SemTxvevaSi, rodesac axali saswavlo gegmis danergvasTan<br />
erTad saxelmZRvaneloebic icvleba). saxelmZRvaneloebis SerCevisas<br />
da gamoyenebisas skolam unda gaiTvaliswinos, rom:<br />
TiToeuli klasis yvela ganayofSi erTi da igive saxelmZRvanelo<br />
unda iswavlebodes;<br />
TiToeuli saxelmZRvanelo xmarebaSi unda iyos minimum 3 wliT<br />
da Sesabamisad, wlis ganmavlobaSi saxelmZRvanelos Secvla dauSvebelia;<br />
saxelmZRvaneloebis arCeva unda moxdes kaTedris mier;<br />
saxelmZRvaneloebis arCeva unda moxdes saswavlo wlis dawyebamde<br />
minimum ori kviriT adre;<br />
maswavlebels aqvs ufleba, swavlebisas gamoiyenos erovnuli saswavlo<br />
gegmebisa da Sefasebis centris mier rekomendebuli saxelmZRvaneloebis<br />
siaSi arSesuli wignebi an sxva saswavlo masalebi,<br />
Tu is Tvlis, rom es wigni mas erovnul saswavlo gegmaSi asaxuli<br />
miznebis miRwevaSi gamoadgeba;<br />
arCeuli saxelmZRvaneloebis sia gamokruli unda iyos mSoblebisTvis<br />
TvalsaCino adgilas.<br />
saxelmZRvanelos arCevis dros kaTedram unda Seadaros saxelm-<br />
ZRvaneloebi, gaarCios erTi da imave Temis Sesabamisi gakveTili sxva-
dasxva saxelmZRvanelodan da gamoikvlios, rogor warmoadgenen am<br />
Temas sxvadasxva avtorebi. imis gasarkvevad, sainteresoa Tu ara saxelmZRvanelo<br />
an ramdenad iqneba is saintereso Sesabamisi asakis moswavleebisTvis,<br />
sasurvelia, Catardes sacdeli gakveTilebi da pedagogebma<br />
erTmaneTs gauziaron mosazrebebi. Tavdapirvelad yurad-<br />
Reba unda mivaqcioT imas, daainteresa Tu ara moswavleebi saxelmZRvanelom?<br />
aris Tu ara masala sainteresod warmodgenili? yvelaze<br />
saintereso masalamac ki SeiZleba ar daainteresos moswavleebi, Tu<br />
is mimzidvelad ar aris warmodgenili da ar emsaxureba moswavlis<br />
aqtiur CarTvas saswavlo procesSi. wigni kargad unda iyos ilustrirebuli,<br />
magram teqstsa da ilustracias Soris balansi unda iyos<br />
daculi. erTi kargi suraTi SeiZleba aTas sityvas sjobdes, gansakuTrebiT<br />
dawyebiT klasebSi, magram ilustracia pirdapir kavSirSi<br />
unda iyos gakveTilis TemasTan. suraTi patara ar unda iyos: patara<br />
suraTebi efeqts naklebad iZleva.<br />
aris Tu ara gakveTilebi dayofili mosaxerxebel nawilebad ise,<br />
rom gakveTilis organizebas Seuwyos xeli?<br />
Zalian mniSvnelovania, ramdenad gasageb enazea saxelmZRvanelo<br />
dawerili Sesabamisi asakobrivi jgufisaTvis da aqvs Tu ara instruqciebi,<br />
teqsti da aqtivobebi. wignSi gakveTilebi mosaxerxebel<br />
nawilebad unda iyos dayofili. saskolo saxelmZRvaneloSi unda<br />
gvxvdebodes mokle winadadebebi da yoveldRiur cxovrebaSi gamoyenebuli<br />
gamarTuli qarTuli. mniSvnelovania, aris Tu ara martivi<br />
da rTuli informacia monacvleobiT warmodgenili teqstSi, aris<br />
Tu ara saxelmZRvanelo moswavleze orientirebuli da aZlevs Tu<br />
ara saSualebas moswavleebs, dasvan kiTxvebi, CaerTon msjelobasa<br />
da kvlevaSi. mniSvnelovania, ramdenad acnobs saxelmZRvanelo moswavleebs<br />
gakveTilis miznebs, iZleva Tu ara naswavli masalis Sejamebis<br />
saSualebas da ramdenad aris praqtikuli samuSaoebi saxelmZ-<br />
RvaneloSi mocemuli. Tu saxelmZRvanelo patara SriftiTaa dabeWdili,<br />
ar aris sasurveli misi SerCeva, gansakuTrebiT dawyebiTi 4<br />
klasisTvis, radgan rTulad aRsaqmelia. gakveTili unda moicavdes<br />
swavlisa da swavlebis sxvadasxva xerxisa da saSualebis gamoyenebis<br />
SesaZleblobas. masala mxolod TxrobiTi formis ar unda iyos.<br />
kaTedram saxelmZRvanelos SerCevis procesSi yuradReba unda<br />
miaqcios, ramdenad iZleva saxelmZRvanelo imis SesaZleblobas, rom<br />
yvela moswavle iyos CarTuli saswavlo procesSi, radenad aswavlis<br />
saxelmZRvanelo klasificirebas an sxva moqmedebebs imisTvis, rom<br />
moswavleebma axali masala efeqturad Seiswavlon.<br />
157
Tu wignSi uxeS Secdomebs aRmoaCenT, umjobesia, uari TqvaT wignis<br />
gamoyenebaze.<br />
saxelmZRvanelo kargad unda iyos struqturirebuli. mniSvnelovania,<br />
aqvs Tu ara wigns sarCevi? dayofilia Tu ara saxelmZRvanelo<br />
gakveTilebad an Tavebad? ra moculobisaa TiToeuli Tavi?<br />
gamoyenebulia Tu ara saxelmZRvaneloebis weris principi, rodesac<br />
wignis gadaSlisas marjvena da marcxena gverdebze erTi gakveTilis<br />
masalaa mocemuli? Tu wigni feradia, aris Tu ara sxvadasxva seqcia<br />
gansxvavebuli ferebiT aRniSnuli am seqciis povnis gasaadvileblad?<br />
SesaZlebelia Tu ara saxelmZRvaneloSi Cawera?<br />
eTmoba Tu ara saxelmZRvaneloSi adgili davalebebis Sesrulebas?<br />
(Tu es asea, wignis gamoyeneba sxva moswavleebs aRar SeeZlebaT<br />
da ramdenad aris es TqvenTvis mniSvnelovani?). aqvs Tu ara saxelm-<br />
ZRvanelos savarjiSoebis rveuli? apirebT Tu ara saxelmZRvanelos-<br />
Tan arsebuli maswavleblis wignis SeZenas?<br />
axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT Seqmnil yvela saxelmZRvanelos<br />
Tan erTvis maswavleblis wigni. Tu maswavleblis wignis<br />
SeZenasac apirebT, maSin yuradReba unda miaqcioT: mocemulia Tu<br />
ara maswavleblis saxelmZRvaneloSi samuSao gegmebi, pasuxebi, damatebiTi<br />
axsna-ganmartebebi? dagexmarebaT maswavleblis wigni<br />
moswavleebis kiTxvebze ufro vrceli pasuxebis gacemaSi? gexmarebaT<br />
Tu ara maswavleblis wigni sxvadasxva saWiroebebis mqone moswavleebTan<br />
urTierTobaSi? Seicavs Tu ara maswavleblis wigni damatebiT<br />
resurss (magaliTad: samuSao furclebs, TamaSebs, gamocanebs<br />
da sxv.). gaZlevT Tu ara maswavleblis wigni rCevebs, sad da rogor<br />
moiZioT saWiro damatebiTi informacia?<br />
sasurvelia, Tu skola xels Seuwyobs mSoblebs, rom maT survilisamebr<br />
SeZlon gamoyenebuli saxelmZRvaneloebis skolaSi gayidva<br />
saswavlo wlis damTavrebis Semdeg. Tu skolis biujeti SesaZleblobas<br />
iZleva, kargi iqneba, skolam SemoiRos saxelmZRvaneloebis<br />
gaqiravebis sistema. gaqiravebis sistemis erT-erTi formaa, rodesac<br />
skola sakuTari biujetidan yidulobs garkveuli raodenobis wignebs<br />
da Semdeg moswavleebs miaqiravebs sabazro fasze nakleb fasSi.<br />
Tu skolas aqvs SesaZlebloba, saskolo biblioTekaSi unda hqondes<br />
saxelmZRvanelos ramdenime egzemplari, raTa moswavlem SeZlos gakveTilebis<br />
Semdeg davalebis skolaSive gakeTeba.<br />
saxelmZRvaneloebiT sargeblobisas maswavleblebma unda gaiTvaliswinon,<br />
rom saxelmZRvanelo erT-erTi da ara erTaderTi saSualebaa,<br />
romelic erovnuli saswavlo gegmis sagnobriv programebSi<br />
158
mocemuli Sedegebis miRwevas emsaxureba. aseve unda gvaxsovdes, rom<br />
saxelmZRvanelo ar aris TavisTavad programa, Sesabamisad, maswavlebeli<br />
saxelmZRvaneloSi mocemuli `masalis gavlaze~ ki ar unda<br />
iyos orientirebuli, aramed saxelmZRvaneloebSi mocemuli teqstebis,<br />
savarjiSoebisa Tu ilustraciebis gamoyenebaze sagnobrivi<br />
standartebis Sedegebis misaRwevad. maswavlebeli saxelmZRvanelos<br />
moswavleebis saWiroebebs argebs da ara piriqiT, rodesac maswavlebeli<br />
cdilobs, saxelmZRvanelos moergos. maswavlebels SeuZlia, ar<br />
gamoiyenos romelime teqsti an aqtivoba, Secvalos drois xangrZlivoba,<br />
romelic romelime konkretul Temas eTmoba, daamatos saku-<br />
Tari aqtivobebi da sxv.<br />
nawili 3. maRali xarisxis swavlebisa<br />
da swavlis uzrunvelyofa<br />
3.1. ZiriTadi principebi<br />
SeuZlebeli iqneba ganaTlebis maRali donis miRweva, Tu ar iqna<br />
miRweuli rogorc swavlebis, ise swavlis maRali xarisxi. direqtorma<br />
pedagogiur sabWosTan da kaTedrebTan erTad, erovnuli saswavlo<br />
gegmebisa da Sefasebis centris mier miRebuli programis Tanaxmad,<br />
unda SeimuSaos swavlebisa da swavlis xarisxis monitoringisa da<br />
Sefasebis programa, romelic SeTanxmebul unda iqnes sameurveo sab-<br />
WosTan.<br />
programa unda Sedgebodes monitoringisa da Sefasebis naTeli<br />
procedurebisa da meTodebisgan. igi unda gansazRvravdes skolis<br />
direqtoris valdebulebas, uzrunvelyos monitoringisa da Sefasebis<br />
sistematuroba da swavlebisa da swavlis xarisxis Sesaxeb monacemebis<br />
regularuli Segroveba.<br />
swavlebisa da swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis Sedegebi<br />
gamoiyeneba saswavlo gegmaSi Sesabamisi cvlilebebis/Sesworebebis<br />
Sesatanad, raTa swavleba da swavla ufro efeqturi gaxdes da<br />
miRweul iqnes sasurveli Sedegebi. direqtori valdebulia, saswavlo<br />
procesis sistematuri monitoringis gziT uzrunvelyos swavlebisa<br />
da swavlis maRali xarisxi, skolaSi kargi ganaTlebis miRebis<br />
saSualeba, moswavleebis mier maRali standartebis miRweva da moswavleTa<br />
usafrTxoeba da keTildReoba.<br />
saqmianobis maRali donis misaRwevad skolam unda ganaxorcielos<br />
regularuli TviTSefaseba (ix. Tavi I I ). TviTSefaseba gamoavlens, Tu<br />
159
ogor funqcionirebs erTi konkretuli skola, da miznad isaxavs<br />
swavlebisa da swavlis xarisxis sistematur Sefasebas. skolis TviT-<br />
SefasebisaTvis gamoyenebul unda iqnes xarisxis maCveneblebi, raTa<br />
SesaZlebeli gaxdes skolis saqmianobis srulyofili Sefaseba, skolis<br />
sxvadasxva programebis efeqturobis analizi da skolis susti<br />
da Zlieri mxareebis drouli gamovlena.<br />
sameurveo sabWo axorcielebs zogad xelmZRvanelobas skolis<br />
TviTSefasebis procesze, direqtori ki uzrunvelyofs TviTSefasebis<br />
ganxorcielebasa da misi Sedegebis marTvas.<br />
160<br />
3.2.swavlebis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa<br />
saqarTvelos parlamenti amtkicebs saqarTvelos mTavrobis mier<br />
miRebul zogadi ganaTlebis erovnuli miznebis dokuments, xolo ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministro SeimuSavebs ganaTlebis sistemis<br />
indikatorebis amsaxvel ZiriTad dokuments. am dokumentebis<br />
Sesabamisad, pedagogiurma sabWom unda SeimuSaos swavlebisa da swavlis<br />
xarisxis monitoringisa da Sefasebis specialuri programa, romlis<br />
ganxorcielebac unda uzrunvelyos direqtorma.<br />
programis mizania, pedagogs hqondes saWiro codna, kvalifikacia<br />
da unari, Seqmnas iseTi saklaso garemo:<br />
romelic xels uwyobs moswavleebs Soris interesisa da enTuziazmis<br />
gaRvivebas;<br />
sadac maswavlebeli efeqturad gadascems moswavles codnas;<br />
sadac disciplina uzrunvelyofilia, xolo cudi yofaqceva efeqturad<br />
aris aRkveTili;<br />
sadac saklaso dro mizanmimarTulad ixarjeba jgufur an individualur<br />
swavlaze;<br />
romelic yvela moswavles aZlevs kritikuli azrovnebis ganvi-<br />
Tarebis SesaZleblobas;<br />
romelic Seesabameba TiToeuli moswavlis individualur interesebs;<br />
sadac Camoyalibebulia maRali, magram amavdroulad miRwevadi,<br />
standartebi romlebic iTvaliswinebs TiToeuli moswavlis SesaZleblobebs;<br />
sadac regularulad fasdeba TiToeuli moswavlis swavla da<br />
warmatebebi:<br />
sadac mravalferovani saswavlo meTodebis gamoyeneba xels uwyobs<br />
TiToeuli moswavlis warmatebul swavlas.
swavlebis Sefaseba unda moicavdes sagnis swavlebis zogadi miznebis<br />
Sefasebas, maT Soris qvemoT moyvanil sakiTxebs:<br />
_ sagnis rogori meTodiT swavleba uwyobs xels swavlis unaris maqsimalurad<br />
ganviTarebas;<br />
_ ramdenad miesadageba sagani moswavleebis saganmanaTleblo moTxovnilebebs;<br />
_ ramdenad xelmisawvdoms xdis sagani umaRlesi ganaTlebis miRebis<br />
SesaZleblobas.<br />
sagnis swavleba momdevno sakiTxebTan mimarTebaSi unda Sefasdes:<br />
a. winaswar dagegmili Sedegebi, romlebic swavlis Sedegad unda iqnes<br />
miRweuli;<br />
b. saswavlo gegmebi da Sefasebis meTodebi;<br />
g. swavlis miRebis SesaZleblobebis xarisxi;<br />
d. standartebisa da xarisxis SenarCunebisa da gaumjobesebis procedurebi.<br />
swavlebis maRali xarisxis misaRwevad sagnobrivi jgufebis maswavlebelTa<br />
kaTedrebi xSirad unda ikribebodnen, rom dagegmon gakveTilebi,<br />
Seafason moswavleTa warmatebebi, ganixilon swavlebis<br />
strategiebi, SeimuSaon strategiuli midgomebi gansakuTrebuli<br />
moTxovnilebebis mqone moswavleebisaTvis da monawileoba miiRon<br />
profesiul ganviTarebaSi. maRali xarisxis swavlebis misaRwevad direqtori<br />
valdebulia, uzrunvelyos Sesabamisi resursebi, maT Soris<br />
saswavlo masalebi, saklaso oTaxebis, biblioTekebisa da laboratoriebis<br />
mowyoba Sesabamisi aRWurvilobiT.<br />
profesiul ganviTarebas/gadamzadebas sistematuri xasiaTi unda<br />
hqondes. direqtori valdebulia, xeli Seuwyos pedagogebis profesiul<br />
zrdas, rom isini gaecnon Sefasebis axal meTodebs, strategiebs,<br />
romlebic uzrunvelyofs TiToeuli moswavlis CarTvas saswavlo<br />
procesSi. pedagogebis profesiuli ganviTareba skolis politikis<br />
ganuyofel nawilad unda moiazrebodes. igi unda ganixilebodes<br />
skolis saqmianobis marTvisa da skolis ganviTarebis gegmis farglebSi,<br />
raTa SesaZlebeli gaxdes swavlebisa da swavlis standartebis<br />
amaRleba.<br />
pedagogebis profesiuli ganviTarebis uzrunvelsayofad, sasurvelia,<br />
Seiqmnas specialuri saswavlo jgufebi, romlebic swavlebis,<br />
161
mentorobisa da mwvrTnelobis demonstrirebas moaxdenen, da riTac<br />
gaumjobesdeba swavlebis praqtika. direqtori uzrunvelyofs specialuri<br />
jgufis wevrebis SerCevas da misive valdebulebaa skolis<br />
yvela TanamSromlisaTvis Sesabamisi rCevis, treningisa Tu profesiuli<br />
ganviTarebis SesaZleblobebis uzrunvelyofa. amdenad, direqtoris<br />
movaleobaa, aqcios skola profesiuli saswavlo dawesebulebad,<br />
romelSic mimdinareobs pedagogebis sistematuri profesiuli<br />
zrda. direqtorma sameurveo sabWos periodulad unda warudginos<br />
angariSi TanamSromlebis profesiuli ganviTarebis Sesaxeb.<br />
direqtori an direqtoris mier daniSnuli Semfasebeli regularulad<br />
unda axorcielebdes maswavleblebis Sefasebas (gakveTilze<br />
daswrebas da sxv.). kriteriumebi, romelTa mixedviTac unda Catardes<br />
aRniSnuli Sefaseba, zemoT ukve CamovTvaleT. maswavlebelTa Sefasebis<br />
Sedegebs direqtori yovelwliurad warudgens sameurveo sab-<br />
Wos.<br />
skolam aseve SeiZleba danergos moswavleTa azris gamokiTxvebis<br />
praqtika, romelic miznad isaxavs moswavleebis azris gagebas swavlebis<br />
xarisxTan dakavSirebiT. gamokiTxvebi SeiZleba gamoyenebul<br />
iqnes moswavleebis mier sakuTari swavlis donis gamosavlenadac.<br />
aRniSnul meqanizms sakmaod mniSvnelovani monacemebis gamovlena SeuZlia,<br />
romelic swavlis xarisxis gasaumjobeseblad unda iqnes gamoyenebuli.<br />
162<br />
3.3.inkluziuri swavleba<br />
ganaTleba xelmisawvdomi unda iyos uklebliv yvela bavSvisaTvis.<br />
imisTvis, rom es ufleba daculi yofiliyo, aucilebeli gaxda bav-<br />
SvTa da gansakuTrebiT, gansxvavebuli SesaZleblobis mqone pirTa<br />
uflebebis dacva ganaTlebis sferoSi saerTaSoriso aqtebis meSveobiT.<br />
miRebul iqna araerTi saerTaSoriso aqti: `adamianis uflebebis<br />
sayovelTao deklaracia~, `gaeros bavSvis uflebebis konvencia~,<br />
`jomTenis (tailandi) msoflio konferencia _ ganaTleba yvelasaTvis~,<br />
`salamankis deklaracia inkluziuri ganaTlebis Sesaxeb~, `gaeros<br />
konvencia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis<br />
Sesaxeb~ (2006 weli) da sxva. am deklaraciebma Camoayalibes ZiriTadi<br />
principebi, raTa yvela bavSvs mieces SesaZlebloba, iswavlos saskolo<br />
dawesebulebaSi da yvela bavSvs hqondes SesaZlebloba, miiRos<br />
Sesaferisi ganaTleba.
salamankis deklaracia, gaeros bavSvis uflebebis konvencia da<br />
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis Sesaxeb konvencia<br />
SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvTa ganaTlebis TvalsazrisiT<br />
uaRresad mniSvnelovani dokumentebia.<br />
inkluzia ar gulisxmobs mxolod bavSvebis ganawilebas im skoleb-<br />
Si, sadac inkluziuri ganaTleba xorcieldeba. didi mniSvneloba eni-<br />
Weba xarisxiani ganaTlebis miRebas megobrul garemoSi, sadac arsebobs<br />
mravalferovneba da igi aRiarebulia, rogorc TiToeuli moswavlis<br />
sulieri gamdidrebis wyaro. inkluzia TavisTavad gulisxmobs<br />
kurikulumisa da saswavlo meTodebis, midgomebis Secvlas. aseve<br />
xazi unda gavusvaT swavlebis socialur aspeqts, romelic gulisxmobs<br />
maswavleblisa da bavSvis dialogs, mSoblisa da bavSvis dialogis<br />
msgavsad. maswavleblebi unda grZnobdnen bavSvebis moTxovnilebebs<br />
da saWiroebebs. moswavleebs Soris unda arsebobdes Tanadgomis<br />
da ara metoqeobis principi. maswavleblebma moqnili saswavlo<br />
marTvis sistema unda gamoiyenon. yvelas, maT Soris SezRuduli<br />
SesaZleblobebis mqone bavSvebsac da maTac, romlebic siZneleebs<br />
awydebian swavlebis, ganviTarebisa da aqtiuri monawileobis<br />
procesSi, aqvs xarisxiani ganaTlebis miRebis ufleba. esaa ufleba<br />
_ swavlobdnen skolaSi, romelic maT unar-Cvevebis gamovlenis SesaZleblobas<br />
miscems. yvela bavSvs aqvs ufleba, iswavlos teritoriulad<br />
axlos mdebare skolebSi da asakis Sesabamis klasebSi.<br />
inkluziis procesis ganxorcieleba mxolod kanonmdeblobiTa da<br />
wesebiT SeuZlebelia. es sakmaod xangrZlivi da rTuli procesia,<br />
romlis aucilebeli pirobebia:<br />
SezRuduli SesaZleblobebis sakiTxisadmi da SezRuduli SesaZleblobis<br />
mqone pirTa mimarT damokidebulebis Secvla;<br />
skolaSi moswavlis miznebis reorientacia;<br />
garemos Secvla, Sefasebis, swavlebis meTodologiisa da klasis<br />
marTvis reforma;<br />
maswavleblebis rolisa da adamianuri resursebis gansazRvra inkluziis<br />
procesSi;<br />
maswavleblebisaTvis profesiuli daxmarebis aRmoCena Semdegi<br />
saxiT:<br />
1. maswavleblebis gadamzadeba im mizniT, rom SeeZloT mniSvnelovani<br />
rolis Sesruleba da saWiro cvlilebebis ganxorcieleba inkluziis<br />
procesSi;<br />
163
2. maswavleblebis, direqtorebisa da damrigeblebis swavlebis me-<br />
Todologiis ganaxleba da reforma im mizniT, rom maT aseve SeeZloT<br />
mniSvnelovani wvlilis Setana da saWiro cvlilebebis ganxorcieleba<br />
inkluziis procesSi;<br />
3. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis gadaadgilebis SesaZleblobis<br />
uzrunvelyofa saWiroebis SemTxvevaSi;<br />
4. maswavleblebsa da mSoblebs Soris TanamSromlobis ganviTareba<br />
maT Soris gamocdilebis urTierTgaziarebisa da urTierTdaxmarebis<br />
intensifikaciis mizniT.<br />
maswavleblebis ganaTlebis reorientacia xels Seuwyobs inkluziis<br />
procesis ganviTarebas da igi asocirebulia moqnil sistemas-<br />
Tan, inovaciur azrovnebasa da SemoqmedebiTobasTan, rac nebismieri<br />
skolis prerogativaa.<br />
mniSvnelovania, gvaxsovdes, rom SeuZlebelia inkluziis erTiani<br />
erovnuli modelis SemuSaveba. inkluzia moiTxovs TiToeuli skolis,<br />
sazogadoebis, mTeli eris Zalisxmevas inkluziis procesSi individualuri<br />
midgomis gansaxorcieleblad.<br />
aucilebelia, skolam specialuri daxmareba aRmouCinos ara mxolod<br />
unarSezRudul da mZime emociuri problemebis mqone moswavleebs,<br />
aramed moswavleebs Raribi ojaxebidan. pedagogebis drouli<br />
da efeqturi Careva saSualebas miscems am tipis moswavleebs, ar CamorCnen<br />
saswavlo programas da regularulad Seasrulon saSinao<br />
davalebebi.<br />
skolas unda hyavdes inkluziaze pasuxismgebeli piri, romelic<br />
agrovebs saWiro informacias da qmnis pirobebs problemebis gadasaWrelad.<br />
164<br />
3.4. swavlis xarisxis monitoringisa da Sefasebis programa<br />
aucilebelia, sistematurad Segrovdes informacia moswavleTa<br />
swavlisa da miRwevebis Sesaxeb. Sefaseba saWiroa pirveladi amocanebisa<br />
da dadgenili standartebis miRwevebis uzrunvelsayofad.<br />
imis Sesamowmeblad, aRweven Tu ara moswavleebi dadgenil standartebs,<br />
pedagogebma unda Seamowmon saSinao davalebebi, Caataron testirebebi<br />
da gamocdebi. moswavleebis winsvlis/warmatebis Sefaseba<br />
regularulad da obieqturad unda xorcieldebodes, raTa maswavlebels<br />
naTeli warmodgena Seeqmnas moswavleebis saWiroebebze da SeZlos<br />
swavlebis meTodologiis maT moTxovnilebebze morgeba. peda-
gogebi valdebulebi arian, TavianT SefasebebSi yuradReba gaamaxvilon<br />
moswavleebis Zlier da sust mxareebze da swavlis xarisxis<br />
gaumjobesebis gzebze.<br />
nawili 4. swavlebasTan da swavlasTan dakavSirebuli<br />
organizaciuli mxareebi<br />
4.1. saswavlo sagnebis gansazRvra<br />
pedagogiuri sabWo erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />
centris mier SemuSavebuli erovnuli saswavlo gegmis safuZvelze<br />
gansazRvravs skolaSi saswavlo sagnebis nusxas. pedagogiuri sabWo,<br />
moswavleebis miTxovnilebebis, codnisa da miRwevebis Sesabamisad,<br />
direqtoris monawileobiT SeimuSavebs skolis saswavlo gegmebs. saswavlo<br />
gegmis damtkiceba xdeba sameurveo sabWosTan SeTanxmebiT.<br />
yvela skolas SeuZlia, sakuTari survilisa da SesaZleblobebis farglebSi<br />
moswavleebs damatebiTi saganmanaTleblo da saaRmzrdelo<br />
momsaxureba SesTavazos. damatebiTi sagani SeiZleba iswavlebodes<br />
fakultatiuri an savaldebulo saxiT. pedagogiuri sabWo adgens<br />
aseve saswavlo sagnebis saaTebis odenobas.<br />
skolam maqsimalurad unda gamoiyenos saswavlo dro efeqturi<br />
cxrilis SedgeniT. efeqturi cxrili sakmaris dasvenebasac unda iTvaliswinebdes.<br />
swavlis procesSi moswavleebis aqtiuri monawileobis<br />
uzrunvelsayofad, rogorc gakveTilis msvlelobisas, ise sa-<br />
Sinao davalebebSi miTiTebuli unda iyos garkveuli amocanis Sesrulebis<br />
vadebi.<br />
4.2.moswavleebis dajildoebis<br />
an sanqciebis dakisrebis procedurebi<br />
saskolo ganaTleba efeqturi ver iqneba, Tu ar moxdeba moswavleebis<br />
kargi yofaqcevis waxaliseba. mowavleTa dajildoebis an dasjis/sanqciebis<br />
dakisrebis procedurebs skolis Sinaganawesi gansaz-<br />
Rvravs. sameurveo sabWo uflebamosilia, skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />
wesiT airCios disciplinuri komiteti, romelic skolis<br />
Sinaganawesis Sesabamisad ganaxorcielebs disciplinuri darRvevebis<br />
ganxilvas. sameurveo sabWo uflebamosilia, Seqmnas saapelacio<br />
komiteti an Tavad ganixilos disciplinuri komitetis gadawyve-<br />
165
tilebebis Sesaxeb saCivrebi. sameurveo sabWo pasuxismgebelia disciplinur<br />
procedurebsa da politikaze, zedamxedvelobs direqtoris,<br />
disciplinuri komitetis an saapelacio komitetis mier maT<br />
efeqtur ganxorcielebas.<br />
rogorc disciplinur komitets, ise direqtors SeuZlia ganixilos<br />
disciplinuri gadacdomebi da maT Sesaxeb angariSi warudginos<br />
sameurveo sabWos an saapelacio komitets.<br />
direqtori valdebulia, ganumartos skolis mTel sazogadoebas<br />
_ moswavleebs, maT mSoblebs, maswavleblebs _ qcevis standartebi.<br />
standartebi mimarTuli unda iyos moswavlis saqcielis daregulirebisa<br />
da moswavleTa TviTdisciplinis gamomuSavebisaken. cudi yofaqcevis<br />
moswavleebisaTvis skolam unda SeimuSaos specialuri procedurebi,<br />
romlebic mimarTuli iqneba maTi yofaqcevis gamosworebaze.<br />
mniSvnelovania cudi yofaqcevis moswavlis ojaxis wevrebTan<br />
klasis damrigeblis anda skolis administraciis xSiri urTierToba,<br />
informaciis sistematuri gacvla da maTi aqtiuri CarTva Znelad<br />
aRsazrdeli moswavlis skolis mier dadgenili qcevis standartebis<br />
SesrulebaSi. ojaxis daxmarebis gareSe Zneli iqneba dadebiTi Sedegebis<br />
miRweva.<br />
ar SeiZleba cudi yofaqcevisTvis moswavlis sajarod gakicxva/<br />
gasamarTleba (misi saqmis sajarod ganxilva skolaSi), warumatebeli<br />
akademiuri moswrebis Sesaxeb sajarod saubari anda akademiuri warumateblobisTvis<br />
moswavlis dasja. ar SeiZleba, mSobels sajarod<br />
gamoecxados misi Svilis cudi yofaqcevis Sesaxeb.<br />
kargi yofaqcevis mqone warmatebuli moswavleebis ojaxebs unda<br />
miewodos informacia maTi Svilebis miRwevebis Sesaxeb.<br />
aRsaniSnavia, rom moswavlis yofaqceva ar SeiZleba maswavleblis<br />
mxridan moswavlisTvis niSnis daklebisa mizezi gaxdes.<br />
skolas unda hqondes dajildoebis/waxalisebis sistemebi skolis<br />
Sinaganawesis Sesabamisad, romelic miznad unda isaxavdes moswavleTa<br />
winsvlas da warmatebebis stimulirebas. moswavles jildo niSnebisa<br />
da miRwevebis safuZvelze unda gadaeces.<br />
moswavlis akademiuri warumateblobis SemTxvevaSic mniSvnelovania<br />
mSoblis aqtiuri CarTva saklaso saqmianobaSi. es daexmareba<br />
bavSvs, daZlios CamorCena. drouli da efeqturi Carevis gareSe moswavle<br />
CamorCeba saswavlo process. sagnis maswavlebels da skolis<br />
direqtors unda SeeZloT, umtkivneulod da efeqturad moagvaron<br />
amgvari problemebi.<br />
166
nawili 5. saswavlo gegma<br />
5.1. pedagogiuri sabWos roli saswavlo sagnebis gansazRvraSi<br />
pedagogiuri sabWo aris organo, romelic valdebulia, SeimuSaos<br />
skolis saswavlo gegma erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />
centris mier momzadebuli erovnuli saswavlo gegmis Sesabamisad.<br />
erovnuli saswavlo gegma warmoadgens dokuments, romelic gansaz-<br />
Rvravs saswavlo garemos organizebis pirobebsa da rekomendaciebs,<br />
moswavleTa aucilebel datvirTvas, im standartebis CamonaTvals,<br />
romelTac moswavlem unda miaRwios yoveli safexuris damTavrebisas.<br />
skolis saswavlo gegma konkretuli skolisTvis SemuSavebuli<br />
gegmaa. skolis pedagogiuri sabWo azustebs erovnul saswavlo gegmaSi<br />
mocemul datvirTvas, sagnebis odenobas; gansazRvravs damatebiT<br />
saganmanaTleblo momsaxurebas da swavlebisa da swavlis standartebs.<br />
skolis direqtori aqtiurad unda iyos CarTuli saswavlo gegmis<br />
SemuSavebis yvela etapze. igi valdebulia, SeimuSaos saswavlo gegmis<br />
politika, anu imis xedva, Tu ras unda miaRwios TiToeulma moswavlem<br />
maTi moTxovnilebebis, codnis, gamocdilebis, interesebis, ganviTarebis<br />
donisa da skolis resursebis Sesabamisad.<br />
saswavlo gegmis Sinaarsis gansazRvra pedagogiuri sabWos erTerTi<br />
yvelaze mniSvnelovani funqciaa. saswavlo gegmis Sinaarsis gansazRvrisas<br />
gadamwyveti principia is, Tu ra sagnebi unda iswavlebodes<br />
skolaSi. rogorc ukve aRvniSneT, skolas SeuZlia, SesaZleblobis<br />
farglebSi SesTavazos moswavleebs damatebiTi saganmanaTleblo<br />
da saaRmzrdelo momsaxureba, romelic SeiZleba iswavlebodes fakultatiuri<br />
an savaldebulo saxiT. safexurebis mixedviT sagnebis<br />
SerCeva, sagnebis Sinaarsi da maTi Tanmimdevroba logikuri da harmoniuli<br />
unda iyos.<br />
saswavlo gegma mxolod saswavlo sagnebs ki ar unda gansazRvravdes,<br />
aramed unda asaxavdes saswavlo strategias, romliTac moswavleebis<br />
maqsimaluri progresi miiRweva. saswavlo gegma gansaz-<br />
Rvravs, rogor unda iyos organizebuli saswavlo procesi, rogor<br />
da ramdeni xnis manZilze unda iswavlebodes konkretuli sagnebi.<br />
igi gansazRvravs principebs, romlebic mimarTulia TiToeuli moswavlis<br />
susti da Zlieri mxareebis gamovlenisken da amasTan, adgens<br />
individualuri moTxovnilebebis ganxorcielebis meqanizmebs.<br />
167
direqtori pasuxismgebelia saswavlo gegmis ganxorcielebaze,<br />
mis monitoringsa da Sefasebaze. pedagogiurma sabWom yovelwliurad<br />
unda ganaaxlos saswavlo gegma sxvadasxva garemoebebis (erovnuli<br />
standartebi, moswavleebis warmatebebi da akademiuri moTxovnilebebi)<br />
gaTvaliswinebiT.<br />
168<br />
5.2. cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis<br />
efeqturobis Sefasebis meqanizmi _ swavlebis xarisxi<br />
skolas unda hqondes cxrilisa da saswavlo gegmis Sinaarsis efeqturobis<br />
Sefasebis meqanizmi, riTac mowmdeba TiToeuli moswavlis<br />
progresi da swavlebis xarisxTan dakavSirebuli monitoringisa da<br />
Sefasebis Sedegebi. am saqmianobidan miRebuli informacia sistematuri<br />
da Tanmimdevruli unda iyos, riTac moxdeba mTlianad swavlebis<br />
efeqturobis Semowmeba.<br />
saswavlo procesis adekvaturi SefasebisaTvis SeiZleba pedagogiurma<br />
sabWom, direqtoris aqtiuri monawileobiT, moamzados testebi<br />
da sagamocdo masalebi, romlebic dasamtkiceblad waredgineba<br />
sameurveo sabWos. im SemTxvevaSi, Tu sameurveo sabWo ar daamtkicebs<br />
maT, pedagogiuri sabWo axal testiebs da gamocdebs amzadebs. saswavlo<br />
gegmis, testebis, gamocdebisa da gamokiTxvis formebis momzadebisas<br />
pedagogiuri sabWo uflebamosilia, iTanamSromlos sxva<br />
skolebTan, erovnul an regionalur organoebTan. Tumca unda aRiniSnos,<br />
rom aucilebeli araa, Semowmeba gamocdebisa da testrebis<br />
meTodis gamoyenebiT moxdes. aseTi SemowmebisTvis skolam SeiZleba<br />
gamoiyenos sajaro prezentaciebis formebi, gamofenebi, portfolioebi<br />
da sxv.<br />
5.3. SefasebasTan dakavSirebuli pasuxismgeblobis sferos<br />
gansazRvra da Sefasebis sistemis administrireba<br />
skolis Sefasebis sistemas direqtoris xelmZRvanelobiT da sameurveo<br />
sabWosTan SeTanxmebiT SeimuSavebs pedagogiuri sabWo. skolis<br />
Sefasebis sistema unda Seesabamebodes erovnuli Sefasebis sistemas,<br />
romlis saSualebiTac saxelmwifo amowmebs, ramdenad Seesabameba<br />
moswavleTa miRwevebi erovnuli saswavlo gegmebiT dadgenil miRwevaTa<br />
standartebs. direqtoris rolia, uxelmZRvanelos Sefasebis<br />
kriteriumebisa da saxeebis gansazRvras.
direqtori valdebulia, danergos Sefasebebis efeqturi sistema,<br />
romelic swavlis xarisxis Sesaxeb sistematur monacemebs iZleva.<br />
direqtori uzrunvelyofs Sefasebis Sedegebis gamoyenebas saswavlo<br />
gegmasa da saswavlo procesSi saWiro cvlilebebisa da Sesworebebis<br />
Sesatanad. im SemTxvevaSic ki, Tu direqtori uaRresad gamocdili<br />
pedagogi ar aris, man unda SeZlos swavlebisa da Sefasebebis iseTi<br />
strategiebis identifikacia, romlebic ama Tu im saswavlo konteqstSi<br />
maqsimalurad dadebiT Sedegs moitans.<br />
rac ufro detaluri, swori da sistematuria Sefasebis procesi,<br />
miT ufro dadebiTi Sedegebi moaqvs mas saswavlo procesSi. moswavlis<br />
muSaobasTan dakavSirebuli sistematuri werilobiTi/zepiri<br />
komentarebi unda Seicavdes ara marto Sinaarsisa da struqturis<br />
Sefasebas, aramed samuSaos gaumjobesebasTan dakavSirebul unar-<br />
Cvevebs. amgvari komentarebi moswavles exmareba, dainaxos sakuTari<br />
susti da Zlieri mxareebi, rac SeiZleba damatebiTi motivaciis wyaro<br />
gaxdes. Sefasebis Sedegebis Sesaxeb skolis direqtori sistematurad<br />
abarebs angariSs sameurveo sabWos.<br />
Sefasebis sistemebi moqnili unda iyos da sul cota weliwadSi<br />
erTxel mainc unda ganixilebodes pedagogiuri sabWosa da direqtoris<br />
mier. nebismieri saxis cvlilebebi Sefasebis sistemebSi dasamtkiceblad<br />
unda waredginos sameurveo sabWos.<br />
5.4. xarisxis maCveneblebi<br />
TiToeulma skolam unda gansazRvros sakuTari saqmianobis xarisxis<br />
maCveneblebi, romelTa monitoringi da Sefaseba regularulad<br />
unda xorcieldebodes. monacemTa Segrovebis ZiriTadi auditoriaa<br />
skolis moswavleebi, maswavleblebi da sxva dainteresebuli<br />
jgufebi.<br />
akademiuri wlis ganmavlobaSi unda ganxorcieldes moswavleTa<br />
miRwevebis sistematuri monitoringi da Sefaseba, xolo saswavlo<br />
semestris/wlis bolos tardeba testebi da gamocdebi, romlebic<br />
naTlad asaxavs akademiuri wlis ganmavlobaSi moswavlis mier miRweul<br />
progress. gamocdebis/testebis Sedegebi aseve mniSvnelovania<br />
saswavlo gegmis, swavlebisa da swavlis procesis Zlieri da susti<br />
mxareebis gamosavlenad. amdenad, igi mniSvnelovania skolaSi maRali<br />
xarisxis ganaTlebis uzrunvelsayofad.<br />
moswavleTa miRwevebis Sedegebi, sxvadasxva programebisa da maswavlebelTa<br />
Sefasebebi sameurveo sabWos mier damtkicebuli xaris-<br />
169
xis maCveneblebis konteqstSi fasdeba da skolis TviTSefasebis safuZvels<br />
warmoadgens. es monacemebi gamoiyeneba:<br />
170<br />
saswavlo procesis SezRudvebisa da upiratesobebis dasadgenad;<br />
skolis momavali saqmianobis gasaumjobeseblad;<br />
saswavlo gegmasa da programebSi cvlilebebis Sesatanad;<br />
profesiuli ganviTarebis (gadamzadebis) ganxorcielebisaTvis im<br />
sferoebSi, romlebsac es yvelaze metad esaWiroeba;<br />
skolis ganviTarebis gegmis gadaxedvisas.
nawili 1. eTikuri qcevis standartebis mniSvneloba<br />
1.1. eTikuri garemos Seqmna skolaSi<br />
Tavi VI<br />
eTikuri qcevis standartebis<br />
SemuSaveba, danergva<br />
da usafrTxo garemos<br />
uzrunvelyofa<br />
saqarTvelos<br />
zogadsaganmanaTleblo<br />
skolebSi<br />
zogadsaganmanaTleblo skola is adgilia, romelic xels unda<br />
uwyobdes pasuxismgeblobis, pativiscemis, zrdilobisa da akademiuri<br />
warCinebis ganviTarebas eTikur da amavdroulad usafrTxo saswavlo<br />
garemoSi. samwuxarod, saqarTvelos uaxlesi warsulis realobam<br />
sawinaaRmdego dagvanaxva; faqtia, rom korufcia da araeTikuri<br />
qcevis magaliTebi sajaro skolebis umravlesobaSi iyo gavrcelebuli.<br />
araeTikuri qceva farTod gavrcelebuli praqtikaa skolebSi.<br />
araeTikurad iqceva yvela dainteresebuli piri: skolis xelmZRvanelebi,<br />
romlebic sakuTar uflebamosilebas piradi interesebisaTvis<br />
iyeneben; pedagogebi, romlebic araeTikurad iqcevian moswavleebisa<br />
da sakuTari saqmianobis mimarT; mSoblebi, romlebic sakuTari<br />
Svilebis gansakuTrebul pirobebSi Cayenebas iTxoven, da moswavleebi,<br />
romlebic araeTikurad iqcevian saswavlo procesis dros skolis<br />
teritoriaze. amgvari praqtika udavod uaryofiT gavlenas iqoniebs<br />
skolaze, radgan araeTikur klimats qmnis da ganaTlebis xarisxis<br />
dacemas iwvevs.<br />
imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli aseTi savalalo Sedegebi,<br />
aucilebelia iseTi garemos Seqmna, romelic xels uwyobs pasuxismgeblobis,<br />
pativiscemis, zrdilobisa da akademiuri warCinebis ganviTarebas.<br />
aucilebelia, skolis TiToeulma wevrma zustad icodes,<br />
ra moeTxoveba mas da pasuxi agos sakuTar saqcielze.<br />
am problemis mogvarebis erT-erTi saSualebaa qcevis standartebisa<br />
da disciplinuri gadacdomebisTvis normebis SemuSaveba,<br />
171
omlebic skolis SinaganawesSi unda iyos asaxuli (SesaZlebelia<br />
maTi calke dokumentSi Tavmoyrac, magaliTad, eTikis kodeqsSi). am<br />
standartebis dacva savaldebulo unda iyos skolis nebismieri<br />
wevrisTvis.<br />
172<br />
1.2. ratom aris qcevis standartebi mniSvnelovani?<br />
skolis Sinaganawesi mniSvnelovani dokumentia, romelic asaxavs<br />
skolis misias, Rirebulebebsa da miznebs da maT kavSirs profesiuli<br />
qcevis standartebTan. eTikis Sesaxeb SemuSavebuli institucionaluri<br />
politika saSualebas iZleva, nebismierma dainteresebulma mxarem<br />
gaiTavisos skolis mTavari Rirebulebebi da miznebi da maTi miRwevisaTvis<br />
aucilebeli qcevis standartebi. eTikis politika uzrunvelyofs<br />
agreTve msjelobis waxalisebas eTikuri da araeTikuri<br />
sakiTxebis, eTikuri dilemis mogvarebis gzebis Sesaxeb.<br />
arsebobs Sexeduleba, rom qcevis standartebis danergva aucilebeli<br />
ar aris. amgvari Sexedulebis mimdevarTa mTavari argumentia,<br />
rom TiToeul skolas gaaCnia misia da Rirebulebebi da yvelas-<br />
Tvis isedac naTelia, rom unda daicvan da misdion am Rirebulebebs<br />
da principebs. Tumca uaRresad mniSvnelovania, rom isini eTikis<br />
normebisa da standartebis SemuSavebisa da danergvis formiT gamoixatos.<br />
zogadi Rirebulebebis arseboba da aRiareba ar aris sakmarisi<br />
imisTvis, rom praqtikaSi dainergos.<br />
garda amisa, gasaTvaliswinebelia is faqtoric, rom zogadsaganmanaTleblo<br />
skolebi mravalferovani da mravalkulturuli dawesebulebebia,<br />
amitomac imis Tqma, rom misi TiToeuli warmomadgeneli<br />
erTmaneTis Rirebulebebsa da faseulobebs iziarebs, mcdaria. Tu<br />
skolas aqvs survili, misi TiToeuli wevri icavdes saerTo Rirebulebebsa<br />
da principebs, maSin aucilebelia, rom maT srulfasovani<br />
informacia hqondeT eTikuri qcevis standartebis Sesaxeb.<br />
skolam sakuTari misiisa da strategiis safuZvelze iseTi standartebi<br />
unda SeimuSaos, romlebic iq arsebul garemos, specifikasa<br />
da saWiroebebs Seesabameba. amasTanave, mniSvnelovania, rom skolis<br />
standartebi skolis saqmianobis nebismier sferos asaxavdes. is saxelmZRvanelo<br />
principebis erTobliobas unda warmoadgendes skolis<br />
nebismieri wevrisaTvis: sameurveo sabWosTvis, direqciis warmomadgenlebisaTvis,<br />
maswavleblebisTvis, moswavleebisa da sxva dainteresebuli<br />
pirebisaTvis. dokumenti qcevis standartebis Sesaxeb<br />
advilad kiTxvadi da gasagebi unda iyos. dabolos, Sinaganawesisa
da qcevis standartebis SemuSaveba ar aris sakmarisi skolaSi eTikuri<br />
normebis danergvisaTvis. saWiroa, SemuSavdes misi ganxorcielebisa<br />
da monitoringis efeqturi meqanizmebi.<br />
nawili 2. qcevis standartebis SemuSaveba<br />
2.1. direqtoris, sameurveo sabWosa<br />
da skolis sazogadoebis monawileoba<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonis Tanaxmad, skolis Sinaganawess<br />
direqtoris wardginebiT amtkicebs sameurveo sabWo. rekomendebulia,<br />
rom skolis Sinaganawesisa da qcevis standartebis SemuSavebis<br />
procesSi aqtiurad iyos CarTuli skolis mTeli sazogadoeba,<br />
kerZod: moswavleebi, mSoblebi, maswavleblebi, sameurveo sabWo da<br />
sxv. aRniSnul procesSi skolis sazogadoebis CarTuloba dainteresebul<br />
pirebs saSualebas aZlevs, sakuTari wvlili Seitanon qcevis<br />
standartebis SemuSavebaSi. Sesabamisad, es uzrunvelyofs skolis<br />
farTo sazogadoebis mxardaWeras da loialurobas qcevis standartebisadmi.<br />
skolis sazogadoebis CarTva qcevis standartebis SemuSavebaSi<br />
SesaZlebelia sxvadasxva saSualebebiT:<br />
sasurvelia, skolis direqtorma Seqmnas e. w. eTikis komiteti, romlis<br />
mTavari mizanic iqneba qcevis standartebis SemuSaveba. mniSvnelovania,<br />
rom komitetSi Tanabrad iyos warmodgenili yvela dainteresebuli<br />
jgufi: moswavleebi, maswavleblebi, mSoblebi da sxv.<br />
direqtorma, sameurveo sabWos Tavmjdomarem da skolis xelmZRvanelobis<br />
sxva warmomadgenlebma sajarod unda mimarTon skolis<br />
sazogadoebas da sTxovon maT, aqtiuri monawileoba miiRon skolis<br />
qcevis standartebis SemuSavebaSi. xazgasmiT unda aRiniSnos,<br />
rom maTi winadadebebi da rekomendaciebi saTanadod iqneba ganxiluli<br />
da gaTvaliswinebuli.<br />
SeiZleba, moewyos `mrgvali magidebi~ pedagogiuri sabWos wevrebis,<br />
administraciis TanamSromlebis, mSoblebisa da ufrosklaselebis<br />
monawileobiT.<br />
pedagogebsa da administraciis TanamSromlebs pedagogiuri sab-<br />
Wos sxdomebze da administraciis Sexvedrebze, SeiZleba, daevaloT<br />
eTikuri problemebis identificireba da eTikis komitetisaTvis<br />
maTi wardgena.<br />
skolis farTo sazogadoebis winadadebebisa da rekomendaciebis<br />
misaRebad SesaZlebelia specialuri safosto yuTis, elfostis<br />
an satelefono nomris organizeba.<br />
173
174<br />
aseve mniSvnelovania miRweuli Sedegebis perioduli Sefaseba da<br />
skolis sazogadoebis mxridan gaweuli wvlilis sajarod aRniSvna.<br />
Sedegebisa da warmatebebis saTanado dafaseba adamianebs sakuTrebis<br />
gancdas uRvivebs, rac TavisTavad momavali qmedebebisaTvis<br />
qmnis motivacias. igi waaxalisebs im pirebsac, romlebic<br />
Tavdapirvelad ar iyvnen proeqtSi CarTuli, monawileoba miiRon<br />
masSi.<br />
skolam SeiZleba konsultaciebi gaiaros sxvadasxva jgufebTan,<br />
magaliTad: damfinansebel organoebTan, saxelmwifo uwyebebis warmomadgenlebTan,<br />
resurs-centrebTan an adgilobriv mosaxleobas-<br />
Tan. skolam aseve SeiZleba gaiTvaliswinos da gaecnos eTikis sakiTxebTan<br />
dakavSirebiT sxva skolebis, institutebis an arasamTavrobo<br />
organizaciebis gamocdilebas.<br />
sasurvelia, rom eTikis komitetis saqmianobaSi aqtiuri monawileoba<br />
miiRon sameurveo sabWos mier Seqmnili disciplinuri komitetis<br />
wevrebma. sasurvelia, direqtorma xeli Seuwyos rogorc sameurveo<br />
sabWos, ise danarCeni jgufebis aqtiur monawileobas.<br />
skolis direqtorma unda gaiTvaliswinos, rom qcevis standartebis<br />
SemuSaveba mniSvnelovan drosa da energias moiTxovs. radgan<br />
pedagogebs, mSoblebs, administraciis TanamSromlebs isedac datvirTuli<br />
ganrigi da xSir SemTxvevaSi, arasaTanado anazRaureba aqvT,<br />
ararealuri iqneba, maT movTxovoT, drois mniSvnelovani nawili aRniSnul<br />
iniciativas dauTmon, Tu ar Seiqmneba saTanado mastimulirebeli<br />
garemoebebi. magaliTad, SesaZloa, saWiro gaxdes maswavleblis<br />
an skolis sxva TanamSromlis droebiT ZiriTadi saqmianobisgan<br />
CamoSoreba, raTa man saTanado dro dauTmos am proeqts; an Tu arsebobs<br />
Sesabamisi saxsrebi, mcire damatebiTi anazRaurebac ki<br />
sakmarisi gaxdeba maTi motivaciis asamaRleblad. Tu finansuri waxaliseba<br />
SeuZlebelia, maSin mniSvnelovania raime sxva formiT maTi<br />
muSaobis dafaseba. skolis xelmZRvanelobis mxardaWera am sakiTxebSi<br />
Zalze mniSvnelovania, radgan swored mas miuwvdeba xeli saTanado<br />
resursebze da gaaCnia uflebamosileba finansuri an sxva saxis<br />
stimulis Sesaqmnelad.<br />
2.2. araeTikuri qcevis gamomwvevi mizezebis Seswavla<br />
problemis gadaWris saukeTeso gzebis saZieblad saWiroa misi gamomwvevi<br />
mizezebis codna. aqedan gamomdinare, qcevis standartebisa
da araeTikuri qcevis prevenciisa da disciplinuri saxdelebis SemuSavebamde<br />
skolam, pirvel yovlisa, arsebuli viTareba/garemo unda<br />
Seiswavlos da misTvis damaxasiaTebeli Sida da gare faqtorebis<br />
gaanalizebis Sedegad konkretuli midgomebi SeimuSaos. rogorc wesi,<br />
skolebis umravlesobisTvis araeTikuri da korufciuli qcevis<br />
gamomwvevi mizezebi erTnairia da SeiZleba moicavdes:<br />
ekonomikur faqtorebs: mwir dafinansebas, maswavleblebis dabal<br />
anazRaurebas da waxalisebis araefeqtur sistemas, romelic<br />
efeqturi saqmianobisaTvis saTanado motivacias ar qmnis;<br />
socialur faqtorebs: arsebobs pirdapiri kavSiri qveyanaSi arsebul<br />
korufciul garemosa da skolaSi arsebul korufcias Soris.<br />
naTesauri kavSirebi da loialuroba ufro metad fasobs, vidre<br />
obieqturi da iuridiuli principebi da faseulobebi. kulturulad<br />
misaRebi gaxda ojaxuri an naTesauri kavSirebis gamoyeneba<br />
akademiuri Tu profesiuli dawinaurebebis misaRwevad.<br />
marTvis araefeqtur meqanizmebsa da procedurebs.<br />
zemoT moyvanili faqtorebis gaTvaliswinebiT, saqarTvelos skolebSi<br />
gavrcelebuli araeTikuri qcevis saxeebia:<br />
meqrTameoba _ magaliTad, moswavlisaTvis maRali niSnis dawera<br />
saCuqris an garkveuli fuladi Tanxis sanacvlod.<br />
repetitorobis <strong>instituti</strong> / kerZo gakveTilebi _ zogierT SemTxvevaSi<br />
maswavleblebi moswavleebs saTanado Sefasebas ar uweren,<br />
Tu isini maT kerZo gakveTilebs ar daeswrebian. amdenad, moswavlis<br />
mier gadaxdili swavlebis safasuri SeiZleba de-faqto qrTamad<br />
CaiTvalos.<br />
favoritizmi _ warmoadgens skolis resursebis, magaliTad wignebis<br />
an teqnikuri aRWurvilobis, mikerZoebul gadanawilebas,<br />
aseve moswavlis akademiuri moswrebis mikerZoebul Sefasebas.<br />
nepotizmi _ favoritizmis erT-erTi yvelaze gavrcelebuli saxe,<br />
romlis drosac pedagogi an administraciis TanamSromeli daumsaxurebel<br />
privilegirebul mdgomareobaSi ayenebs sakuTari<br />
ojaxis wevrebs, naTesavebs an megobrebis Svilebs.<br />
zewola _ maswavleblis korufciul garigebaSi CarTvis mizniT<br />
skolis direqtoris an skolis administraciis sxva maRalCinosanis<br />
mier sakuTari Zalauflebis gamoyeneba. magaliTad, direqtorma<br />
samsaxuridan daTxovnis muqariT SeiZleba zewola gana-<br />
175
176<br />
xorcielos pedagogze, raTa man maRali niSani dauweros misi ojaxis<br />
wevrs, naTesavs an sxvas.<br />
akademiuri siyalbe _ piradi gamorCenis mizniT ganxorcielebuli<br />
araeTikuri qceva, romelic SeiZleba moicavdes meqrTameobas,<br />
moswavlis mxridan TaRliTobis waxalisebas (maswavlebelma<br />
SeiZleba motyuebis saSualeba misces moswavles; an SeiZleba Tavad<br />
gadaasworos moswavlis namuSevari da mas daumsaxureblad<br />
maRali Sefaseba misces), informaciis gayidvas (maswavlebelma SeiZleba<br />
winaswar miawodos moswavles sagamocdo sakiTxebi, testebi)<br />
da sxv.<br />
xSirad moswavleebic sxvadasxva saxis araeTikur qmedebaSi arian<br />
CarTulebi, magaliTad, gamocdebisa da testebis gadawera (rac<br />
akademiuri siyalbis yvelaze gavrcelebuli formaa). zogierT<br />
SemTxvevaSi moswavleebi (umeteswilad ufrosklaselebi) eleqtronul<br />
mowyobilobebs iyeneben gamocdebze gadasawerad an pasuxebis<br />
karnaxiT Tu winaswar SeTanxmebuli niSnebis gamoyenebiT<br />
exmarebian sxva moswavleebs gadaweraSi.<br />
mowavleebis mier Cadenili sxva areTikuri qmedebebi SeiZleba gamoixatebodes<br />
disciplinur sakiTxebSi, kerZod ki, moswavlis<br />
upativcemulobaSi pedagogis, skolis administraciis an sxva moswavleebis<br />
mimarT.<br />
zemoT skolis doneze araeTikuri qmedebebis gamomwvevi sxvadasxva<br />
mizezebi da magaliTebi davasaxeleT, magram ZiriTadi problema<br />
mainc im wesebisa da standartebis ubralo ignorirebaa, romlebic<br />
saganmanaTleblo dawesebulebaSi dasaSvebi da dauSvebeli qcevis<br />
saxeebs asaxaven. amdenad, erTiani saskolo qcevis standartebis SemuSavebiT<br />
skola eTikur sakiTxebTan dakavSirebul erTgvar gzamkvlevs<br />
miiRebs. igi saSualebas miscems skolas, ganaviTaros profesiuli<br />
qcevis standartebi, romlebic SesabamisobaSi iqneba skolis<br />
misiasTan, faseulobebTan da principebTan.<br />
2.3. araeTikuri qcevis magaliTebis gamovlena<br />
imis gaTvaliswinebiT, rom skolis Sinaganawesi da masSi moyvanili<br />
qcevis standartebisa da disciplinuri gadacdomebis nusxa skolis<br />
nebismieri wevris saxelmZRvanelo dokumentia, masSi cal-calke unda<br />
iyos gawerili TiToeuli jgufis (maswavleblebis, administraciis,<br />
sameurveo sabWos, moswavleebis da sxv.) qcevis standartebi.
amisaTvis saWiroa eTikis sakiTxebisa da problemebis identificireba,<br />
romlebic skolis sazogadoebas xvdeba yoveldRiuri saqmianobis<br />
procesSi da romelzec skolam unda gaamaxvilos yuradReba.<br />
sasargeblo iqneba, amasTan dakavSirebiT Sexvedrebi Catardes maswavleblebTan,<br />
administraciis warmomadgenlebTan, moswavleebTan,<br />
mSoblebTan Semdeg sakiTxebze:<br />
araeTikuri qcevebi, romlebic warsulSi arsebobda<br />
ra Secdomebi iqna daSvebuli warsulSi? ra iyo yvelaze metad<br />
gavrcelebuli araeTikuri qcevis forma, romelSic CarTulni<br />
iyvnen maswavleblebi, moswavleebi, administraciis warmomadgenlebi,<br />
sameurveo sabWos wevrebi, mSoblebi?<br />
eTikuri problemebi/dilemebi, romlebsac warsulSi<br />
Sexvdnen skolis sxvadasxva dainteresebuli jgufebi.<br />
ra saxis eTikur problemebs/dilemebs awydebodnen warsulSi skolis<br />
direqtori, sameurveo sabWo, maswavleblebi, administraciis<br />
TanamSromlebi, moswavleebi, mSoblebi?<br />
sadavo eTikuri sakiTxebi.<br />
eTikuri gadawyvetilebebis miRebisas yovelTvis calsaxad keTdeboda<br />
Tu ara arCevani `swor~ da `araswor~ gamosavals Soris?<br />
SexvedriaT Tu ara maswavleblebs, moswavleebs, administraciis<br />
warmomadgenlebs, mSoblebs iseTi eTikuri problema, romlis<br />
mogvarebis erTmniSvnelovani gza ar arsebobda?<br />
eTikuri sakiTxebis/problemebis mogvareba.<br />
ramdenad warmatebuli iyo skola eTikuri sakiTxebis/problemebis<br />
mogvarebaSi warsulSi?<br />
eTikuri problemebi, romlebic SesaZloa momavalSi warmoiSvas.<br />
ra eTikuri problemebi SeiZleba warmoiSvas momavalSi? ra saxis<br />
eTikuri problemis winaSe SeiZleba dadges direqtori, sameurveo<br />
sabWo, maswavleblebi, administraciis TanamSromlebi, moswavleebi,<br />
mSoblebi?<br />
177
skolis sazogadoebis TiToeul jgufs sakuTari roli da pasuxismgebloba<br />
aqvs da dawesebulebis saqmianobis sxvadasxva sferoSia<br />
CarTuli. aqedan gamomdinare, garda imisa, rom arsebobs garkveuli<br />
tipis eTikuri problemebi, romlebic SeiZleba saerTo iyos dawesebulebis<br />
TiToeuli wevrisaTvis, arsebobs iseTi eTikuri sakiTxebi,<br />
romlebic mxolod konkretuli jgufisTvisaa relevanturi. amitom<br />
qcevis standartebis SemuSavebis procesSi gaTvaliswinebul unda<br />
iqnes saqmianobis yvela is sfero, romelSic TiToeuli jgufia Car-<br />
Tuli da yvela sxva roli da pasuxismgebloba, romelic maT gaaCniaT.<br />
mniSvnelovania, rom skolis Sinaganawesi Seicavdes disciplinuri<br />
devnis CamonaTvals, romelic gamoyenebul iqneba yvela im piris winaaRmdeg,<br />
romlebic qcevis standartebs daarRveven. disciplinuri<br />
devnis formebi detalurad unda iyos SemuSavebuli qcevis standartebisa<br />
da disciplinuri gadacdomebis Sesabamisad. aseve mniSvnelovania,<br />
skolis Sinaganawesma uzrunvelyos pedagogebis, administraciis<br />
TanamSromlebisa da moswavleebis dacva SurisZiebis nebismieri<br />
mcdelobisgan im SemTxvevaSi, rodesac maTi mxridan moxdeba<br />
araeTikuri qmedebis mxileba. skolam unda SeimuSaos gasaCivrebis<br />
efeqturi meqanizmi da saTanadod gamoiZios disciplinuri gadacdomebis<br />
yoveli SemTxveva (saCivris sistemis Sesaxeb ixileT Tavi V I I ).<br />
qcevis standartebis SemuSavebisas eTikis komitetma unda uzrunvelyos<br />
dokumentSi skolis faseulobebis asaxva, misi Sesabamisoba<br />
kanonmdeblobisa da sxva wesebis moTxovnebTan da uzrunvelyos, rom<br />
dokumentSi asaxuli molodinebi ar arRvevdes skolis wevrebis kanonier<br />
uflebebs. amasTanave, qcevis standartebi unda emsaxurebodes<br />
skolis misiisa da startegiuli miznebis ganxorcielebas.<br />
178<br />
nawili 3. qcevis standartebis damkvidreba skolaSi<br />
3.1. skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi<br />
skolis Singanawesisa da qcevis standartebis SemuSaveba skolaSi<br />
eTikuri sakiTxebis gadaWris pirveli etapia. momdevno etapia qcevis<br />
standartebis damkvidrebis strategiis SemuSaveba. yvelaze rTul<br />
amocanas ki warmoadgens imis uzrunvelyofa, rom skolis Sinaganawesi<br />
da masSi moyvanili standartebi skolis TiToeulma wevrma waikiTxos,<br />
gaiziaros, gamoiyenos da daicvas. am strategiis SemuSavebisas<br />
yuradReba unda gamaxvildes Semdeg sakiTxebze:
vin iqneba qcevis standartebis damkvidrebaze pasuxismgebeli<br />
piri?<br />
rogor da sad gamoqveyndeba qcevis standartebisa da disciplinuri<br />
gadacdomebis nusxa? rogor iqneba uzrunvelyofili misi<br />
xelmisawvdomoba nebismieri dainteresebuli pirisaTvis?<br />
Seiqmneba Tu ara mudmivmoqmedi eTikis komiteti, Tu aRniSnul<br />
funqciebs srulad SeiTavsebs disciplinaruli komiteti? ra<br />
konkretuli funqciebi daekisreba eTikis komitets/disciplinur<br />
komitets?<br />
rogor ganxorcieldeba Sinaganawesis efeqturobis monitoringi?<br />
Seiqmneba Tu ara `cxeli xazis~ samsaxuri, romlis daniSnulebac<br />
iqneba darRvevebis Sesaxeb informaciis miReba da skolis sazogadoebisaTvis<br />
konsultaciebis gaweva eTikisa da disciplinis<br />
sakiTxebTan dakavSirebiT?<br />
ra sixSiriT gadaisinjeba skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi?<br />
sameurveo sabWos mier skolis Sinaganawesis damtkicebis Semdeg<br />
aucilebelia misi sajaroobisa da gavrcelebis uzrunvelyofa. skolis<br />
direqtors SeuZlia gamarTos sainformacio Sexvedrebi skolis<br />
sazogadoebasTan qcevis standartebisa da disciplinuri devnis<br />
formebis Sesaxeb. SesaZloa, ufro efeqturi iyos qcevis standartebis<br />
bukletis saxiT gamoqveyneba, radgan ufro advilad moxerxdeba<br />
misi am formiT gavrceleba da yvela dainteresebuli pirisaTvis<br />
misi xelmisawvdomobis uzrunvelyofa.<br />
SeiZleba, skolam miiRos gadawyvetileba, rom skolis sazogadoebis<br />
yvela warmomadgenelma (maswavlebelma, moswavlem, mSobelma da<br />
a. S.), romelsac exeba skolis Sinaganawesi Tu eTikis kodeqsi, moaweros<br />
xeli mas, rac imis gamoxatuleba iqneba, rom isini gaecnen aRniSnul<br />
dokuments da iReben valdebulebas mis Sesrulebaze. rodesac<br />
skolaSi moswavles iReben, sasurvelia, arsebobdes wesi, rom mSobeli<br />
bavSvis sabuTebis Setanis dros ecnobodes skolaSi arsebul<br />
Sinaganawess Tu eTikis normebs da awerdes xels misi Sesrulebis<br />
valdebulebaze. qcevis wesebis darRvevisTvis skolas disciplinuri<br />
sanqciebi unda hqondes.<br />
dedaqalaqisa da sxva qalaqebis skolebs, SeiZleba, ukve aqvT sakuTari<br />
veb-gverdi. amdenad, skolis Sinaganawesis veb-gverdze gamoqveyneba<br />
kargi praqtikaa, Tumca amasTan mniSvnelovania, rom skolis<br />
TiToeuli wevri gaecnos da gamoiyenos es dokumenti. kargi iqneba<br />
179
skolis TiToeuli wevri flobdes Sinaganawesis asls. Tu Tanxebis<br />
simciris an sxva mizezebis gamo es SeuZlebelia, maSin unda ganxorcieldes<br />
TanamSromlebis informireba dokumenti arsebobis Sesaxeb da<br />
maTi waxaliseba, gaecnon da ixelmZRvanelon skolis SinaganawesiT.<br />
SeiZleba aRniSnuli dokumentis gamoikras kedelze, TvalsaCino adgilze.<br />
imisaTvis, rom Sefasdes, ramdenad qmediTia skolis Sinaganawesi<br />
da ramdenad mniSvnelovani gavlena moaxdina man skolaSi arsebul<br />
mdgomareobaze, sasurvelia, ganxorcieldes monitoringi da Sefaseba.<br />
aseve mniSvnelovania, SemuSavdes is ZiriTadi indikatorebi, romelTa<br />
safuZvelzec moxdeba eTikasTan dakavSirebiT skolaSi arsebuli<br />
mdgomareobis Sefaseba. mniSvnelovania, rom es indikatorebi<br />
uzrunvelyofdes relevanturi informaciis miRebisa da daskvnebis<br />
gamotanis SesaZleblobas. indikatorebis SemuSavebis procesSi skolam<br />
mxedvelobaSi unda miiRos Semdegi sakiTxebi:<br />
180<br />
TanamSromelTa gamokiTxvis an Sefasebis Sedegebi, romelic moicavs<br />
qcevis standartebTan dakavSirebul SekiTxvebs, an direqtoris,<br />
pedagogebis, moswavleebis Tu sxva TanamSromlebis uSualod<br />
eTikis sakiTxebTan dakavSirebuli gamokiTxvebis Sedegebi;<br />
pedagogebis, TanamSromlebisa da moswavleebis procentuli raodenoba,<br />
romelTac gaacnes skolis Sinaganawesi da miawodes informacia<br />
qcevis standartebis Sesaxeb;<br />
eTikis sakiTxebTan dakavSirebiT moswavlebTan, pedagogebTan,<br />
TanamSromlebTan da sxva pirebTan Catarebuli Sexvedrebisa da<br />
gamokiTxvebis raodenoba;<br />
`cxel xazze~ Semosuli zarebis raodenoba an im pirTa odenoba,<br />
romlebmac isargebles qcevis wesebTan dakavSirebuli Sida<br />
saskolo konsultaciebiT;<br />
wlis ganmavlobaSi Semosuli saCivrebisa da disciplinuri sanqciebis<br />
raodenoba;<br />
sasamarTloSi ganxiluli saqmeebis raodenoba, romlebic skolaSi<br />
warmoqmnil eTikur sakiTxebTan iyo dakavSirebuli.<br />
sasurvelia, qcevis standartebisa da disciplinuri sanqciebis<br />
gadasinjva xdebodes sam weliwadSi erTxel mainc. es sakmaris dros<br />
iZleva imisaTvis, rom monitoringis Sedegad gamovlindes problemuri<br />
sferoebi. qcevis standartebis gadasinjvis procesSi mniSvnelovania<br />
sxvadasxva dainteresebuli jgufebis CarTva, radgan es
saSualebas iZleva, ufro naTlad moxdes Sinaganawesis araefeqturi<br />
komponentebis identificireba da aseve im standartebis gamovlena,<br />
romlebic srulad ar asaxavs qcevasTan dakavSirebul realobas. aseve<br />
mniSvnelovania Sinaganawesis moyvana sajaro seqtorSi moqmed axal<br />
kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi. garda amisa, savaraudod, garkveuli<br />
periodis gasvlasTan erTad skolaSi axali eTikuri sakiTxebi<br />
wamoiWreba, romlebic aucileblad unda aisaxos skolis SinaganawesSi.<br />
dabolos, imisaTvis, rom skolis Sinaganawesi da qcevis standartebi<br />
qmediTi iyos, aucilebelia, skolam reagireba moaxdinos nebismieri<br />
saxis darRvevasa da disciplinur gadacdomaze. saCivrebis ganxilvis<br />
dros disciplinurma komitetma unda ixelmZRvanelos winaswar<br />
SemuSavebuli disciplinuri saxdelebiT. amasTanave, uzrunvelyofil<br />
unda iqnes saCivrebis ganxilvis samarTliani, gamWvirvale<br />
da martivi procedurebis SemuSaveba (saCivrebis sistemis Sesaxeb ixileT<br />
Tavi V I I).<br />
nawili 4. usafrTxo garemos uzrunvelyofa<br />
zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />
imisTvis, rom zogadsaganmanaTleblo skolebSi srulad ganxorcieldes<br />
zogadi ganaTlebis erovnuli miznebi, erovnuli sasawavlo<br />
gegmiT dadgenili moTxovnebi, sxva saWiroebebTan erTad skolaSi,<br />
saWiroa, arsebobdes usafrTxo garemo. samwuxarod, dRes arcTu iSviaTobaa<br />
mozardebs Soris danaSauli, romelic xSirad savalalo SedegiT<br />
mTavrdeba. mSobeli Svilis skolaSi yofnis periodSi daculad<br />
unda grZnobdes Tavs. skolaSi usafrTxo garemos uzrunvelsayofad<br />
skolam, sasurvelia, Seqmnas usafrTxoebis komiteti, romelSic Sevlen<br />
moswavleTa TviTmmarTvelobis warmomadgenlebi, mSoblebi, maswavleblebi,<br />
direqtori, sameurveo sabWos warmomadgeneli. usafrTxoebis<br />
komitetis SemadgenlobaSi saTaTbiro xmis uflebiT SeiZleba<br />
iyvnen socialuri muSakebi, adgilobrivi municipalitetis warmomadgeneli,<br />
policiis TanamSromeli, ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros adgilobrivi resurs-centris warmomadgeneli, samezoblo<br />
amxanagobis warmomadgeneli. usafrTxoebis komitetis Semadgenlobas<br />
unda amtkicebdes skolis sameurveo sabWo, xolo skolis<br />
direqtorma unda uzrunvelyos samuSao pirobebis Seqmna.<br />
usafrTxoebis komitetma unda Seafasos/gaaanalizos da Seiswavlos<br />
imis statistika, Tu ramdenad arsebobs skolaSi usafrTxo ga-<br />
181
emo. unda moxdes arsebuli saWiroebebisa da problemebis, Sida da<br />
gare faqtorebis Seswavla da monacemebis Segroveba. am monacemebis<br />
Segroveba SesaZlebelia rogorc formaluri, ise araformaluri<br />
gziT (Sexvedrebi maswavleblebTan, moswavleebTan, mSoblebTan, interviuebi,<br />
fokus-jgufebi, kvlevebi da a. S.). mas Semdeg, rac moxdeba<br />
Sefaseba da analizi, usafrTxoebis komitetma unda SeimuSaos strategia,<br />
gansazRvros meTodebi, SearCios programebi da aqtivobebi,<br />
SeimuSaos samoqmedo gegma, gansazRvros vadebi da pasuxismgebeli<br />
pirebi.<br />
skolis Sinaganawesi unda iTvaliswinebdes klasis damrigeblis<br />
winaswar gafrTxilebas moswavlis sapatio mizeziT gakveTilze daswrebis<br />
SeuZleblobisa da safuZvlis Sesaxeb, xolo klasis damrigebeli<br />
Tavis mxriv am informacias sxva pedagogebs unda awvdides. Tu<br />
aseTi winaswari gafrTxileba ar arsebobs da moswavle gakveTils<br />
gaacdens, unda arsebobdes gacdenis mizezis da mSoblis Setyobinebis<br />
valdebuleba. Znelad aRsazrdel moswavleebTan pedagogebi<br />
individualurad unda muSaobdnen, xolo Tu klasSi bevri moswavlea,<br />
moswavleTa raodenoba unda Semcirdes (moswavleebi sxva klasebSi<br />
unda gadanawildnen an axali klasi unda daematos), raTa gaadvildes<br />
Znelad aRsazrdel bavSvebze dakvirveba da maTTan muSaoba. sistematurad<br />
unda xdebodes moswavlis mSobelTan informaciis gacvla.<br />
saWiroa, skolam efeqturi programebi ganaxorcielos skolaSi<br />
usafrTxo garemos uzrunvelsayofad. skola unda axorcielebdes<br />
Zaladobis, narkotikebis, alkoholizmis, vandalizmis, qonebis ganadgurebisa<br />
da gakveTilebis gacdenis sawinaaRmdego programebs.<br />
mniSvnelovania, skolaSi xorcieldebodes pozitiuri kampaniebi da<br />
programebi. magaliTad: eseebis konkursi (Temaze: Zaladoba, narkotikebi<br />
da a. S.); skolebs Soris Teatraluri dadgmebis konkursi (imave<br />
Temebze); warmatebuli moswavleebisTvis waxalisebis meTodebis<br />
danergva; sportuli Sejibrebebisa da gasarTobi RonisZiebebis Catareba;<br />
sazogadoebrivi aqtivobebi (magaliTad: skolis gazeTis gamocema,<br />
moswavleTa klubebis daarseba interesebis mixedviT, dalagebisa<br />
da galamazebis aqciebi); warmatebuli adamianebis mowveva skolaSi<br />
da maTTan saubari da a.S. am programebis meSveobiT skola axdens<br />
moswavleTa TviTSegnebis amaRlebas.<br />
sasurvelia, skolam SezRudos skolis teritoriaze ucxo pirebis<br />
Sesvla legitimuri mizezis gareSe da moaxdinos im gareSe pirebis<br />
registracia, romlebic skolaSi Sevlen.<br />
182
skolaSi unda arsebobdes moswavleTa piradi saqmeebi, sadac moswavlis<br />
Sesaxeb yvelanairi informacia iqneba Tavmoyrili (magaliTad:<br />
moswavlis akademiuri moswreba, sakontrolo weris namuSevrebi an<br />
testebi, disciplinuri darRvevebisa da dakisrebuli sanqciebis<br />
Sesaxeb informacia, gacdenebis Sesaxeb informacia, moswavlis mimarT<br />
saCivrebis raodenoba, civi iaraRis, basri nivTebis, Zaladobis,<br />
Cxubis, daSinebis, vandalizmisa da qonebis dazianebis da sxva disciplinuri<br />
darRvevebis anda sxva antisazogadoebrivi qmedebebis<br />
Sesaxeb informacia da a. S.). moswavles da mis mSobels (mSoblis aryolis<br />
SemTxvevaSi meurves, mzrunvels an sxva kanonier warmomadgenels)<br />
unda hqondeT piradi saqmis gacnobis ufleba. Tu moswavle<br />
danaSauls Caidens, mozardis mimarT devnis dawyebis SemTxvevaSi<br />
skolis administraciam es informaciebi Sesabamis samarTladamcav<br />
organoebs unda miawodos.<br />
183
sajaro skolis maswavleblebi da moswavleebi arian rogorc akademiuri<br />
sazogadoebis wevrebi, ise saqarTvelos sruluflebiani moqalaqeebi.<br />
rogorc moqalaqeebi, isini saqarTvelos konstituciiT<br />
garantirebuli uflebebiTa da TavisuflebebiT sargebloben; xolo<br />
rogorc akademiuri sazogadoebis warmomadgenlebs, maT garkveuli<br />
valdebulebebi ekisrebaT. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanoni azustebs adamianis samoqalaqo uflebebisa da Tavisuflebebis<br />
konstituciur garantiebs sajaro skolis konteqstSi, agreTve<br />
adgens maTi SezRudvis safuZvlebs sajaro skolis saganmanaTleblo<br />
miznebis uzrunvelsayofad.<br />
wignis es Tavi miznad isaxavs saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo<br />
dawesebulebebis akademiuri sazogadoebis warmomadgenelTa<br />
codnis gaRrmavebas adamianis samoqalaqo uflebebsa da TavisuflebebSi;<br />
agreTve sajaro skolebisaTvis saxelmZRvanelo wesebis Camoyalibebas<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ kanonisa da saqarTvelos<br />
sxva sakanonmdeblo aqtebis moTxovnebis Sesasruleblad.<br />
184<br />
Tavi VII<br />
samoqalaqo uflebebi<br />
da Tavisuflebebi<br />
sajaro skolebSi<br />
nawili 1. gamoxatvis Tavisufleba<br />
sajaro skolaSi moswavleebi da maswavleblebi sargebloben gamoxatvis<br />
TavisuflebiT im farglebSi, rac xels uwyobs cenzurisgan<br />
Tavisufali saskolo garemos formirebasa da skolis saganmanaTleblo<br />
miznebis miRwevas. isini ar arian SezRudulni skolis an skolis<br />
warmomadgenlebis oficialuri SexedulebebiT. moswavles da<br />
maswavlebels ufleba aqvT, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />
moiZion, miiRon, Seqmnan, Seinaxon, daamuSaon an gaavrcelon nebismieri<br />
informacia da ideebi, agreTve gamoiyenon skolis resursebi in-
formaciisa da ideebis mosaZieblad, misaRebad, Sesaqmnelad, Sesanaxad,<br />
dasamuSaveblad an gasavrceleblad. amave dros, gamoxatvis Tavisufleba<br />
absoluturi ar aris. moswavleTa da maswavlebelTa gamoxatvis<br />
Tavisufleba unda dabalansdes mozardebisaTvis socialurad<br />
misaRebi qcevis swavlebis, erovnuli da skolis saswavlo gegmebiT<br />
gaTvaliswinebuli miRwevis donis daZlevisa da skolaSi Semwynareblobisa<br />
da urTierTpativiscemis garemos formirebis legitimur<br />
sazogadoebriv interesTan.<br />
1.1. saklaso diskusiebi da davalebebi<br />
maswavlebeli valdebulia, waaxalisos swavlebis saganTan dakav-<br />
Sirebuli saklaso diskusiebi da ganxilvebi. moswavles ufleba aqvs,<br />
gamoTqvas sakuTari azri da moiTxovos azris gamoxatvis uflebis<br />
pativiscema sxva pirebis mxridan. saklaso oTaxSi saswavlo procesis<br />
mimdinareobisas moswavlis es ufleba maswavleblis mxridan SeiZleba<br />
daeqvemdebaros legitimur pedagogiur interesTan dakavSirebul<br />
SezRudvebs. kerZod, moswavleebs SeuZliaT, SeuzRudavad gamoTqvan<br />
sakuTari Sexedulebebi gakveTilze gansaxilvel TemasTan<br />
dakavSirebul sakiTxze; Tumca moswavlis survili, gamovides sityviT<br />
im sakiTxze, romelic kavSirSi ar aris swavlebis saganTan, SeiZleba<br />
maswavleblis mxridan SezRudvas daeqvemdebaros. magaliTad,<br />
Tu moswavles SeuZlia politikuri an religiuri Sinaarsis sityviT<br />
gamovides klasgareSe periodSi, imave Sinaarsis sityviT gamosvla,<br />
magaliTad, maTematikis gakveTilze maswavleblis mxridan SezRudvas<br />
eqvemdebareba.<br />
moswavleebs sruli ufleba aqvT, gamoTqvan sakuTari azri, rogorc<br />
zepir, ise werilobiT saskolo davalebebSi. gamoTqmuli azri<br />
unda eqceodes maswavleblis mier saskolo davalebisaTvis gansaz-<br />
Rvrul farglebSi.<br />
1.2. beWdviTi gamoxatva<br />
beWdviTi masalebis/literaturis gavrceleba gamoxatvis erTerTi<br />
ZiriTadi formaa. beWdviTi masalis gavrceleba moicavs Jurnal-gazeTebis,<br />
pamfletebis, broSurebis, wignebisa Tu sxva beWdviTi<br />
formatis mqone sagnebis gavrcelebas. sajaro skolas ufleba aqvs,<br />
aradiskriminaciul niadagze SezRudos literaturis gavrceleba<br />
skolis farglebSi arasrulwlovanTa dasacavad asakis Seusabamo<br />
185
literaturis mavne zegavlenisgan. skola uflebamosilia, SezRudos<br />
im publikaciis gavrceleba, romelic:<br />
186<br />
Seicavs uxamsobas an ciliswamebas;<br />
qadagebs siZulvils;<br />
qmnis saswavlo procesis msvlelobisa da skolis normaluri funqcionirebis<br />
arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego Sedegis<br />
miRebis safrTxes.<br />
moswavleebs SeuZliaT, gamoscen da skolaSi gaavrcelon rogorc<br />
sakuTari, ise saskolo literatura. kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~<br />
uzrunvelyofs saskolo publikaciebis saredaqcio damoukideblobas.<br />
moswavleebi Tavad gansazRvraven saskolo gamocemis Sinaarss.<br />
skolas SeuZlia, mxolod mrCevlis roli Seasrulos, raTa uzrunvelyos<br />
saskolo gamocemaTa gramatikulad gamarTuli xasiaTi<br />
da Jurnalistikis eTikuri da profesiuli standartebis dacva.<br />
skola uflebamosilia, gonivruli, neitraluri da aradiskriminaciuli<br />
SezRudvebi daawesos moswavleTa publikaciebis gavrcelebis<br />
droze, adgilsa da formaze. am SezRudvebis mizani skolis<br />
normaluri funqcionirebis uzrunvelyofa unda iyos. kerZod, publikaciebis<br />
gavrcelebam xeli ar unda SeuSalos saswavlo procesis<br />
msvlelobas an moswavleTa Tavisufal gadaadgilebas skolis teritoriaze.<br />
sajaro skolas ufleba aqvs, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />
aradiskriminaciul safuZvelze SezRudos gareSe pirTa uflebebi<br />
da Tavisuflebebi. Sesabamisad, gareSe pirTa mier skolis teritoriaze<br />
literaturis gavrcelebis ufleba eqvemdebareba, rogorc<br />
zogadi xasiaTis SezRudvebs, aseve SeiZleba SeizRudos skolis<br />
mier dadgenili sxva safuZvlebiT. sajaro skolam yvela gareSe piris<br />
mimarT unda daicvas aradiskriminaciulobis principi. kerZod, yvela<br />
gareSe pirisTvis saerTo pirobebi unda iqnes dadgenili. dauSvebelia<br />
pirTa romelime jgufis privilegirebul mdgomareobaSi Cayeneba.<br />
1.3. sabiblioTeko literatura da interneti<br />
gamoxatvis Tavisufleba moswavleebs aniWebs skolis resursebis<br />
gamoyenebis uflebas informaciis moZiebisa da miRebisaTvis. skola-<br />
Si srulfasovani informaciis miRebis erT-erTi saukeTeso saSuale-
aa skolis biblioTeka. `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanoni krZalavs wignebis cenzuras skolis biblioTekaSi. skola uflebamosilia,<br />
daawesos mxolod aradiskriminaciuli da neitraluri<br />
SezRudvebi, raTa uzrunvelyos arasrulwlovanTa dacva asakis Seusabamo<br />
literaturis mavne zegavlenisgan. dauSvebelia skolis mier<br />
wignis gamotana biblioTekidan mxolod imitom, rom ar iziarebs mas-<br />
Si gamoTqmul mosazrebas. SezRudvas SeiZleba daeqvemdebaros arasrulwlovanTaTvis<br />
Seusabamo seqsualurad gamomwvevi da vulgaruli<br />
literatura.<br />
interneti moswavleebs aZlevs unikalur SesaZleblobas, miiRon<br />
informacia an gauziaron sakuTari mosazrebebi msoflios kompiuteruli<br />
qselis momxmarebel milionobiT adamians. moswavleebs ufleba<br />
aqvT, amisaTvis gamoiyenon skolis resursebi, kerZod, qselSi CarTuli<br />
kompiuterebi. skola uflebamosilia, gamoiyenos `internet-filtrebi~<br />
(specialuri kompiuteruli programa), romlebic SezRudavs<br />
uxamsobis Semcveli gamosaxulebebisa da arasrulwlovanTaTvis Seusabamo<br />
seqsualurad gamomwvevi masalebis xelmisawvdomobas moswavleebisTvis.<br />
1.4. demonstraciebi<br />
piketi, msvleloba da mSvidobiani demonstraciis sxva saxeebi<br />
protestis an solidarobis simboluri gamoxatvis formebia da, Sesabamisad,<br />
gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> konstituciuri garantiiTaa daculi.<br />
skolis teritoriaze moswavleTa an maswavlebelTa demonstracia<br />
mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba SeizRudos, Tu is xels uSlis<br />
saswavlo procesis msvlelobas an skolis teritoriaze moswavleTa<br />
Tavisufal gadaadgilebas, agreTve Seicavs skolis normaluri funqcionirebis<br />
arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego Sedegis mi-<br />
Rebis safrTxes.<br />
1.5. saxelmwifo droSis aRmarTvis ceremoniali<br />
sajaro skolam unda izrunos moswavleebSi erovnuli cnobierebis<br />
gaRrmavebasa da patriotuli grZnobis ganmtkicebaze, Tumca mas<br />
ar aqvs ufleba, moiTxovos moswavleebisgan patriotizmis savaldebulo<br />
gamovlineba. moswavleebs aqvT konstituciuri ufleba, ar im-<br />
Reron himni an saerTod uari Tqvan saxelmwifo droSis aRmarTvis<br />
ceremonialSi monawileobaze. aseT ceremonialSi monawileobis iZuleba<br />
moswavleebis gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> uxeS xelyofas niSnavs.<br />
187
188<br />
1.6. samosi da samkaulebi<br />
moswavleebsa da maswavleblebs sakuTari mosazrebebisa Tu ideebis<br />
gamoxatva SeuZliaT, rogorc zepiri da werilobiTi, ise simboluri<br />
formiT _ samosiTa da sxvadasxva samkauliT. samosi an samkauli<br />
SeiZleba gamoxatavdes politikur, religiur Tu sxva saxis Sexedulebebs,<br />
romelime sportuli gundis, momRerlis an TviT cxovrebis<br />
wesis mxardaWeras. am formis gamoxatvis erT-erTi gansakuTrebuli<br />
niSan-Tviseba misgan momdinare `mesijis~ uwyveti xasiaTia. TiTqmis<br />
SeuZlebelia, samosidan an samkaulidan momdinare ideis gavrceleba<br />
iseTive SezRudvas daeqvemdebaros, rogorc, magaliTad, literaturis<br />
gavrcelebis an saubris Sewyvetaa SesaZlebeli saklaso<br />
oTaxSi Sesvlamde.<br />
moswavlisa da maswavleblis samosi da samkaulebi eqvemdebareba<br />
skolaSi gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> zogad SezRudvebs. is ar unda<br />
eweodes narkotikis propagandas, ar unda Seicavdes uxamsobas, ucenzuro<br />
sityvebs, ciliswamebas, ar unda qadagebdes siZulvils an<br />
qmnides saswavlo procesis msvlelobisa da skolis normaluri funqcionirebisaTvis<br />
xelis SeSlis safuZvlian da gardauval safrTxes.<br />
garda amisa, SeiZleba SeizRudos seqsualurad gamomwvevi samosis<br />
tareba skolis teritoriaze.<br />
maswavleblebze, rogorc saxelmwifos warmomadgenlebze, pasuxismgeblobis<br />
maRali donis gaTvaliswinebiT damatebiTi moTxovnebic<br />
vrceldeba. kerZod, maswavlebels ekrZaleba skolis teritoriaze<br />
religiuri an sxva iseTi samosis tareba, romelzec politikuri<br />
an religiuri `mesijia~ gamosaxuli; agreTve dauSvebelia maswavleblis<br />
mier religiuri samkaulebis tareba moswavleTaTvis TvalSi sacemi<br />
formiT.<br />
skolas ufleba aqvs, SemoiRos erTiani saskolo forma disciplinisa<br />
da pozitiuri saganmanaTleblo garemos danergvis mizniT,<br />
Tumca valdebulia, usamarTlod ar SezRudos moswavleTa gamoxatvis<br />
Tavisufleba. moswavles ufleba aqvs, uari ganacxados saskolo<br />
formis tarebaze. uari mniSvnelovani mizezebiT unda iyos motivirebuli.<br />
magaliTad, moswavles ufleba aqvs, uari Tqvas saskolo formis<br />
tarebaze im motiviT, rom es Zireulad ewinaaRmdegeba mis religiur<br />
mrwamss.
1.7. gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZvlebi<br />
skolaSi moswavleTa da maswavlebelTa gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong><br />
SezRudvis safuZvlebi SeiZleba pirobiTad or ZiriTad kategoriad<br />
daiyos: 1) gamoxatvis Sinaarsobrivi da 2) Sinaarsobrivad neitraluri<br />
SezRudva. mniSvnelovania orive kategoriis SezRudvis safuZvlebis<br />
kargad gaazreba. Sinaarsobrivi SezRudvis safuZvlebia:<br />
1. uxamsoba;<br />
2. ciliswameba;<br />
3. siZulvilis qadageba;<br />
4. skolis normaluri funqcionirebis arsebiTi Seferxebis an kanonsawinaaRmdego<br />
Sedegis miRebis safrTxe.<br />
uxamsoba _ uxamsoba aris gamoxatva, romelsac ar aqvs politikuri,<br />
kulturuli, saganmanaTleblo an samecniero Rirebuleba da<br />
romelic uxeSad laxavs sazogadoebaSi sayovelTaod damkvidrebul<br />
eTikur normebs. magaliTad, skolis sazogadoebis farglebSi uxamsobad<br />
CaiTvleba ucenzuro sityvebi.<br />
ciliswameba _ moswavlisa da maswavleblis gamoxatvis SezRudva<br />
ciliswamebis safuZvelze potenciurad didi safrTxis Semcvelia<br />
azris gamoxatvis usamarTlo SezRudvis TvalsazrisiT. aqedan gamomdinare,<br />
skolam gansakuTrebuli sifrTxile unda gamoiCinos ciliswamebis<br />
gansazRvrisas. imisaTvis, rom gancxadeba ciliswamebad<br />
CaiTvalos, is or ZiriTad moTxovnas unda akmayofilebdes:<br />
gancxadeba unda Seicavdes arsebiTad mcdar faqts;<br />
gancxadeba unda iyos pirisaTvis zianis mimyenebeli, misi saxelis<br />
gamtexi.<br />
rogorc vxedavT, ciliswamebad ar CaiTvleba gancxadeba, romelic<br />
mxolod mcire faqtobriv Secdomebs Seicavs, is `arsebiTad~<br />
mcdari unda iyos. garda amisa, gancxadebis Sedegad pirs ziani unda<br />
miadges. Sesabamisad, dauSvebelia, moswavlis an maswavleblis gamoxatva<br />
mxolod imitom SeizRudos, rom vinmem Seuracxyofilad `igrZno~<br />
Tavi. gancxadebis Sedegs unda warmoadgendes piris reputaciis<br />
Selaxva sxvebis TvalSi.<br />
Tu moswavlis an maswavleblis gancxadeba sajaro pirs Seexeba,<br />
garda zemoaRniSnuli ori elementisa, unda dadasturdes, rom gancxadebis<br />
avtori boroti ganzraxviT moqmedebda, anu winaswar icoda<br />
189
gavrcelebuli gancxadebis cilismwamebluri xasiaTis Sesaxeb. sajaro<br />
pirebad iTvlebian sajaro Tanamdebobis pirebi, agreTve piri,<br />
romliskenac misi garkveuli qmedebis Sedegad calkeul sakiTxebTan<br />
dakavSirebiT mimarTulia sazogadoebrivi yuradReba. sazogadoebrivi<br />
yuradReba aris sazogadoebrivi interesi im movlenisadmi, romelic<br />
dakavSirebulia demokratiul saxelmwifoSi sazogadoebrivi<br />
TviTmmarTvelobis ganxorcielebasTan. sazogadoebriv interesad<br />
ar CaiTvleba ubralo cnobismoyvareoba. skolis TanamSromlebi sajaro<br />
pirebad iTvlebian skolis saqmianobasTan dakavSirebul sakiTxebSi;<br />
skolis efeqturi funqcionireba ki aSkarad gamokveTili sazogadoebrivi<br />
interesis Semcveli sakiTxia. aqedan gamomdinare, moswavleebsa<br />
da maswavleblebs aqvT ufleba, akritikon maswavlebelTa<br />
an skolis sxva TanamSromelTa saqmianoba. garda amisa, ciliswamebis<br />
sakiTxis gadawyvetisas skola valdebulia, gaiTvaliswinos, rom:<br />
190<br />
dauSvebelia, moswavlis an maswavlebelis gamoxatva SeizRudos<br />
ciliswamebis gamo, Tu man ar icoda da arc SeiZleboda scodnoda,<br />
rom ciliswamebas avrcelebda;<br />
ciliswamebad ar CaiTvleba gancxadeba, romelic pirTa ganusaz-<br />
Rvreli wrisken aris mimarTuli an Tu SeuZlebelia gancxadebaSi<br />
pirovnebis erTmniSvnelovnad identificireba;<br />
gancxadeba saxelmwifos an administraciuli organos mimarT, maT<br />
Soris skolis mmarTveli organoebis mimarT ar eqvemdebareba Sez-<br />
Rudvas ciliswamebis motiviT;<br />
ciliswamebad ar CaiTvleba mosazrebis gamoTqma, kerZod SefasebiTi<br />
msjeloba, Tvalsazrisi, komentari, agreTve nebismieri saxiT<br />
iseTi Sexedulebis gamoxatva, romelic asaxavs romelime pirovnebis,<br />
movlenis an sagnisadmi damokidebulebas da ar Seicavs dadasturebad<br />
an uaryofad faqts.<br />
siZulvilis qadageba _ siZulvilis qadageba warmoadgens gamoxatvas,<br />
romelic mimarTulia sxvisi damcirebis, daSinebis, zianis<br />
mimyenebeli qmedebis waqezebis an Zaladobis provocirebisken eTnikuri,<br />
erovnuli an socialuri warmomavlobis, religiuri mrwamsis<br />
an sxva safuZvelze. aseTad CaiTvleba nebismieri fraza an simboluri<br />
gamoxatva, romelic winaswar gamiznulad an Seugneblad gamoxatavs<br />
siZulvils da motivirebulia gansxvavebuli eTnikuri, erovnuli an<br />
socialuri warmomavlobiT, religiuri mrwamsiT an sxva niSniT. si-<br />
Zulvilis qadagebis gamo skolaSi maswavleblis an moswavlis gamo-
xatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudva dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi,<br />
Tu arsebobs Seuracxmyofeli, mtruli an damaSinebeli saganmanaTleblo<br />
garemos Seqmnis an Zaladobis provocirebis aSkara, pirdapiri<br />
da gardauvali safrTxe.<br />
skolis normaluri funqcionirebis arsebiTi Seferxebis an<br />
kanonsawinaaRmdego Sedegis miRebis safrTxe _ skolis normaluri<br />
funqcionirebis arsebiT SeferxebaSi igulisxmeba saskolo disciplinis<br />
uxeSi darRveva, masobrivi uwesrigoba, skolis sakuTrebis dazianeba<br />
an ganadgureba. gamoxatva, romelic mxolod cxare debatebisa<br />
da diskusiis waxalisebas axdens, ar SeiZleba aseTi safrTxis<br />
Semcvelad CaiTvalos. skolis funqcionirebis arsebiTi Seferxebis<br />
gamo gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvisaTvis aucilebelia arsebobdes<br />
faqtobrivi mtkicebulebebi, romlebic safuZvliani da gardauvali<br />
safrTxis arsebobaze miuTiTebs. mxolod disciplinis dar-<br />
Rvevis an uwesrigobis warmoqmnis eWvi, winaTgrZnoba an SiSi ar aris<br />
sakmarisi. mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli rogorc warsuli gamocdileba,<br />
ise arsebuli pirobebi, romlebic gavlenas axdens moswavleTa<br />
da maswavlebelTa midgomebsa da qcevaze.<br />
gamoxatvis <strong>Tavisuflebis</strong> SezRudvis safuZveli SeiZleba gaxdes<br />
agreTve mowodeba kanonsawinaaRmdego qmedebis Cadenis an skolaSi<br />
arsebuli wesrigis darRvevisken. mowodeba aris gancxadeba, romlis<br />
avtoric miznad isaxavs an aSkarad uSvebs kanonsawinaaRmdego an skolaSi<br />
arsebuli wesrigis sawinaaRmdego Sedegis gamowvevas da qmnis<br />
am Sedegis miRebis aSkara, pirdapir da arsebiT safrTxes.<br />
Sinaarsobrivad neitraluri SezRudva _ SeiZleba iTvaliswinebdes<br />
mxolod adgilis, droisa da formis mixedviT gamoxatvis iseT<br />
aradiskriminaciul SezRudvas, romelic gavlenas ar axdens informaciis<br />
an ideebis Sinaarsze Tu gamomxatvelobiT efeqtze an tovebs<br />
maTi sxva gzebiT gamoxatvis efeqtian SesaZleblobas. nebismieri ase-<br />
Ti SezRudva gonivrul xasiaTs unda atarebdes da dakavSirebuli unda<br />
iyos skolaSi mimdinare saswavlo procesis Seuferxebeli msvlelobisa<br />
da skolis normaluri funqcionirebis uzrunvelyofis interesTan.<br />
Sinaarsobrivad neitraluri SezRudvisas dauSvebelia gamoxatvis<br />
sagnis SezRudva.<br />
nawili 2. rwmenis Tavisufleba<br />
rwmenis Tavisufleba adamianis Rirsebaze damyarebuli fundamenturi<br />
da xelSeuvali uflebaa. rwmenis Tavisufleba gulisxmobs Ti-<br />
191
Toeuli adamianis uflebas, iyos nebismieri religiuri mrwamsis mimdevari,<br />
Tavisuflad gamoxatos Tavisi religia an saerTod ar swamdes,<br />
saxelmwifos mxridan yovelgvari zemoqmedebis gareSe.<br />
rwmenis sakiTxi gansakuTrebul sifrTxiles moiTxovs skolis<br />
farglebSi, sadac saqme gvaqvs moumwifebel moswavleebTan. zogadi<br />
ganaTlebis sistema aris sfero, sadac demokratiul saxelmwifos<br />
aqvs Sansi da valdebulebac, monawileoba miiRos sazogadoebis yvelaze<br />
daucveli wevrebis ideebisa da mosazrebebis formirebis procesSi.<br />
Tumca mkafio sazRvari unda iqnes gavlebuli indoqtrinacias,<br />
rogorc pirovnebis religiur arCevanSi Carevasa, da saxelmwifos<br />
Zalisxmevas Soris, xeli Seuwyos mozardebs, ipovon sakuTari Tavi<br />
sazogadoebaSi.<br />
192<br />
2.1. religiuri neitraluroba<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni adgens sajaro<br />
skolebis damoukideblobas religiuri da politikuri gaerTianebebisgan.<br />
es niSnavs sajaro skolebis religiuri neitralurobis<br />
principis aRiarebas, romlis Tanaxmad, sajaro skolebi ar aris arc<br />
indoqtrinaciis, arc religiis damcirebis adgili. neitraluroba<br />
ar niSnavs ignorirebas an religiuri perspeqtivebis cenzuras saklaso<br />
oTaxSi, aramed moiTxovs samarTlianobas religiasTan mimar-<br />
TebaSi, TiToeuli moswavlisa da maswavleblis religiuri mrwamsis<br />
pativiscemasa da dacvas.<br />
saxelmwifos religiuri neitralurobis principi sajaro skolis<br />
administraciis wevrebisa da pedagogebisagan, rogorc saxelmwifos<br />
warmomadgenlebisgan, moiTxovs neitraluri poziciis dakavebas religiisa<br />
da rwmenis sakiTxebSi. sajaro skolis akademiuri sazogadoebis<br />
wevrebsa da sxva TanamSromlebs ufleba ar aqvT, organizeba<br />
gauwion an monawileoba miiRon moswavleTa locvaSi an sxva saxis<br />
religiur saqmianobaSi; maT ekrZalebaT indoqtrinacia, radgan sarwmunoebis<br />
formirebaze zegavlenis moxdena scildeba sajaro skolis<br />
kompetencias.<br />
sajaro skolebis religiuri neitraluroba warmmarTveli principia<br />
rwmenis TavisuflebasTan dakavSirebuli qvemoT moyvanili sakiTxebis<br />
ganxilvisas: sajaro skolebi asruleben saqarTvelos konstituciisa<br />
da kanonmdeblobis moTxovnebs, rodesac uzrunvelyofen<br />
iseTi saganmanaTleblo garemos arsebobas, romelic Tavisufalia<br />
indoqtrinaciisa da zewolisgan, uzrunvelyofs maswavleblebs,
moswavleebsa da maT mSoblebs Soris Semwynareblobisa da urTier-<br />
Tpativiscemis danergvas.<br />
2.2. religiuri ritualebi da locva<br />
sajaro skolebis religiuri neitralurobis principis Tanaxmad,<br />
dauSvebelia: 1) sajaro skolam an skolis warmomadgenelma organizeba<br />
gauwios religiuri ritualis Catarebas, warmarTos is an monawileoba<br />
miiRos masSi moswavleebTan erTad; 2) saswavlo procesi<br />
gamoyenebul iqnes religiuri ritualis CatarebisaTvis. es ar niSnavs<br />
religiuri ritualis srul akrZalvas sajaro skolis teritoriaze.<br />
sajaro skolis teritoria, SeiZleba, gamoyenebul iqnes religiuri<br />
ritualis Casatareblad, Tumca mxolod arasaskolo dros da<br />
religiuri ganaTlebis miRebis mizniT. saskolo drod iTvleba skolis<br />
saswavlo gegmiT gansazRvruli procesis, agreTve skolis mier<br />
inicirebuli, organizebuli, kontrolirebuli, dafinansebuli, aseve<br />
misi sponsorobiT Catarebuli nebismieri RonisZiebis mimdinareobis<br />
dro. garda amisa, kanoni krZalavs religiur ritualSi monawileobis<br />
iZulebas. iZuleba gulisxmobs, rogorc pirdapir fizikur<br />
an fsiqologiur zewolas, ise moswavleebze zewolis arapirdapiri<br />
gzas, maT Soris ritualis im formiT Catarebas, rac moswavles skolis<br />
mxridan ritualis mxardaWeris STabeWdilebas Seuqmnida.<br />
moswavleebs ufleba aqvT, ilocon individualurad an jgufurad<br />
klasgareSe periodSi, Tu es xels ar uSlis saswavlo process an skolis<br />
normalur funqcionirebas. maT Tavisuflad SeuZliaT locva<br />
gakveTilebs Soris periodSi saklaso oTaxebsa da koridorebSi. nebismier<br />
SemTxvevaSi locva nebayoflobiTi unda iyos da Tavad moswavleebis<br />
mier organizebuli. sajaro skolis teritoriaze individualuri<br />
an jgufuri locvis uflebiT sargebloben maswavleblebic,<br />
mxolod klasgareSe periodSi da moswavleTa dauswreblad. maT<br />
Tavi unda Seikavon agreTve maswavleblis statusis gamoyenebisgan<br />
skolis farglebSi an mis gareT moswavleebTan urTierTobaSi religiuri<br />
saqmianobis mxardaWeris an damcirebisTvis.<br />
2.3. religiis Sesaxeb swavleba<br />
sajaro skolas ekisreba valdebuleba, xeli Seuwyos moswavleebs,<br />
maT mSoblebsa da maswavleblebs Soris urTierTpativiscemisa da<br />
Semwynareblobis damkvidrebas. religiasTan mimarTebaSi es niSnavs<br />
193
moswavleTa aRzrdas rwmenis <strong>Tavisuflebis</strong>, rogorc <strong>Tavisuflebis</strong>a<br />
da demokratiis erT-erTi fundamenturi elementis, principebze.<br />
rwmenis Tavisufleba, Tavis mxriv, saswavlo programasTan mimarTebaSi<br />
gulisxmobs TiToeuli moswavlisa da misi mSoblebis religiuri<br />
mrwamsis pativiscemas, indoqtrinaciisa da prozelitizmis dauSveblobas.<br />
sajaro skolis valdebuleba, uzrunvelyos rwmenis Tavisufleba<br />
da daicvas religiuri neitralurobis principi, ar niSnavs, rom is<br />
unda gaeqces religiuri masalis swavlebas. mniSvnelovania, erTmaneTisgan<br />
ganvasxvaoT ori ZiriTadi cneba: `religiis swavleba~ da<br />
`religiis Sesaxeb swavleba~. `religiis swavlebis~ mizania, uzrunvelyos<br />
erTguleba konkretuli sarwmunoebisa Tu aRmsareblobisadmi,<br />
sxva sityvebiT, gaaZlieros moswavlis rwmena konkretul religiur<br />
tradiciaSi. `religiis Sesaxeb swavleba~ ki gulisxmobs moswavlis<br />
informirebas sxvadasxva religiuri tradiciebis, kulturasa<br />
da istoriaSi maTi wvlilis, eTikuri konfliqtebisa da religiuri<br />
pluralizmis Sesaxeb. misi mizania axalgazrdebs Soris religiuri<br />
Semwynareblobis garemos formirebis xelSewyoba da srulfasovani<br />
ganaTlebis uzrunvelyofa.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis moTxovna erovnuli<br />
da sajaro skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli sagnebis<br />
akademiuri, obieqturi, neitraluri da pluralisturi wesiT<br />
swavlebisa da saswavlo procesis indoqtrinaciisa da prozelitizmisaTvis<br />
gamoyenebis dauSveblobis Sesaxeb krZalavs `religiis<br />
swavlebas~. dasaSvebia moswavleebisaTvis mxolod iseTi religiuri<br />
informaciisa da codnis gadacema, romelic Tavisi arsiT pluralisturi,<br />
inkluziuri, dabalansebuli da Tavisufalia mikerZoebisgan<br />
da orientirebulia konkretul religiur tradiciaze an religiur<br />
tradiciaTa konkretul jgufze.<br />
sajaro skolaSi religiuri masala SeiZleba ori formiT iswavlebodes.<br />
`religiis Sesaxeb swavlebas~ SeiZleba daeTmos specialuri<br />
saskolo sagani sazogadoebrivi mecnierebebis saswavlo programis<br />
farglebSi; an religiuri informaciis gavrceleba SeiZleba moxdes<br />
erovnuli an skolis saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli sxva regularuli<br />
disciplinebis farglebSi, rogoricaa istoria, literatura<br />
da a. S. orive SemTxvevaSi religiuri masalis gadacema unda efuZnebodes<br />
Semdeg principebs:<br />
194<br />
sajaro skolis midgoma religiisadmi akademiuri xasiaTisaa;
sajaro skolis mizania religiebis Sesaxeb moswavleebis codnis<br />
amaRleba da ara romelime religiuri mimdinareobis an zogadad<br />
religiis mxardaWera an damcireba;<br />
sajaro skola moswavles acnobs mravalferovan religiur Sexedulebebs<br />
da ar axvevs Tavs garkveul religiur msoflmxedvelobas;<br />
sajaro skola afinansebs `swavlebas religiis Sesaxeb~ da ara<br />
religiis aRmsareblobas.<br />
gadawyvetileba religiuri masalis saswavlo programaSi CarTvisa<br />
da misTvis gamoyofili drois Sesaxeb sajaro skolam moswavleebis<br />
asakisa da Sesabamisi kursis akademiuri moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT<br />
unda miiRos. saklaso oTaxSi religiis Sesaxeb ganxilvebi<br />
unda Catardes garemoSi, romelic Tavisufali iqneba maswavleblis<br />
mxridan yovelgvari propagandisa da mikerZoebisgan. religiuri<br />
tradiciebis ufro srulfasovani gacnobisTvis spikerebis mowvevisas<br />
sajaro skola da maswavlebeli valdebulni arian, uzrunvelyon,<br />
rom mowveuli piri akademiuri wreebis warmomadgeneli iyos.<br />
2.4. religiuri simboloebi<br />
dauSvebelia sajaro skolis teritoriaze religiuri simboloebis<br />
ganTavseba araakademiuri mizniT. maTi gamoyeneba SeiZleba saswavlo<br />
procesis Semadgenel nawilad, rogorc istoriuli da kulturuli<br />
memkvidreobis nimuSebi. religiuri simboloebis demonstrireba<br />
mxolod droebiT xasiaTs unda atarebdes, rogorc akademiuri<br />
programis Semadgeneli nawili. es niSnavs, rom religiuri simboloebi<br />
mxolod saswavlo miznebs unda emsaxurebodes da dauSvebelia<br />
maTi religiuri daniSnulebiT gamoyeneba. moswavleebs SeuZliaT<br />
Seqmnan religiuri simboloebi, rogorc xelovnebis nimuSi, Tumca<br />
pedagogebs ar aqvT ufleba, miscen maT aseTi davaleba.<br />
2.5. religiuri ideebis gavrceleba<br />
moswavleebs ufleba aqvT, gamoTqvan da gaavrcelon religiuri<br />
Sexedulebebi zepirad, werilobiT an sxva nebismieri formiT. maT<br />
SeuZliaT, gamoTqvan religiuri mosazrebebi rogorc werilobiT,<br />
ise zepir saskolo davalebebSi. moswavleebi Cveulebrivi akademiuri<br />
standartebis Sesabamisad unda Sefasdnen. moswavleebi sargebloben<br />
195
agreTve religiuri xasiaTis literaturis gavrcelebis uflebiT<br />
imave pirobebiT, ra pirobebiTac xdeba sxva saxis literaturis gavrceleba<br />
skolis farglebSi.<br />
sajaro skola uflebamosilia, SezRudos literaturis gavrceleba<br />
aradiskriminaciul niadagze asakis Seusabamo literaturis<br />
mavne zegavlenisgan arasrulwlovanTa dacvis mizniT. kerZod, skolas<br />
SeuZlia SezRudos literatura, romelic aRvivebs eTnikur an<br />
religiur SuRls, Seicavs uxamsobas, ciliswamebas da a. S. sajaro<br />
skola aseve uflebamosilia, daawesos aradiskriminaciuli da neitraluri<br />
SezRudvebi religiuri literaturis gavrcelebis droze,<br />
adgilsa da formaze saswavlo procesis, skolis normaluri funqcionirebisa<br />
da skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />
xelis SeSlis Tavidan acilebis mizniT. nebismieri SezRudva samarTliani,<br />
gonivruli da minimaluri unda iyos da SeiZleba ganxorcieldes<br />
mxolod dadgenili wesis safuZvelze. es niSnavs, rom, magali-<br />
Tad, mxolod religiur niadagze literaturis gavrcelebis Sez-<br />
Rudva kanonieri ar iqneba da diskriminaciad CaiTvleba.<br />
moswavleebis msgavsad, maswavleblebic sargebloben religiis<br />
gamoxatvis TavisuflebiT, Tumca pasuxismgeblobis maRali donis<br />
gaTvaliswinebiT zogadi SezRudvebis garda pedagogebze damatebiTi<br />
moTxovnebic vrceldeba. saswavlo procesis indoqtrinaciisa da<br />
prozelitizmisaTvis gamoyenebis dauSvebloba maTgan gansakuTrebuli<br />
sifrTxilis gamoCenas moiTxovs religiuri mosazrebebis gamoTqmisas.<br />
dauSvebelia maswavleblis mier romelime an zogadad religiis<br />
mxardaWeris gamoxatva an misi damcireba moswavleTa TandaswrebiT.<br />
es SezRudva vrceldeba maswavleblebis mier religiuri<br />
ideebis gavrcelebaze rogorc zepirad, ise werilobiT da sxva formiT.<br />
magaliTad, dauSvebelia maswavleblebma skolaSi iseTi samosiT<br />
iaron, romelzec aSkara religiuri `mesijia~ gamosaxuli. es ar niSnavs,<br />
rom maswavleblebs arasdros aqvT religiaze laparakis ufleba,<br />
vinaidan is istoriis, kulturisa da Tanamedrove movlenebis<br />
mniSvnelovania nawilia. maT aseve SeuZliaT ataron jvari an sxva<br />
religiuri simbolo, romelic mianiSnebs maT religiur kuTvnilebaze,<br />
mxolod moswavleTaTvis ara TvalSi sacemi formiT.<br />
196<br />
2.6. religiuri gaerTianebebi da Sekrebebi<br />
moswavleebs ufleba aqvT, gaerTiandnen da Seqmnan religiuri<br />
klubebi. maT ufleba aqvT, SeuzRudavad gaavrcelon informacia<br />
religiuri Sekrebis Sesaxeb, maT Soris sajaro skolis sainformacio
saSualebebis gamoyenebiT, imave pirobebiT, ra pirobebiTac xdeba<br />
informaciis gavrceleba sxva saxis Sekrebebis Taobaze.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanoni krZalavs sajaro<br />
skolis nebismieri saxiT Carevas religiuri gaerTianebis mar-<br />
Tvasa da saqmianobaSi. aseve dauSvebelia, skolam akontrolos an warmarTos<br />
moswavleTa Sekreba maTi survilis sawinaaRmdegod. Tumca<br />
saWiroebis SemTxvevaSi skolis administracia uflebamosilia, daeswros<br />
Sekrebas. magaliTad, aseTi aucilebloba SeiZleba warmoiSvas<br />
dasabuTebuli eWvis arsebobisas, rom Sekrebas gareSe pirebi warmar-<br />
Taven, an rodesac arsebobs safuZvliani safrTxe:<br />
janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />
narkotikebis, alkoholis an Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />
waxalisebisa;<br />
saswavlo procesis msvlelobis, skolis saqmianobis an skolis<br />
teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis xelis SeSlisa.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis safuZvelze<br />
SezRudulia gareSe pirTa monawileoba moswavleTa religiuri gaerTianebebis<br />
saqmianobaSi: `gareSe pirs ufleba aqvs, daeswros moswavleTa<br />
Sekrebas mxolod maTi mowvevis safuZvelze~. kanoniT aseve<br />
dauSvebelia, rom gareSe pirma akontrolos moswavleTa gaerTianeba.<br />
2.7. religiuri samosi<br />
sajaro skola uflebamosilia, daawesos erTiani saskolo forma<br />
disciplinisa da pozitiuri saganmanaTleblo garemos danergvis mizniT.<br />
amave dros, is valdebulia, pativi sces moswavleTa uflebas, gamoxaton<br />
sakuTari rwmena religiuri samosis tarebiT. moswavles<br />
ufleba aqvs, dasabuTebuli uari Tqvas saskolo formis tarebaze.<br />
kerZod, moswavlis moTxovnebi, romlis religia mkacrad moiTxovs<br />
religiuri samosis tarebas an Tu skolis mier SemoRebuli forma Zireulad<br />
ewinaaRmdegeba mis religiur mrwamss, unda dakmayofildes.<br />
maswavleblebs ufleba ar aqvT, ataron religiuri samosi saku-<br />
Tari movaleobis Sesrulebisas. Tumca isini ar arian SezRudulni<br />
skolis farglebs miRma religiuri samosis gamoyenebisgan.<br />
2.8. religiuri moTxovnebis dakmayofileba<br />
moswavles ar SeiZleba daekisros iseTi valdebulebis Sesruleba,<br />
romelic Zireulad ewinaaRmdegeba mis rwmenas, aRmsareblobas an<br />
197
sindiss, Tu es ar laxavs sxvaTa uflebebs, an xels ar uSlis erovnuli<br />
saswavlo gegmiT gaTvaliswinebuli miRwevis donis daZlevas. sxva<br />
sityvebiT, sajaro skolam qmedebaTa is mimarTuleba unda airCios,<br />
romelic ar laxavs moswavlis religiasa da rwmenas, xolo nebismieri<br />
SezRudva minimaluri unda iyos. magaliTad, skolam SeZlebisdagvarad<br />
unda daakmayofilos moswavleTa religiuri safuZvliT gamyarebuli<br />
moTxovna religiur dResaswaulze gakveTilebidan ga<strong>Tavisuflebis</strong><br />
Sesaxeb. Txovnis SemTxvevaSi moswavleebs aradiskriminaciul<br />
safuZvelze SeiZleba mieceT sapatio gacdenebis gonivruli<br />
raodenoba. skolas aseve ufleba aqvs, daakmayofilos mSobelTa<br />
Txovna religiuri ganaTlebis miRebisaTvis saswavlo dros moswavlis<br />
mier skolis datovebis Sesaxeb. aqac skolis midgoma aradiskriminaciuli<br />
unda iyos da Semdeg principebs unda emyarebodes:<br />
198<br />
religiuri swavleba ar unda iyos skolis mier organizebuli da<br />
unda ganxorcieldes skolis farglebs gareT;<br />
moswavlis skolidan gaTavisuflebam ar unda SeuSalos xeli saswavlo<br />
process, skolis saganmanaTleblo saqmianobasa da erovnuli<br />
da skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli miRwevis<br />
donis daZlevas;<br />
dauSvebelia, maswavleblebma an skolis sxva TanamSromlebma waaxalison,<br />
mxari dauWiron, sxvagvarad xeli Seuwyon an SeuSalon<br />
moswavleebis monawileobas aseT programaSi;<br />
mSoblebis nebarTva aucilebeli piroba unda iyos aseT programaSi<br />
monawileobisaTvis;<br />
sajaro skolebs ufleba aqvT, moiTxovon moswavlis janmrTelobis<br />
dazRveva an daadginon damatebiTi moTxovnebi moswavleebis<br />
usafrTxoebisa da jerovani ganaTlebis uzrunvelsayofad;<br />
programaSi monawile religiurma organizaciebma skolis mier<br />
dadgenili periodulobiT unda miawodon mas informacia religiur<br />
swavlebaze moswavleebis daswrebis Sesaxeb.<br />
nawili 3. piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba<br />
saganmanaTleblo saqmianobis specifikis gaTvaliswinebiT skolis<br />
administraciasa da pedagogebs xSirad aqvT Sexeba moswavleebis, ma-<br />
Ti mSoblebisa da maswavleblebis pirad saidumloebas mikuTvnebul<br />
informaciasTan. moswavleebi, mSoblebi da maswavleblebi TavianT
pirad informacias andoben skolas TavianTi interesebis ukeT uzrunvelsayofad.<br />
imisaTvis, rom daculi iyos moswavleebis, maswavleblebisa<br />
da maTi ojaxebis piradi cxovreba, skola, rogorc samar-<br />
Tlebrivad, ise moralurad pasuxismgebelia skolaSi daculi piradi<br />
informaciis marTlzomier gamoyenebaze.<br />
3.1. piradi saidumloeba da personaluri monacemebis<br />
Senaxvisa da gankargvis wesi<br />
piradi saidumloeba aris piradi faseulobis mqone informacia,<br />
romelTan dakavSirebiTac pirovnebas gaaCnia piradi cxovrebis xel-<br />
Seuxeblobis gonivruli molodini, kerZod, iseTi informacia, romelic<br />
dakavSirebulia adamianis janmrTelobasTan, mis finansebTan<br />
an sxva kerZo sakiTxebTan. skolaSi dacul pirad saidumloebas miekuTvneba<br />
informacia moswavlisa da maswavleblis janmrTelobis<br />
mdgomareobisa da samedicino Semowmebis Sedegebis Sesaxeb; informacia<br />
moswavlis akademiuri moswrebisa da disciplinuri pasuxismgeblobis<br />
Sesaxeb; sakontrolo/sagamocdo naSromebi; moswavlisa da<br />
maswavleblis fotosuraTi an im personaluri maxasiaTeblebis aRweriloba,<br />
romelic maTi identificirebis saSualebas iZleva da a. S.<br />
pirad saidumloebas ar miekuTvneba sacnobaro informacia:<br />
moswavlis, mSoblisa da maswavleblis saxeli, gvari, sacxovrebeli<br />
adgilis misamarTi da binis telefonis nomeri;<br />
moswavlis, mSoblisa da maswavleblis dabadebis TariRi da adgili;<br />
moswavlis monawileoba skolis mier organizebul an sxva saxis<br />
oficialur eqstrakurikulur RonisZiebebSi.<br />
skolis mier moswavleebisa da maswavleblebis piradi cxovrebis<br />
xelSeuxeblobis uzrunvelsayofad aucilebelia Semdegi moTxovnebis<br />
dacva:<br />
moswavleTa da maswavlebelTa piradi monacemebis Senaxva unda<br />
moxdes mkacrad konfidencialuri formiT;<br />
maswavlebels, moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />
dauyovnebliv unda ecnobos maTi personaluri monacemebis<br />
gacemis moTxovnis Sesaxeb;<br />
informaciis gacema dasaSvebia mxolod maswavleblis, moswavlis<br />
mSoblis an sxva kanonieri warmomadgenlis werilobiTi Tanxmobis<br />
199
200<br />
safuZvelze. werilobiTi Tanxmoba unda Seicavdes zust miTiTebas<br />
im informaciaze, romlis gacemazec Tanaxmaa maswavlebeli,<br />
moswavlis mSobeli an sxva kanonieri warmomadgeneli;<br />
uzrunvelyofil unda iqnes maswavleblis, moswavlis, misi mSoblisa<br />
da sxva kanonieri warmomadgenlis ufleba, Seamowmon maT<br />
Sesaxeb skolaSi daculi informacia da saWiroebis SemTxvevaSi<br />
moiTxovon misi Sesworeba;<br />
skolam unda aRricxos moswavlisa da maswavleblis piradi informaciis<br />
moTxovnisa da gacemis yoveli faqti, moTxovnisa da<br />
gacemis TariRi da mizani, momTxovnisa da mimRebis vinaoba da misamarTi.<br />
winaswari Tanxmoba ar sWirdeba moswavlisa da maswavleblis piradi<br />
informaciis gadacemas skolis im TanamSromlebisaTvis, romlebsac<br />
`legitimuri saganmanaTleblo interesi~ aqvT. legitimuri saganmanaTleblo<br />
interesis mqoned CaiTvleba skolis TanamSromeli,<br />
romelsac moswavlis Sesaxeb skolaSi daculi informacia Tavisi<br />
profesiuli movaleobebis Sesrulebis procesSi sWirdeba:<br />
saganmanaTleblo Tu disciplinuri amocanebis gansaxorcieleblad;<br />
moswavleebisa da maswavleblebisaTvis saswrafo samedicino daxmarebisa<br />
da sxva gadaudebeli momsaxurebis gasawevad;<br />
sasamarTlo brZanebis an gankargulebis Sesasruleblad.<br />
winaswar Tanxmobas aseve ar saWiroebs moswavlisa da maswavleblis<br />
piradi informaciis gadacema im skolis oficialuri warmomadgenlebisTvis,<br />
sadac moswavle gegmavs swavlis, xolo maswavlebeli<br />
_ muSaobis gagrZelebas. maswavlebels, moswavlis mSobels an sxva<br />
kanonier warmomadgenels unda ecnobos amis Sesaxeb da mieces SesaZlebloba,<br />
pretenziebi gamoTqvan monacemebis sizustesTan dakav-<br />
SirebiT.<br />
moswavleTa piradi informacia SeiZleba gaices saqarTvelos ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministrosa da sxva uflebamosili saxelmwifo<br />
organoebis mier an maTi dafinansebiT skolaSi Catarebuli<br />
kvlevebis miznebisaTvis. amgvari kvlevebisaTvis gamoyenebuli moswavleTa<br />
piradi informacia xelmisawvdomi unda iyos moswavlis<br />
mSoblebis an sxva kanonieri warmomadgenlebisaTvis. moswavlis mSobelTa<br />
an sxva kanonier warmomadgenelTa pirdapiri Tanxmoba sWirdeba<br />
informaciis Segrovebas:
moswavlis an misi ojaxis wevrebis politikuri, religiuri, eTnikuri<br />
Tu erovnuli kuTvnilebis Sesaxeb;<br />
gonebrivi da fsiqologiuri problemebis Sesaxeb;<br />
seqsualuri qcevisa da midgomebis Sesaxeb;<br />
advokatis, Jurnalistis, eqimisa da sasuliero pirebisaTvis<br />
gamxelili faqtebisa Tu mosazrebebis Sesaxeb.<br />
moswavlis mSoblebsa da sxva kanonier warmomadgenlebs ufleba<br />
aqvT, uari Tqvan nebismieri sxva organoebisa da organizaciebis<br />
kvlevebSi moswavlis monawileobaze. maT ufleba aqvT, gaecnon kvlevis<br />
sagansa da masTan dakavSirebul mTel dokumentacias.<br />
3.2. samedicino Semowmeba<br />
skolas ufleba aqvs, mosTxovos moswavles an maswavlebels, gaiaron<br />
samedicino Semowmeba daavadebebze, alkoholsa da narkotikebze,<br />
raTa uzrunvelyos moswavleebisa da pedagogebis janmrTelobisaTvis<br />
usafrTxo saskolo garemo. samedicino Semowmeba unda<br />
ganxorcieldes moswavlisa da maswavleblis Rirsebis pativiscemis<br />
safuZvelze, minimalurad Semawuxebeli da saimedo meTodologiis<br />
gamoyenebiT. samedicino Semowmebis Catarebamde maswavlebelsa da<br />
moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels gasagebi<br />
formiT unda ecnobos Semowmebis wesebis Sesaxeb. es informacia unda<br />
Seicavdes:<br />
Semowmebis gavlis safuZvlebs;<br />
Semowmebaze uaris Tqmis Sedegebs;<br />
Semowmebis samarTlebriv Sedegebs;<br />
Semowmebis saxes, mis meTodologias, agreTve misi saimedoobisa<br />
da cdomilebis SesaZlo dones, Sefasebis kriteriumebs;<br />
Semowmebis Camtareblis saxelwodebasa da misamarTs, agreTve mis<br />
kvalifikacias;<br />
xelaxali Semowmebis gavlis uflebas;<br />
Semowmebis Sedegebis gasaCivrebis uflebas.<br />
Semowmebis Sedegebi dauyovnebliv unda ecnobos maswavlebels,<br />
moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels. skola valdebulia,<br />
uzrunvelyos SemowmebasTan dakavSirebuli nebismieri<br />
informaciis an masalis usafrTxo da konfidencialuri formiT Se-<br />
201
naxva 90 dRis ganmavlobaSi, xolo Semowmebis saboloo Sedegebis mi-<br />
Rebidan 90 dRis Semdeg _ SemowmebasTan dakavSirebuli nebismieri<br />
masalisa da informaciis ganadgureba. 90 dRis ganmavlobaSi Sesabamis<br />
moswavles an maswavlebels unda mieces ganmeorebiTi Semowmebis<br />
gavlis SesaZlebloba. Tu ganmeorebiTi Semowmebis gavlis Sedegad<br />
gansxvavebuli Sedegebi dafiqsirda, maSin pirveladi Semowmebis Sedegebi<br />
baTildeba. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia, aanazRauros<br />
ganmeorebiTi Semowmebis xarjebi. dauSvebelia samarTaldamcavi<br />
organoebisaTvis samedicino Semowmebis Sedegebis Sesaxeb informaciis<br />
miwodeba. samedicino Semowmebis Sedegad narkotikuli saSualebebis<br />
an alkoholis miRebis faqtis gamovlena SeiZleba gaxdes moswavlis<br />
an maswavleblis disciplinuri pasuxismgeblobis safuZveli.<br />
202<br />
3.3. moswavleTa akademiuri Sefaseba<br />
akademiuri niSnebi moswavleTa piradi saidumloebaa, romlis<br />
gacnobis ufleba mxolod legitimuri pedagogiuri interesis mqone<br />
maswavleblebs, Tavad moswavlesa da mis mSoblebs an sxva kanonier<br />
warmomadgenlebs aqvT. aqedan gamomdinare, moswavleTa akademiuri<br />
niSnebis sajarod gamokvra an gamocxadeba ise, rom SesaZlebeli iyos<br />
moswavleTa identificireba, moswavlis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis<br />
uxeS xelyofas warmoadgens. erTaderTi misaRebi procedura<br />
imisaTvis, rom moswavleTa akademiuri niSnebis sajarod gamocxadeba/gamokvra<br />
kanonis CarCoebSi moeqces, aris moswavlis araidentificirebadi<br />
formiT amis ganxorcieleba. amisaTvis moswavleebs<br />
SeiZleba mieniWoT specialuri nomrebi SemTxveviTi SerCevis gziT.<br />
am nomrebis gamoyeneba mTeli saswavlo semestris ganmavlobaSi SeiZleba.<br />
sakontrolo/sagamocdo naSromebi da saskolo davalebebi moswavleTa<br />
personalur informacias miekuTvneba. es dokumentebi SeiZleba<br />
Seicavdes moswavlis saxels, mis pirad mosazrebebsa da Sexedulebebs,<br />
maswavleblis SeniSvnebsa da Sefasebebs. skolam gonivruli<br />
zomebi unda miiRos imis uzrunvelsayofad, rom informacia arauflebamosili<br />
pirebis xelSi ar moxvdes.<br />
sagamocdo/sakontrolo naSromebisa da saskolo davalebebis<br />
gacnobis ufleba unda mieces mxolod maT avtor moswavles, mis mSoblebs<br />
an sxva kanonier warmomadgenlebs da araviTar SemTxvevaSi sxva<br />
pirovnebas. am masalebis Senaxva da gamoyeneba unda moxdes konfidencialurobis<br />
mkacri dacviT. specialuri zomebis gansazRvra yo-
veli maswavleblis diskreciaSi Sedis. pedagogis mier gamoyenebuli<br />
meTodebi moswavlis piradi saidumloebis gonivrul dacvas unda<br />
uzrunvelyofdes.<br />
3.4. Cxreka da amoReba<br />
disciplinisa da usafrTxo saskolo garemos SenarCunebisa da<br />
moswavleTa keTildReobis uzrunvelyofis mizniT SesaZloa ganxorcieldes<br />
moswavleTa piradi, agreTve maT sakuTrebaSi arsebuli niv-<br />
Tebis Cxreka. Cxreka aris skolis saamisod uflebamosili piris qmedeba,<br />
romlis mizania disciplinuri gadacdomis iaraRis, im sagnis,<br />
romelsac disciplinuri gadacdomis kvali atyvia, disciplinuri gadacdomiT<br />
mopovebuli sagnis an dokumentis, romelic saWiroa disciplinuri<br />
gadacdomis garemoebaTa gasarkvevad, aRmoCena da amo-<br />
Reba.<br />
Cxrekis nebismieri SemTxveva pirad cxovrebaSi Carevaa, swored<br />
amitom aucilebelia jerovani balansis dacva moswavleTa da skolis<br />
TanamSromelTa usafrTxoebis dacvis aucileblobasa da piradi<br />
cxovrebis xelSeuxeblobis uflebas Soris. akrZalulia moswavlis<br />
TviTneburi da usafuZvlo Cxreka. moswavlis Cxreka dasaSvebia mxolod<br />
im SemTxvevaSi, Tu skolis TanamSromels dasabuTebuli varaudi<br />
aqvs, rom Cxrekis Sedegad moswavlis mier kanonsawinaaRmdego qmedebis<br />
an skolis SinaganawesiT gaTvaliswinebuli gadacdomis Cadenis<br />
faqti gamovlindeba. `dasabuTebuli varaudi~ aris varaudi, romelic<br />
arsebiT mtkicebulebebs emyareba. mxolod eWvis an intuiciis<br />
arseboba sakmarisi ar aris kanonis moTxovnebis dacviT Cxrekis CatarebisTvis.<br />
Cxrekis Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebisas skolis uflebamosilma<br />
TanamSromelma unda ganixilos mis xelT arsebuli<br />
mtkicebulebebis erToblioba, iseTi garemoebebis CaTvliT, rogoricaa<br />
informaciis wyaros sandooba warsuli gamocdilebisa da<br />
reputaciis gaTvaliswinebiT da gamoitanos gonivruli daskvnebi.<br />
Sesabamisad, Tu skolis TanamSromeli Seeswro moswavlis mier sigaretis<br />
an narkotikuli saSualebebis moxmarebis faqts, mas SeuZlia<br />
gonivrulad daaskvnas, rom moswavle, SesaZloa, sigarets zurgCan-<br />
TaSi an jibeSi inaxavdes. Cxrekis safuZveli SeiZleba aseve gaxdes:<br />
moswavlis yofna alkoholis, narkotikuli an toqsikuri nivTierebebis<br />
zemoqmedebis qveS; sagangebo viTarebis arseboba, rodesac skolis<br />
TanamSromels SeuZlia moswavlis Cxrekis Sedegad Tavidan<br />
203
aicilos arsebiTi da imwuTieri safrTxe, romelic emuqreba moswavlis<br />
an maswavleblis janmrTelobasa da sicocxles; sigaretis specifikuri<br />
sunis arseboba da a. S.<br />
Cxrekis kanonierebis erT-erTi mniSvnelovani piroba misi `individualizebuli~<br />
xasiaTia, rac gulisxmobs konkretuli moswavlis<br />
mimarT kanonsawinaaRmdego an skolis SinaganawesiT akrZaluli<br />
qmedebis Cadenis mtkicebulebebis arsebobas. garkveul SemTxvevebSi<br />
eWvmitanil moswavleTa wre SeiZleba erTi pirovnebiT ar Semoifarglebodes.<br />
akrZalulia koleqtiuri Cxrekis Catareba, Tumca skolas<br />
ar moeTxoveba eWvmitanilTa wris aucileblad erT moswavlemde dayvana.<br />
magaliTad, Tu Carazul oTaxSi, sadac mxolod ori moswavle<br />
imyofeboda, qurdoba moxda, kanonis moTxovnebTan srul SesabamisobaSi<br />
iqneba orive maTganis gaCxreka, vinaidan orives mimarT Tanabrad<br />
arsebobs kanonsawinaaRmdego qmedebis Cadenis dasabuTebuli varaudi.<br />
Tumca, meore mxriv, msgavs viTarebaSi asamde moswavlis yofna<br />
ar warmoqmnis TiToeuli maTganis gaCxrekis kanonier safuZvels.<br />
Cxrekis individualizebuli xasiaTis moTxovnis dakmayofilebis<br />
mizniT moswavleTa maqsimaluri raodenobis gansazRvrisas mxedvelobaSi<br />
unda iqnes miRebuli arsebuli mtkicebulebebis xasiaTi da<br />
Cadenili kanondarRvevis an gadacdomis simZime.<br />
Cxreka SeiZleba ganaxorcielos mxolod saamisod uflebamosilma<br />
pirma, garda im SemTxvevisa, rodesac arsebobs janmrTelobis an sakuTrebis<br />
dazianebis aSkara da imwuTieri safrTxe. Cxrekas unda daeswros<br />
skolis erTi TanamSromeli mainc. Cxrekis dawyebamde moswavles<br />
unda mieces SesaZlebloba, Tavad daTanxmdes Sesabamisi sagnis<br />
Cabarebas. amisaTvis mas zustad unda ganemartos is sagani an sxva<br />
saxis mtkicebuleba, romlis aRmoCenasac isaxavs miznad Cxreka.<br />
Cxrekis xangrZlivoba da moculoba gonivrul kavSirSi unda iyos<br />
Cxrekis legitimur mizanTan. es niSnavs, rom Cxreka saZiebo obieqtis<br />
aRmoCenisTanave unda Sewydes, garda im SemTxvevisa, roca Cxrekis<br />
procesSi warmoiqmneba dasabuTebuli varaudi, rom SeiZleba gamovlenil<br />
iqnes konkretuli SemTxvevisaTvis mniSvnelovani damatebiTi<br />
mtkicebuleba an sxva kanonsawinaaRmdego qmedebis an gadacdomis<br />
faqti. garda amisa, dauSvebelia kanonieri safuZvlis mqone Cxrekis<br />
procesSi Semowmdes saZiebo obieqtTan kavSirSi armyofi sagnebi. magaliTad,<br />
dasabuTebuli varaudi, rom moswavle Tavis zurgCanTaSi<br />
narkotikul nivTierebas inaxavs, ar rTavs nebas skolis uflebamosil<br />
TanamSromels, waikiTxos zurgCanTaSi moTavsebuli piradi dRiuri.<br />
Cxrekis uaryofiTi Sedegebis ganeitralebis erT-erTi ZiriTa-<br />
204
di saSualebaa imis uzrunvelyofa, rom Cxreka sxva moswavleebis TandaswrebiT<br />
ar Catardes. Sesabamisad, Tu ar arsebobs janmrTelobisa<br />
da sakuTrebis dazianebis aSkara da imwuTieri safrTxe, Cxreka sxva<br />
moswavleebisgan gancalkevebulad unda Catardes.<br />
Cxrekas SeiZleba daeqvemdebaros rogorc moswavlis sakuTrebaSi<br />
arsebuli nivTebi, ise piradad moswavle. skolis Sesabamisma Tanam-<br />
Sromelma gansakuTrebuli sifrTxile unda gamoiCinos moswavlis<br />
piradi Cxrekisas; kanoni misgan eTikuri normebis srul dacvas moiTxovs.<br />
dauSvebelia, Cxrekisas moswavles moeTxovos gaSiSvleba,<br />
garda zamTris zeda tanisamosis gaxdisa. gamonaklisia SemTxveva, rodesac<br />
aSkara da imwuTieri safrTxe emuqreba adamianis sicocxlesa<br />
da janmrTelobas. nebismier SemTxvevaSi, mxedvelobaSi unda iqnes<br />
miRebuli gamosavleni gadacdomisa Tu kanondarRvevis simZime da<br />
xasiaTi. es niSnavs, rom dauSvebelia Cxrekis meTodad fizikuri Sexebis<br />
gamoyeneba sxeulis intimur adgilebSi, Tu mxolod msubuqi<br />
gadacdomis faqtTan gvaqvs saqme. aseve aucilebelia, piradi Cxreka<br />
imave sqesis pirma ganaxorcielos.<br />
skola uflebamosilia, samarTaldarRvevis an gadacdomis gamovlenis<br />
dasabuTebuli varaudis gareSe Seamowmos saklaso merxebi,<br />
moswavleTa saTavsebi da skolis sakuTrebaSi Semavali sxva qoneba.<br />
es Semowmeba TviTnebur xasiaTs ar unda atarebdes da skolis mier<br />
dadgenili neitraluri da aradiskriminaciuli procedurebis Sesabamisad<br />
unda ganxorcieldes. moswavle piradad pasuxismgebelia Semowmebis<br />
Sedegad gamovlenil narkotikul an toqsikur saSualebebze,<br />
cecxlsasrol an civ iaraRze, agreTve skolis SinaganawesiT akrZalul<br />
sxva sagnebze da SeiZleba disciplinuri pasuxismgebloba<br />
daekisros.<br />
skola aseve uflebamosilia, gamoiyenos e. w. metalodeteqtorebi<br />
imisaTvis, rom aRkveTos cecxlsasroli da civi iaraRis, aseve metalisgan<br />
damzadebuli sxva saxis akrZaluli sagnebis moxvedra skolis<br />
teritoriaze. am xelsawyoebis gamoyeneba SeiZleba mxolod skolis<br />
mier dadgenili neitraluri da aradiskriminaciuli procedurebis<br />
safuZvelze. metalodeteqtorebis gamoyeneba ar CaiTvleba Cxrekad<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis miznebisaTvis, vinaidan<br />
is adamianis pirad cxovrebaSi Carevis gacilebiT naklebi doniT<br />
xasiaTdeba. imisaTvis, rom Carevis done kidev ufro Semcirdes,<br />
aucilebelia, moswavle da misi mSobeli, aseve skolis SenobaSi Sesvlis<br />
msurveli nebismieri sxva piri winaswar iqnes gafrTxilebuli<br />
SesaZlo Semowmebis Sesaxeb. garda amisa, metalodeteqtoris aqtiva-<br />
205
ciis SemTxvevaSi moswavleebs SesaZlebloba unda mieceT, Tavad warmoadginon<br />
metalisgan damzadebuli yvela is nivTi, romelzec reagirebs<br />
xelsawyo. mxolod mas Semdeg, rac moswavle ar/ver gaakeTebs<br />
amas, SesaZloa, ganxorcieldes misi sakuTrebis SezRuduli Semowmeba<br />
akrZaluli sagnis identificirebisaTvis. sxva sityvebiT, metalodeteqtoriT<br />
Semowmebisas Cxreka gamoyenebuli unda iyos rogorc<br />
ukanaskneli saSualeba im moswavleTa mimarT, romelTac skolis teritoriaze<br />
Sesvla da gakveTilebze daswreba evalebaT.<br />
skolis uflebamosil TanamSromlebs iZulebis zomebi mxolod<br />
im SemTxvevaSi SeuZliaT gamoiyenon, rodesac sxvagvarad Cxrekis Catareba<br />
SeuZlebelia. iZulebis gamoyeneba ar unda aRematebodes imas,<br />
rac aucilebelia moswavlis dakavebis, mtkicebulebaTa ganadgurebis<br />
an janmrTelobisaTvis saSiSi iaraRis gamoyenebis Tavidan acilebisaTvis.<br />
iZulebis gamoyenebamde skolis uflebamosili TanamSromlebi<br />
valdebulni arian, gaafrTxilon moswavle, rom winaaRmdegobis<br />
gawevis SemTxvevaSi Zalas gamoiyeneben. sasurvelia, Cxrekis Catarebamde<br />
moxdes moswavlis izolireba direqtoris kabinetSi an sxva adgilas,<br />
raTa Semcirdes mis mier winaaRmdegobis gawevis albaToba.<br />
Cxrekis Sedegad amoRebuli sagnebi Sesabamisi disciplinuri procedurebis<br />
dasrulebamde specialur daluqul saTavsSi unda mo-<br />
Tavsdes. ukanono sagnebi da danaSaulis mtkicebulebebi droulad<br />
unda gadaeces samarTaldamcav organoebs, xolo sxva sagnebi _ moswavleTa<br />
mSoblebs an sxva kanonier warmomadgenlebs. yoveli Cxrekis<br />
Semdeg skolis Sesabamisma TanamSromelma unda Seadginos oqmi, sadac<br />
miTiTebuli iqneba:<br />
206<br />
moswavlis saxeli, gvari, asaki, sqesi;<br />
im piris samuSao misamarTi da telefonis nomeri, romelmac Caatara<br />
Cxreka an daeswro mas;<br />
Cxrekis Catarebis dro da adgili;<br />
Cxrekis Catarebis safuZveli, is kanondarRveva an gadacdoma,<br />
romlis gamovlenis mizniTac ganxorcielda Cxreka;<br />
miTiTeba im informaciis an sxva mtkicebulebisa da misi wyaros<br />
Sesaxeb, romelic dasabuTebuli varaudis aRZvris safuZveli gaxda;<br />
Catarebuli Cxrekis forma da meTodi;<br />
Cxrekis Sedegad amoRebuli sagani.
moswavleTa Cxrekis ufleba aqvT agreTve policiis TanamSromlebs<br />
mxolod sasamarTlo brZanebis safuZvelze an mis gareSe gadaudebeli<br />
aucileblobisas. saskolo dros an skolis teritoriaze<br />
moswavlesTan Sexvedramde, garda gadaudebeli aucileblobis arsebobisas,<br />
policiis TanamSromeli valdebulia, Seatyobinos skolas<br />
Sexvedris mizani da saqmis garemoeba, agreTve misi meSveobiT daukavSirdes<br />
moswavles. skola, Tavis mxriv, valdebulia, amis Sesaxeb<br />
dauyovnebliv acnobos moswavlis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />
da moswavles ganumartos misi uflebebi.<br />
nawili 4. informaciis Tavisufleba<br />
informaciis Tavisufleba uzrunvelyofs sajaro skolis xelmZ-<br />
Rvaneli pirebisa da organoebis saqmianobis gamWvirvalobas, rac korufciis<br />
aRmofxvrisa da skolis marTvis gaumjobesebis mTavari pirobaa.<br />
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi saqarTvelos<br />
moqalaqeebs aniWebs uflebas, gaecnon sajaro dawesebulebebSi, maT<br />
Soris sajaro skolaSi, arsebul oficialur dokumentebs, Tu isini<br />
ar Seicavs saxelmwifo, profesiul, pirad an komerciul saidumloebas;<br />
agreTve daeswron kolegiuri organoebis sxdomebs.<br />
4.1. sajaro informacia<br />
sajaro informacia aris sajaro skolaSi daculi yvela oficialuri<br />
dokumenti (maT Soris naxazi, maketi, gegma, sqema, fotosura-<br />
Ti, eleqtronuli informacia, video- da audioCanawerebi), agreTve<br />
sajaro skolis an TanamSromlis mier samsaxurebriv saqmianobasTan<br />
dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia.<br />
Riaa nebismieri informacia, romelic kanoniT gaTvaliswinebuli<br />
wesiT ar aris gasaidumloebuli. daxuruli informacia aris sajaro<br />
skolaSi daculi, agreTve sajaro skolis an TanamSromlis mier samsaxurebriv<br />
saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli,<br />
Seqmnili an gagzavnili informacia, romelic Seicavs saxelmwifo,<br />
komerciul an pirad saidumloebas. skolaSi piradi saidumloebis<br />
dacvis sakiTxi ganxilulia piradi cxovrebis xelSeuxeblobis paragrafSi,<br />
xolo komerciuli da saxelmwifo saidumloebis sakiTxebi,<br />
207
skolis saqmianobis specifikidan gamomdinare, ar saWiroebs detalur<br />
mimoxilvas da, Sesabamisad, maTze ar SevCerdebiT.<br />
208<br />
4.2sajaro reestri<br />
yvela sajaro dawesebuleba, maT Soris sajaro skola, valdebulia,<br />
awarmoos sajaro reestri. sajaro reestrSi Setanil unda iqnes<br />
yvela is informacia da dokumenti, romelic SeiZleba arsebobdes<br />
skolaSi, magaliTad: skolis wesdeba, Sinaganawesi, eTikis kodeqsi,<br />
sameurveo sabWos da pedagogiuri sabWos sxdomis oqmebi, direqtoris<br />
brZanebebi, sajaro skolis angariSebi da a. S. sajaro reestrSi<br />
Setanil unda iqnes sajaro informaciaze miTiTeba misi miRebidan,<br />
Seqmnidan, damuSavebidan an gamocemidan 2 dRis vadaSi, sajaro informaciis<br />
dasaxelebis, miRebis, Seqmnis, damuSavebis, gamocemis TariRis,<br />
im fizikuri an iuridiuli piris, sajaro mosamsaxuris, sajaro<br />
dawesebulebis dasaxelebis miTiTebiT, romlisganac Semovida<br />
anda romelsac gaegzavna es informacia.<br />
4.3. sajaro informaciis gacemis wesi<br />
sajaro skola valdebulia, uzrunvelyos sajaro informaciis<br />
xelmisawvdomoba, risTvisac unda gansazRvros sajaro informaciis<br />
gacemaze pasuxismgebeli piri. am movaleobis Sesruleba skolis Sida<br />
administraciuli aqtis safuZvelze SeiZleba SeiTavsos skolis TanamSromelma,<br />
romelsac sxva funqciebis ganxorcielebac evaleba.<br />
misi vinaoba, telefonis nomeri da sxva sakontaqto informacia skolaSi<br />
yvelasaTvis xelmisawvdom da TvalsaCino adgilas unda moTavsdes.<br />
gancxadeba sajaro informaciis gacemis Taobaze werilobiTi<br />
formis unda iyos. piri ar aris valdebuli, Tavis gancxadebaSi miuTiTos<br />
sajaro informaciis moTxovnis motivi an mizani. sajaro<br />
skola, kerZod informaciis gacemaze specialurad pasuxismgebeli<br />
piri, valdebulia, dauyovnebliv gasces sajaro informacia. es gulisxmobs,<br />
rom informacia unda gaices gancxadebis Setanisa da registraciisTanave,<br />
imave dRes. am wesidan kanoni awesebs gamonakliss,<br />
kerZod, skolis mier aTdRiani vadiT sargeblobis uflebas, Tu informaciis<br />
gacema moiTxovs mniSvnelovani moculobis erTmaneTTan<br />
daukavSirebeli calkeuli dokumentebis moZiebasa da damuSavebas.
skola uflebamosilia, uari ganacxados informaciis gacemaze,<br />
Tu is pirad saidumloebas Seicavs. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia,<br />
dauyovnebliv acnobos ganmcxadebels miRebuli gadawyvetilebis,<br />
misi safuZvlisa da im normatiuli aqtis Sesaxeb, romlis mixedviTac<br />
moxda gadawyvetilebis miReba. informaciis gacemaze uaris<br />
Sesaxeb gadawyvetilebis miRebidan 3 dRis vadaSi skola valdebulia,<br />
werilobiT ganumartos moqalaqes misi uflebebi da gadawyvetilebis<br />
gasaCivrebis wesi, agreTve dausaxelos is sajaro dawesebuleba, romelTanac<br />
warmoebda konsultacia informaciis gacemaze uaris Tqmis<br />
Taobaze gadawyvetilebis miRebisas.<br />
sajaro informacia skolaSi SeiZleba inaxebodes sxvadasxva formiT,<br />
magaliTad, qaRaldze an videofirze da a. S. skola valdebulia,<br />
moqalaqes informacia mis mier moTxovnili formiT miawodos. piri<br />
aseve uflebamosilia, gaecnos informacias dedanSi. Tu originalis<br />
dazianebis safrTxe arsebobs, sajaro skolas ekisreba dokumentis<br />
zedamxedvelobis qveS gacnobis uzrunvelyofis an saTanado wesiT<br />
damowmebuli aslis wardgenis valdebuleba.<br />
moqalaqes aqvs aseve sajaro informaciis aslis miRebis ufleba.<br />
skola valdebulia, uzrunvelyos is informaciis aslis gadaRebis<br />
SesaZleblobiT. aslis gadaRebis xarjebs Tavad moqalaqe gaiRebs.<br />
Tu piri skolaSi dacul Tavis personalur monacemebs moiTxovs, aslis<br />
gadaRebisaTvis aucilebeli Tanxis anazRaurebis valdebuleba<br />
skolas ekisreba. sajaro skolas ara aqvs ufleba, daawesos gadasaxadi<br />
an mosakrebeli sajaro informaciis gasacemad, garda aslis gadaRebisaTvis<br />
saWiro Tanxis anazRaurebisa.<br />
4.4. kolegiuri organos sxdomebis sajarooba<br />
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Tanaxmad, TiToeuli<br />
kolegiuri sajaro dawesebuleba valdebulia, Riad da sajarod<br />
warmarTos Tavisi sxdomebi, garda im SemTxvevisa, roca sxdomaze<br />
ganixileba saxelmwifo, komerciuli an piradi saidumloebis<br />
Semcveli informacia. nebismier moqalaqes SeuZlia daeswros amgvar<br />
sxdomebs. sxdomaze damswreTa raodenoba SeiZleba SeizRudos mxolod<br />
gonivruli safuZvlebis arsebobisas da aradiskriminaciuli<br />
wesiT. SezRudvis safuZveli SeiZleba iyos sxdomaze daswrebis yvela<br />
msurvelis dakmayofilebis SeuZlebloba sakmarisi sivrcis ararsebobis<br />
gamo. moqalaqes SeuZlia daeswros sxdomas, Tumca ar aqvs mas-<br />
209
Si monawileobis miRebis ufleba. gareSe pirs SeiZleba mieces<br />
sxdomaze sityviT gamosvlis nebarTva, Tumca mxolod winaswari Se-<br />
Tanxmebis safuZvelze da dadgenili procedurebis dacviT.<br />
kolegiuri organos sxdomad CaiTvleba mxolod skolis TanamSromelTa<br />
oficialuri Sexvedra, agreTve sameurveo sabWosa da moswavleTa<br />
TviTmmarTvelobis sxdoma gadawyvetilebis miRebis an momzadebis<br />
sakiTxis ganxilvis mizniT. Sesabamisad, sxdomad ar CaiTvleba<br />
Sexvedra, romelic Tumca oficialur xasiTs atarebs, magram<br />
ar emsaxureba gadawyvetilebis miRebasa Tu momzadebas. gamonaklisi<br />
SemTxvevebis garda, skolis xelmZRvaneli da saTaTbiro organoebis<br />
sxdoma Riaa da masze daswreba yvela msurvelisaTvis xelmisawvdomi<br />
unda iyos. Riaobisa da sajaroobis principi skolisgan moiTxovs<br />
agreTve sxdomis mimdinareobis, misi oqmebisa da sxva miRebuli<br />
dokumentebis gamoqveynebas.<br />
sajaro skola valdebulia, erTi kviriT adre sajarod gamoacxados<br />
momavali sxdomis, misi Catarebis adgilis, droisa da dRis<br />
wesrigis Taobaze. aseve winaswar unda gamocxaddes gadawyvetileba<br />
sxdomis daxurvis Sesaxeb. sajaro gamocxadeba gulisxmobs, rom informacia<br />
sxdomis Sesaxeb unda ganTavsdes yvelasTvis xelmisawvdom<br />
da TvalsaCino adgilas an gamocxaddes skolaSi moqmedi sainformacio<br />
saSualebebiT. am wesidan gamonaklisi dasaSvebia mxolod gadaudebeli<br />
aucileblobisas. gadaudebeli aucilebloba mxolod im<br />
SemTxvevaSi warmoiqmneba, rodesac arsebobs kanonmdeblobis darRvevis<br />
realuri safrTxe. aseT SemTxvevaSi skola valdebulia, dauyovnebliv<br />
gamoacxados sxdomis Catarebis adgilis, droisa da dRis<br />
wesrigis Sesaxeb.<br />
skolis kolegiuri organoebis sxdomebis sajaroobasTan kavSir-<br />
Sia sxdomis an misi nawilis daxurulad gamocxadebis wesi. sxdomis<br />
an misi nawilis daxurvis Taobaze gadawyvetileba SeiZleba mxolod<br />
im organom miiRos, romlis sxdomac cxaddeba daxurulad. gadawyvetileba<br />
miiReba kenWisyris safuZvelze xmaTa umravlesobiT an xma-<br />
Ta im raodenobiT, romelic Cveulebriv sakmarisia aRniSnuli organos<br />
mier gadawyvetilebis misaRebad. kenWisyra unda iyos saxelobiTi<br />
da sxdomis oqmSi unda dafiqsirdes daxurvis momxre da mowinaaRmdege<br />
pirTa vinaoba. sxdomis oqmi sajaroa, imis miuxedavad,<br />
sxdoma daixureba Tu ara.<br />
Tu dainteresebuli piri CaTvlis, rom sameurveo sabWos sxdomis<br />
daxurva arasworad an kanonis darRveviT ganxorcielda, mas SeuZlia<br />
sxdomis daxurvis gadawyvetileba sasamarTloSi gaasaCivros. im<br />
210
SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo gamoitans gadawyvetilebas imis Taobaze,<br />
rom sxdomis daxurva arasworad moxda da daxurvis safuZveli<br />
ar arsebobda, maSin aRniSnul sxdomaze miRebuli gadawyvetileba,<br />
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis Tanaxmad, sasamar-<br />
Tlos mier baTilad iqneba gamocxadebuli.<br />
4.5. yovelwliuri angariSi<br />
sajaro skola valdebulia, saqarTvelos prezidentsa da parlaments<br />
yoveli wlis 10 dekembers warudginos angariSi sajaro informaciasTan<br />
dakavSirebiT miRebuli zomebis Sesaxeb. angariSi unda<br />
Seicavdes Semdeg informacias: skolaSi Semosuli sajaro informaciis<br />
gacemisa da sajaro informaciaSi Sesworebis Setanis moTxovnaTa<br />
raodenoba; moTxovnis dakmayofilebis an masze uaris Tqmis Taobaze<br />
miRebul gadawyvetilebaTa raodenoba; moTxovnis dakmayofilebaze<br />
an masze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebis mimRebi skolis<br />
TanamSromlis vinaoba; informacia skolis kolegiuri organos mier<br />
sakuTari sxdomis daxurvis Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebebis<br />
Sesaxeb, aseTi gadawyvetilebebis raodenoba; skolis TanamSromlis<br />
mier sajaro informaciis Riaobis sakiTxTan dakavSirebiT kanonis<br />
moTxovnaTa darRvevis raodenobisa da pasuxismgebeli piris mimarT<br />
disciplinuri saxdelis dakisrebis Sesaxeb; im normatiuli aqtebis<br />
Sesaxeb, romlebsac skola eyrdnoboda sajaro informaciis gacemaze<br />
uaris Tqmisas an kolegiuri organos sxdomis daxurvisas; sajaro<br />
informaciis gacemaze uaris Tqmis Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebis<br />
gasaCivrebis Sesaxeb; skolis mier informaciis damuSavebasa da gacemasTan,<br />
agreTve informaciis gacemaze uaris Tqmis Sesaxeb miRebuli<br />
gadawyvetilebis an skolis kolegiuri organos sxdomis daxurvis<br />
Taobaze miRebuli gadawyvetilebis gasaCivrebasTan dakavSirebuli<br />
xarjebis, maT Soris mxaris sasargeblod gadaxdili Tanxebis, Sesaxeb.<br />
nawili 5. akademiuri Tavisufleba<br />
inteleqtualuri gamocdilebis gavrceleba da gaRrmaveba sajaro<br />
skolebis akademiuri sazogadoebis ZiriTadi pasuxismgeblobaa.<br />
akademiuri Tavisufleba uzrunvelyofs instituciuri cenzurisgan<br />
Tavisufali da Ria akademiuri sazogadoebis arsebobas, sadac waxa-<br />
211
lisebulia kritikuli azrovneba da Ria diskusia, aRkveTilia indoqtrinaciisa<br />
da prozelitizmis nebismieri mcdeloba.<br />
akademiuri Tavisufleba moicavs codnis gaRrmavebisa da ideaTa<br />
formirebis procesSi skolis akademiuri personalisa da moswavleebis<br />
inteleqtualur damoukideblobas, agreTve skolis farglebSi<br />
yovelgvari ideologiuri, politikuri an religiuri zemoqmedebis<br />
dauSveblobas. akademiuri Tavisufleba erTdroulad maswavleblebisa<br />
da moswavleebis koleqtiuri uflebaa. maT aqvT swavlis,<br />
swavlebisa da kvlevis akademiuri Tavisufleba im farglebSi,<br />
romelic ar ewinaaRmdegeba erovnuli saswavlo gegmiT dasaxuli<br />
miznebis miRwevas.<br />
212<br />
5.1. maswavleblis akademiuri Tavisufleba<br />
maswavlebeli Tavisufalia instituciuri cenzurisgan da sruli<br />
TavisuflebiT sargeblobs saklaso oTaxSi sagnis ganxilvisas,<br />
Tumca valdebulia, didi dro ar dauTmos im sakiTxebze saubars,<br />
romlebic kavSirSi ar aris Sesabamis saswavlo disciplinasTan. agreTve<br />
uzrunvelyofilia maswavleblis ufleba, saklaso oTaxs miRma<br />
gamoTqvas sakuTari azri skolis instituciur politikaze da awarmoos<br />
Ria diskusia sxva kolegebTan da skolis administraciis warmomadgenlebTan.<br />
amave dros, pedagogs ekisreba valdebuleba, daicvas<br />
profesiuli eTikis normebi da gamoiCinos jerovani pativiscema<br />
sxvebis Sexdulebebisadmi.<br />
rogorc moqalaqe, pedagogi uflebamosilia, skolis farglebs<br />
gareT srulad miiRos monawileoba sazogadoebriv cxovrebaSi da<br />
yovelgvari SezRudvis gareSe gamoxatos sakuTari pozicia sadavo<br />
politikur da sazogadoebriv sakiTxebze. Tumca am uflebas Tan<br />
sdevs garkveuli pasuxismgebloba, radgan sazogadoebam pedagogis<br />
profesia an saganmanaTleblo dawesebuleba SeiZleba mis mier gamoTqmuli<br />
mosazrebis safuZvelze Seafasos. pedagogis gansakuTrebuli<br />
roli da adgili sazogadoebaSi avaldebulebs mas, saWiroebis Sem-<br />
TxvevaSi jerovani TavSekaveba gamoiCinos da naTeli gaxados, rom<br />
skolis saxeliT ar laparakobs.<br />
swavlebis meTodebi _ maswavlebeli uflebamosilia, Tavad gansazRvros<br />
Sesabamisi sagnis swavlebis meTodebi. SerCeuli meTodi<br />
gonivrul kavSirSi unda iyos gansaxilvel saganTan da skolis saganmanaTleblo<br />
miznebis miRwevas unda emsaxurebodes. dauSvebelia<br />
swavlebis iseTi meTodebis gamoyeneba, romlebic axdens narkotike-
is, alkoholis an Tambaqos moxmarebis, an ukanono qmedebis waxalisebas,<br />
ciliswamebis an uxamsobis gavrcelebas, agreTve eTnikuri an<br />
religiuri SuRlis gaRvivebas, danaSaulis an Zaladobisken waqezebas.<br />
saswavlo programis Sinaarsi _ akademiuri personalis warmomadgenlebi<br />
yvelaze kompetenturni arian swavlebis ama Tu im dargSi<br />
relevanturi sakiTxebis gansasazRvrad. Sesabamisad, saswavlo programebis<br />
Sinaarsi saganmanaTleblo programis farglebSi ganisazRvreba<br />
maswavleblis mier. saswavlo programa xels unda uwyobdes<br />
erovnuli da skolis saswavlo gegmebiT gaTvaliswinebuli miRwevis<br />
donis daZlevasa da skolis saganmanaTleblo miznebis realizebas.<br />
indoqtrinaciisa da saswavlo procesis politizebis akrZalva<br />
_ akademiuri Tavisufleba absoluturi ar aris. misi dabalanseba<br />
unda moxdes skolis legitimur interesTan, daicvas saklaso oTaxi<br />
indoqtrinaciis nebismieri mcdelobisgan. erovnuli da skolis saswavlo<br />
gegmebiT gaTvaliswinebuli sagnebis swavleba akademiuri,<br />
obieqturi, neitraluri da pluralisturi unda iyos, dauSvebelia,<br />
maswavlebelma isargeblos moswavleTa moumwifeblobiT da maT sakuTari<br />
mosazrebebi moaxvios Tavs. magaliTad, dauSvebelia im Teoriis<br />
an faqtis warmoCena mecnierulad, romelsac mecnieruli safuZveli<br />
ar gaaCnia. maswavlebels ufleba aqvs, Tavisuflad warmoadginos<br />
sakuTari mosazreba gakveTilze gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT,<br />
Tumca, amave dros, is valdebulia, moswavleebs gaacnos<br />
gansxvavebuli mosazrebebis farTo speqtri, agreTve xeli Seuwyos<br />
swavlebis saganTan dakavSirebiT Tavisufali diskusiis warmarTvas<br />
saklaso oTaxSi. aseve dauSvebelia skolaSi saswavlo procesis politizeba.<br />
maswavlebeli valdebulia, Tavi Seikavos politikurad sadavo<br />
iseTi sakiTxebis ganxilvisgan, romlebic ar aris gonivrul<br />
kavSirSi swavlebis saganTan.<br />
5.2. moswavlis akademiuri Tavisufleba<br />
moswavlis akademiuri Tavisufleba moicavs srulfasovani ganaTlebis<br />
miRebisa da Sesabamis saganmanaTleblo doneze swavlebis saganTan<br />
dakavSirebiT arsebuli informaciis xelmisawvdomobis uflebas,<br />
agreTve sakuTari mosazrebis gamoxatvis Tavisuflebas gakve-<br />
Tilze gansaxilveli Temis Sesaxeb. moswavles ufleba aqvs, ar gaiziaros<br />
maswavleblisa da Tanaklaselebis mosazrebebi, agreTve dasvas<br />
gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebuli SekiTxvebi. garda amisa,<br />
213
skolam SeZlebisdagvarad unda uzrunvelyos moswavlis monawileoba<br />
saswavlo programebisa da maswavleblebis SeCevaSi.<br />
moswavlis codnis Sefaseba. maswavleblis mier moswavlis akademiuri<br />
moswreba unda Sefasdes obieqturi Sefasebis safuZvelze. akrZalulia<br />
skolis mxridan nebismieri saxis Careva maswavleblis mier<br />
moswavlis akademiuri moswrebis Sefasebis procesSi. aseve dauSvebelia,<br />
moswavlis codnis akademiuri Sefaseba ganpirobebuli iyos<br />
misi discipliniT, SexedulebebiT, eTnikuri warmomavlobiT, religiuri<br />
mrwamsiT an sxva aramarTlzomieri faqtorebiT. garda amisa,<br />
skola valdebulia, yvela zoma miiRos moswavlis codnis samarTliani<br />
Sefasebis uzrunvelsayofad. amisaTvis skolam unda SeimuSaos<br />
moswavlis codnis samarTliani Sefasebis procedurebi.<br />
214<br />
5.3. mowveuli spikerebi<br />
moswavleebisa da maswavleblebis inteleqtualuri gamocdilebis<br />
gaRrmavebis erT-erTi saukeTeso saSualebaa saklaso oTaxSi calkeuli<br />
sakiTxebis ganxilvasTan dakavSirebiT ama Tu im dargis aRiarebuli<br />
specialistebis mowveva. skolam da pedagogebma spikerebi<br />
inteleqtualuri pluralizmis principis dacviT unda SearCion.<br />
skolaSi SeiZleba mowveul iqnen cnobili sportsmenebi, msaxiobebi,<br />
sazogado moRvaweebi, sxvadasxva cnobili adamianebi, politikuri<br />
liderebi da a. S. dauSvebelia spikeris SerCeva religiuri niSnis<br />
mixedviT. akrZalulia nebismieri saxis obstruqcia mowveuli spikerisadmi.<br />
mas yovelgvari Seferxebis gareSe unda mieces sakuTari prezentaciis<br />
SesaZlebloba.<br />
nawili 6. Sekrebisa da gaerTianebis Tavisufleba<br />
moswavle da maswavlebeli skolis farglebSi sruli moculobiT<br />
sargebloben Sekrebisa da gaerTianebis TavisuflebiT. maT ufleba<br />
aqvT, winaswari Setyobinebis safuZvelze Tavisuflad Seikribon skolis<br />
teritoriaze, agreTve gaerTiandnen skolis mxridan yovelgvari<br />
Carevis gareSe.<br />
Sekrebis Tavisufleba. dauSvebelia, skolam warmarTos an akontrolos<br />
moswavleTa, mSobelTa da maswavlebelTa Sekreba maTi survilis<br />
sawinaaRmdegod. skolas ufleba aqvs, saWiroebis SemTxvevaSi
daeswros moswavleTa, mSobelTa da maswavlebelTa Sekrebas. amgvari<br />
saWiroeba warmoiqmneba mxolod maSin, rodesac arsebobs gareSe pir-<br />
Ta mier Sekrebis warmarTvis, agreTve Sekrebaze narkotikebis, alkoholis<br />
an Tambaqos moxmarebis, ukanono qmedebis waxalisebis an janmrTelobis,<br />
sakuTrebisa da usafrTxoebisaTvis safrTxis Seqmnis safuZvliani<br />
eWvi. gareSe pirs ufleba aqvs, moswavleTa Sekrebas mxolod<br />
maTi nebarTvis safuZvelze daeswros.<br />
SekrebisaTvis aucilebelia skolis winaswari gafrTxileba, magram<br />
ara nebarTvis aReba. moswavleebsa da maswavleblebs ufleba<br />
aqvT, SeuzRudavad gaavrcelon informacia Sekrebis Sesaxeb, maT Soris<br />
skolis sainformacio saSualebebiTac. skolas ufleba aqvs, aradiskriminaciuli<br />
da neitraluri SezRudvebi daawesos moswavleTa<br />
da maswavlebelTa Sekrebis Tavisuflebaze, rodesac arsebobs safuZvliani<br />
da gardauvali safrTxe:<br />
janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />
narkotikebis, alkoholis Tu Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />
waxalisebisa;<br />
saswavlo procesis msvlelobis, skolis normaluri funqcionirebis<br />
an skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />
xelis SeSlisa.<br />
gaerTianebis Tavisufleba. gaerTianebis Seqmnas skolis nebar-<br />
Tva ar sWirdeba. aseve dauSvebelia, skola Caerios gaerTianebis saqmianobaSi.<br />
moswavleTa da maswavlebelTa gaerTianebis Tavisufleba<br />
SeiZleba daeqvemdebaros mxolod aradiskriminaciul da neitralur<br />
SezRudvebs, rodesac arsebobs safuZvliani da gardauvali safrTxe:<br />
janmrTelobis, sicocxlisa da sakuTrebis usafrTxoebisTvis;<br />
narkotikebis, alkoholis an Tambaqos moxmarebis an ukanono qmedebis<br />
waxalisebisa;<br />
saswavlo procesis msvlelobis, skolis normaluri funqcionirebis<br />
an skolis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisaTvis<br />
xelis SeSlisa.<br />
moswavleTa da maswavlebelTa gaerTianeba damoukidebelia, rogorc<br />
skolis, ise gareSe pirTa zemoqmedebisgan. dauSvebelia, gareSe<br />
pirma akontrolos da warmarTos moswavleTa gaerTianeba.<br />
215
216<br />
nawili 7. Tanasworobis ufleba<br />
Tanasworobis ufleba gulisxmobs Tanabar mopyrobas da diskriminaciis<br />
dauSveblobas moswavleebis, mSoblebis, maswavleblebisa da<br />
maTi gaerTianebebis, aseve gareSe pirebisa da organizaciebis mimarT<br />
erovnuli, eTnikuri an socialuri warmomavlobis, religiuri mrwamsis,<br />
msoflmxedvelobis, sqesis, asakis an sxva niSnis miuxedavad. gamonaklisia<br />
SemTxveva, rodesac skolis gansxvavebuli qmedeba samar-<br />
Tliani da gonivrulia da TiToeuli pirisa da jgufis Tavisufali<br />
ganviTarebisa da Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofas emsaxureba.<br />
dauSvebelia raime saxis diskriminacia skolaSi miRebisas. es ar<br />
gamoricxavs SesarCevi konkursis Catarebis SesaZleblobas. Tu skola<br />
xarisxzea orientirebuli da misTvis xarisxi ufro mniSvnelovania,<br />
vidre moswavleTa raodenoba (Sesabamisad _ moswavleze mibmuli<br />
vauCeri), SeuZlia SeimuSaos kriteriumebi, maT safuZvelze Caataros<br />
SesarCevi konkursi da am gziT ganaxorcielos skolaSi moswavleTa<br />
miReba. SesarCevi konkursi SeiZleba Caataron im zogadsaganmanaTleblo<br />
dawesebulebebmac, romlebic axorcieleben profesiul, saxelovnebo<br />
da sasporto momzadebasa da ganaTlebas.<br />
dauSvebelia skolis mier maswavleblis diskriminacia samuSaoze<br />
miRebisas, ga<strong>Tavisuflebis</strong>as, saaTebis ganawilebis, an nebismieri<br />
sxva qmedebis ganxorcielebisas.<br />
saskolo resursebis xelmisawvdomoba. dauSvebelia skolis mier<br />
Tavisi uflebamosilebebisa da resursebis imgvarad gamoyeneba,<br />
ramac SeiZleba pirdapir an iribad gamoiwvios maswavleblis, moswavlis,<br />
mSoblis an maTi gaerTianebebis raime diskriminacia. es moicavs<br />
skolis Senobis, saklaso oTaxebis, skolis gazeTis, finansuri saxsrebis,<br />
sxva sargeblisa Tu Ria resursis xelmisawvdomobas.<br />
skola uflebamosilia, saskolo dros an skolis teritoriaze<br />
aradiskriminaciul safuZvelze SezRudos gareSe pirTa uflebebi<br />
da Tavisuflebebi. xolo im SemTxvevaSi, Tu skola Tavis Senobas da<br />
sxva resursebs xelmisawvdoms xdis gareSe pirebisTvis, calkeul pirebs<br />
an pirTa jgufs uari SeiZleba eTqvas mxolod saerTo safuZvlebze<br />
dadgenili wesis Sesabamisad. skolas SeuZlia daadginos zogadi<br />
xasiaTis SezRudvebi. mas ufleba ara aqvs, daadginos iseTi wesebi<br />
da procedurebi, romlebic specialurad mizanmimarTulia calkeul<br />
pirTa mimarTvebis uarsayofad an romelTa ZiriTadi Sedegi<br />
maTi gamoricxvaa skolis sxvagvarad Ria resursebiT sargeblobis-
gan. magaliTad, dasaSvebia, saskolo resursebis xelmisawvdomobis<br />
SezRudva gareSe pirTa im jgufisTvis, romelic safuZvlian da gardauval<br />
safrTxes uqmnis skolis normalur funqcionirebas. am Sem-<br />
TxvevaSic aucilebelia faqtobrivi mtkicebulebebis arseboba. Sez-<br />
Rudvis safuZvels ar SeiZleba warmoadgendes mxolod SiSi an winaTgrZnoba,<br />
rom momavalSi pirTa ama Tu im jgufma SeiZleba xeli<br />
SeuSalos skolis saqmianobas.<br />
nawili 8. samarTliani mopyrobis ufleba<br />
Tavisi saganmanaTleblo misiis Sesasruleblad sajaro skola<br />
SeimuSavebs Sinaganawessa da saskolo cxovrebis maregulirebel sxva<br />
wesebs. skolis mier dadgenili qcevis standartebi unda uzrunvelyofdes<br />
samarTlian mopyrobas saskolo sazogadoebis TiToeuli wevrisadmi.<br />
samarTliani mopyrobis principi gulisxmobs sajaro skolis<br />
valdebulebas, nebismieri funqciis Sesrulebisas, romelsac is<br />
Tavis Tavze iRebs swavlebisa da aRmzrdelobiT dargSi, uzrunvelyos<br />
moswavleebis, maTi mSoblebisa da maswavleblebis <strong>Tavisuflebis</strong>a<br />
da Rirsebis pativiscema.<br />
8.1. gasaCivrebis ufleba<br />
sajaro skolebis ZiriTadi daniSnuleba moswavleebisaTvis ma-<br />
Rali xarisxis saganmanaTleblo momsaxurebis uzrunvelyofaa. amitom<br />
sajaro skola valdebulia, xeli Seuwyos iseTi samuSao da saswavlo<br />
garemos formirebas, romelic SesabamisobaSi iqneba mis saganmanaTleblo<br />
misiasTan. saCivrebis efeqturi sistemis arseboba sajaro<br />
skolis marTvis procesSi arsebuli xarvezebis aRmoCenisa da aRmofxvris<br />
ZiriTadi meqanizmia.<br />
`zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis Tanaxmad, sajaro<br />
skolam unda uzrunvelyos TiToeuli moswavlis, mSoblisa da<br />
maswavleblis ufleba, gaasaCivros maswavleblisa da skolis ukanono<br />
da sxva aramarTlzomieri qmedebebi, agreTve miiRos miyenebuli zianis<br />
sruli anazRaureba. amis misaRwevad skolam unda SeimuSaos sa-<br />
Civrebis miukerZoebeli da damoukidebeli ganxilvis efeqtiani sa-<br />
Sualeba. saCivrebis efeqturi sistema Semdeg ZiriTad principebs<br />
unda emyarebodes:<br />
wamoWrili problemis araformaluri mogvarebis mxardaWera;<br />
217
218<br />
saCivrebis procedurebis xelmisawvdomoba;<br />
saCivrebis procedurebis simartive;<br />
gonivruli da mkafiod gansazRvruli drois farglebi saCivris<br />
ganxilvis/gamoZiebisa da gadawyvetisaTvis;<br />
saCivriT wamoWrili sakiTxebis samarTliani, sruli da miuker-<br />
Zoebeli ganxilva/gamoZieba da gadawyveta.<br />
xelmisawvdomoba da sajarooba. sajaro skolaSi moqmedi saCivrebis<br />
procedurebi sajaro da farTod xelmisawvdomi unda iyos.<br />
TiToeul dainteresebul pirs unda hqondes SesaZlebloba, amomwuravi<br />
informacia miiRos Tavisi uflebebis, skolaSi arsebuli saCivrebis<br />
sistemisa da procedurebis Sesaxeb. informacia saCivrebis<br />
procedurebis Sesaxeb unda gavrceldes moswavleebs, maT mSoblebsa<br />
da maswavleblebs Soris skolaSi swavlis an muSaobis dawyebisas,<br />
aseve gamoqveyndes:<br />
skolis veb-gverdze;<br />
skolis SenobaSi TvalsaCino adgilas.<br />
mniSvnelovania, rom problemis warmoqmnis SemTxvevaSi moswavleebsa<br />
da sxva dainteresebul pirebs hqondeT drouli rCevis miRebis<br />
SesaZlebloba am problemis mogvarebis saSualebebis Sesaxeb. amisaTvis<br />
sajaro skolam unda uzrunvelyos yvela dainteresebuli piris<br />
SesaZlebloba, gaiaros konsultacia skolis mier specialurad<br />
uflebamosil pirebTan. aseTi konsultacia konfidencialur xasiaTs<br />
unda atarebdes da ar unda CaiTvalos formaluri saqmiswarmoebis<br />
dawyebad.<br />
problemis araformaluri mogvareba. sajaro skola sagamoZiebo<br />
dawesebuleba ar aris. saCivrebis sistemis arseboba da mis safuZvelze<br />
garkveuli gamoZiebis ganxorcieleba skolis mier misi saganmanaTleblo<br />
funqciis Sesrulebas emsaxureba. garda amisa, skolebis<br />
efeqturi funqcionirebis ZiriTadi piroba skolis TanamSromlebsa<br />
da moswavleebs Soris keTilganwyobisa da ndobis maRali xarisxia.<br />
Sesabamisad, formaluri saCivris wardgenamde yvela dainteresebuli<br />
piri valdebulia, warmoqmnili problemis gadaWras araformalurad,<br />
sadavo sakiTxze pasuxismgebeli pirisadmi mimarTvis gziT<br />
Seecados. gamonaklisia SemTxveva, rodesac saqme gvaqvs uflebebisa<br />
da Tavisuflebebis uxeS darRvevasTan, religiuri, eTnikuri an sxva<br />
niSniT devnasTan an rodesac nebismierma dayovnebam SeiZleba mniSv-
nelovani ziani miayenos pirovnebis kanonier interesebs. am SemTxvevaSi<br />
dainteresebul pirs ufleba aqvs, pirdapir waradginos formaluri<br />
saCivari.<br />
saCivrebis ganmxilveli organo. skolis wesdebis mixedviT, sa-<br />
Civrebs ganixilavs direqtori, sameurveo sabWo an saapelacio komiteti,<br />
romelic iqmneba sameurveo sabWos mier. dauSvebelia, saqmis<br />
ganxilva/gamoZiebasa da gadawyvetilebis miRebaSi monawileoba miiRos<br />
pirma, romelsac piradi interesi aqvs saqmis Sedegisadmi, saCivriT<br />
inicirebuli saqmis warmoebis mxarea, saqmiswaroebis erT-erT<br />
mxaresTan, Tanamdebobrivi urTierTobis garda, aqvs naTesauri, megobruli<br />
an sxva axlobluri urTierToba. interesTa konfliqtis<br />
warmoqmnis SemTxvevaSi direqtori, sameurveo sabWos an saapelacio<br />
komitetis wevri valdebulia, ganacxados TviTacileba. Tu is ar ganacxadebs<br />
TviTacilebas, mas acileba SeiZleba miscen saqmiswarmoebis<br />
mxareebma. gancxadeba acilebis Sesaxeb dasabuTebuli unda iyos.<br />
pirs, romelsac acileba misces, acilebis sakiTxis ganxilvamde ufleba<br />
aqvs, misces ganmarteba. saapelacio komitetis acilebuli wevris<br />
Canacvleba unda moxdes sameurveo sabWos mier SerCeuli piriT,<br />
xolo direqtoris nacvlad saCivars ganixilavs sameurveo sabWo an<br />
saapelacio komiteti.<br />
saCivris subieqti. formaluri saCivris wardgenis ufleba aqvs<br />
yvela dainteresebul pirs, romlis kanonier interesze gavlenas axdens<br />
skolis mier gamocemuli administraciuli aqti an sxva qmedeba,<br />
skolis administraciis warmomadgenlis an maswavleblis qmedeba.<br />
saCivris wardgena unda moxdes sadavo qmedebis ganxorcielebidan<br />
an administraciuli aqtis gamocemidan 30 dRis vadaSi. gaSvebuli<br />
vada unda aRdges, Tu 30-dRiani vadis gaSveba moxda dauZleveli Zalis,<br />
avadmyofobis, skolis an sxva sapatio mizeziT. skolis administraciis<br />
wevrs ufleba ar aqvs, waradginos saCivari mis mier administraciuli<br />
funqciebis SesrulebasTan dakavSirebiT.<br />
warmomadgenlobis ufleba. saCivris safuZvelze inicirebuli<br />
saqmiswarmoebis mxares ufleba aqvs, saCivarTan dakavSirebul nebismier<br />
ganxilvaze Tu Sexvedraze kanonieri warmomadgenlis an damcvelis<br />
TanxlebiT gamocxaddes.<br />
mtkicebis tvirTi da standarti. moswavlisa da maswavleblis<br />
uflebebiTa da TavisuflebebiT sargeblobisas maTi kanoniereba ivaraudeba<br />
da maT Sesaxeb warmoSobili davisas momCivnis moTxovnebis<br />
usafuZvlobis mtkicebis tvirTi SezRudvis iniciators ekisreba.<br />
saCivari unda dakmayofildes, Tu SezRudvis iniciatori ver SeZlebs<br />
219
moswavlis an maswavleblis moTxovnebis usafuZvlobis damajereblad<br />
damtkicebas.<br />
saCivris ganxilva/gamoZieba da gadawyveta. saCivrebis ganxilva/<br />
gamoZieba da gadawyveta maqsimalurad swrafad da efeqturad unda<br />
moxdes. saCivris miRebidan 3 samuSao dRis vadaSi direqtori, sameurveo<br />
sabWos an saapelacio komitetis Tavmjdomare werilobiT daudasturebs<br />
saCivris miRebas, xolo 5 dRis vadaSi werilobiT ganumartavs<br />
momCivans skolaSi moqmed saCivrebis procedurebs, aseve<br />
Seatyobinebs momCivans, mopasuxes, mowmeebs, sxva dainteresebul<br />
pirebs da sameurveo sabWos an saapelacio komitetis wevrebs sakiTxis<br />
ganxilvis drosa da adgils.<br />
direqtori, sameurveo sabWos an saapelacio komitetis Tavmjdomare<br />
uzrunvelyofs saCivris ganxilvas misi miRebidan 10 dRis vadaSi.<br />
saCivarTan dakavSirebuli mTeli dokumentacia sameurveo sab-<br />
Wos an saapelacio komitetis TiToeuli wevrsa da meore mxares unda<br />
gadaeces saCivris ganxilvamde araugvianes 5 dRisa. im SemTxvevaSi,<br />
Tu romelime mxares surs, damatebiTi mtkicebulebebi an mowmeebi<br />
warmoadginos, saCivris ganxilva SeiZleba gadatanil iqnes gonivruli<br />
vadiT imisaTvis, rom meore mxarem moamzados pasuxi damatebiT<br />
warmodgenil mtkicebulebebze.<br />
saCivris ganxilvidan araugvianes 10 dRisa skolis direqtori,<br />
sameurveo sabWo an saapelacio komiteti gamoitans gadawyvetilebas.<br />
miRebuli gadawyvetilebis Sesaxeb dauyovnebliv unda ecnobos orive<br />
mxares. saCivarTan dakavSirebiT damatebiTi gamoZiebis Catarebis<br />
aucileblobisas saboloo gadawyvetilebis miReba unda moxdes sa-<br />
Civris wardgenidan araugvianes 30 dRisa. saCivarTan dakavSirebiT<br />
miRebuli gadawyvetileba dasabuTebuli unda iyos da `zogadi ganaTlebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis moTxovnebs emyarebodes. dauSvebelia,<br />
gadawyvetilebis miRebisas mxedvelobaSi iqnes miRebuli<br />
is mtkicebulebebi, romlebic xelmisawvdomi ar iyo momCivnis an mopasuxisTvis.<br />
saCivarTan dakavSirebiT direqtors, sameurveo sabWos<br />
an saapelacio komitets gamoaqvs gadawyvetileba:<br />
220<br />
saCivris dakmayofilebis Sesaxeb;<br />
saCivris dakmayofilebaze uaris Tqmis Sesaxeb;<br />
saCivris nawilobriv dakmayofilebis Sesaxeb.<br />
administraciuli saCivari. maswavlebeli, moswavle, mSobeli an<br />
moswavlis sxva kanonieri warmomadgeneli uflebamosilia, gaasaCiv-
os skolis mier gamocemuli administraciuli aqti. administraciuli<br />
saCivris wardgenis safuZveli SeiZleba gaxdes agreTve moswavlis<br />
an maswavleblis diskriminacia, maTi uflebebisa da kanonieri<br />
interesebis usamarTlo SezRudva skolis mier. saCivari SeiZleba<br />
dakavSirebuli iyos aseve skolis mier saganmanaTleblo an sxva saxis<br />
momsaxurebis uzrunvelyofasTan. administraciuli saCivris wardgena<br />
aCerebs gasaCivrebuli administraciuli aqtis moqmedebas,<br />
garda im SemTxvevisa, rodesac administraciuli aqtis moqmedebis<br />
SeCereba gamoiwvevs mniSvnelovan materialur zians an safrTxes Seuqmnis<br />
skolaSi arsebul wesrigs.<br />
sajarooba da gamWvirvaloba administraciuli saCivris safuZvelze<br />
inicirebuli saqmiswarmoebis obieqturad warmarTvis erTerTi<br />
ZiriTadi garantiaa. amitom skola valdebulia, uzrunvelyos<br />
yvela dainteresebuli piris SesaZlebloba, daeswros saCivris ganxilvas.<br />
informacia administraciuli saCivris sajaro ganxilvis adgilisa<br />
da TariRis Sesaxeb unda gamoqveyndes da gavrceldes aranakleb<br />
7 dRiT adre saCivris ganmxilveli organos sxdomis gamar-<br />
Tvamde. aseve sajarod unda gamoqveyndes saCivarTan dakavSirebiT<br />
miRebuli gadawyvetileba.<br />
akademiuri saCivari. moswavlis akademiuri moswrebis Sefaseba<br />
maswavleblis diskrecias (uflebamosilebas) ganekuTvneba. saganmanaTleblo<br />
funqciebis SesrulebaSi, maT Soris moswavlis codnis SefasebaSi,<br />
Carevisgan pedagogi akademiuri <strong>Tavisuflebis</strong> principiTaa<br />
daculi. amave dros, skolas ekisreba yvela gonivruli zomis miRebis<br />
valdebuleba moswavlis codnis samarTliani SefasebisaTvis. am mizniT<br />
skola SeimuSavebs moswavlis codnis samarTliani Sefasebis procedurebs.<br />
Tu moswavle, misi mSobeli an sxva kanonieri warmomadgeneli gadawyvets<br />
miRebuli Sefasebis gasaCivrebas, sasurvelia, is Tavdapirvelad<br />
klasis damrigebels gaesaubros. damrigebeli moswavles<br />
da mSobels exmareba sakiTxis garkvevaSi, konsultacias gadis pedagogTan<br />
da arkvevs moswavlis codnis Sefasebis kriteriumebs. saWiroebis<br />
SemTxvevaSi mSobeli damrigebelTan erTad xvdeba pedagogs<br />
da arkvevs sakuTari pretenziebis gonivrulobas. mxolod amis Semdeg<br />
aqvs moswavles, mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels<br />
ufleba, waradginos formaluri saCivari. akademiuri saCivari unda<br />
dakmayofildes, Tu dadasturda, rom moswavlis codnis Sefasebisas<br />
maswavlebelma iseTi aramarTlzomieri faqtorebiT ixelmZRvanela,<br />
rogoricaa moswavlis Sexedulebebi, eTnikuri warmomavloba an re-<br />
221
ligiuri mrwamsi, aseve Tu uxeSad iqna darRveuli Sesabamis saganSi<br />
codnis Sefasebis akademiuri standartebi. akademiuri saCivris dakmayofilebis<br />
safuZvelia agreTve skolis mier dadgenili moswavlis<br />
codnis samarTliani Sefasebis procedurebis darRveva.<br />
saCivarze uaris Tqma. momCivans ufleba aqvs, uari ganacxados<br />
sakuTar moTxovnebze saCivris ganmxilveli organos mier gadawyvetilebis<br />
miRebamde. uari saCivarze werilobiT unda gaformdes. saqmis<br />
zepiri ganxilvisas momCivani uflebamosilia, saCivarze zepiradac<br />
ganacxados uari. saCivarze uaris Tqma aCerebs saqmiswarmoebas.<br />
skolis iurisdiqcia. skolis organoebi ar arian aRWurvilni<br />
mniSvnelovani sagamoZiebo uflebamosilebiTa da srulfasovani<br />
gamoZiebis CatarebisaTvis aucilebeli unar-CvevebiT. Sesabamisad,<br />
skolis iurisdiqcias scildeba sisxlissamarTlebrivi wesiT dasjadi<br />
qmedebis gamoZieba. yoveli aseTi faqti dauyovnebliv unda ecnobos<br />
samarTaldamcav organoebs. skola agreTve ver ganixilavs sa-<br />
Civars, Tu:<br />
222<br />
arsebobs sasamarTlos gadawyvetileba davis imave saganze;<br />
sasamarTlo ganixilavs davas imave mxareebs Soris, imave saganze<br />
da imave safuZvliT;<br />
arsebobs skolis uflebamosili organos mier miRebuli gadawyvetileba<br />
davis imave mxareebs Soris, imave saganze da safuZvliT;<br />
gasulia saCivris wardgenis vada;<br />
saCivari Setanilia arauflebamosili piris mier.<br />
saCivris forma. saCivari unda iyos werilobiTi formis, Sedgenili<br />
saxelmwifo, qarTul enaze, xolo afxazeTSi _ afxazur enazec.<br />
im SemTxvevaSi, Tu saCivari an gancxadeba ucxo enazea Sedgenili,<br />
momCivani valdebulia, drois gonivrul monakveTSi warmoadginos<br />
misi Targmani. werilobiTi saCivari an gancxadeba formaluri saqmiswarmoebis<br />
dawyebis safuZvelia da unda Seicavdes davis sagnis<br />
zust da mkafio aRwerilobas, aseve sxva detalebs saCivris wardgenis<br />
TariRis, misi avtoris saxelisa da gvaris CaTvliT. saCivris forma,<br />
aseve miTiTebebi misi Sinaarsis Sesaxeb farTod unda iyos xelmisawvdomi.<br />
saCivari unda Seicavdes Semdeg monacemebs:<br />
momCivnis saxeli, gvari da misamarTi;<br />
im piris vinaoba, romlis qmedebac saCivrdeba;<br />
gasaCivrebuli qmedeba, xolo administraciuli aqtis gasaCivrebis<br />
SemTxvevaSi _ Sesabamisi administraciuli aqtis zusti saxelwodeba;
uflebis an kanonieri interesis darRvevis mkafio aRweriloba;<br />
arsebobis SemTxvevaSi _ mowmeTa vinaoba;<br />
im zomebis CamonaTvali, romelTa miRebasac moiTxovs momCivani;<br />
arsebobis SemTxvevaSi _ warmomadgenlis an damcvelis vinaoba;<br />
saCivarze TandarTuli sabuTebis nusxa da sxva dokumenturi<br />
mtkicebulebebi.<br />
momCivnis dacvis uzrunvelyofa da aSkarad usafuZvlo saCivrebi.<br />
skolis administraciam da sameurveo sabWom unda uzrunvelyon<br />
keTilsindisieri momCivnis dacva yovelgvari SurisZiebis an ukanono<br />
zemoqmedebisgan. saCivarTan dakavSirebiT nebismieri zemoqmedeba<br />
momCivanze an misi daSinebis mcdeloba disciplinuri pasuxismgeblobis<br />
dakisrebis safuZvelia. mxolod im SemTxvevaSi, Tu dadasturdeba,<br />
rom momCivnis moTxovnebi aSkarad usafuZvloa da is boroti<br />
ganzraxviT moqmedebda, mis mimarT SeiZleba ganxorcieldes disciplinuri<br />
zemoqmedebis RonisZiebebi.<br />
8.2. disciplinuri devna<br />
skolis erT-erTi ZiriTadi funqcia iseTi akademiuri garemos<br />
formirebaa, romelic skolis sazogadoebis wevrebs Soris eTikisa<br />
da moralis faseulobebis danergvas uwyobs xels. am funqciis Sesasruleblad<br />
skola SeimuSavebs Sinaganawess, romelic iTvaliswinebs<br />
moswavlisa da maswavleblis disciplinur pasuxismgeblobas<br />
skolis mier dadgenili qcevis wesebisa da disciplinis darRvevisaTvis.<br />
saqarTvelos kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ adgens minimalur<br />
moTxovnebs disciplinuri devnis mimdinareobisas moswavlisa<br />
da maswavleblis uflebebisa da kanonieri interesebis dasacavad.<br />
moswavlis an maswavleblis mimarT disciplinuri devna SeiZleba ganxorcieldes<br />
mxolod skolis SinaganawesiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi,<br />
jerovani da samarTliani proceduris safuZvelze. es niSnavs,<br />
rom skolis Sinaganawesi ar unda Seicavdes orazrovan an bundovan<br />
debulebebs da maswavleblebsa da moswavleebs saSualebas unda<br />
aZlevdes, daareguliron sakuTari qceva, agreTve winaswar gansazRvron<br />
misi samarTlebrivi Sedegebi. skola valdebulia, uzrunvelyos<br />
skolis Sinaganawesis, aseve masSi Sesuli cvlilebebis farTo<br />
xelmisawvdomoba.<br />
SinaganawesiT dadgenili moTxovnebis darRvevis safuZvelze disciplinuri<br />
devna da saxdeli gonivruli, dasabuTebuli da Tanazo-<br />
223
madi unda iyos. skolas ar aqvs ufleba, daadginos iseTi wesebi, romlebic<br />
TviTneburia da ar ukavSirdeba skolis legitimur aRmzrdelobiT<br />
an saganmanaTleblo interess, ewinaaRmdegeba saqarTvelos<br />
kanons `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ da usamarTlod zRudavs moswavleebis,<br />
maTi mSoblebisa da maswavleblebis uflebebsa da kanonier<br />
interesebs.<br />
moswavlis mimarT disciplinuri devnis dawyebis, agreTve disciplinuri<br />
saxdelis dakisrebis Sesaxeb dauyovnebliv unda ecnobos mis<br />
mSobels an sxva kanonier warmomadgenels. moswavlesa da maswavlebels<br />
ufleba aqvT, monawileoba miiRon maTi sakiTxis ganxilvaSi an<br />
gadawyvetaSi uSualod, mSobelTan an sxva kanonier warmomadgenel-<br />
Tan erTad, agreTve warmoadginon sakuTari mticebulebebi da mowmeebi.<br />
skola valdebulia, werilobiTi formiT garkveviT ganumartos<br />
maswavlebels an moswavles mis mier Cadenili disciplinuri gadacdomis<br />
arsi da saqmis ganxilvamde gonivruli vadiT adre warudginos<br />
skolis xelT arsebuli mtkicebulebebi, romlebic adasturebs<br />
moswavlis an maswavleblis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis<br />
faqts. gonivrulad CaiTvleba vada, romelic saSualebas miscems<br />
disciplinur devnaSi myof moswavles an maswavlebels, saTanadod<br />
moemzadon disciplinuri ganxilvisaTvis.<br />
dasaSvebia moswavlis skolidan droebiT daTxovna an maswavleblis<br />
droebiT CamoSoreba samsaxurebrivi movaleobebis Sesrulebisgan<br />
Sesabamisi disciplinuri procedurebis dawyebamde, rodesac<br />
moswavle an maswavlebeli aSkara da imwuTier safrTxes uqmnis sxvaTa<br />
usafrTxoebas, sakuTrebas an saswavlo procesis mimdinareobas. skolidan<br />
moswavlis droebiT daTxovnisas aucilebelia misi mSoblebis<br />
an sxva kanonieri warmomadgenlebis gafrTxileba. skolis direqtorma<br />
unda Seadginos oqmi im garemoebebis miTiTebiT, romlebic gaxda<br />
moswavlis droebiTi daTxovnis an maswavleblis samsaxurebrivi movaleobis<br />
Sesrulebisgan droebiT CamoSorebis safuZveli.<br />
disciplinuri saxdelis saxiT skolidan moswavlis 5 dRemde vadiT<br />
daTxovnis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs skolis direqtori.<br />
im SemTxvevaSi, Tu moswavles 5-dan 10 dRemde skolidan daTxovna an<br />
skolidan garicxva emuqreba, misi disciplinuri pasuxismgeblobis<br />
sakiTxs ganixilavs disciplinuri komiteti. disciplinuri komiteti<br />
wyvets agreTve maswavleblebis disciplinuri pasuxismgeblobis sakiTxs.<br />
disciplinur komitets skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli<br />
wesiT irCevs sameurveo sabWo, romelSic Tanabari raodenobiT Sedian<br />
maswavleblebi, mSoblebi da saSualo safexuris moswavleebi.<br />
224
moswavlis an maswavleblis disciplinur pasuxismgeblobasTan dakav-<br />
SirebiT skolis direqtoris da disciplinuri komitetis mier miRebuli<br />
gadawyvetileba SeiZleba gasaCivrdes sameurveo sabWoSi an<br />
saapelacio komitetSi.<br />
dauSvebelia, disciplinuri pasuxismgeblobis sakiTxi ganixilos<br />
pirma, romelsac piradi interesi aqvs saqmis Sedegisadmi an romelic<br />
disciplinuri saqmiswarmoebis erT-erTi mxarea. aseve dauSvebelia<br />
naTesauri, megobruli an sxva axlobluri urTierTobis arseboba<br />
disciplinuri komitetis wevrs an direqtorsa da disciplinuri saqmiswarmoebis<br />
mxareebs Soris, garda Tanamdebobrivi urTierTobisa.<br />
interesTa konfliqtis warmoqmnis SemTxvevaSi disciplinuri komitetis<br />
wevri an direqtori valdebulia, ganacxados TviTacileba.<br />
Tu is ar ganacxadebs TviTacilebas, mas acileba SeiZleba miscen saqmiswarmoebis<br />
mxareebma. gancxadeba acilebis Sesaxeb dasabuTebuli<br />
unda iyos. pirs, romelsac acileba misces, acilebis sakiTxis ganxilvamde<br />
ufleba aqvs, misces ganmarteba. disciplinuri komitetis<br />
acilebuli wevris Canacvleba unda moxdes sameurveo sabWos mier<br />
SerCeuli piriT, xolo direqtoris nacvlad disciplinuri pasuxismgeblobis<br />
sakiTxs ganixilavs disciplinuri komiteti.<br />
disciplinuri komitetis sxdoma an skolis direqtoris mier disciplinuri<br />
gadacdomis saqmis ganxilva daxurulia, garda im SemTxvevisa,<br />
Tu dazaralebuli da eWvmitanili werilobiT Tanxmobas ganacxadeben<br />
sxdomis sajarod warmarTvaze. disciplinuri komitetis<br />
an skolis direqtoris mier saqmis ganxilvisas maswavlebels, moswavles,<br />
mis mSobels an sxva kanonier warmomadgenels ufleba aqvT,<br />
gamovidnen sityviT da warmoadginon mtkicebulebebi da mowmeebi,<br />
agreTve kiTxvebi dausvan mowmes an dazaralebuls. mowmeebi valdebulni<br />
arian, miscen Cveneba da pasuxi gascen dasmul SekiTxvebs. moswavlis<br />
an maswavleblis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis mtkicebis<br />
tvirTi ekisreba skolas. moswavles da maswavlebels aqvT dumilis<br />
ufleba. ar SeiZleba, maT raime saxis ganmartebis warmodgena<br />
moeTxovoT. dauSvebelia, moswavlis an maswavleblis mier dumilis<br />
uflebiT sargebloba disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis<br />
erTaderTi safuZveli gaxdes.<br />
gadawyvetileba disciplinuri saxdelis dakisrebis Sesaxeb unda<br />
emyarebodes mxolod disciplinuri komitetis an direqtoris winaSe<br />
warmodgenil mtkicebulebebs, romlebic damajereblad adasturebs<br />
moswavlis an maswavleblis mier dadgenili Sinaganawesisa da qcevis<br />
sxva wesebis darRvevis faqts. dauSvebelia iseTi disciplinuri<br />
225
saxdelis dakisreba, romelic Seusabamoa Cadenili gadacdomis xasiaTTan<br />
da simZimesTan, aseve laxavs pirovnebis pativsa da Rirsebas.<br />
ikrZaleba moswavlis fizikuri dasja. disciplinuri saxdelis dakisrebisas<br />
mxedvelobaSi unda iqnes miRebuli moswavlis akademiuri<br />
moswreba, aseve moswavlisa da maswavleblis warsuli yofaqceva. gadawyvetileba<br />
disciplinur devnasTan dakavSirebiT dauyovnebliv<br />
unda ecnobos orive mxares werilobiTi formiT.<br />
dauSvebelia skolis mier moswavlis an maswavleblis disciplinuri<br />
devna im qmedebisaTvis, romelic man saskolo droisgan Tavisufal<br />
dros an skolis teritoriis gareT Caidina, garda im SemTxvevisa,<br />
rodesac skolas dasabuTebuli interesi aqvs. dasabuTebuli<br />
interesi warmoiqmneba maSin, rodesac saskolo droisgan Tavisufal<br />
dros an skolis teritoriis farglebs gareT Cadenili qmedeba pirdapir<br />
kavSirSia skolis disciplinasTan, zians ayenebs moswavlis an<br />
maswavleblis kanonier interesebs da ikrZaleba skolis SinaganawesiT.<br />
aseve dauSvebelia moswavlis an maswavleblis disciplinuri<br />
devna imave qmedebisaTvis, romlisTvisac is ukve micemul iqna sisxlissamarTlebriv<br />
pasuxisgebaSi.<br />
saqarTvelos kanoni `zogadi ganaTlebis Sesaxeb~ maswavleblis<br />
mier moswavlis gakveTilidan gaZevebas disciplinuri saxdelis erTerT<br />
saxed icnobs. am dros ar warmoiqmneba disciplinuri saqmiswarmoebisaTvis<br />
gaTvaliswinebuli dacvis proceduruli uflebebi, garda<br />
im SemTxvevisa, rodesac garemoeba, romelic safuZvlad daedo<br />
gaZevebas, SeiZleba moswavlis skolidan daTxovnis an sxva ufro mZime<br />
disciplinuri saxdelis dakisrebis safuZveli gaxdes. moswavlis<br />
gakveTilidan gaZeveba dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, Tu is xels<br />
uSlis gakveTilis normalur mimdinareobas da maswavleblis gadawyvetileba<br />
ar aris TviTneburi, aramed moswavlis qcevis obieqtur<br />
Sefasebas emyareba. gadawyvetileba moswavlis gakveTilidan gaZevebis<br />
Sesaxeb SeiZleba gasaCivrdes direqtorTan, sameurveo sabWoSi<br />
an saapelacio komitetSi skolis wesdebiT gaTvaliswinebuli wesiT.<br />
226
Tavi VIII<br />
proeqtebis marTva<br />
da fondebis mozidva<br />
nawili 1. proeqtebis SemuSaveba da marTva<br />
1.1. proeqtis marTvis arsi, funqciebi da mniSvneloba<br />
dRes skolis xelmZRvanelobas skolasTan dakavSirebuli yvela<br />
saxis saqmianobis damoukideblad ganxorcielebis gazrdili pasuxismgebloba<br />
akisria; zogadi ganaTlebis reforma skolis warmatebaze<br />
upirveles pasuxismgeblobas skolis xelmZRvanelobas akisrebs.<br />
Sesabamisad, aucilebelia, arsebobdes Zlieri, inovaciuri da kvalificiuri<br />
xelmZRvaneloba, romelic uzrunvelyofs skolis warmatebiT<br />
ganviTarebas.<br />
zogadsaganmanaTleblo skolis avtonomiurobis zrdasTan erTad<br />
proeqtebis SemuSavebisa da marTvis meTodebi im saxiT, rogorc es<br />
biznes _ da arasamTavrobo seqtorSia damkvidrebuli, SeiZleba Zalian<br />
sasargeblo aRmoCndes skolebisTvis. ra Tqma unda, ganaTlebaSi,<br />
kerZod ki zogadi ganaTlebis sistemaSi, proeqtebis marTvisaTvis<br />
gansxvavebuli garemoa, magram, miuxedavad amisa, biznesis sferodan<br />
namdvilad bevris swavlaa SesaZlebeli, gansakuTrebiT, rodesac<br />
saqme rTul garemoSi sasurveli Sedegis miRwevas exeba. udavoa<br />
is faqti, rom proeqtebis marTvis meTodebis warmatebul gamoyenebas<br />
SeuZlia gaaumjobesos skolis, e. w. `mTavari biznessaqmianoba~ _ ganaTleba.<br />
proeqtebis efeqturi marTvis Sedegad SesaZlebeli gaxdeba<br />
arsebuli problemebis axali da inovaciuri gzebiTa da saSualebebiT<br />
gadaWra da mniSvnelovani warmatebis miRweva.<br />
skolebSi proeqtebis efeqturi marTvis danergvisaTvis saWiroa<br />
ganisazRvros, sad SeiZleba misi realuri da marTebuli gamoyeneba,<br />
raTa moxdes misi harmoniuli Serwyma skolis zogad saqmianobasTan.<br />
227
aSkaraa, rom proeqtebi skolaSi izolirebulad ver ganxorcieldeba.<br />
amdenad, yvela proeqti pirdapir kavSirSi unda iyos strategiul<br />
miznebTan da skolis ganviTarebis gegmasTan da uzrunvelyos maTi<br />
warmatebuli ganxorcieleba. skolebSi proeqtebis marTvis damkvidrebis<br />
yvelaze mniSvnelovani sargebeli is aris, rom am meTodis Ziri-<br />
Tad princips _ „vakeToT meti nakleb droSi da naklebi resursebiT~<br />
_ mniSvnelovani wvlilis Setana SeuZlia mTlianad skolis warmatebaSi.<br />
proeqtis marTva konkretuli da xSir SemTxvevaSi erTjeradi<br />
amocanis ganxorcielebis guldasmiT dagegmili da organizebuli<br />
mcdelobaa. magaliTad, saskolo proeqtebi SeiZleba Semdegi saxis<br />
iyos: skolis parkis mowyoba, maswavleblebisaTvis konkretul kompiuterul<br />
programaze treningis Catareba, skolis veb-gverdis Seqmna<br />
da sxv.…<br />
TiTqmis yvela saqmianoba, romelsac ganmeorebadi xasiaTi ara aqvs,<br />
SeiZleba iyos proeqti. magram Zalian didi sxvaobaa mciremasStabiani<br />
(erTi an ori adamianis momcveli) proeqtis ganxorcielebasa da iseTi<br />
proeqtebis ganxorcielebas Soris, romlebSic mravali piri, organizacia<br />
da amocana kompleqsurad aris warmodgenili.<br />
proeqtis marTva iseTi komponentebis erTobliobaa, rogoricaa<br />
kontroli, lideroba, jgufuri muSaoba, resursebis marTva da a. S.,<br />
anu yvelaferi is, rac warmatebuli proeqtis ganuyofeli nawilia.<br />
proeqtis qaRaldze mokled gadmotana ki SesaZlebelia misi garkveuli<br />
komponentebis miTiTebiT, magaliTad: proeqtis mizani da amocanebi,<br />
dawyebisa da dasrulebis TariRebi, gansaxorcielebeli saqmianoba<br />
da misi Sesrulebis vadebi, proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />
saWiro resursebi (es SeiZleba iyos adamianuri, teqnikuri da sxva<br />
resursebi).<br />
228<br />
1.2. proeqtis marTvis ZiriTadi etapebi<br />
TiToeuli proeqti konkretuli etapebis mixedviT unda SemuSavdes<br />
da ganxorcieldes. nimuSi 14 im etapebs uCvenebs, rac aucilebelia<br />
proeqtis warmatebiT ganxorcielebisaTvis:
nimuSi 14. proeqtis marTvis etapebi<br />
saWiroebis gansazRvra<br />
problemis mogvarebis gzebis SemuSaveba<br />
q<br />
proeqtis dagegmva<br />
ra unda gakeTdes?<br />
vin unda ganaxorcielos?<br />
rogor unda ganxorcieldes?<br />
rodis unda ganxorcieldes?<br />
ra iqneba misi Rirebuleba?<br />
ratom aris saWiro misi ganxorcieleba?<br />
ra kriteriumebiT unda Sefasdes proeqtis warmateba?<br />
q<br />
gegmis ganxorcieleba<br />
q<br />
progresis monitoringi da kontroli<br />
vasrulebT Tu ara gegmas?<br />
Tu ara, maSin ra Sesabamisi zomebi unda iqnes miRebuli?<br />
saWiro aris Tu ara gegmis Secvla?<br />
q<br />
proeqtis dasruleba<br />
ra ganxorcielda kargad?<br />
ra unda gaumjobesdes?<br />
ra viswavleT?<br />
229
230<br />
saWiroebis/problemis gansazRvra _ winaswar unda iyos gansaz-<br />
Rvruli is saWiroeba Tu problema, romlis gadaWras da mogvarebasac<br />
emsaxureba proeqti. amgvari midgoma xels uwyobs sasurveli<br />
Sedegebis naTlad danaxvas: ra Seicvleba? anu skolis romeli<br />
saWiroeba dakmayofildeba an romeli konkretuli problema/<br />
problemebi mogvardeba am proeqtis saSualebiT.<br />
problemis mogvarebis gzebis SemuSaveba _ konkretuli problemis<br />
gadaWris mravali gza SeiZleba arsebobdes, amdenad, aucilebelia<br />
im erTi gzis povna, romlis saSualebiTac proeqtze momuSave<br />
gundi yvelaze efeqturad SeZlebs sasurveli Sedegebis miRwevas.<br />
proeqtis TanamSromlebma unda gansazRvron, maT mier ar-<br />
Ceuli gzebis saSualebiT mTlianad problemis mogvareba gaxdeba<br />
SesaZlebeli, Tu mxolod misi romelime komponentis. am SekiTxvaze<br />
pasuxis gacemis saukeTeso saSualebaa e. w. `gonebrivi ieri-<br />
Sis~ warmarTva proeqtis jgufis Sexvedraze, sadac TiToeuli<br />
wevri SeZlebs sakuTari Sexedulebis gamoxatvas saukeTeso variantis<br />
mosaZebnad. amasTanave, mniSvnelovania, winaswar ganisaz-<br />
Rvros, vin imuSavebs konkretul proeqtze, SeuZlia Tu ara erT<br />
pirovnebas, ganaxorcielos mTeli proeqti, Tu aucilebeli iqneba<br />
jgufis Seqmna.<br />
proeqtis dagegmva _ dagegmva gulisxmobs iseT SekiTxvebze pasuxis<br />
gacemas, rogoricaa: ra unda gakeTdes, vis mier, ramdenad,<br />
rogor, rodis da a. S. es procesi Zalze mniSvnelovania, radgan,<br />
Tu adamianebs konkretulad ar ecodinebaT, ra aris gansaxorcielebeli,<br />
naklebad aris SesaZlebeli, rom maT problemis gadaWris<br />
kuTxiT raime Sedegs miaRwion.<br />
gegmis ganxorcieleba _ gegmis SemuSavebis Semdeg saWiroa misi<br />
ganxorcieleba. sainteresoa is faqti, rom xSirad adamianebi did<br />
energias xarjaven gegmis SemuSavebaSi, Tumca ver axerxeben mis<br />
saTanadod ganxorcielebas. Tu gegma ar ganxorcielda, Tavad<br />
dagegmvis procesi namdvilad azrs kargavs.<br />
monitoringi da kontroli _ gegmis SemuSavebis ZiriTadi mizania<br />
sasurveli Sedegis miRweva. magram Tu ar moxdeba ganxorcielebis<br />
procesisa da Sedegebis monitoringi, maSin naklebad SesaZlebeli<br />
iqneba saboloo warmatebis miRweva. Tu moxdeba winaswar SemuSavebuli<br />
gegmidan gadaxveva, saWiroa ganisazRvros mdgomareobis<br />
gamosworebis gzebi; xolo Tu es SeuZlebelia, maSin arsebuli situaciis<br />
gaTvaliswinebiT gegmaSi cvlilebebi unda Sevides.
proeqtis dasruleba _ sasurveli miznis miRwevasTan erTad proeqtic<br />
sruldeba, magram saWiroa saboloo nabijebis gadadgma. am<br />
etapze yuradReba unda gamaxvildes iseT kiTxvebze, rogoricaa:<br />
ra ganxorcielda warmatebiT? ra unda gaumjobesdes? ra axali<br />
codna da unar-Cvevebi SeviZineT? SekiTxvas `ra ganxorcielda<br />
cudad?~ savaraudod Tavdacvis mcdeloba mohyveba im adamianebisgan,<br />
romlebic proeqtis ganxorcielebaSi iRebdnen monawileobas.<br />
magram am SemTxvevaSi prioritetulia warumateblobis mizezebisa<br />
da maTi gamosworebis gzebis Zieba da ara _ Secdomebis<br />
sxvaze gadabralebis mcdeloba. es saSualebas miscems skolas,<br />
kargad gaaanalizos konkretuli proeqtis ganxorcielebis dros<br />
arsebuli problemebi da gaiTvaliswinos momaval saqmianobaSi.<br />
1.3. proeqtis marTvis mniSvnelovani faqtorebi<br />
proeqtis ganxorcielebis etapebis srulyofili codna sakmarisi<br />
ar aris proeqtis warmatebiT ganxorcielebisaTvis. amisaTvis proeqtis<br />
xelmZRvanelma ramdenime mniSvnelovani faqtori unda gaiTvaliswinos,<br />
romlebic nebismieri warmatebuli proeqtis safuZveli<br />
da proeqtis marTvis sistemis ganuyofeli nawilia. xSiria SemTxvevebi,<br />
rodesac xelmZRvanelebi sirTuleebs xvdebian proeqtis erT<br />
an ramdenime komponentTan mimarTebaSi, rac sabolood sirTuleebs<br />
warmoSobs proeqtebis ganxorcielebaSi.<br />
proeqtis warmatebas bevri sxvadasxva faqtori ganapirobebs, magaliTad:<br />
problemis swori gansazRvra, efeqturi dagegmva, realisturi<br />
vadebis daweseba da sxv. Tumca proeqtis warmatebiT ganxorcielebis<br />
erT-erTi umTavresi pirobaa samuSao jgufis sworad Ser-<br />
Ceva da marTva. aris SemTxvevebi, rom proeqtis samuSao jgufSi kadrebis<br />
SerCeva efuZneba Tavisufali drois qonis kriteriums da ara<br />
maT kvalifikaciasa da konkretuli proeqtisaTvis Sesabamis gamocdilebas.<br />
aseTi midgoma, bunebrivia, sawyisi etapidanve eWvqveS ayenebs<br />
proeqtis warmatebiT ganxorcielebas. amitom sakadro sakiTxebis<br />
gadawyveta gansakuTrebuli sifrTxiliTa da profesionalizmiT<br />
unda ganxorcieldes. imave principebiT unda SeirCes proeqtis<br />
xelmZRvanelic, radgan proeqtis warmateba pirdapir aris damokidebuli<br />
proeqtis samuSao jgufis swor marTvasa da zogadad proeqtis<br />
efeqtur xelmZRvanelobaze.<br />
231
adamianuri resursebis komponenti proeqtebis marTvis sistemis<br />
umTavresi elementia da proeqtis xelmZRvanels warmatebuli Sedegebis<br />
misaRwevad jgufis swori marTva unda SeeZlos. mniSvnelovania,<br />
rom xelmZRvanels garkveuli unar-Cvevebi hqondes (Tumca SeiZleba<br />
igi SedarebiT susti iyos romelime sakiTxSi, ris gamosworebac sasurveli<br />
iqneboda damatebiTi treningis saSualebiT, ra Tqma unda,<br />
Tu skolas amis SesaZlebloba eqneba). proeqtis xelmZRvanels Semdegi<br />
unar-Cvevebi unda hqondes:<br />
232<br />
liderobis unari;<br />
molaparakebis efeqturad warmarTvis unari;<br />
gunduri muSaobis, gundis Seqmnis unari;<br />
gundis motivirebis unari;<br />
komunikaciis unari;<br />
gadawyvetilebis miRebis unari.<br />
zogierT adamians lideris/xelmZRvanelis unar-Cvevebi dabadebidanve<br />
aqvs, Tumca SesaZlebelia am unar-Cvevebis sxvadasxva saSualebebiT<br />
gamomuSavebac, magaliTad, specialuri treningebis saSualebiT.<br />
molaparakebis unari proeqtis xelmZRvanelis erT-erTi yvelaze<br />
mniSvnelovani unaria, radgan xelmZRvanelebs xSirad mouwevT<br />
molaparakebebis warmarTva xelSekrulebis pirobebze an skolis isedac<br />
SezRuduli resursebis gamoyenebaze.<br />
aseve mniSvnelovania gunduri muSaobisa da gundis Seqmnis unari.<br />
moklevadian proeqtebSi SedarebiT ufro Znelia gunduri muSaobis<br />
uzrunvelyofa, radgan am SemTxvevaSi adamianebi mxolod droebiT<br />
arian CarTuli mocemul proeqtSi da amavdroulad, SeiZleba, TavianTi<br />
mudmivi samsaxurebrivi movaleobebis Sesruleba uwevdeT.<br />
swored amitom isini SeiZleba ufro erTgulebi iyvnen TavianTi ZiriTadi<br />
samuSaos mimarT da naklebi yuradReba da mondomeba gamoiCinon<br />
moklevadiani proeqtisadmi.<br />
proeqtis xelmZRvanels unda SeeZlos proeqtis gundis wevrebis<br />
motivireba da proeqtisadmi maTi enTuziazmis amaRleba. bevria<br />
iseTi magaliTi, rodesac adamianebs motivacia maTi araswori marTvis<br />
an cudi samuSao garemos gamo uqrebaT. amitomac proeqtebis ganxorcielebisas<br />
am faqtoris gaTvaliswineba aucilebelia.<br />
araswori komunikacia SeiZleba seriozuli problemebis mizezi<br />
gaxdes. xSirad xelmZRvanelebs araswori damokidebuleba aqvT komunikaciis<br />
mimarT. isini acxadeben, rom piradad maT informaciis swo-
ad gadmocemis aranairi problema ar aqvT da proeqtis samuSao jgufis<br />
wevrebs adanaSauleben uyuradRebobaSi. komunikaciis unarTan<br />
dakavSirebiT mniSvnelovania, xelmZRvanelma gaiTvaliswinos, ramdenad<br />
sworad aRiqvams mis naTqvams gundis esa Tu is wevri an wevrebi.<br />
araswori komunikaciis SemTxvevaSi SeiZleba aucilebeli gaxdes<br />
garkveuli samuSaos Tavidan Sesruleba. amdenad, mniSvnelovania, Tavidanve<br />
moxdes informaciis sworad gadacema, anu swori komunikacia.<br />
aseve mniSvnelovania, proeqtis xelmZRvanels hqondes gadawyvetilebis<br />
miRebis unari. kargma xelmZRvanelma unda icodes, rodis<br />
aris saWiro individualuri da rodis _ jgufuri gadawyvetilebis<br />
miReba. aris SemTxvevebi, rodesac konsensusi aucilebelia. kargma<br />
xelmZRvanelma unda icodes, mocemul momentSi rogori gadawyvetileba<br />
miiRos da ra formiT.<br />
garda xelmZRvanelis aucilebeli unar-Cvevebisa, arsebobs sxvadasxva<br />
faqtorebi, romelTa gaTvaliswineba proeqtebze muSaobisas<br />
savaldebuloa. zogjer skolis kultura, iq damkvidrebuli standartebi<br />
da tradiciebi SeiZleba proeqtis warmatebis an warumateblobis<br />
mizezi gaxdes. es gansakuTrebiT mravalerovan skolebs Seexeba,<br />
sadac moswavleTa eTnikuri warmomavloba mTlianad skolis<br />
kulturaze axdens zegavlenas. aseT garemoSi jgufis wevrebi, TavianTi<br />
eTnikuri kulturidan gamomdinare, SeiZleba sxvadasxvanairad<br />
afasebdnen situacias da gansxvavebuli Rirebulebebi hqondeT. aseT<br />
garemoSi saWiroa TiToeuli kulturis codna da misi pativiscema.<br />
proeqtis marTvis sxva mniSvnelovani faqtorebi, magaliTad, funqciebisa<br />
da pasuxismgeblobebis sferoebis gansazRvra, dagegmvis<br />
procesSi monawileobis principis uzrunvelyofa, informaciis Tavmoyra<br />
da kontroli, amave TavSi mogvianebiT iqneba ganxiluli.<br />
1.4. proeqtis dagegmva<br />
skolis proeqtebis marTvaze pasuxismgebeli pirebis movaleobaa<br />
sasurveli Sedegebis misaRwevad isedac SezRuduli resursebis gankargvis<br />
kontroli. amdenad, am SemTxvevaSi kontroli da marTva sinonimuri<br />
cnebebia. kontrols xSirad ganmartaven, rogorc proeqtiT<br />
dagegmili saqmianobisa da Sesrulebuli samuSaos urTierTSedarebas,<br />
da saWiroebis SemTxvevaSi gegmidan gadaxvevis gamosworebas.<br />
amdenad, kontrolis gansaxorcieleblad saWiroa detalurad Semu-<br />
Savebuli gegma, romlis mixedviTac Sefasdeba proeqtis mimdinareoba<br />
Tavisi Zlieri da susti mxareebiT.<br />
233
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs proeqtis sworad dagegmvas da<br />
TviT proeqtis dagegmvis procesis dagegmvas. imisaTvis, rom dagegmvis<br />
dros Tavidan iqnes acilebuli qaosuri situaciebi, unda arsebobdes<br />
dRis wesrigi, gansazRvruli iyos TiToeuli Sexvedris xangrZlivoba<br />
da monawileebi mkacrad icavdnen mas. aseve mniSvnelovania,<br />
rom is pirebi, romlebic proeqtis ganxorcielebaSi miiReben<br />
monawileobas, CarTulni iyvnen dagegmvis procesSi, rac xels Seuwyobs<br />
maT loialur ganwyobas proeqtis mimarT. dagegmvis procesi<br />
unda daiwyos problemis/saWiroebis gansazRvriT da proeqtiT gaTvaliswinebuli<br />
TiToeuli RonisZieba misi gadaWrisken unda iyos mimarTuli.<br />
aucilebelia, dagegmvis etapze pasuxi gaeces Semdeg kiTxvebs: ra<br />
unda ganxorcieldes? vin unda ganaxorcielos? ra iqneba misi Rirebuleba?<br />
da a. S. am procesSi yvelaze mniSvnelovania swori mimarTulebis<br />
SerCeva, romlis meSveobiTac ganxorcieldeba samuSao. proeqtis<br />
ganxorcielebis strategiebis SerCeva Zalze mniSvnelovania,<br />
radgan am etapze jgufi wyvets, problemis mogvarebis romeli gzaa<br />
yvelaze efeqturi da amavdroulad efeqtiani.<br />
234<br />
proeqtis dagegmvis ZiriTadi etapebia:<br />
1. proeqtis mier gadasaWreli problemis gansazRvra;<br />
2. proeqtis misiis formulireba da ZiriTadi amocanebis SemuSaveba;<br />
3. proeqtis strategiis SemuSaveba, romelic SesabamisobaSi iqneba<br />
proeqtis amocanebTan;<br />
4. proeqtis moculobis/masStabis gansazRvra;<br />
5. samuSao jgufis wevrebis funqciebis gawera;<br />
6. samuSao vadebis, saWiro resursebisa da xarjebis prognozireba<br />
(skolis garemo pirobebis Sesabamisad);<br />
7. proeqtis ganrigisa da biujetis SemuSaveba;<br />
8. proeqtis organizaciuli struqtura;<br />
9. proeqtis SemuSavebul gegmaze yvela dainteresebuli piris<br />
Tanxmobis miReba.<br />
proeqtis gegmis SemuSaveba ar gulisxmobs masze muSaobis dasrulebas.<br />
xSir SemTxvevaSi saWiro xdeba gegmis pirvel variantSi cvlilebebis<br />
Setana, radgan warmoudgenelia yvela SesaZlo problemis<br />
Tavidanve gaTvaliswineba. dagegmvis dros, sasurvelia, gaTvaliswinebul<br />
iqnes mosalodneli sirTuleebi da sxva faqtorebi, romleb-
mac SeiZleba gavlena iqonios proeqtis ganxorcielebis procesze.<br />
Tumca, Tu problemebi mainc wamoiWreba, saWiroa maTi drouli da<br />
Tanmimdevruli mogvareba. Tu aucilebeli cvlilebebi droulad ar<br />
ganxorcieldeba, maSin, SesaZloa, moxdes biujetis gadaxarjva,<br />
vadebSi CamorCena da sabolood proeqtma kraxi ganicados. mniSvnelovania,<br />
kargad gaanalizebuli da aRwerili iyos proeqtebSi cvlilebebis<br />
Setanis mizezebi, raTa momavali proeqtebis dagegmvis dros<br />
SesaZlebeli gaxdes warsuli gamocdilebis gamoyeneba.<br />
1.5. problemis gansazRvra, proeqtis misiis,<br />
miznebisa da amocanebis SemuSaveba<br />
`Tu ar ici, saiT midixar, rogor gaigeb, rodis mixval iq?~ _ esaa<br />
proeqtis misiis SemuSavebis aucileblobis ZiriTadi mizezi. proeqtis<br />
misiis mixedviT muSavdeba miznebi da amocanebi.<br />
proeqtis misia 3 SekiTxvas unda pasuxobdes:<br />
1. ras vakeTebT?<br />
2. visTvis vakeTebT?<br />
3. rogor vakeTebT?<br />
pirvel SekiTxvaze pasuxisas proeqtis jgufma yuradReba unda<br />
gaamaxvilos proeqtis amocanebsa da saboloo Sedegebze. meore SekiTxva<br />
gansazRvravs proeqtis momxmarebels. skolis SemTxvevaSi ase-<br />
Tebi SeiZleba iyvnen moswavleebi, pedagogebi an skolis sxva Tanam-<br />
Sromlebi. mesame SekiTxva gulisxmobs imis gansazRvras, Tu ra gzebiT<br />
apirebs proeqtis jgufi sasurveli Sedegebis miRwevas. rogorc<br />
wesi, mesame SekiTxvaze pasuxi sakmaod vrceli da detaluri unda<br />
iyos.<br />
magaliTad, vTqvaT, Seiqmna proeqti, romlis mizanic aris pedagogebisaTvis<br />
Microsoft Word-Si trening-programis Catareba. am konkretuli<br />
proeqtis problemis gansazRvra SeiZleba Semdegnairi iyos:<br />
skolis maswavleblebs ar aqvT kompiuterTan, gansakuTrebiT ki<br />
Microsoft Word-is programaze, muSaobis sakmarisi codna da unar-<br />
Cvevebi, rac saWiroa maTi efeqturi muSaobisTvis. am programis<br />
dauflebisaTvis saWiro masalebi an wignebi qarTul enaze ar moipoveba,<br />
maTi umravlesoba mxolod rusul an inglisur enebzea<br />
xelmisawvdomi. ar arsebobs konkretuli trening-programebi,<br />
235
236<br />
romlebic yuradRebas amaxvilebs Microsoft Word-is programis iseT<br />
komponentebze, romlebic uSualod skolis maswavleblebis sa-<br />
Wiroebebs pasuxobs (mag., konspeqtebis, moswavleTa siis, cxrilis<br />
da a. S. momzadebas). aRniSnuli kompiuteruli unar-Cvevebi,<br />
erTi mxriv, SesaZleblobas miscems maswavleblebs, gacilebiT<br />
efeqturad da ekonomiurad gamoiyenon samuSao saaTebi, meore<br />
mxriv ki, daexmareba maT swavlebis efeqturi meTodologiis SemuSavebaSi.<br />
problemis gansazRvris Semdeg saWiroa misiis formulireba, romelsac<br />
SeiZleba Semdegi saxe hqondes:<br />
proeqtis misiaa maswavleblebisaTvis Microsoft Word-is kompiuteruli<br />
programis swavlebis gziT xeli Seuwyos skolis efeqtur<br />
muSaobas. proeqtis mizania, daexmaros maswavleblebs swavlebis<br />
procesis gaumjobesebaSi. am miznis miRwevisaTvis saWiro iqneba<br />
qarTul enaze trening-masalebis momzadeba da efeqturi trening-kursis<br />
dagegmva, romelsac informatikis specialistebi Caatareben<br />
skolaSi.<br />
momdevno etapia proeqtis miznebis SemuSaveba. proeqtis mizani<br />
gacilebiT konkretuli unda iyos, vidre misia, da masSi asaxuli unda<br />
iyos mosalodneli Sedegi. zemoT moyvanili magaliTis SemTxvevaSi<br />
proeqtis mTavari miznis formulireba Semdegnairad aris SesaZlebeli:<br />
proeqtis mizania maswavleblebisaTvis iseTi codnis micema,<br />
rom maT SeZlon axali akademiuri wlis dawyebamde Microsoft Word-is<br />
meore donis testis warmatebiT Cabareba. amasTanave, mniSvnelovania,<br />
rom proeqtis miznebi iyos konkretuli, gazomvadi, miRwevadi, realuri<br />
da droSi SezRuduli.<br />
proeqtis miznebis gansazRvris Semdeg SesaZlebeli gaxdeba maTi<br />
ganxorcielebisaTvis saWiro amocanebis SemuSaveba. proeqtis amocanebis<br />
magaliTebia: qarTul enaze treningis masalebis SemuSavebisaTvis<br />
Sesabamisi eqspertebis moZieba; kompiuteruli programis im<br />
komponentebis gansazRvra, romlebic maswavleblebisaTvis yvelaze<br />
gamosadegi da saWiro iqneba da sxv.<br />
proeqtis ganxorcielebas SemuSavebuli miznebisa da amocanebis<br />
mixedviT, SesaZloa, garkveulma garemoebebma SeuSalos xeli. swored<br />
amitom saWiroa risk-analizis Catareba SesaZlo problemebis prognozirebis<br />
mizniT. risk-analizi SeiZleba e.w. `gonebrivi ieriSis~
meSveobiT ganxorcieldes _ proeqtis jgufis wevrebs SeuZliaT,<br />
furcelze Camoweron yvela SesaZlo riski da maTi Tavidan acilebisa<br />
da gadaWris gzebis Sesaxeb ifiqron.<br />
1.6. samuSaos gadanawilebis struqtura<br />
proeqtis warumateblobis Tavidan asacileblad saWiroa misi yoveli<br />
detalis gaTvaliswineba. gansaxorcielebeli saqmianobis gansazRvris<br />
Semdeg aucilebelia, ganisazRvros misi aRsrulebisaTvis<br />
saWiro resursebi da vadebi. am process prognozireba ewodeba da<br />
misi ganxorcielebis saukeTeso saSualebaa samuSaos gadanawilebis<br />
struqturis gamoyeneba. TiToeuli amocana iyofa sxvadasxva komponentebad<br />
da qvekomponentebad. am dros mniSvnelovania imis gaTvaliswineba,<br />
Tu ra dros moiTxovs TiToeuli komponentis ganxorcieleba<br />
da ra iqneba misi uSualo Rirebuleba.<br />
samuSaos gadanawilebis struqtura gamoiyeneba didi proeqtebis<br />
mcire komponentebad dasayofad, rac aadvilebs saWiro resursebisa<br />
da xarjebis prognozirebas. proeqtebis warumateblobis ZiriTadi<br />
mizezi swored isaa, rom xSirad garkveuli detalebi aviwydebaT an<br />
ugulebelyofen maT. samuSaos gadanawilebis struqtura, gegmis SefasebasTan<br />
erTad, amgvari problemebis Tavidan acilebis saukeTeso<br />
saSualebaa. igi proeqtis srulyofili suraTis warmodgenis saSualebas<br />
iZleva. samuSaos gadanawilebis struqtura gamoiyeneba aseve<br />
proeqtSi CarTuli pirebis funqciebis gasawerad. rogorc wesi, samuSaos<br />
gadanawilebis struqturaSi dasaxelebul TiToeul saqmianobaze<br />
konkretuli pirovneba unda iyos pasuxismgebeli. aqve aRsaniSnavia,<br />
rom samuSaos gadanawilebis struqtura ar asaxavs proeqtis<br />
amocanebisa da misi komponentebis ganxorcielebis Tanmimdevrobas,<br />
radgan am miznisaTvis proeqtis ganrigi gamoiyeneba.<br />
dagegmvis Semdegi etapia TiToeuli amocanisa da misi komponentebis<br />
ganxorcielebisaTvis saWiro drois gansazRvra. rogorc wesi,<br />
prognozireba saSualo maCveneblebis mixedviT xdeba. bunebrivia,<br />
rom zogierTi saqmianoba ufro met dros moiTxovs, vidre gansaz-<br />
Rvruli iyo, zogic _ ufro naklebs. SeZlebisdagvarad, prognozi<br />
gamocdilebaze dayrdnobiT unda keTdebodes da aseve gaTvaliswinebul<br />
unda iqnes, vis daevalos konkretuli saqmianobis ganxorcieleba.<br />
prognozebi kvalificiuri unda iyos da Semdeg kiTxvebs unda<br />
pasuxobdes: ramdenad sworad moxda maTi daangariSeba? rogor momzadda<br />
prognozi? ra saxis SezRudvebs/risks moicavs igi?<br />
237
ganrigis SemuSavebis TvalsazrisiT, proeqtebis marTva gansxvavdeba<br />
zogadi marTvisgan. proeqtis ganrigis SemuSavebis mTavari arsia<br />
realisturad gawerili vadebis daweseba. rogorc wesi, arc erTi<br />
saqmianobis Sesrulebis vada 4-6 kviras ar unda aRematebodes. 24kviriani<br />
saqmianoba advilad SeiZleba daiyos 5 an 6 SedarebiT mcire<br />
zomis komponentebad. ganrigis aseTi formiT SemuSaveba ufro efeqturs<br />
xdis proeqtis gundis muSaobas da uzrunvelyofs dawesebuli<br />
vadebis Sesrulebas.<br />
proeqtis ganrigis SemuSavebisas, mniSvnelovania, ganisazRvros<br />
amocanebisa da maTi Semadgeneli komponentebis ganxorcielebis Tanmimdevroba.<br />
xandaxan SesaZlebelia ramdenime RonisZiebis erTdroulad<br />
ganxorcieleba. amasTanave, amocanebisa da maTi Semadgeneli<br />
komponentebis Tanmimdevrobis gansazRvris dros aucilebelia maTi<br />
ganxorcielebisaTvis saWiro vadebis miTiTeba, ris Semdegac advili<br />
gaxdeba mTlianad proeqtis SesrulebisaTvis saWiro vadebis realisturi<br />
gaTvla.<br />
238<br />
1.7. proeqtis ganxorcielebis kontroli<br />
zemoT aRwerili TiToeuli nabiji emsaxureba erT mizans _ proeqtis<br />
ganxorcielebaze kontrolis uzrunvelyofas. proeqtis mar-<br />
Tvis kontroli gulisxmobs proeqtis mimdinareobis Sedarebas Tavdapirvel<br />
gegmasTan, raTa nebismieri saxis cdomilebis aRmoCenis<br />
SemTxvevaSi moxdes saWiro zomebis miReba. kontrolis amgvari gansazRvreba<br />
ufro metad informaciis gamoyenebas gulisxmobs, vidre<br />
Zalauflebis gamoyenebas. amisaTvis saWiroa swori sainformacio<br />
sistemebis gamoyeneba, romlis farglebSic proeqtis xelmZRvanelsa<br />
da proeqtSi CarTul sxva monawileebs Soris droulad da efeqturad<br />
gaicvleba saWiro informacia.<br />
proeqtis ganxorcielebis kontrolis uzrunvelsayofad saWiroa,<br />
proeqtis jgufis TiToeulma wevrma gaakontrolos sakuTari<br />
saqmianoba. amisaTvis 5 ZiriTadi piroba unda dakmayofildes:<br />
1. jgufis TiToeul wevrs unda ganemartos sakuTari saqmianobis<br />
miznebi da amocanebi. amasTan, ar unda moxdes miznebisa da amocanebis<br />
aRreva maT funqciebSi.<br />
2. jgufis TiToeulma wevrma unda moamzados individualuri samu-<br />
Sao gegma. rogorc zemoT ukve aRvniSneT, gegmis ararsebobis Sem-<br />
TxvevaSi SeuZlebeli iqneba kontrolis ganxorcieleba. es Seexeba<br />
individualur doneze saqmianobasac.
3. jgufis TiToeul wevrs unda hqondes sakuTari saqmianobis ganxorcielebisaTvis<br />
aucilebeli unar-Cvevebi da resursebi. proeqtis<br />
ganxorcielebas rom resursebi sWirdeba, naTelia, magram<br />
amasTan erTad, SeiZleba, aucilebeli gaxdes jgufis zogierTi<br />
wevris garkveuli codnisa da unar-Cvevebis amaRlebis xelSewyobac;<br />
raRa Tqma unda, Tu skolas ar hyavs iseTi TanamSromeli,<br />
romelsac saWiro codna da unar-Cvevebi aqvs, maSin aucilebeli<br />
iqneba maTi kvalifikaciis amaRleba an axali TanamSromlis skolis<br />
farglebs gareT moZebna.<br />
4. SeafaseT jgufis TiToeuli wevris saqmianoba. proeqtis xelmZRvanelma<br />
unda uzrunvelyos jgufis TiToeul wevrTan efeqturi<br />
komunikaciis damyareba, maTTvis saqmianobis Sedegebis Sesaxeb<br />
informaciisa da muSaobis gaumjobesebisaTvis saWiro<br />
rekomendaciebis miwodeba.<br />
5. jgufis TiToeulma wevrma unda icodes, rom proeqtis ganxorcielebis<br />
dros gamovlenili problemebis gamosworeba mis uSualo<br />
pasuxismgeblobas warmoadgens. Tu nebismieri problemis dros<br />
jgufis wevri proeqtis xelmZRvanels mimarTavs gadawyvetilebis<br />
misaRebad, es imas niSnavs, rom xelmZRvaneli mas arasakmaris pasuxismgeblobasa<br />
da uflebamosilebas aniWebs. garda amisa,<br />
aRsaniSnavia, rom TiToeuli mcire problemis mogvareba proeqtis<br />
xelmZRvanelisaTvis didi tvirTi iqneba da xels SeuSlis mas<br />
ZiriTadi funqciebis efeqturad ganxorcielebaSi.<br />
proeqtis ganxorcielebaze kontrolis dawesebis uamravi meTodi<br />
arsebobs, magram nebismieri saxis kontrolis sistemas ramdenime<br />
saerTo maxasiaTebeli unda hqondes:<br />
mniSvnelovan sakiTxebze yuradRebis gamaxvileba _ proeqtis xelmZRvanelma<br />
regularulad unda akontrolos proeqtis gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovani komponentebi. Tumca, amasTanave, unda uzrunvelyos<br />
proeqtis yvela mimarTulebis xarisxianad da droulad<br />
ganxorcieleba. sakmarisi ar aris, proeqtis xelmZRvaneli<br />
mxolod proeqtis biujetisa da ganrigis kontroliT Semoifarglos,<br />
radgan am SemTxvevaSi SeiZleba seriozuli safrTxe Seeqmnas<br />
proeqtis xarisxian ganxorcielebas.<br />
gamovlenili problemebis gamosworebis mizniT cvlilebebis ganxorcieleba<br />
_ Tu garkveuli mizezebis gamo proeqti winaswar gansazRvruli<br />
gegmis mixedviT ar xorcieldeba, aucilebelia, pro-<br />
239
240<br />
eqtis jgufma gamoavlinos muSaobis susti mxareebi da maTi mizezebi<br />
da gaataros saTanado RonisZiebebi arsebuli siZneleebis<br />
dasaZlevad.<br />
drouli da efeqturi zomebis miReba _ ra Tqma unda, mniSvnelovania<br />
cvlilebebis droulad ganxorcieleba, radgan, Tu problemebi<br />
gvian gamoswordeba, es cvlilebebi da masTan erTad kontrolis<br />
sistemac araefeqturi iqneba. amitom aucilebelia, rom<br />
proeqtis xelmZRvaneli regularulad agrovebdes informacias<br />
proeqtis mimdinareobis Sesaxeb. proeqtis specifikidan gamomdinare,<br />
informaciis Segroveba sxvadasxva gziT SeiZleba: yovelkvireuli<br />
angariSebi, proeqtis jgufis Sexvedrebi, samizne jgufebis<br />
gamokiTxva, samuSao vizitebi da sxv.<br />
imisaTvis, rom uzrunvelyofil iqnes proeqtis mTavari miznis<br />
miRweva, aucilebelia, ganxorcieldes proeqtis miznebisa da amocanebis<br />
kontroli. amisaTvis saWiroa iseTi kontolis sistemisa da<br />
meqanizmebis SemuSaveba, romelic pasuxs gascems Semdegi saxis SekiTxvebs:<br />
_ ra aris skolisaTvis mniSvnelovani?<br />
_ ris miRwevas vcdilobT proeqtis saSualebiT?<br />
_ saqmianobis romeli sferoebi unda gakontroldes yvelaze mkacrad?<br />
_ proeqtis mimdinareobis romel etapzea kontrolis ganxorcieleba<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovani?<br />
1.8. proeqtis Sefaseba<br />
proeqtis Sefasebis mizania, ganisazRvros, ramdenad srulyofilad<br />
da warmatebiT SeZlo proeqtma dasaxuli miznis miRweva. Sefaseba<br />
proeqtis ganxorcielebis bolo etapia. Tumca imisaTvis, rom<br />
proeqtis xelmZRvanelobas srulyofili warmodgena hqondes proeqtis<br />
mimdinareobis Sesaxeb, Sefaseba mTeli procesis ganmavlobaSi<br />
xorcieldeba, gansakuTrebiT ki mniSvnelovani etapebis dasrulebis<br />
Semdeg. garda amisa, Sefaseba gamoiyeneba proeqtis sirTuleebisa<br />
da problemebis gamosavlenad: misi meSveobiT xdeba arsebuli siZneleebisa<br />
da maTi gamosworebis gzebis gamovlena. proeqtis saboloo<br />
Sefasebisas ganisazRvreba, miaRwia Tu ara proeqtma Tavdapirvel
misias da amasTan, igi gamoiyeneba momavali proeqtebis marTvis gasaumjobeseblad.<br />
proeqtis Sefaseba SeiZleba sxvadasxva meTodebiT ganxorcieldes.<br />
igi SeiZleba iyos srulyofili an nawilobrivi; formaluri an<br />
araformaluri. rogorc wesi, formaluri da srulyofili Sefasebis<br />
Sedegad mzaddeba angariSi, romelic momdevno sakiTxebs unda moicavdes:<br />
1. proeqtis arsebuli mdgomareoba _ mocemuli momentisaTvis miRweuli<br />
Sedegebis Sefaseba.<br />
2. proeqtis momavali ganviTarebis Sefaseba _ proeqtis momavali<br />
ganviTarebis prognozireba mosalodneli sirTuleebis, gadaxarjvis<br />
an SesaZlo cvlilebebis TvalsazrisiT.<br />
3. gansakuTrebiT mniSvnelovani komponentebis Sefaseba _ aq yurad-<br />
Reba unda iyos gamaxvilebuli iseT amocanebsa da RonisZiebebze,<br />
romelTa ganxorcielebac garkveul teqnikur risk-faqtorebTan<br />
aris dakavSirebuli da romelTa gansaxorcielebladac SeiZleba<br />
kontraqtorebis daqiraveba gaxdes saWiro.<br />
4. risk-faqtorebis Sefaseba _ proeqtis ganxorcielebis etapze yvela<br />
saxis risk-faqtoris identificireba, romelmac SeiZleba gamoiwvios<br />
fuladi danakargebi, proeqtis warumatebloba an sxva<br />
sirTuleebi.<br />
1.9. proeqtis samuSao jgufis marTva<br />
garda zemoT ganxiluli faqtorebisa, proeqtis warmateba mniSvnelovnad<br />
aris damokidebuli proeqtis samuSao jgufis efeqtur<br />
marTvaze. arsebobs oTxi mTavari etapi, romelTa gaTvaliswinebac<br />
aucilebelia proeqtis samuSao jgufis Seqmnis dros:<br />
1. proeqtis farglebSi Sesasrulebeli samuSaos gansazRvra da Sesabamisi<br />
funqciuri datvirTvis gawera:<br />
2. aRniSnuli samuSaos SesrulebisaTvis saWiro adamianuri resursebis<br />
gansazRvra; TiToeuli sakadro erTeulis funqciebis detaluri<br />
gawera;<br />
3. kvalificiuri kadrebis SerCeva;<br />
4. SerCeuli kadrebis monawileobiT proeqtis ganxorcielebis gegmis<br />
saboloo versiis SemuSaveba.<br />
241
samuSao jgufis wevrebis SerCeva unda moxdes Semdegi kriteriumebis<br />
gaTvaliswinebiT:<br />
_ kandidats unda hqondes Sesabamisi unar-Cvevebi dagegmili saqmianobis<br />
droulad da efeqturad ganxorcielebisaTvis;<br />
_ kandidats unda hqondes gunduri muSaobis unari, raTa man SeZlos<br />
rogorc proeqtis xelmZRvanelTan da jgufis sxva wevrebTan, ise<br />
sxva SesaZlo partniorebTan erToblivi muSaoba.<br />
proeqtis samuSao jgufs unda SeeZlos Semdegi sakiTxebis efeqturi<br />
gadawyveta:<br />
proeqtis misiis, miznebisa da amocanebis gansazRvra<br />
ra Tqma unda, erT-erTi yvelaze mniSvnelovani sakiTxia proeqtis<br />
miznebis, rogorc skolis misiis Semadgeneli nawilis, gansazRvra,<br />
radgan ar SeiZleba proeqts hqondes misia, romelic ewinaaRmdegeba<br />
skolis zogad misias. skolam Tavi unda Seikavos iseTi saqmianobis<br />
ganxorcielebisagan, romlis Sesaxeb mwiri codna da kompetencia<br />
gaaCnia an saerTod ar gaaCnia. ufro metic, savaldebuloa, jgufis<br />
wevrebis miznebi da amocanebi erTmaneTs Seesabamebodes. amasTan<br />
dauSvebelia, jgufis wevris piradma miznebma xeli SeuSalos proeqtis<br />
warmatebas. proeqtis xelmZRvanelis movaleobaa, SeniSnos ase-<br />
Ti faqtebi da droulad miiRos Sesabamisi zomebi.<br />
funqciebisa da movaleobebis gansazRvra<br />
proeqtis misiisa da miznebis gansazRvris Semdeg unda ganisazRvros<br />
jgufis TiToeuli wevris funqciebi da movaleobebi. amisaTvis<br />
saWiroa jgufis wevrebis gamokiTxva imasTan dakavSirebiT, Tu ramdenad<br />
kargad esmiT maT sakuTari funqciebi da movaleobebi. es aucilebelia,<br />
radgan xSirad jgufis wevrebs ar surT xolme imis aRiareba,<br />
rom maT zustad ar esmiT sakuTari movaleobebi. aseTi viTarebis<br />
Tavidan asacileblad proeqtis xelmZRvanelma xeli unda Seuwyos<br />
iseTi garemos Seqmnas, rom jgufis TiToeulma wevrma Riad<br />
da gulwrfelad gamoxatos sakuTari Sexedulebebi.<br />
samuSao procedurebis SemuSaveba<br />
imisaTvis, rom Tavidan iqnes acilebuli sxvadasxva garTulebebi,<br />
aucilebelia, samuSao jgufma erToblivad SeimuSaos samuSao procedurebi.<br />
SemdgomSi TiToeulma wevrma unda daicvas es wesebi da<br />
procedurebi da pativi sces maT.<br />
242
pirovnuli urTierTobebis marTva<br />
jgufSi uTanxmoebebis arseboba arcTu iSviaTi movlenaa. gaugebrobebi,<br />
eWvianoba an piradi dapirispirebebi SeiZleba seriozul<br />
problemebSi gadaizardos da xeli SeuSalos proeqtis warmatebiT<br />
ganxorcielebas. amitomac proeqtis xelmZRvanelis movaleobaa<br />
amgvari uTanxoebebis daregulireba da jgufis wevrebs Soris harmoniuli<br />
da konstruqciuli urTierTobebis damyareba.<br />
amdenad, proeqtebis efeqturi marTva skolis mxridan did Zalisxmevasa<br />
da profesionalizms moiTxovs. aucilebelia, saskolo proeqtebis<br />
ganxorcielebaze pasuxismgebelma pirebma gaiTvaliswinon<br />
yvela is mniSvnelovani faqtori, romlebic aucilebelia, erTi mxriv,<br />
proeqtis warmatebiT dagegmvisaTvis, meore mxriv ki _ misi warmatebiT<br />
ganxorcielebisaTvis.<br />
nawili 2. fondebis mozidva<br />
2.1. fondebis mozidvis arsi da daniSnuleba<br />
fondebis mozidva saqarTvelos zogadsaganmanaTleblo skolebSi<br />
naklebad gavrcelebuli praqtikaa. Tumca ganaTlebis sistemis reformasTan<br />
erTad, romelic skolebis avtonomiurobis zrdas iTvaliswinebs,<br />
TviTgaumjobesebisa da konkurenciis gadalaxvis mizniT<br />
skolebi iZulebulni gaxdebian, saxelmwifo dafinansebis paralelurad<br />
dafinansebis alternatiuli gzebis Zieba daiwyon.<br />
am Tavis pirvel nawilSi ganvixileT, ramdenad mniSvnelovania<br />
proeqtebis efeqturi marTva skolebisaTvis. Tumca aRsaniSnavia,<br />
rom skolis saWiroebebsa da problemebze orientirebuli proeqtebis<br />
SemuSaveba sakmarisi ar aris. Tu skolas maTi ganxorcielebisaTvis<br />
saWiro saxsrebi ar gaaCnia, aseTi proeqtebis SemuSaveba azrs<br />
kargavs. faqtia, rom saxelmwifo dafinansebidan miRebuli resursebi<br />
sakmarisi ar iqneba skolis yvela moTxovnilebis dasakmayofileblad.<br />
swored amitom skolas dasWirdeba damatebiTi codnis SeZena<br />
da fondebis mozidvis tradiciis damkvidreba.<br />
fondebis mozidva niSnavs organizaciis mier sxvadasxva efeqturi<br />
meTodebis gamoyenebas finansuri saxsrebis mopovebis mizniT, romelTa<br />
saSualebiTac SesaZlebeli gaxdeba organizaciis misiisa da<br />
miznebis Sesabamisi konkretuli programebisa da proeqtebis ganxorcieleba.<br />
243
fondebis mozidva advili amocana ar aris. swored amitom skolebs,<br />
romlebsac arasdros ganuxorcielebiaT amgvari RonisZiebebi,<br />
am sferoSi warmatebis misaRwevad fondebis mozidvis praqtikasTan<br />
dakavSirebuli bevri sxvadasxva aspeqtis Seswavla dasWirdebaT.<br />
fondebis mozidvis gansxvavebuli midgomebis arsebobis miuxedavad,<br />
aris garkveuli wesebi, romlebic nebismier SemTxvevaSi aucilebeli<br />
da sasargebloa. am TvalsazrisiT umniSvnelovanesi faqtori, ra Tqma<br />
unda, profesionalizmia, anu profesionalurad unda gamoiyurebodeT<br />
da SegeZloT damajerebelad laparaki. fondebis mozidva ar gulisxmobs<br />
im drois lodins, rodesac saxelmwifoSi ekonomikuri situacia<br />
gaumjobesdeba da saxelmwifodan miRebuli dafinanseba gaizrdeba;<br />
erT dRes es SeiZleba marTlac realobad iqces, magram fondebis<br />
moZiebis mTeli arsi is aris, rom organizaciam, da maT Soris<br />
skolam, Tavad miiRos zomebi imisaTvis, rom SeZlos konkurentul<br />
garemoSi warmatebis miRweva.<br />
skolaSi fondebis mozidvis tradiciis damkvidrebisaTvis aucilebelia,<br />
rom mudmivad moxdes moziduli Tanxebis Sedegad ganxorcielebuli<br />
saqmianobis Sedegebis sajarod gamocxadeba, am saqmianobaSi<br />
CarTuli adamianebis wvlilis aRiareba, donori organizaciebisa<br />
da moxaliseebisaTvis gansakuTrebuli madlobis gadaxda. amgvari<br />
midgomiT skola donori organizaciebisa da moxaliseebis ke-<br />
Tilganwyobas moipovebs, skolaSi mimdinare movlenebisadmi sakuTrebis<br />
gancdas gauCens da, Sesabamisad, gazrdis maT motivaciasa da<br />
survils, momavalSic iTanamSromlon skolasTan.<br />
244<br />
2.2. rogor daviwyoT fondebis mozidva?<br />
fondebis mozidvisaTvis saWiro RonisZiebebis dawyebamde skolebma,<br />
upirveles yovlisa, TavianTi saqmianobis is sferoebi unda<br />
gansazRvron, romlebSic cvlilebebis Setanaa saWiro, raTa skolam<br />
ufro warmatebiT SeZlos sakuTari misiisa da miznebis ganxorcieleba.<br />
skolis saWiroebebi skolis TviTSefasebis saSualebiT unda<br />
ganisazRvros. saTanadod gakeTebuli TviTSefaseba daexmareba skolas,<br />
naTlad dainaxos, ra mimarTulebiT sWirdeba mas saqmianobis<br />
gaumjobeseba da damatebiTi resursebis mobilizeba. mniSvnelovania,<br />
rom, fondebis mozidvis kuTxiT, skolis mier gamovlenili saWiroebebi<br />
Seesabamebodes skolis strategiul miznebs da asaxuli iyos<br />
skolis wliuri ganviTarebis gegmaSi. sasurvelia, skola moeridos<br />
fondebis moZiebas iseTi proeqtebisa Tu programebis gansaxorci-
eleblad, romlebic skolis startegiuli ganviTarebis prioritetul<br />
sakiTxebs ar warmoadgens.<br />
fondebis mozidvis procesi kompleqsuri samuSaoa da did drosa<br />
da energias moiTxovs. imis gaTvaliswinebiT, rom sameurveo sabWos<br />
wevrebsa da direqtors isedac bevri sxva movaleoba aqvT skolaSi,<br />
sasurvelia, skolaSi calke arsebobdes fondebis mozidvis menejeris<br />
Tanamdeboba. piri, romelic am Tanamdebobas daikavebs, sameurveo<br />
sabWosTan da direqtorTan TanamSromlobis safuZvelze, uxelmZ-<br />
Rvanelebs skolis fondebis mozidvis RonisZiebebs. Tumca zogjer<br />
SeiZleba samuSao imdenad kompleqsuri iyos, rom mis gansaxorcieleblad<br />
erTi pirovneba ar iyos sakmarisi da am saqmianobaSi ufro<br />
meti piris CarTva gaxdes saWiro. amitom skolam, SesaZloa, saWirod<br />
CaTvalos samuSao jgufis Seqmna, romelsac fondebis mozidvis menejeri<br />
uxelmZRvanelebs (aseT SemTxvevaSi fondebis mozidvis menejerisa<br />
da samuSao jgufis wevrebis Sromis anazRaureba SesaZlebelia<br />
moxdes maT mier ganxorcielebuli warmatebuli proeqtis biujetidan).<br />
jgufis wevrebi SeiZleba iyvnen rogorc pedagogebi, ise<br />
administraciis warmomadgenlebi, mSoblebi da sxva dainteresebuli<br />
pirebi. jgufis muSaobas uSualo xelmZRvaneloba unda gauwios skolis<br />
direqtorma, radgan skolis resursebis mobilizebis mTavari<br />
pasuxismgebloba swored mas akisria. amasTanave, savaldebuloa, rom<br />
resursebis mozidvis mniSvnelovani sakiTxebi SeTanxmebuli iyos<br />
skolis sameurveo sabWosTan.<br />
ra Tqma unda, savaldebuloa, rom fondebis mozidvis menejers<br />
fondebis moZiebis sakiTxebis marTvasTan dakavSirebuli yvela sa-<br />
Wiro unar-Cveva hqondes da mzad iyos, mTeli Tavisi samuSao dro<br />
da energia fondebis moZiebis kampanias dauTmos. mas unda SeeZlos<br />
fondebis moZiebis rogorc klasikuri, ise inovaciuri midgomebis<br />
gamoyeneba da kampaniisaTvis aucilebeli yvela saWiro saSualebebis<br />
uzrunvelyofa, rogoricaa oficialuri werilebi, siebi, saproeqto<br />
winadadebebi, saWiro monacemebis Segroveba, SesaZlo partniorebTan<br />
Sexvedrebis organizeba da a. S.<br />
naklebad realuria, rom skolis TanamSromlebs fondebis mozidvisaTvis<br />
aucilebeli unar-Cvevebi hqondeT, amitom skolam SeiZleba<br />
gadawyvitos fondebis mozidvis specialistis daqiraveba moklevadiani<br />
kontraqtis safuZvelze (da misi anazRaureba ganisazRvrebodes<br />
moziduli fondebis odenobis mixedviT) an SemoiRos axali saStato<br />
erTeuli am TanamdebobisaTvis fiqsirebuli saxelfaso ganakveTiT.<br />
245
fondebis mozidvisaTvis gare eqspertis daqiravebaze gadawyvetilebis<br />
miRebamde unda moxdes Semdegi sakiTxebis ganxilva:<br />
246<br />
ra odenobis sahonoraro an saxelfaso anazRaurebis gadaxda SeuZlia<br />
skolas;<br />
SesaZlebelia Tu ara am anazRaurebis gadaxda moziduli fondebidan;<br />
Tu fondebis mozidvebis menejeri sahonoraro anazRaurebaze mu-<br />
Saobs, rogor uzrunvelyofs skola mis Semdgom dainteresebas<br />
skolis proeqtebis mimarT, radgan aseTi interesi mas sxva organizaciebis<br />
an skolebis proeqtebis mimarTac SeiZleba hqondes;<br />
rogor uzrunvelyofs skola imas, rom mowveuli eqsperti skolis<br />
erTiani gundis wevri gaxdes da saTanadod warmoaCinos skola<br />
donorebisa Tu sponsorebis winaSe.<br />
aRsaniSnavia, rom fondebis moZiebis kuTxiT kvalifikaciis amaRlebis<br />
erT-erTi efeqturi saSualebaa treningebi, sadac skolis TanamSromlebi<br />
SeZleben Sesabamisi codnis miRebasa da unar-Cvevebis<br />
gamomuSavebas. Tu donor organizacias konkretuli proeqtis an skolis<br />
mimarT didi interesi aqvs, SeiZleba TviTonve daexmaros skolas<br />
am proeqtis SemuSavebaSi.<br />
2.3. fondebis moZiebis wyaroebi<br />
erTia imis gacnobiereba, rom skolas damatebiTi finansuri resursebi<br />
sWirdeba, magram sul sxvaa imis codna, Tu sad SeiZleba am<br />
resursebis moZieba. amdenad, pirveli, rac skolam unda gaakeTos,<br />
Sesaferisi dafinansebis wyaroebis Sesaxeb informaciis mopoveba da<br />
analizia.<br />
im qveynebSi, sadac fondebis mozidvis didi gamocdileba arsebobs,<br />
sxvadasxva midgomebia SemuSavebuli am praqtikis gansaxorcieleblad;<br />
magram am SemTxvevaSi Cven ZiriTadad im midgomebze gavamaxvilebT<br />
yuradRebas, romlebic sasargeblo da realuri iqneba<br />
uSualod saqarTvelos skolebisaTvis.<br />
rogorc wesi, ganasxvaveben sami tipis dafinansebis wyaros:<br />
1. saxelmwifo dafinanseba;<br />
2. sakuTari resursebi, Semosavlebi da individualuri Semowirulobebi;
3. damoukidebeli damfinanseblebi: fondebi da biznes-organizaciebi.<br />
sxvadasxva proeqtebisa Tu ufro farTomasStabiani programebis<br />
finansuri uzrunvelyofis mizniT skolebs SeuZliaT dafinansebis<br />
aRniSnuli wyaroebis rogorc calkeuli, ise kombinirebuli strategiebis<br />
gamoyeneba. magaliTad, romelime konkretuli proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />
skolam SeiZleba gadawyvitos rogorc saxelmwifo<br />
dafinansebis, ise donorebisagan mopovebuli Tanxebis gamoyeneba.<br />
2.3.1. saxelmwifo dafinanseba<br />
saqarTvelos skolebis mier vauCeris saxiT miRebuli saxelmwifo<br />
dafinanseba xSir SemTxevaSi mwiria. igi ZiriTadad pedagogTa xelfasebs<br />
da Senobisa da teqnikuri aRWurvilobis xarjebs moicavs;<br />
Tumca SedarebiT didkontingentian skolebs SeuZliaT optimalurad<br />
gamoiyenon saxelmwifosgan vauCeris saxiT miRebuli dafinanseba da<br />
am saxsrebis nawili skolisaTvis mniSvnelovani proeqtebis ganxorcielebas<br />
moaxmaron. garda amisa, aRsaniSnavia, rom sxvadasxva saxelmwifo<br />
struqturebi (magaliTad, ganaTlebisa da mecnierebis saministro)<br />
skolebs sxvadasxva sagranto programebs sTavazoben. am<br />
programebSi warmatebiT monawileobis SemTxvevaSi skolebs konkretuli<br />
miznebisaTvis damatebiTi saxelmwifo dafinansebis mopoveba<br />
SeuZliaT.<br />
2.3.2. sakuTari resursebi, Semosavlebi<br />
da individualuri Semowirulobebi<br />
rodesac dafinansebis sxvadasxva wyaroebzea laparaki, skolam<br />
yovelTvis unda gaiTvaliswinos TviTdaxmarebis SesaZlebloba:<br />
upirveles yovlisa, saWiroa yvela im gzisa da saSualebis gaanalizeba<br />
da gamovlena, romelic skolas saSualebas miscems, gare damfinanseblebis<br />
gareSe moipovos finansuri saxsrebi. aseTi saxis resursebi<br />
skolas SeuZlia Semdegi gzebiT moizidos:<br />
skolis fondi<br />
ukve garkveuli xania, skolebSi moqmedebs skolis fondisaTvis<br />
gadasaxadebis Segrovebis praqtika, rac Tanxebis Segrovebis erTerT<br />
saxes warmoadgens. Tanxebis SegrovebasTan erTad am RonisZiebas<br />
247
sxva mxarec aqvs, kerZod ki, igi xels uwyobs skolis mimarT sakuTrebisa<br />
da valdebulebis gancdis ganviTarebas. am gziT moswavleebs<br />
da mSoblebs, romlebic aRniSnul gadasaxads ixdian, garkveuli periodulobiT<br />
axseneben, rom isini skolis nawils warmoadgenen,<br />
romelic maTTvis da maT gamo arsebobs. amasTan, mniSvnelovania, rom<br />
moswavleebma da maTma mSoblebma zustad icodnen, raSi ixarjeba es<br />
Tanxebi. am SemTxvevaSi mSoblebs gadasaxadebis gadaxdis meti motivacia<br />
eqnebaT da ufro metic, zog SemTxvevaSi SeiZleba specialuri<br />
Semowirulobac ki gaukeTon skolas. amasTanave, es gadasaxadi<br />
savaldebulo ar unda iyos.<br />
skolis farTis gaqiraveba<br />
skolis farTis gaqiravebac sakmaod gavrcelebuli praqtikaa saqarTvelos<br />
skolebSi: skolis Senobis an teritoriis sxvadasxva mizniT<br />
gaqiraveba, iqneba es adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebis<br />
mier Catarebuli konferenciebisaTvis, skolis fexburTis moednis<br />
gaqiraveba moyvaruli fexburTelebisaTvis SabaT-kviris ganmavlobaSi<br />
da a. S.; saswavlo procesisaTvis xelis SeSlis gareSe skolis<br />
farTis gaqiraveba skolisTvis damatebiTi Tanxebis moZiebis Zalian<br />
kargi saSualebaa, rac skolam SeiZleba saqarTvelos kanonmdeblobis<br />
Sesabamisad gaakeTos.<br />
momsaxurebis SeTavazeba<br />
skolis mier SeTavazebuli momsaxureba SeiZleba skolis saqmianobis<br />
erT-erTi mTavari sfero gaxdes. skolas SeiZleba iseTi specifikuri<br />
eqspertuli codna hqondes, romliTac SesaZloa sxvebi<br />
dainteresdnen. momsaxureba SeiZleba SesTavazoT adgilobriv organizaciebs<br />
an individualur pirebs, romlebic mzad iqnebian, am momsaxurebaSi<br />
garkveuli Tanxa gadaixadon. magaliTad, Tu skolas germanuli<br />
enis inovaciuri saswavlo programa aqvs da maRali kvalifikaciis<br />
maswavleblebi hyavs, mas SeuZlia sxva skolebis germanuli<br />
enis maswavleblebs fasiani treningebi SesTavazos germanuli enis<br />
swavlebis meTodologiaSi.<br />
im SemTxvevaSic ki, Tu skolas ar SeuZlia garkveuli eqspertuli<br />
momsaxurebis SeTavazeba, mas fondebis mozidva sxvadasxva saqmianobiT<br />
SeuZlia. am TvalsazrisiT skolis TanamSromlebi, moswavleebi<br />
da maTi mSoblebi mniSvnelovan resurss warmoadgenen. skolis maswavleblebs,<br />
moswavleebsa da maT mSoblebs SeuZliaT, adgilobriv<br />
sazogadoebas regularulad an erTjeradad SesTavazon sxvadasxva<br />
248
saxis momsaxurebebi da miRebuli Semosavlebi skolas gadascen. qvemoT<br />
moyvanili zogierTi magaliTi SeiZleba dReisaTvis uCveulo<br />
iyos saqarTvelos skolebisaTvis, magram es praqtika warmatebiT<br />
xorcieldeba sazRvargareTis bevr skolaSi da, sasurvelia, saqar-<br />
Tvelos skolebSic damkvidrdes.<br />
momsaxurebis SeTavazebis erT-erTi magaliTia manqanebis recxvis<br />
aqcia. es RonisZieba aprobirebulia amerikis SeerTebuli Statebisa<br />
da zogierTi evropuli qveynis axalgazrduli organizaciebis mier.<br />
moswavleebTan erTad organizebuli e. w. `manqanebis recxvis dRe~<br />
SeiZleba SabaT-kviras moewyos. rogorc wesi, manqanis mepatroneebi<br />
aqtiurad erTvebian aseT aqciaSi, radgan garkveuli safasuris<br />
sanacvlod isini ara marto manqanas recxaven, aramed SesaZlebloba<br />
eZlevaT, sakuTari wvlili Seitanon skolis winsvlaSi. imisaTvis,<br />
rom es aqcia ufro saxaliso iyos moswavleebisaTvis, sasurvelia,<br />
gamomuSavebuli Tanxis nawili gamoyenebul iqnes samuSao dRis bolos<br />
moswavleebisaTvis gasarTobi RonisZiebis organizebisaTvis. amgvari<br />
momsaxurebis sxva magaliTebi SeiZleba iyos dasufTavebis<br />
aqcia, Teatraluri warmodgena bavSvebisaTvis da sxv.<br />
erTi SexedviT aseTi RonisZiebebis organizeba SeiZleba advili<br />
Candes, magram aucilebelia, gaiTvaliswinoT, rom Tanxebis mosazidad<br />
am saxis RonisZiebebs gansakuTrebuli dagegmva da kargi koordinacia<br />
sWirdeba. gansakuTrebiT mniSvnelovania, rom pedagogebma,<br />
moswavleebma, mSoblebma da moxaliseebma dainaxon, rom maTi Sroma<br />
fuWad ar ikargeba da maTi SromiT mopovebuli Tanxebi miznobrivad<br />
da efeqturad gamoiyeneba skolisa da maTi keTildReobisaTvis.<br />
fondebis mozidvis klasikuri magaliTebi<br />
fondebis mozidvisTvis skolebs SeuZliaT gamoiyenon sxvadasxva<br />
klasikuri meTodebi, magaliTad:<br />
_ sezonuri bazrobebis mowyoba;<br />
_ auqcionebis Catareba;<br />
_ latariis gaTamaSebis mowyoba;<br />
_ wveulebebis/ diskoTekebis mowyoba;<br />
_ sportuli Sejibrebebis organizeba.<br />
amgvari RonisZiebebis organizebis dros skola unda Seecados,<br />
minimumamde Seamciros saorganizacio xarjebi da SesaZlo Semosavlebis<br />
maqsimumi miiRos. xarjebis Semcireba gulisxmobs ara momsaxurebis<br />
xarisxis Semcirebas, aramed saorganizacio xarjebis SeZle-<br />
249
isdagvarad minimumamde dayvanas. Semosavlebis gazrdis TvalsazrisiT,<br />
sasurvelia, RonisZiebis TiToeuli komponentis gadaxedva<br />
da damatebiTi saxsrebis misaRebad gamoyeneba. rogorc wesi, mcire<br />
RonisZiebebis xSirad organizebis nacvlad umjobesia maStaburad<br />
didi RonisZiebis SedarebiT iSviaTad gamarTva. amgvari midgoma sazogadoebis<br />
mobilizebis ukeTes SesaZleblobasa da naklebi ZalisxmeviT<br />
meti Tanxebis Segrovebis saSualebas iZleva.<br />
250<br />
2.3.3. damoukidebeli damfinanseblebi:<br />
fondebi da biznes-organizaciebi<br />
arsebobs sxvadsxva kategoriis damoukidebeli damfinanseblebi:<br />
_ fondebi / saerTaSoriso da adgilobrivi donori<br />
organizaciebi;<br />
_ adgilobrivi biznes-organizaciebi;<br />
_ individualuri filantropebi.<br />
TiToeuli kategoria garkveuli TaviseburebebiT xasiaTdeba da<br />
TiToeulTan midgomis stilic gansxvavebuli unda iyos. miuxedavad<br />
imisa, rom saqarTveloSi aris SemTxvevebi, rodesac individualuri<br />
filantropebi garkveul Tanxebs gascemen, aseTi tradicia, SeiZleba<br />
iTqvas, aq mainc naklebadaa damkvidrebuli.<br />
adgilobriv biznesTan urTierToba fondebis mozidvis erT-erTi<br />
saSualebaa. miuxedavad imisa, rom aseTi SemTxvevebi arcTu ise xSiria<br />
Cvens qveyanaSi, mainc arsebobs adgilobrivi biznesidan fondebis<br />
mozidvis SesaZleblobebi. am SemTxvevaSi skolam unda SeZlos biznesorganizaciebisaTvis<br />
iseTi proeqtebis SeTavazeba, saidanac garkveul<br />
sargebels isinic miiReben. aseTi SeiZleba iyos biznesis mxridan<br />
ufaso reklamis gakeTebis survili, romlis sanacvlodac igi SeiZleba<br />
mzad iyos, daafinansos garkveuli RonisZiebebi, magaliTad:<br />
fexburTis, CogburTis an kalaTburTis Cempionatebi, koncertebi<br />
da a. S. Tumca aqve aRsaniSnavia, rom skolam kargad unda gansazRvros,<br />
romeli biznes-organizaciebidan ra saxis sargeblis sanacvlod<br />
surs mas dafinansebis miReba. rogorc wesi, skolebi uars amboben<br />
iseT SemoTavazebebze, rodesac magaliTad, ama Tu im RonisZiebis<br />
dafinansebis sanacvlod ufaso reklama gaukeTdeba Tambaqos.<br />
anu mniSvnelovania, rom skolam mxolod iseT biznes-organizacieb-<br />
Tan daamyaros partnioruli urTierTobebi, romelTa Rirebulebebi<br />
skolis misiasa da Rirebulebebs Seesabameba.
saqarTvelos skolebisaTvis damoukidebeli damfinanseblebidan<br />
fondebis moZiebis yvelaze xelsayreli saSualeba mainc saerTaSoriso<br />
da ramdenime adgilobrivi fondi SeiZleba CaiTvalos, romlebic<br />
mzad arian, garkveuli miznebiT gascen Tanxebi. imis gamo, rom am<br />
fondebis umravlesoba sakuTari donorebis winaSe arian angariSvaldebulebi,<br />
maT sxvadasxva biurokratiuli procedurebi axasiaTebT,<br />
romelic bevr garTulebul procedurasa da wess moicavs.<br />
swored amis gamo maTTan urTierToba SeiZleba xSirad droSi gawelili<br />
da rTuli Candes skolebisaTvis.<br />
xSir SemTxvevaSi saerTaSoriso da adgilobriv fondebs saqmianobis<br />
konkretuli sfero aqvT. zogierTi maTganis saqmianoba SeiZleba<br />
mxolod saswavlo programebis dafinansebiT Semoifarglebodes,<br />
sxvebi ki, SesaZloa, mzad iyvnen, daafinanson teqnikuri aRWurvilobis<br />
Sesyidva, konferenciebis organizebis xarjebi da a. S. aseTi<br />
fondebi arasamTavrobo organizaciebis Semosavlebis mniSvnelovan<br />
wyaros warmoadgenen da efeqturi TanamSromlobis SemTxvevaSi SeiZleba<br />
zogadsaganmanaTleblo skolebmac imave warmatebas miaRwion.<br />
2.4. donor organizaciebTan TanamSromloba<br />
2.4.1. ZiriTadi principebi da strategiebi<br />
imisaTvis, rom donor organizaciebTan warmatebiT iTanamSromlos,<br />
skolam sxvadasxva mniSvnelovani faqtorebi unda gaiTvaliswinos.<br />
kerZod:<br />
skolam pirvel rigSi unda Seadginos fondebis monacemTa baza<br />
da gansakuTrebiT kargi kontaqtebi daamyaros im pirebTan, romlebic<br />
amgvar organizaciebSi fondebis gankargvaze arian pasuxismgebelni.<br />
gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces iseT organizaciebs,<br />
romlebic ganaTlebis sferoSi muSaoben.<br />
donor organizaciebs unda waredginos yvela saWiro informacia<br />
SeTavazebuli proeqtis Sesaxeb da moxdes maTi darwmuneba dafinansebis<br />
aucileblobaSi. fondebTan urTierTobis dros skolam<br />
ar unda miiCnios, rom donorebs maTgan damoukideblad eqnebaT<br />
informacia uSualod am skolis Sesaxeb da, amasTanave, ecodinebaT<br />
fondebis mozidvis konkretuli kampaniis mizezi.<br />
fondebis mozidvis kampania yovelTvis realur da miRwevad miznebze<br />
unda iyos gamiznuli. sanam skola romelime fonds mimar-<br />
251
252<br />
Tavs TxovniT Tanxebis gamoyofaze, igi unda darwmundes, rom mas<br />
namdvilad Seswevs dasaxuli miznis ganxorcielebis SesaZlebloba.<br />
proeqtis biujeti yovelTvis detaluri unda iyos, donorisaTvis<br />
gasagebi da unda Seesabamebodes proeqtis programul nawils.<br />
aseve mniSvnelovania, skolam gansakuTrebuli yuradRebiT Seiswavlos<br />
donori organizaciebis mier gamocxadebuli sagranto<br />
programebis instruqciebi, moxdes vadebis gaTvaliswineba da<br />
moTxovnili informaciis drouli wardgena. aseT SemTxvevebSi SesaZlebelia<br />
piradi kontaqtebis damyareba da iseTi urTierTobis<br />
Camoyalibeba, romelic dafinansebis sakiTxebs Tqveni skolis sasargeblod<br />
gadawyvets.<br />
skolam unda gaiTvaliswinos, rom donori organizacia yoveldRiurad<br />
uamrav ganacxads iRebs da yovelTvis ara aqvs sakmarisi<br />
dro, TiToeul maTgans zedmiwevniT gaecnos. amitom mniSvnelovania,<br />
rom ganacxadis formebi miTiTebuli formatis mixedviT<br />
momzaddes da donors misTvis saWiro da mniSvnelovani informacia<br />
miewodos. amgvari midgoma skolis mier dafinansebis miRebis<br />
SesaZleblobas mniSvnelovnad gazrdis. mwiri gamocdilebidan<br />
gamomdinare, pirvel etapze yovelive es SeiZleba arcTu ise advili<br />
iyos; magram gamocdilebis zrdasTan erTad skola aucileblad<br />
SeiZens saWiro unar-Cvevebs da droTa ganmavlobaSi ukeTesad<br />
gaarTmevs Tavs aRniSnul procedurebs.<br />
fondebis mozidvis dros skolam aucileblad unda gamoiyenos Semdegi<br />
strategiebi: TviTdajerebuloba da drois swori gadanawileba.<br />
TviTdajerebuloba _ skolebs, romlebsac sagranto programebSi<br />
monawileobis mwiri gamocdileba aqvT, an saerTod ar aqvT aseTi<br />
gamocdileba, SeiZleba naklebi rwmena hqondeT imisa, rom maT mier<br />
SemuSavebuli saproeqto winadadeba konkurentunariania da misi dafinanseba<br />
donori organizaciis mier realuria. aseTi midgomiT skola<br />
verasodes SeZlebs warmatebis miRwevas fondebis moZiebis kuTxiT.<br />
Tu skolas TviTon ar sjera sakuTari proeqtis warmatebis, igi<br />
verc donori organizaciis darwmunebasa da dafinansebis miRebas<br />
SeZlebs. amdenad, skolis xelmZRvanelobas yovelTvis unda sjerodes<br />
sakuTari SesaZleblobebis da amasTanave, mzad unda iyos, ibrZolos<br />
TavisTvis sasargeblo gadawyvetilebisaTvis, miuxedavad imisa,<br />
Tu ra SedegiT dasrulda maTi pirveli mcdeloba.
donorebis dasarwmuneblad skolis xelmZRvanelma (an fondebis<br />
mozidvis menejerma) unda gamoiyenos iseTi frazebi, rogoricaa: `Cven<br />
SegviZlia~, `Cven ganvaxorcielebT~, da Tavi Seikavos iseTi frazebisagan,<br />
rogorebicaa: `ar iqneba cudi~ an `Cven SevecdebiT~. Tqveni<br />
optimizmi daarwmunebs donorebs, rom Tqven realurad SegiZliaT<br />
SeTavazebuli proeqtis ganxorcieleba.<br />
drois efeqturi gadanawileba _ kargi saproeqto ganacxadis dawera<br />
erT dReSi SeuZlebelia. ganacxadis TiToeuli detali zedmiwevniT<br />
unda iyos ganxiluli da SemuSavebuli. rac ufro adre daiwyeba<br />
saproeqto winadadebaze muSaoba, miT ukeTesi, radgan am SemTxvevaSi<br />
skolas ufro meti dro eqneba donoris moTxovnebisa da interesis<br />
sferos dawvrilebiT Sesaswavlad.<br />
sagranto programebis gziT fondebis moZiebis TvalsazrisiT,<br />
mniSvnelovania, skolam gaiTvaliswinos, rom:<br />
fondebis mozidva moiTxovs dafinansebis mopovebisaTvis mudmiv<br />
mcdelobasa da muSaobas.<br />
rac ufro didia proeqtis biujeti, miT ufro rTulia Sesabamisi<br />
Tanxebis moZieba, gansakuTrebiT maSin, rodesac proeqtis avtors<br />
proeqtebis marTvis mcire gamocdileba aqvs. aseT SemTxvevaSi donorebi,<br />
rogorc wesi, iSviaTad iReben dadebiT gadawyvetilebas<br />
dafinansebis Sesaxeb.<br />
donori organizaciidan dafinansebis miReba ar niSnavs momavali<br />
dafinansebis garantiebs imave organizaciidan. skola ar unda Semoifarglos<br />
erT organizaciasTan TanamSromlobiT. piriqiT,<br />
mudmivad unda ecados axali partniorebis Ziebas.<br />
dafinansebis miRebasTan erTad skola mniSvnelovan pasuxismgeblobebs<br />
iRebs sakuTar Tavze. fondidan dafinansebis miRebis Semdeg<br />
skola valdebulia, garkveuli periodulobiT warudginos<br />
donors angariSi proeqtis mimdinareobis Sesaxeb da, amasTanave,<br />
Seasrulos damfinansebeli organizaciis sxva moTxovnebi.<br />
gulwrfeloba _ es donor organizaciebTan urTierTobis sauke-<br />
Teso taqtikaa. fondebis mozidvis Sansebis gazrdisTvis skolam<br />
SeiZleba saWirod CaTvalos Tavisi SesaZleblobebis gazviadebulad<br />
warmoCena potenciuri damfinanseblis TvalSi. magram, Tu<br />
donori organizacia aRmoaCens, rom adgili hqonda siyalbes, ara<br />
mxolod skolis reputacias Seeqmneba safTxe, aramed SeiZleba,<br />
donorma gamoyofili Tanxis ukan dabrunebac moiTxovos.<br />
dafinansebis mopovebisTvis skolam donori organizaciis interesebi<br />
upirates mdgomareobaSi ar unda Caayenos Tavis organiza-<br />
253
254<br />
ciul interesebTan SedarebiT. am SemTxevaSi skola unda Seecados,<br />
sakuTari interesebi donoris interesebTan Seajeros.<br />
SezRuduli sagranto Tanxebis mopovebas uamravi organizacia<br />
cdilobs. konkretul sagranto programaSi warumatebloba ar unda<br />
gaxdes skolis mier donor organizaciebTan TanamSromlobaze<br />
uaris Tqmis mizezi. piriqiT, sasurvelia, skolam donori organizaciisagan<br />
gamoiTxovos uaryofiTi Sefasebis mizezebi, gaaanalizos<br />
isini da momdevno mcdelobis dros gamoasworos Secdomebi.<br />
skolas fondebis moZiebis ukeTesi SesaZleblobebi aqvs im SemTxvevaSi,<br />
rodesac mas strategiuli ganviTarebis xedva gaaCnia (anu SemuSavebuli<br />
aqvs skolis misia da xedva, strategiuli miznebi da amocanebi<br />
da maTi ganxorcielebis strategiebi) da donorisaTvis SeTavazebuli<br />
proeqti am xedvis Semadgenel nawils warmoadgens. amdenad,<br />
aucilebelia, skolam uzrunvelyos iseTi proeqtebis SemuSaveba,<br />
romlebic skolis strategiuli miznebis ganxorcielebas emsaxureba.<br />
garda amisa, mniSvnelovania, skolam daanaxvos donor organizacias,<br />
rom igi mniSvnelovnad gansxvavdeba sxva skolebisagan Tavisi<br />
saqmianobis sferoebiT. maSinac ki, rodesac skolis misia ufro<br />
zogad interesebs emsaxureba, mainc aucilebeli da sasargeblo iqneba<br />
imis warmoCena, rom skolas iseTi programebi aqvs da iseT saqmianobas<br />
axorcielebs, romelic arc erT sxva skolas an organizacias<br />
ar gaaCnia. amisTvis ki skolam unda Seafasos sakuTari saqmianoba da<br />
gansazRvros, ra saxis programebsa da momsaxurebas sTavazobs igi<br />
Tavis moswavleebsa da sxva dainteresebul pirebs, rac mas mniSvnelovnad<br />
ganasxvavebs sxva skolebisagan. Sesabamisad, saproeqto winadadebaSi<br />
naTlad unda Candes, rom mis mier warmodgenili proeqti<br />
sxva skolis an organizaciis mier warmodgenili proeqtisagan gansxvavebul<br />
miznebs emsaxureba. xSirad SeiZleba exebodes geografiul<br />
mdebareobasTan dakavSirebuli sirTuleebis an sxva romelime problemuri<br />
sakiTxis specifikuri saWiroebebis mogvarebas.<br />
bunebrivia, skolis sazogadoebis sxvadasxva jgufebs sxvadasxva<br />
saproeqto iniciativebi eqnebaT. imisaTvis, rom fondebis moZiebis<br />
procesi efeqturad warimarTos, aucilebelia im saproeqto winadadebebis<br />
gamoyofa, romelTa dafinansebis mosapovebladac skola<br />
fondebis mozidvas awarmoebs. amisaTvis ki aucilebelia gansakuTrebiT<br />
prioritetuli saproeqto iniciativebis SerCeva. mniSvnelovania,<br />
rom am procesSi skolis sameurveo sabWosa da direqtorTan
erTad sxvadasxva dainteresebuli jgufebi CaerTon, raTa erToblivad<br />
gamovlindes iseTi proeqtebi, romlebic yvelaze metad pasuxobs<br />
skolis strategiul prioritetebs da misi saqmianobis gaumjobesebis<br />
realur saSualebas warmoadgens.<br />
2.4.2. saproeqto ganacxadis SemuSaveba<br />
skolisaTvis prioritetuli proeqtebis gansazRvris Semdeg skolas<br />
SeuZlia daiwyos fondebis mozidvis procesi. amisaTvis skola<br />
yvela im organizacias unda daukavSirdes, romlebmac, SesaZloa, interesi<br />
gamoxaton skolis mier SeTavazebuli proeqtebisadmi. rogorc<br />
wesi, donori organizaciebi garkveuli periodulobiT acxadeben<br />
sagranto programebs, romlebSic skolas SeuZlia monawileobis<br />
miReba. am programebSi monawileobis misaRebad skolam unda<br />
SeimuSaos saproeqto ganacxadi donori organizaciis mier miTiTebuli<br />
moTxovnebis Sesabamisad.<br />
skolam Tavidanve unda gaicnobieros, rom dafinansebis mopovebisaTvis<br />
uamravi skola Tu sxva organizacia iRvwis. Sesabamisad, SesaZloa,<br />
aTi sagranto ganacxadidan mxolod erTi dafinansdes. imisaTvis,<br />
rom skolam warmatebiT gaarTvas Tavi arsebul konkurencias,<br />
aucilebelia saproeqto ganacxadebis maqsimalurad maRal doneze<br />
SemuSaveba, rac fondebis mozidvis warmatebuli kampaniis qvakuTxeds<br />
warmoadgens.<br />
saproeqto ganacxadis SemuSavebis mravali gza arsebobs. Tumca<br />
gamoiyofa 10 ZiriTadi komponenti, romlebic nebismieri saproeqto<br />
winadadebis Semadgeneli nawilia:<br />
Tavfurceli/proeqtis anotacia;<br />
informacia ganmcxadeblisa da Semsruleblis Sesaxeb;<br />
saWiroebebis gansazRvra;<br />
miznebi da amocanebi (proeqtis saWiroebebis gansazRvra, misi miznebi<br />
da amocanebi yovelTvis skolis TviTSefasebasTan unda iyos<br />
kavSirSi da unda iTvaliswinebdes skolis saganmanaTleblo xarisxis<br />
gaumjobesebas);<br />
meTodologia da proeqtis Sesrulebis ganrigi;<br />
Sefaseba;<br />
biujetis ganmartebiTi furceli;<br />
dafinansebis momavali gegmebi;<br />
detaluri biujeti;<br />
danarTebi.<br />
255
Tavfurceli/proeqtis anotacia<br />
saproeqto winadadeba unda Seicavdes proeqtis ZiriTadi sakiTxebis<br />
mokle mimoxilvas. es SeiZleba mocemuli iyos TavfurcelSi<br />
an proeqtis dasawyisSive _ proeqtis anotaciis saxiT. orive SemTxvevaSi<br />
swored am gziT gaecnoba damfinansebeli Tqvens saproeqto winadadebas.<br />
rogorc wesi, skolis direqtorma da sameurveo sabWos Tavmjdomarem<br />
xeli unda moaweron aRniSnul Tavfurcels, romelic dawerili<br />
unda iyos organizaciis an Sesabamisi programis xelmZRvanelis<br />
saxelze. aRniSnuli piris vinaoba winaswar unda iyos moZiebuli<br />
da gansazRvruli.<br />
Tavfurceli an proeqtis anotacia xazgasmiT unda warmoaCendes<br />
saproeqto winadadebis mTavar sakiTxebs. garda proeqtis mTavari<br />
miznebisa da amocanebisa, anotaciaSi gadmocemuli unda iyos is Ziri-<br />
Tadi mizezebi, ris gamoc konkretul donor organizaciaze SeaCereT<br />
yuradReba (amisaTvis skolam detalurad unda Seiswavlos es organizacia,<br />
misi misia da saqmianobis ZiriTadi sferoebi). garda amisa,<br />
anotaciaSi ganxiluli unda iyos saproeqto winadadebis upiratesobebi<br />
da Sesabamisoba konkretuli donori organizaciis intereseb-<br />
Tan da prioritetebTan. aseTi dasawyisi sasurvel kavSirs Camoayalibebs<br />
skolasa da damfinansebels Soris da am ukanasknels SemoTavazebuli<br />
proeqtis detalurad gacnobis motivacias gauCens.<br />
proeqtis ZiriTadi sferoebisa da maT sakuTar interesebTan Sesabamisobis<br />
garda, damfinansebels, rogorc wesi, Tavidanve daainteresebs,<br />
ra raodenobis da ra saxis daxmarebas iTxovs skola misgan.<br />
amitom proeqtis saerTo Rirebuleba anotaciaSive unda iyos miTi-<br />
Tebuli.<br />
informacia ganmcxadeblisa da Semsruleblis Sesaxeb<br />
(Sesavali)<br />
donorTan urTierTobis dros skolam arasodes ar unda ixelmZ-<br />
Rvanelos im principiT, rom donor organizacias misgan damoukideblad<br />
aqvs srulyofili informacia mis Sesaxeb. SesaZloa, mas garkveuli<br />
warmodgena hqondes konkretuli skolis Sesaxeb, magram naklebad<br />
savaraudoa, rom sruli informacia hqondes skolis programebisa<br />
da warmatebebis Sesaxeb. amitom saproeqto ganacxadis SesavalSi<br />
aucileblad unda iyos mokled aRwerili skolis misia, istoriis<br />
mokle mimoxilva, saqmianoba da ZiriTadi miRwevebi. SesavalSi<br />
aseve warmoCenili unda iyos skolis SesaZleblobebi, romelTa<br />
saSualebiTac igi SeZlebs proeqtis warmatebiT ganxorcielebas.<br />
256
SesavalSi SeiZleba dasaxeldnen is TanamSromlebi, romlebic dafinansebis<br />
miRebis SemTxvevaSi am proeqtis xelmZRvanelobas iTaveben<br />
(maTi reziumeebi warmodgenili unda iyos danarTSi) da aseve<br />
skolis sameurveo sabWos wevrebi. Tu romelime maTgans proeqtis<br />
Sesabamisi gamocdileba da kvalifikacia aqvs, sasurvelia, danarTSi<br />
maTi reziumeebic iyos warmodgenili.<br />
saWiroebebis/problemis gansazRvra<br />
saproeqto winadadebaSi lakonurad, magram amavdroulad detalurad<br />
da damajereblad unda iqnes warmoCenili is saWiroebebi da<br />
problemebi, romelTa mogvarebasac isaxavs miznad konkretuli proeqti.<br />
sasurvelia, gakeTdes problemis zogadi konteqstis mokle mimoxilvac,<br />
radgan es saSualebas miscems mkiTxvels, ufro kargad<br />
warmoidginos arsebuli problemisa da saWiroebis mTliani suraTi.<br />
meti damajereblobisaTvis, saWiroebebis aRwerisas gamoyenebul unda<br />
iqnes Sesabamisi faqtebi, realuri magaliTebi an statistikuri<br />
monacemebi. Tumca, amasTanave, aucilebelia, rom es monacemebi da<br />
faqtebi detalurad gadamowmebuli da zusti iyos.<br />
proeqtis saWiroebebis analizis dros pasuxi unda gaeces Semdeg<br />
kiTxvebs:<br />
ra saWiroebebi da problemebi aqvT samizne jgufebs?<br />
ramdenad prioritetulia es saWiroebebi mTliani sazogadoebisaTvis?<br />
surT Tu ara samizne jgufis da zogadad adgilobrivi sazogadoebis<br />
warmomadgenlebs am problemebis gadaWra da mdgomareobis<br />
Secvla?<br />
xom ar imeorebs es proeqti warsulSi ganxorcielebul sxva<br />
proeqtebs?<br />
ra xelSesaxebi cvlilebebia mosalodneli am proeqtis ganxorcielebis<br />
Sedegad?<br />
miznebi da amocanebi<br />
proeqtis mizani warmoadgens pasuxs kiTxvaze: risTvis xorcieldeba<br />
proeqti? ra Sedegebis miRweva igegmeba am proeqtis saSualebiT?<br />
miznebis Sesabamisad unda SemuSavdes amocanebi, anu miznis miRwevis<br />
realuri gzebi da saSualebebi. rogorc wesi, amocanebiT unda<br />
ganisazRvros, ra gakeTdeba proeqtis farglebSi. Tavis mxriv, amoca-<br />
257
nebi dayofili unda iyos qveamocanebad, anu konkretul RonisZiebebad.<br />
amocanebi da RonisZiebebi konkretuli, xelSesaxebi da Sefasebadi<br />
Sedegebia, romlebic miznis misaRwevad winaswar gansazRvrul<br />
vadebSi unda Sesruldes.<br />
meTodologia da proeqtis Sesrulebis ganrigi<br />
saproeqto winadadebaSi aRwrili unda iyos proeqtis meTodologia,<br />
anu proeqtis ganxorcielebis xerxebi da gzebi da ZiriTadi<br />
strategiuli midgomebi. mniSvnelovania, rom meTodologiis sxvadasxva<br />
komponentebi Tavsebadi da Tanmimdevruli iyos.<br />
aranakleb mniSvnelovania proeqtis Sesrulebis ganrigis SemuSaveba.<br />
proeqtis ganrigSi detalurad unda iyos aRwerili proeqtis<br />
dawyebisa da dasrulebis TariRi da saproeqto RonisZiebebis Sesrulebis<br />
vadebi. garda amisa, ganrigis SemuSavebis dros yuradReba<br />
unda gamaxvildes Semdeg sakiTxebze:<br />
258<br />
mosamzadebeli samuSaoebis xangrZlivoba;<br />
TiToeuli RonisZiebis dawyebisa da dasrulebis TariRebi;<br />
amocanebis, RonisZiebebisa da miznebis Tavsebadoba;<br />
RonisZiebebis urTierTTavsebadoba Sinaarsisa da drois TvalsazrisiT;<br />
saWiroebis SemTxvevaSi cvlilebebis Setanis SesaZlebloba _ SesaZlo<br />
Semaferxebeli garemoebebis gaTvaliswineba.<br />
proeqtis ganxorcielebis ganrigis SemuSavebis dros gaTvaliswinebuli<br />
unda iyos aseve saproeqto ganacxadebis Setanisa da gadawyvetilebis<br />
miRebis saboloo vadebi.<br />
Sefaseba da monitoringi<br />
saproeqto winadadebis mimarT damfinanseblis ndobis asamaRleblad,<br />
saWiroa, SemuSavdes proeqtis monitoringisa da Sefasebis procedurebi<br />
da kriteriumebi, romelTa saSualebiTac Sefasdeba proeqtis<br />
mimdinareoba. proeqtis specifikis mixedviT, SeiZleba gamoyenebul<br />
iqnes sxvadasxva meTodebi: testebi, kiTxvarebi, sociologiuri<br />
gamokiTxva da sxv. Sefasebis mTavari azri is aris, rom Sefasdes<br />
proeqtis mimdinareoba da saWiroebis SemTxvevaSi Sevides Sesabamisi<br />
cvlilebi. amitom proeqtiT gaTvaliswinebul unda iqnes rogorc<br />
saboloo, ise Sualeduri Sefasebebi.<br />
biujetis ganmartebiTi furceli<br />
am nawilSi warmodgenili unda iyos proeqtis mTliani Rirebuleba,<br />
konkretuli donorisgan moTxovnili Tanxis odenoba da al-
ternatiuli dafinansebis raodenoba da wyaroebi (Tu aseTi arsebobs).<br />
biujetis forma unda SemuSavdes donoris moTxovnebisa da<br />
instruqciebis mixedviT.<br />
biujetis SemuSavebis dros gaTvaliswinebul unda iqnes Semdegi<br />
sakiTxebi:<br />
1. jer unda daiangariSoT TiToeuli erTeulis Rirebuleba da Semdeg<br />
_ proeqtis saerTo Rirebuleba;<br />
2. proeqtis ganxorcielebisaTvis saWiro nebismieri xarji asaxuli<br />
unda iyos biujetSi;<br />
3. biujeti unda Seicavdes mxolod proeqtis ganxorcielebisaTvis<br />
saWiro Tanxebs;<br />
4. TiToeuli erTeulis Rirebuleba unda efuZnebodes sabazro fasis<br />
Sesaxeb gadamowmebul informacias;<br />
5. biujetSi miTiTebuli Tanxebi xelovnurad ar unda gazardoT.<br />
gauTvaliswinebeli xarjebisaTvis biujetis calke muxli arsebobs.<br />
grantebi fiqsirebuli vadiT gaicema. miuxedavad amisa, donori<br />
SeiZleba dainteresdes, rogor gegmavs skola aRniSnuli proeqtis<br />
gagrZelebas dafinansebis periodis amowurvis Semdeg, Tu amas konkretuli<br />
proeqti iTvaliswinebs. gaiTvaliswineT, rom Tqveni gegmebi<br />
aucileblad realuri unda iyos. am sakiTxis bundovanma ganmartebam,<br />
SeiZleba, donoris mxridan Tqveni organizaciis mimarT ndoba Seamciros.<br />
amitom skolam detalurad unda aRweros, dafinansebis romeli<br />
wyaroebis gamoyenebas apirebs proeqtis gagrZelebis uzrunvelsayofad.<br />
2.4.3. proeqtis ganacxadis SemuSaveba _ rekomendaciebi<br />
moipoveT uaxlesi informacia<br />
darwmundiT, rom Tqven mier damfinansebel organizaciaze mopovebuli<br />
informacia uaxlesia. fondebis umetesoba garkveuli periodulobiT<br />
gascems grantebs, Sesabamisad, sagranto periodebs Soris maT<br />
SeiZleba Secvalon sagranto pirobebi, wesebi da ganacxadis formatic.<br />
dros nu dakargavT moZvelebuli ganacxadis formis Sesavsebad.<br />
upirveles yovlisa, yuradRebiT waikiTxeT sagranto programis<br />
instruqciebi, raTa detaluri informacia miiRoT Semdegi sakiTxebis<br />
Sesaxeb:<br />
damfinanseblis/dafinansebis programebis miznebi, amocanebi da<br />
mimdinare prioritetebi;<br />
259
260<br />
ganacxadis Setanis procedurebi da vadebi;<br />
organizaciis Sesabamisobis kriteriumebi: rogori tipis organizacias<br />
SeuZlia Semoitanos ganacxadi, proeqtis ganxorcieleba<br />
partniorebTan erTad aris aucilebeli Tu partniorebis gareSe;<br />
grantis minimaluri da maqsimaluri odenoba;<br />
Tanadafinansebis minimaluri odenoba da sxv.<br />
ecadeT, weroT martivad da gasagebad<br />
proeqti warmodgenili unda iyos Tanmimdevrulad da advilad<br />
gasagebi eniT. saWiroeba/problemebi, miznebi, amocanebi /RonisZiebebi<br />
da resursebi logikurad unda ebmodes erTmaneTs. amocanebi<br />
proeqtis zogad miznebs unda Seesabamebodes. meTodebi/RonisZiebebi<br />
adekvaturi unda iyos da proeqtis amocanebs Seesabamebodes, xolo<br />
moTxovnebi resursebTan mimarTebaSi naTlad da zustad unda iyos<br />
gawerili da dasabuTebuli. miaqcieT yuradReba, rom dokumentebSi<br />
ar iyos orTografiuli an gramatikuli Secdomebi, radgan es, rogorc<br />
wesi, samuSaos zedapirul Sesrulebaze miuTiTebs. gamoyaviT<br />
calkeuli Tavebi da qveTavebi, raTa teqsti advilad ikiTxebodes.<br />
sasurvelia, teqstSi gamoiyenoT diagramebi, cxrilebi an sxva naxazebi.<br />
amasTanave, saproeqto winadadebebi mokled da lakonurad<br />
unda iyos Camoyalibebuli.<br />
Tu Tqveni midgoma originaluri da araordinaluria, ganmarteT<br />
da naTlad aRwereT, ratom SearCieT igi. inovacias mxolod maSin<br />
afaseben, Tu igi gasagebia, sxva SemTxvevaSi igi ubralod gaurkvevlobas<br />
gamoiwvevs.<br />
Tavi SeikaveT specifikuri terminebis gamoyenebisagan<br />
specialuri terminologiis gamoyeneba uCvenebs, rom Tqven kargad<br />
gesmiT sakiTxi, magram ar SegiZliaT sxva sferoSi momuSave pirebs<br />
gasageb enaze auxsnaT igi. amdenad, SeZlebisdagvarad SeikaveT<br />
Tavi specifikuri terminebis gamoyenebisgan. Tu maTi gamoyeneba<br />
saWiroa, aucileblad daurTeT ganmarteba anotaciaSi an Tandar-<br />
Tul terminologiis saZiebelSi.<br />
Tavi SeikaveT zedmeti sabuTebis gamoyenebisgan<br />
donorebi, rogorc wesi, ganacxadis formaSi miuTiTeben, ra saxis<br />
dokumentaciis miRebas moelian isini Tqvengan. pirvel etapze maT<br />
SeiZleba mxolod mokle ganacxadi mogTxovon, amis safuZvelze ki<br />
mogvianebiT _ sruli saproeqto winadadebis wardgena. amitom mxolod<br />
is sabuTebi da masalebi gaagzavneT, romlebc donori uSualod<br />
iTxovs. Tqven SeiZleba CaTvaloT, rom skolis saqmianobis amsaxveli<br />
damatebiTi masalebis, magaliTad videofirebis an wliuri angari-
Sebis, gagzavniT Tqveni warmatebis Sansebs gazrdiT. magram aseTi<br />
moqmedebiT Tqven SesaZloa, piriqiT, ziani miayenoT Tqvens imijs da<br />
SeamciroT dafinansebis miRebis SesaZlebloba. rodesac donori<br />
proeqtTan erTad damatebiT informacias moiTxovs _ magaliTad,<br />
TanamSromlebis reziumeebs an finansur informacias _ aRniSnuli<br />
dokumentacia calke danarTis saxiT warmoadgineT, raTa misi moZieba<br />
da gacnoba advili iyos donorisaTvis.<br />
drois faqtori<br />
yovelTvis gaxsovdeT, rom grantis mopoveba sakmaod did dros<br />
moiTxovs mas Semdeg, rac saproeqto ganacxads warudgenT donors.<br />
saWiroa, zustad icodeT ganacxadis Setanis saboloo vada da saboloo<br />
Sedegebis gamocxadebis TariRi. es vadebi gaTvaliswinebuli<br />
unda iyos ganacxadis formaSi da ar unda mosTxovoT damfinansebels,<br />
ganacxadis Setanidan meore dResve miiRos gadawyvetileba _<br />
amis saboloo Sedegi SeiZleba dafinansebaze uaris miReba iyos.<br />
gamoiyeneT damfinanseblis terminologia<br />
SeiswavleT donori organizaciis gamocemebi, presrelizebi, bukletebi,<br />
wliuri angariSebi. proeqtis ZiriTadi sakiTxebis SemuSavebis<br />
dros ZiriTadi sakiTxebis (rogoricaa: amocanebi, samizne jgufebi,<br />
ZiriTadi RonisZiebebi) SemuSavebis dros gamoiyeneT donori<br />
organizaciis terminologia.<br />
iyaviT gulwrfeli da damajerebeli<br />
gadaWarbebulad nu warmoaCenT Tqveni skolis SesaZleblobebs.<br />
SeimuSaveT iseTi proeqti, romlis ganxorcielebisaTvis saWiro resursebi<br />
da kompetencia gagaCniaT.<br />
amasTanave, daarwmuneT damfinansebeli, rom Tqvens organizacias<br />
mniSvnelovani codna da gamocdileba aqvs Sesabamis sferoSi, saTanadod<br />
aqvs Seswavlili arsebuli problemebi da saWiroebebi da samizne<br />
jgufebi.<br />
SeecadeT, donors daanaxvoT, rom Tqvens TanamSromlebs saqmis<br />
mimarT pozitiuri midgoma aqvT da rom Tqven mier wardgenili proeqti<br />
am saqmianobis gagrZelebisa da specifikuri problemebis mogvarebis<br />
saSualeba iqneba. uzrunvelyaviT, rom proeqtis mimarT Tqveni<br />
enTuziazmi uSualod proeqtis teqstSic aSkarad Candes.<br />
261
262<br />
danarTi _ saproeqto ganacxadis SemuSaveba: samuSao kiTxvebi<br />
1. proeqtis dasaxeleba, adgilmdebareoba, xangrZlivoba,<br />
samizne jguf(eb)i<br />
2. proeqtis misia _ saWiroebaTa analizi _ ratom? visTvis?<br />
ra saxis problemebis mogvarebas Seecdeba proeqti? ra konkretuli<br />
saWiroebebi arsebobs?<br />
vin aris proeqtis samizne jgufi? surT Tu ara samizne jgufis da<br />
zogadad adgilobrivi sazogadoebis warmomadgenlebs aRniSnuli<br />
problemebis gadaWra da mdgomareobis Secvla?<br />
rogoria albaToba imisa, rom samizne jgufma ar miiRos proeqti?<br />
ar CaerTos an pasiurad CaerTos proeqtSi?<br />
ra saxis statistikuri an sxva saxis monacemebi gaqvT aRniSnuli<br />
saWiroebis dasasabuTeblad?<br />
ratom aris mniSvnelovani am saWiroebebis dakmayofileba?<br />
sazogadoebis sxva wevrebi Tu iziareben Tqvens Sexedulebebs arsebul<br />
problemasTan dakavSirebiT?<br />
xom ar imeorebs aRniSnuli proeqti warsulSi ganxorcielebul sxva<br />
proeqtebs?<br />
rogor apirebT saqmianobis Semdgom gagrZelebas?<br />
3. miznebi da amocanebi _ risTvis? ra?<br />
ra aris proeqtis mosalodneli Sedegi?<br />
rogori zegavlena eqneba proeqts samizne jgufze?<br />
ra aris proeqtis mosalodneli grZelvadiani da moklevadiani<br />
Sedegebi?<br />
rogor aisaxeba proeqtis miznebi Tqveni organizaciis miznebze?<br />
rogor SeZlebT dasaxuli miznis miRwevas?<br />
ra iqneba proeqtis ganxorcielebis ZiriTadi mimarTulebebi?<br />
RonisZiebebi?<br />
SeniSvna: proeqtis miznebi da amocanebi unda iyos konkretuli, droSi<br />
gawerili, Sefasebadi, gazomvadi da miRwevadi.<br />
4. strategia da meTodologia _ rogor?<br />
ra gzebsa da saSualebebs gamoiyenebT dasaxuli miznebis misaRwevad?<br />
ratom SearCieT konkretulad esa Tu is RonisZieba? amocana?<br />
partniori?<br />
gaTvaliswinebulia Tu ara srul saStato ganakveTze momuSave<br />
programis koordinatoris Tanamdeboba? vin monawileobs proeqtis<br />
ganxorcielebaSi da rogor?
5. saWiro resursebi _ ra saSualebebiT?<br />
ra saxis finansuri, adamianuri Tu teqnikuri resursebia saWiro<br />
proeqtis ganxorcielebisaTvis?<br />
ra aris proeqtis saerTo Rirebuleba?<br />
gaaCnia Tu ara skolas sakuTari resursebi an resursebis mozidvis<br />
alternatiuli wyaroebi?<br />
aris Tu ara biujeti proeqtTan SesabamisobaSi? gaTvaliswinebulia<br />
Tu ara yvela xarji (mgzavrobis, Senobis, masalebis, TanamSromlebis<br />
da sxv.)?<br />
sakmarisad detalurad aris Tu ara gawerili biujeti?<br />
6. proeqtis marTva _ vis mier?<br />
aris Tu ara gadawyvetili proeqtis koordinatoris vinaoba da<br />
sakontaqto informacia (saxeli, misamarTi, telefoni, faqsi,<br />
elfosta)?<br />
ra iqneba misi konkretuli funqciebi? eqneba Tu ara mas<br />
gadawyvetilebebis miRebis Tavisufleba? ramdenad myari kavSiri aqvs<br />
am pirs organizaciis wevrebTan da gadawyvetilebis mimReb<br />
organoebTan?<br />
vin iqneba CarTuli proeqtis ganxorcielebaSi? ramdeni adamiani?<br />
ra iqneba maTi funqciebi da ufleba-movaleobebi?<br />
7. proeqtis ganxorcielebis ganrigi da RonisZiebebi _ ra? sad? rodis?<br />
rodis daiwyeba da dasruldeba proeqti? misi TiToeuli etapi?<br />
ra calkeuli RonisZiebebisagan Sedgeba proeqti?<br />
rogori TanmimdevrobiT ganxorcieldeba proeqtis RonisZiebebi?<br />
ra dro aris saWiro mosamzadebeli samuSaoebisaTvis?<br />
sad ganxorcieldeba RonisZiebebi?<br />
ramdenad realisturia proeqtis ganxorcielebis ganrigi?<br />
ra etapze varaudobT TanamSromlebis ayvanas?<br />
8. Sefaseba<br />
rogor da ra meTodebiT Sefasdeba proeqti?<br />
ra iqneba Sefasebis kriteriumebi?<br />
proeqtis romel ZiriTad komponentebSi gakeTdeba Sefaseba?<br />
rogor iqneba Sefasebis Sedegebi asaxuli mocemul proeqtSi/ momaval<br />
proeqtebSi?<br />
9. partniorebi _ visTan erTad?<br />
vin SeiZleba iyos proeqtis partniori?<br />
ramdenad mniSvnelovania partniorebis CarTva aRniSnul proeqtSi?<br />
partniorebTan koordinaciisa da efeqturad TanamSromlobis<br />
ra xelSemwyobi da xelis SemSleli pirobebi arsebobs?<br />
263
1. Blazek, J. (1996). Financial Planning for Nonprofit Organizations. John Wiley & Sons,<br />
Inc.<br />
2. Bournemouth Borough Council. (2002). Teacher Recruitment and Retention Strategy.<br />
3. Bryan Independent School District (2005-2006). Student Code of Conduct.<br />
4. Celio, M. B., Harvey, J. (2005). Buried Treasure: Developing a Management Guide<br />
from Mountains of School Data. School of Public Affairs, University of Washington.<br />
5. Council of Europe and European Commission (2004). T-kit on Funding and Financial<br />
Management.<br />
6. Country background report for Finland (2003). Attracting, Developing and Retaining<br />
Effective Teachers.<br />
7. Department for Education and Skills. (2004) National Standards for Headteachers.<br />
8. Dropkin, M., LaTouche, B. (1998). The Budget Building Book for Nonprofits. and Bill.<br />
Jossey-Bass Inc.<br />
9. Gemberling, K.W., Smith, S.W., Villani, J.S. (2000). The Key Work of School Boards<br />
Guidebook. National School Boards Association. Alexandria, Virginia.<br />
10. Harlen, W. (1994). Evaluating Curriculum Materials. The Scottish Council for Research<br />
in Education.<br />
11. Hill, P.W., What Headteachers Need to Know about Teaching and Learning. Center<br />
for Applied Educational Research, University of Melbourne.<br />
12. Lewis, P. J. (1997) Fundamentals of Project Management.<br />
13. McLaughlin, T. A. (1995). Financial Basics for Nonprofit Managers. John Wiley&Sons,<br />
Inc.<br />
14. metreveli, n. (2004). monawileobiTi biujetireba skolebSi. <strong>Tavisuflebis</strong><br />
<strong>instituti</strong>.<br />
15. North Central Regional Educational Laboratory: Critical Issue: Finding Time for Professional<br />
Development, from www.ncrel.org.<br />
16. Ontario Schools (2001). Code of Conduct.<br />
17. saqarTvelos kanoni zogadi ganaTlebis Sesaxeb. 2005.<br />
18. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi. 1999.<br />
19. saqarTvelos Sromis kodeqsi. 2006.<br />
20. School System Development Division, Office of School Education (2005). Guidelines<br />
for Strategic Planning in Schools. Department of Education and Training, Virginia.<br />
264<br />
gamoyenebuli literatura